Thu Ba Ca La: Subhakarasimha (skt)—Thiện Vô Úy Tam Tạng là tên của một vị Tăng nổi tiếng người Ấn Độ—Name of a famous Indian monk. Thu Bà Ca La: See Thu Ba Ca La.
Thu Câu Lư Na: Suklodana (skt)—Một vị thái tử của thành Ca Tỳ La Vệ, em vua Tịnh Phạn, là cha của Tisya, Đề Bà Đạt Đa, và Nandika—A prince of Kapilavastu, younger brother of Suddhodana, and father of Tisya, Devadatta, and Nandika.
Thu La:
1) Sula (skt)—Thu Na—Mũi tên—A dart—A lance.
2) Sura (skt)—Anh hùng—Hero—Heroic.
Thu Lộ Tử,鶖鷺子, Sariputra (skt)—Xá Lợi Phất
Thú Chủ,獸主, Pasupati (skt)—Bát Du Bát Đa.
1) Chúa tể loài thú hay loài súc sanh: Lord of the animals, or herds.
2) Tên của một chi phái ngoại đạo: Name of a non-Buddhist sect.
Thú Dữ: Ferocious beast.
Thú Đạo: Cảnh thú—Tirracchana (p)—Phật giáo đồ tin rằng cảnh thú là cảnh bất hạnh và chúng sanh bị sanh vào cảnh thú vì tạo nghiệp bất thiện trong quá khứ. Dù cảnh thú không khổ như địa ngục, nhưng nó cũng được xếp vào cảnh bất hạnh vì nơi nầy khổ đau nhiều hơn hạnh phúc, và nơi nầy chúng sanh không có điiều kiện thuận tiện để tạo tác công đức thiện nghiệp—Buddhists believe that animal realm is a woeful plane into which beings may be reborn as a result of their past evil kammas. Although the animal realm does not involve as much misery as the hells, it is included in the woeful planes because the suffering there greatly exceeds the amount of happiness, and it does not provide suitable conditions for the performance of meritorious deeds.
Thú Tịch,趣寂, Cõi Niết bàn được hiểu theo trường phái Tiểu Thừa—The destiny of nirvana, as understood by the Hinayana
Thù Diệu Thân,殊妙身, Sắc thân thù diệu, tên của Thù Thắng Diệu Thân Như Lai, vị Phật thứ 729 trong 1000 vị Phật trong Hiền kiếp—Surpassingly wonderful body, i.e. Padmottara, the 729th Buddha of 1000 Buddhas of the present kalpa
Thù Để Sắc Ca,殊底色迦, Jyotiska (skt)—See Thụ Đề Ca
Thù Địch: Adversary—Enemy—Foe.
Thù Hoàn,酬還, To pay a vow—To repay
Thù Thắng,殊勝, Visesa (p & skt)—Lỗi lạc—Siêu việt nhất trên đời—Vượt trội—Xuất chúng—Distinction—Exalted—Excellence—Extraordinary—Rare—Superiority—Surpassing—Transcendent
Thù Thắng Điện: Cung điện của vua Trời Đế Thích—The surpassing palace of Indra.
Thù Thắng Trì: Ao Thù Thắng hay ao báu ở ngay trước cung điện của vua Trời Đế Thích (theo Câu Xá Luận, trong tòa thành lớn nơi trời Đế Thích đóng đô, có điện Thù Thắng, trước điện có ao Thù Thắng, với vô số châu báu đầy đủ trang nghiêm, che khắp Thiên cung)—The surpassing lake of Indra.
Thù Trí A La Bà,殊致阿羅婆, Jyotirasa (skt)—Dịch là “quang vị” hay mùi vị của ánh sáng; người ta nói đây là tên riêng của Kharostha—Translated as the flavour of the light, said to be the proper name of Kharostha
Thù Trưng Già: Một trong những loại khổ hạnh, mặc rách rưới và ăn những thứ rác bỏ—One of several kinds of ascetics who dressed in rags and ate garbage.
Thù Vặt: Thù ghét ai vì chuyện nhỏ nhặt—To bear a grudge against someone for a petty thing.
Thù Y,銖衣, Chiếc áo rất nhẹ của chư Thiên—The gossamer clothing of the devas, or angels
Thủ: Upadana (p).
1) Chấp Thủ: Upadana (skt)—Nắm giữ—Chấp trước đối với cảnh giới mà mình đang đối diện—Attachment—Clinging—Clinging to existence—Grasping—Laying hold of—Holding on to—To be attached to—To be held by.
2) Từ dùng để chỉ “Ái”: A term used to indicate “love” or “desire.”
3) Từ dùng để gọi “Phiền não”: A term for vexing passions and illusions.
4) Một trong 12 nhân duyên, chấp trước vào sự hiện hữu của mình và sự vật: One of the twelve nidanas, the grasping at or holding on to self-existence and things.
5) Đầu: Head.
6) Cánh tay: Pani (skt)—Arm—Hand.
7) Thủ thế (tự vệ): To defend.
8) Giữ lấy: To keep—To guard.
Thủ Ấn: Mudra (skt)—Vị trí bí mật hay Ấn kết bằng những ngón tay—Mystic position of the hand (finger-prints).
Thủ Bút: Autograph.
Thủ Chấp Kim Cang Chử: Vajrapani or Vajradhara (skt)—Vị Thần tay cầm Kim Cang Chùy—One who holds the thunderbolt.
Thủ Dữ,取與, Phalam Prati-grhnati (skt)—Thủ quả và Dữ quả (phàm cái có thể là hạt giống sinh ra thành vạn pháp hiện tại là nhân, từ nhân sinh ra quả với sức tác dụng sản sanh các pháp tương ứng gọi là “thủ quả.” Khi vạn pháp sắp sinh thành, sức tác dụng cho nó nảy sinh kết quả gọi là “dữ quả.”)—The producing seed and that which it gives, or produces.
Thủ Đà La,首陀羅, Sudra (skt)—Giai cấp thứ tư là giai cấp nô lệ, người làm mướn, lao động, và nông dân ở Ấn Độ—The fourth caste, i.e. of slaves, servants, labourers, farmers, etc
Thủ Đồ Đà Na,首圖馱那, Suddhodana (skt)—See Tịnh Phạn Vương in Vietnamese-English Section
Thủ Hạ: Subordinate.
Thủ Hộ,守護, To guard—To protect
Thủ Hối,首悔, Tự nguyện phát lồ sám hối tội lỗi—Voluntary confession and repentance
Thủ Khánh,手磬, Chuông cầm tay hay khánh được thỉnh bằng một cái dùi nhỏ cầm tay—A hand-chime (bell) struck with a small stick
Thủ Khẩu Ý Tương Ưng: Trong thực tập Du Già, đây là sự tương ứng giữa tay, miệng và ý—In Yoga practices it means correspondence of hand, mouth and mind.
Thủ Kiến: See Kiến Thủ.
Thủ Lăng Nghiêm,首楞嚴, Suramgama (skt)—Âm chữ Hán là Thủ Lăng Già Ma, dịch là “Kiện Tướng” hay công đức và lực làm cho Phật có khả năng vượt qua những trở ngại và đạt được “Thủ Lăng Nghiêm Tam Muội” hay “Thủ Lăng Nghiêm Định”—Interpreted as heroic, resolute; the virtue or power which enables a Buddha to overcome every obstacle, obtained in the Suramgama dhyana or samadhi
Thủ Lăng Nghiêm Định: Samadhi as a state of valiant onward progress.
** For more information, please see Vương
Tam Muội.
Thủ Lăng Nghiêm Kinh,首楞嚴經, The Sutra of Heroic One—The sutra emphasizes the power of samadhi, through which enlightenment can be attained, and explained the various methods—See Kinh Thủ Lăng Nghiêm
Thủ Luân,手輪, Những đường trên lòng bàn tay hay ngón tay, đặc biệt là “một ngàn” đường trên tay Phật—The lines on the palm and fingers, especially the “thousand” lines on a Buddha’s hand
Thủ Lư: Lư hương có thể mang tay được (thường có tay cầm)—A portable censer (usually with handle).
Thủ Môn Thiên,守門天, Vị trời giữ cửa tự viện—The deva gate-guardian of a temple.
Thủ Pháp,守法, To observe the laws—To kep the law
Thủ Thứ Ngữ,取次語, Sự giải thích lỏng lẻo kém cỏi—Easy, facile, loose talk or explanations
Thủ Tiết: To remain unmarried after the death of one’s husband.
Thủ Tiêu: To abolish—To annul.
Thủ Tín: To inpsire confidence.
Thủ Tòa: Chỗ ngồi chính trong tự viện hay pháp hội—The chief seat in a monastery, or in an assembly.
Thủ Tọa,首座, Vị tăng đứng đầu trong tự viện—Head Monk, or president of a monastery
Thủ Trung: Loyal.
Thủ Trước,取著, Thủ chấp các pháp không lìa bỏ (theo Kinh Niết Bàn: “Hết thảy phàm phu đều thủ trước từ sắc đến thức. Vì mê chấp sắc mà sinh lòng tham, vì tham mà bị trói buộc vào sắc và thức, vì bị ràng buộc nên không thể tránh khỏi khổ đau phiền não, buồn lo, sinh, lão, bệnh, tử)—To grasp—To hold on to, or be held by anything or idea
Thủ Tuân Phật Đăng: See Phật Đăng Thủ Tuân.
Thủ Túc,手足, Hands and feet—Loyal followers
Thủ Tục: Procedure—Formality.
Thủ Từ: Temple (pagoda, monastery) guardian or caretaker.
Thủ Tự,守寺, See Thủ từ
Thủ Tướng: Vọng hoặc chấp thủ vào tướng sự lý hay mê chấp thế giới hiện tượng—The state of holding to the illusions of life as realities.
**For more information, please see Tam Hoặc
Thủ Tướng Phân Biệt Chấp Trước Trí: Cái trí làm cho người ta chấp vào các tướng trạng của đặc thù và tiến hành sự phân biệt sai lầm. Trí nầy trái nghịch với Quán Sát Trí—The knowledge which makes one clings to signs of individuality and work out false discrimination. This knowledge is contrasted to the Pravicaya-buddhi—See Quán Sát Trí.
Thủ Tướng Sám (Hối): Một trong ba phép sám hối, cầu sự có mặt của Phật để được tận trừ tội lỗi. Định tâm tin chắc rằng Phật xoa đầu và xả tội cho mình—One of the three ways of repentance, to seek the presence of the Buddha to rid one of sinful thoughts and passions. To hold repentance before the mind until the sign of Buddha’s presence annihilates the sin.
** For more information, please see Tam Chủng Sám Hối Pháp.
Thủ Uẩn,取蘊, Ngũ uẩn sanh ra chấp trước và ham muốn, rồi từ chấp trước ham muốn lại nảy sanh ra ngũ uẩn—The skandhas which give rise to grasping or desire, which in turn produces the skandhas
Thụ Đề Ca: Jyotiska (skt)—Còn gọi là Thù Để Sắc Ca, Thụ Đề Già, Tụ Để Sắc Ca.
1) Chiếu Diệu hay chiếu sáng: A luminary heavenly body—Shining.
2) Tinh Tú: Asterisms.
3) Hữu Mệnh: Fate.
4) Hỏa (lửa): Fire.
5) Tên của một vị trưởng giả (người nhà giàu) trong thành Vương Xá, đã đem cho hết của cho người nghèo; có một bộ kinh công đức đặt theo tên của ông ta—A wealthy man, a native of Rajagrha, who gave all his goods to the poor; there is a sutra called after him.
Thụ Kinh: Các loại kinh điển tiếng Phạn được khắc trên lá hay vỏ cây, chủ yếu là trên lá bối đa la (như lá kè)—Scriptures written on tree-leaves or bark, chiefly on palm-leaves.
Thụ Lâm,樹林, A grove—A forest
Thuần Chân,純眞,
1) Thành thật: Sincere—True.
2) Tên của một vị khi nghe pháp hỏi Phật những câu hỏi để Phật giải đáp trong kinh: Name of a man who asked the Buddha questions which are replied to in a sutra.
Thuần Chính: Honest—Chaste—Pure.
Thuần Đà,純陀, Cunda or Chunda (skt)—Còn gọi là Chu Na, Chuẩn Đa, một người thợ rèn trong thành Câu Thi Na, người đã cúng dường bữa cơm cuối cùng cho Đức Phật. Theo Đức Phật thì những ai cúng dường Đức Phật bữa cơm đầu tiên ngay trước khi Ngài thành đạo, hay bữa cơm sau cùng trước khi Ngài nhập Niết Bàn, sẽ được vô lượng công đức—A metal worker (blacksmith) in Kusinagara, who offered the Buddha the last meal to the Buddha (or from whom the Buddha accepted his last meal). According to the Buddha, those who offered the first meal before He became a Buddha and the last meal before He passed away would have the most meritorious merit
Thuần Nhất,純一, See Thuần (2)
Thuận Cảnh,順境, Favourable circumstances
Thuận Duyên: The accordant cause in contrast with the resisting accessory cause (nghịch duyên).
Thuận Đạo,順道, To confirm the doctrine
Thuận Gió: Favourable wind.
Thuận Hạ Phần Kết: Còn gọi là Ngũ Hạ Phần Kết—Also called the five ties in the lower realm—See Ngũ Thuận Hạ Phần Kết, and Ngũ Hạ Phần Kết.
Thuận Hóa,順化,
1) Thuận theo đạo đời mà giáo hóa chúng sanh: To accord with one’s lessons; to follow the custom.
2) Thị tịch (vị Tăng): To die.
Thuận Lưu,順流, Xuôi theo dòng luân hồi không ngừng nghỉ—To flow with it in continual re-incarnation, or going with the stream of transmigration
Thuận Mệnh: To obey an order.
Thuận Nghịch,順逆, Xuôi theo hay ngược lại, như xuôi theo luân hồi sanh tử hay đi ngược lại để về cõi Niết Bàn—Favourable and contrary—To go with or to resist, e.g. the stream to reincarnation, or to nirvana
Thuận Nhẫn,順忍, Endurance of obedient following—Giai đoạn thứ ba trong năm giai đoạn nhẫn nhục của Bồ Tát—Là cửa ngõ hào quang chư pháp, vì nhờ thuận nhẫn mà chúng ta chịu tuân thủ lời dạy của chư Phật—The third of the five Bodhisattva stages of endurance. Endurance is a gate of Dharma illumination; for with it we obey the Dharma of all the Buddhas
Thuận Phận: Làm theo nhiệm vụ của một vị Bồ Tát—To follow out one’s duty; to accord with one’s calling; to carry out the line of Bodhisattva progress according to plan.
Thuận Tâm,順心, See Thuận lòng
Thuận Thế,順世,
1) Thị tịch (vị Tăng): To die.
2) Xuôi theo dòng đời—To accord with the world, its ways and customs.
Thuận Thời: Timely—At the right time—Opportune—Seasonable.
Thuận Thứ,順次,
1) Theo thứ tự cấp trật hay tuổi hạ trong giáo đoàn—According to order or rank, one after the other.
2) Vãng sanh về cõi Cực Lạc ngay đời kế tiếp không gián đoạn: The next life in Paradise to follow immediately after this without intervening stages.
Thuận Thượng Phần Kết: Còn gọi là Ngũ Thượng Phần Kết—Also called the five ties in the higher realm—See Ngũ Thuận Thượng Phần Kết, and Ngũ Thượng Phần Kết.
Thuật Bà Ca,術婆迦, Subhakara (skt)—Một ngư dân đã bị lửa ái dục của chính mình đốt cháy rụi—A fisherman who was burnt up by his own sexual love
Thuật Ngữ: Technical terms.
Thúc Ca Bà: Suka (skt)—Chim két—A parrot.
Thúc Đẩy: Motivation
Thúc Ly,叔離, Sukla or Sukra (skt)
1) Màu trắng bạc: Silvery white.
2) Nửa mảnh trăng tròn: The waxing half of the moon.
Thúc Thúc Ma La,叔叔摩羅, Sisumara (skt)—Cá sấu—A crocodile
Thục:
1) Chín: Mature—Ripe.
2) Chuộc: To redeem—To ransom.
Thục Đức: Good virtue.
Thục Mạng,贖命,
1) Vào lúc nguy hiểm: At the risk of one’s life.
2) Chuộc mạng: To redeem life.
3) Người chuộc mạng, nói về Kinh Niết Bàn: Vì Tỳ Kheo vào thời mạt pháp để mất tuệ mạng của Pháp Thân, nên Đức Phật đã vì họ mà thuyết Kinh Niết Bàn, đề cao giới luật mà nói về cái lý viên thường để làm của quý báu chuộc mạng cho họ—Redeemer of life, said of the Nirvana Sutra.
Thục Mệnh: See Thục Mạng.
Thục Nữ: Virtuous girl.
Thục Tô Kinh,熟酥經, Bộ Kinh Bát Nhã vì coi chúng như là vị thục tô trong ngũ vị—The sutras of ripe curds or cheese, the Prajna group.
Thuốc Không Quý Tiện, Lành Bịnh Là Thuốc Hay; Pháp Môn Không Cao Thấp, An Lạc Là Pháp Môn Đúng: A drug is not good or bad in itself, if it can cure a disease, it is a good medicine; there are no such low-high Dharma-doors, the one which makes your life happier and more peaceful, that’s the right dharma-door for you.
Thùy Ngữ,垂語, Thùy Thị—Tuyên bố—To make an announcement
Thùy Thị,垂示, See Thùy Ngữ
Thùy Tích,垂迹, Từ bản địa của chư Phật và chư Bồ Tát mà thị hiện ra nhiều thân thể để tế độ chúng sanh (với dấu tích còn để lại)—Traces—Vestiges—Manifestations or incarnations of Buddhas abd Bodhisattvas in their work of saving the living
Thủy (planet):
1) Thủy tinh: Mercury.
2) Nước: Water.
3) Bắt đầu: Beginning—Initial.
4) Thoạt kỳ thủy: First.
5) Do đó: Thereupon.
Thủy Ba,水波, Nước và sóng nước, tuy hai mà một—Water and waves of water—The water and the wave are two yet one—An illustration of the identity of differences
Thủy Bào: Bong bóng nước—A bubble on the water—See Thuỷ thượng bào.
Thủy Chung,始終, Trước sau—Beginning and end—First and last
Thủy Diệu,水曜, Thủy Tinh, một trong cửu diệu, ở về phía nam của Kim Cang Viện trong Thai Tạng Giới—The planet Mercury, one of the nine luminaries; it is shown south of the west door of the Diamond Court in the Garbhadhatu
Thủy Đại,水大, Thủy đại là một trong tứ đại (đất, nước, lửa, gió)—The element water, one of the four elements (earth, water, fire, and wind)
Thủy Đàn,水壇, Nước (bàn nước tròn) vòng theo hỏa lò, dành cho các nghi lễ về lửa trong Mật Tông—The water, or round altar in the Homa, or Fire ceremonial of the esoterics
Thủy Đăng,水燈, Lễ rước đèn nước vào tháng bảy—Water-latern festival in the seventh month.
Thủy Đầu,水頭, Vị sư chăm lo về nước nôi trong tự viện—The waterman in a monastery
Thủy Điền Y,水田衣, Áo Cà Sa được nối lại bằng những mảnh vuông giống như những mảnh ruộng—A monks’ robe, because its patches resemble rice-fields
Thủy Định,水定, Thủy Quán—Thủy Tướng Quán—Thủy Tưởng—Thiền định được tự tại về nước (làm cho thân mát tâm tịnh như nước)—The water dhyana, in which one becomes identified with water (calm, pure, fresh, etc)
Thủy Đức Phật: Vị Phật thứ 743 trong 1000 vị Phật Hiền Kiếp—The 743rd Buddha of the present universe.
Thủy Giác,始覺, Theo Đại Thừa Khởi Tín Luận, Thủy giác hay bản giác nguyên thủy là tâm thanh tịnh hay tự tính của bản tính vốn có của hết thảy chúng sanh. Thủy giác khởi lên từ bổn giác cùng sự dạy dỗ bên ngoài, theo Kinh Niết Bàn, từ đó phát sanh ra bốn đức “thường, lạc, ngã, tịnh—According to the Awakening of Faith, the initial enlightenment or beginning of illumination. The initial functioning of mind or intelligence as a process of becoming, arising from the original enlightenment which is Mind or Intelligence, self-contained, unsullied, and considered as universal, the source of all enlightenment. The initial intelligence or enlightenment arises from the inner influence of the Mind and from external teaching. In the original intelligence are the four values adopted and made transcendented by the Nirvana-sutra, perpetuity, joy, personality, and purity; these are acquired through the process of enlightenment.
Thủy Giáo,始教, Theo tông Thiên Thai, Thủy Giáo là giáo thuyết sơ bộ Đại Thừa của tông Hoa Nghiêm—According to T’ien-T’ai, the preliminary teaching of the Mahayana, made by the Avatamsaka School
1) Tướng Thủy Giáo: Bàn về bản chất của vạn hữu trong Duy Thức Luận—It discussed the nature of all phenomena as in the Only Consciousness.
2) Không Thủy Giáo: Bàn về tánh không của vạn hữu, nhưng không dạy rằng tất cả chúng sanh đều có Phật tánh—Held to the immateriality of all things, but did not teach that all beings have the Buddha-nature.
Thủy Giới: The realm of water—See Thủy Đại.
Thủy Hành Nhân: Người mới bắt đầu—A beginner.
Thủy Hóa: To hydrate.
Thủy Hỏa: Water and fire.
Thủy Hoạn: Flood—Inundation.
Thủy Khí,水器, Bình chứa nước, được dùng trong lễ quán đảnh và các nghi thức khác của Mật tông—Water vessel—A filter used by the esoterics in baptismal and other rites.
Thủy La,水羅, A gauze filter
Thủy Lão Hạc,水老鶴, Một loại ngỗng tuyết rất hiếm thấy xuất hiện—A snow-goose, very rarely seen
Thủy Luân,水輪, Một trong tứ luân thành lập nên thế giới. Những luân khác là Hư Không, Phong và Kim—The third of the four “wheels” on which the earth rests. The other wheels are Space, Wind, and Metal
Thủy Luân Tam Muội,水輪三昧, Thủy Luân Tam Muội là một trong ngũ luân tam muội. Thứ nước công đức định thủy làm cho tâm được rưới nhuần, thiện căn tăng trưởng. Cùng cách ấy (do đắc tam muội nầy) mà thân tâm nhu nhuyễn, chế phục được tham vọng và cao mạn mà thuận theo thiện pháp—The samadhi of the water wheel, one of the five samadhi wheels. Water is fertilizing and soft, in like manner the effect of this samadhi is the fertilizing of good roots, and the softening or reduction of ambition and pride
** For more information, please see Ngũ Luân Quán.
Thủy Lục Hội,水陸會, See Thủy Lục Trai
Thủy Lục Trai,水陸齋, Trai Đàn Thủy Lục—Pháp hội cúng dường trai thực đối với hai loài hữu tình ma da ở dưới nước và quỷ trên cạn, được vua Lương Vũ Đế khởi xướng—The festival of water and land, attributed to Wu-Ti of the Liang dynasty consequent on a dream; it began with placing food on the water for the water sprites, and on the land for ghosts
Thủy Mãn,水滿, Jalambara (skt)—Con trai thứ ba của Lưu Thủy, tái sanh là La Hầu La, con trai của Phật—Third son of Jalavahana (Lưu Thủy), reborn as Sakyamuni’s son, Rahula
Thủy Mạt:
1) Từ đầu đến cuối: From the beginning to the end.
2) Bọt nước: Water spume.
Thủy Mạt Bào Diệm: Chư pháp như bọt nước, như bong bóng nước hay như diêm lửa; tất cả đều không thật và vô thường—All phenomena are like spume, bubbles and flames, all is unreal and transient.
Thủy Nạn: See Thủy Hoạn.
Thủy Ngọc,水玉, Sphatika (skt)—Water crystal—Rock crystal
Thủy Nguyệt,水月, Udakacandra (skt)—Jalacandra (skt)—Mặt trăng phản chiếu trên mặt nước (các pháp hư huyễn và không thật như bóng trăng trong nước)—The moon reflected in the water (all is illusory and unreal)
Thủy Nguyệt Quán Âm: Bức tranh Quán Âm đang quán trăng đáy nước (nói lên sự giả hợp của chư pháp)—Kuan-Yin gazing at the moon in the water (the unreality of all phenomena).
Thủy Nhủ: Nước và sữa có thể pha trộn được—Water and milk which can be intermingled—The intermingling of things.
Thủy Phong Hỏa Tai,水風火災, Ba tai họa lớn—The three final catastrophes—See Tam Tai
Thủy Quan,水冠, Cái mũ của Tăng có hình giống như chữ “Thủy” ở phía trước—A monk’s hat shaped like the character “Water” in front
Thủy Quán: See Thủy Định.
Thủy Sĩ,始士,
1) Bậc phát tâm đầu tiên: An initiator.
2) Bậc Bồ Tát khuyến tấn người khác tu hành giác ngộ: A Bodhisattva who stimulates beings to enlightenment.
Thủy Tai,水災, Thủy tai là một trong ba tai họa lớn vào thời hoại kiếp là lửa, gió và nước (hỏa, phong, thủy)—The calamity of water—Flood (one of the three final world catastrophes: fire, wind and water)—See Tam Tai
Thủy Táng,水葬, Water-burial—Ném xác xuống nước, một trong bốn loại mai táng—Casting a corpse into the water, one of the four form of burial (Hỏa táng: Fire, Thủy táng: Water, Thổ táng: Ground, and Lâm táng: Buried in the forest)
Thủy Tạng,水藏, Kho tàng dưới nước, một trong các con trai của Lưu Thủy—Water-store or treasury, one of the sons of Jalavahana (Lưu Thủy)
Thủy Thần,水神, Water-deva—See Thủy Thiên
Thủy Thiên,水天, Varuna (skt)—Thủy thiên, một trong những vị thần lớn của Mật Giáo Mạn Đà La, vị nầy cai trị mây, mưa và nước—Water deva—Dragon-king, one of the great spirits in the esoteric mandalas, who rules the clouds, rains and water.
Thủy Thiên Cúng: See Thủy Thiên Pháp.
Thủy Thiên Đức Phật,水天德佛, Vị Phật thứ 743 của vũ trụ hiện tại—The 743rd Buddha of the present universe
Thủy Thiên Pháp,水天法, Thủy Thiên Cúng—Phương pháp cúng Thủy Thiên để cầu mưa—The method of worshipping the Water Deva for rain
Thủy Thiên Phi: Người phi của Thủy Thiên bên cánh trái—The consort of the Water-deva, represented on his left.
Thủy Thiên Quyến Thuộc: Quyến thuộc của Thủy Thiên, bên cánh phải—Chief retainers of the Water Deva, placed on his right.
Thủy Thoa Hoa: Water shuttle flower (fish).
Thủy Thượng Bào:
1) Bong bóng nước: A bubble on the water.
2) Một biểu tượng vô thường của vạn hữu: Emblem of all things being transient.
Thủy Tinh,水精,
1) Hành tinh Thủy Tinh: Mercury (planet).
2) Pha Lê: Sphatika (skt)—Crystal.
Thủy Tịnh,水淨,
1) Được tẩy sạch bằng nước—Cleansed by water.
2) Tất cả những thức ăn được lấy lên từ dòng nước chảy đều là “tịnh thực” cho chư Tăng Ni: Edibles (eatables) recovered from flowing water are “clean” food to monks and nuns.
Thủy Trần,水塵,
1) Một nguyên tử (hạt) bụi dong ruổi tự do trong nước—An atom of dust wandering freely in water.
2) Những vật thể nhỏ nhất—One of the smallest things.
Thủy Trung Nguyệt,水中月, Jalacandra (skt)—Mặt trăng trong nước—Water-moon
Thủy Tướng Quán: See Thủy Định.
Thủy Tưởng,水想, See Thủy định
Thủy Viên,水圓, Danh từ dùng để gọi “hỏa châu,” còn gọi là “châu viên,” là viên ngọc báu trên tháp các tự viện—Water globule, a term used for fire-pearl or ruby, also altered to Pearl-ball; it is the ball on top of a pagoda
Thụy: Saya (skt)—Ngủ—To sleep—To be asleep.
Thụy Du: Somnambulant.
Thụy Miên,睡眠, Middham (p)—Middha (skt)—Ngủ (một trong những bất định pháp tác động vào tâm thần làm cho nó ám muội, mất sự tri giác)—To sleep—Torpor—Sloth—Drowsiness.
Thụy Miên Cái: Sự ngủ nghỉ cũng là một chướng ngại che lấp mất tâm thức không cho chúng ta tiến gần đến thiện pháp được—Sleep—Drowsiness, or sloth as a hindrance to progress to fulfil good deeds.
Thụy Miên Dục: Sự ham muốn ngủ nghỉ—The lust or desire for sleep, physical and spiritual.
Thuyên:
1) Cái nơm cá—A bamboo fishing-trap.
2) Phân giải: To expound—To explain—Discourse.
Thuyên Biện,詮辯,
1) Bình luận: To comment.
2) Giải thích: To explain.
Thuyên Chỉ,詮旨, Giải thích nghĩa lý—To explain the meaning
Thuyên Chuyển: To transfer.
Thuyên Giảm: To lessen—To diminish—To recede.
Thuyên Ngư,筌魚, Kinh văn năng thuyên ví như cái nơm, nghĩa lý sở thuyên ví như con cá—Trap and fish, a difficult passage in a book and its interpretation
Thuyền Phiệt,船筏, A boat—A ship
Bát Nhã Thuyền,般若船, Prajna boat—The boat of wisdom—Attaining nirvana
Thuyền Phiệt,船筏, Ý nói Phật giáo như chiếc bè hay chiếc phao cho chúng sanh đang lặn hụp trong biển luân hồi sanh tử—A raft, or a boat, i.e. Buddhism
Thuyền Sư,船師, Thuyền trưởng, ý nói Đức Phật là vị thuyền trưởng cứu độ chúng sanh đáo bỉ ngạn—Captain, i.e. the Buddha as captain of salvation, ferrying across to the nirvana shore
Thuyết:
1) Học thuyết: Doctrine—Theory.
2) Thuyết giảng: To speak—To say—To tell.
3) Thuyết phục: To persuade—To convince.
Thuyết Biến Hóa: Evolutionism
Thuyết Chân Lý Duy Tâm: The doctrine of the truth of mind-only.
Thuyết Chuyên Tu Vô Gián: The doctrine of “Exclusive and uninterrupted practice.”
Thuyết Chuyển Bộ,說轉部, See Kinh Lượng Bộ
Thuyết Định Mạng: Determinism—Fatalism
Thuyết Đoạn Diệt: Annihilationism—See Đoạn Diệt.
Giảng Thuyết,講說, To preach—Sermon
Thuyết Giới: Tụng giới mỗi nửa tháng (ngày rằm và 30). Tăng chúng tập hợp lại đọc giới kinh, nói ra những tội lỗi phạm phải và phát lồ sám hối những tội lỗi nầy (tiếng Phạn là “Bố Tát,” làm như vậy sẽ giúp tăng trưởng điều thiện, trừ bỏ điều ác. Tuy nhiên, chỉ những chư Tăng đã thọ cụ túc giới rồi mới được tham dự, còn những vị chưa thọ cụ túc giới thì không)—The bi-monthly reading of the prohibitions for the order and of mutual confession.
Thuyết Hư Vô: See Nihilism.
Thuyết Kinh,說經, To expound the sutras
Thuyết Luân Hồi: Metempsychosis.
Thuyết Mặc,說默, Thuyết minh ra là thuyết pháp, mặc dù không nói ra (rời thuyết thì không có lý, rời lý thì không có thuyết. Phật tử chân thuần phải luôn đi trên đường “Trung Đạo.” Lúc nào cần thuyết thì thuyết, lúa nào cần mặc thì mặc)—Speech and silence
Thuyết Minh,說明, To explain clearly
Thuyết Minh Lý Duy Tâm: The doctrine of Elucidates the truth of mind-only.
Thuyết Nghiệp Báo: Teaching on karma.
Video Phuong Phap Chuyen Nghiep (Thich Nhat Tu)
Thuyết Nhân Bộ,說因部, Hetu-vadinah (skt)—Tương tự như Thuyết Nhứt Thiết Hữu Bộ—Similar to Sarvastivadah—See Thuyết Nhứt Thiết Hữu Bộ
Thuyết Nhị Nguyên: Theological Dualism.
Thuyết Nhứt Thiết Hữu Bộ: Sarvastivadah (skt)—Gọi tắt là Hữu Bộ, một trong 20 bộ phái Tiểu Thừa, là trường phái dạy về sự hiện hữu hay thực hữu của chư pháp hữu vi và vô vi, trong quá khứ, hiện tại và vị lai. Trường phái nầy đã phát triển bên Ấn Độ trong nhiều thế kỷ, sau lan truyền rộng rãi qua Trung Hoa và Nhật Bản—Realistic school, Prajnaptivadinah, a branch of the Mahasanghikah (Đại Chúng Bộ), one of the twenty Hinayana sects, the School which preaches the Existence of All Things which held that dharmas have a real existence in the past, present and future. This school took the view of phenomenality and reality, founded on the Prajnapti-sastra. This school flourished in India for many centuries and was widely studied in China and Japan.
Thuyết Pháp,說法, To teach—To preach—To sermon—To lecture on the Dharma—To tell or expound the law, or doctrine
Video Introduction to Buddhism
Thuyết Pháp Vô Tận: To be able to preach forever—To be able to explain virtues forever.
Thuyết Phục: To persuade—To convince.
Thuyết Tâm Thuyết Tánh: Expounding the Mind and Expounding the Nature.
Thuyết Thị,說示, To tell and indicate
Thuyết Thông,說通, Khả năng thuyết pháp không trở ngại gọi là “Thuyết Thông” (khả năng giác ngộ tông chỉ thì gọi là “Tông Thông”)—To expound thoroughly, penetrating exposition
Thuyết Tội,說罪, Nói ra những tội lỗi mình đã phạm trước chúng Tăng để phát lồ sám hối—To confess sins, or wrong-doing—See Thuyết Giới
Thuyết Vãng Sanh: The doctrine of rebirth.
Thuyết Vô Phân Biệt Pháp: To preach the Dharma which is without distinction.
Thuyết Vô Thần: Atheism.
Thuyết Xuất Thế Bộ,說出世部, Lokottaravadinah (skt)—Một trong 20 bộ phái Tiểu Thừa, tách ra từ Đại Chúng Bộ, bộ nầy cho rằng các pháp thế gian là kết quả sinh ra do điên đảo hoặc nghiệp, chúng là giả danh, không có thực thể. Chỉ có các pháp xuất thế là không do điên đảo mà khởi—One of the twenty Hinayana sects, a branch of Mahasanghikah, which held the view that all in the world is merely phenomenal and that reality exists outside it
Thư: Book.
Thư Hùng: Female and male.
Thư Kí,書記, Vị Tăng thư ký phụ tá viện chủ—Clerk assisting the head monk.
Thứ Ca,庶迦, Cakra (skt)—See Thứ La
Thứ Dân: The common people.
Thứ Đẳng: Second rank.
Thứ Đệ,次第, In turn—One after another
Thứ Đệ Duyên,次第緣, Vô Gián Duyên—Connected or consequent causes—Continuous conditional or accessory cause
Thứ La: Cakra (skt)—Bánh xe—A wheel.
Thứ Loại,庶類,
1) Loại: Kind—Sort.
2) Thường dân: Common people.
Thứ Mẫu: Stepmother.
Thứ Nam: Second son.
Thứ Nhất Tại Gia, Thứ Nhì Tại Chợ, Thứ Ba Tại Chùa: The most difficult setting to practice and cultivate the dharma is at home, next is at the market, and the easiest and most favorable place is in a temple.
Thứ Tha: To pardon—To forgive.
Thứ Xấu: Bad quality.
Thưû:
1) Chuột: Musa (skt)—A mouse—A rat.
2) Đây (đối lại với “bỉ” là kia): This—Here, in contrast with “that,” “there.”
3) Thử nghiệm: To test—To try—To attempt.
Thử Thổ Nhĩ Căn Lợi,此土耳根利, Sự trong sáng rõ ràng của thính giác, thí như nhĩ căn được dùng để nghe Phật Kinh—Clearness of hearing in this world, i.e. the organ of sound fitted to hear the Buddha-gospel and transcendental
Thử Độ Trứ Thuật: Những bài thuật lại về hiện kiếp (một phần trong Tạp A Hàm Kinh)—Narratives in regard to the present life (part of the Miscellaneous Pitaka).
Thử Lòng: To try someone’s courage.
Thử Ngạn,此岸, Bờ nầy hay đời sống hiện tại—This shore or the present life
Thử Sanh,此生, Thử Thế—This world or this life
Thử Suy Nghĩ Lại Xem: Think again.
Thử Sức: To try one’s strength.
Thử Thách: To challenge.
Thử Thách Khuấy Nhiễu: Challenges and harassment.
Thử Thế,此世, Thử Sinh—This world or life
Thử Thời Vận: To try one’s luck.
Thử Tức Điểu Không,鼠喞鳥空, Nhàn đàm hý luận vô bổ vô ích, ví như tiếng chuột kêu tức tức và chim hú không không vậy—Vain discussions, like rat-squeakings and cuckoo-callings
Thừa:
1) Dư Thừa: Superflous.
2) Kế thừa: To succeed to—To undertake.
3) Nhận: To receive—To recognize.
4) Thừa (cỗ xe): Yana (skt)—Diễn—Da Na.
(A) Nghĩa của Thừa—The meaning of “Yana.”
a) Xe hay bè, bất kỳ loại nào: Yana (p & skt)—A vehicle or a ferryboat of any kind.
b) “Cỗ xe” dùng để chuyên chở; từ áp dụng cho Phật pháp, với ý nghĩa là đưa người đến cõi Niết Bàn—Vehicle—Wain, any means of conveyance; a term applied to Buddhism as carrying men to salvation.
c) Từ ngữ “cỗ xe” được phát triển từ buổi đầu của Phật giáo Tiểu Thừa. Cỗ xe là phương tiện được môn đồ xử dụng để đi đến con đường đại giác—The term “yana” was developed in Hinayana Buddhism. Yana means a vehicle in which the practitioner travels on the way to enlightenment.
(B) Phân loại “Thừa.” Có ba loại “thừa”—Categories of “Yana.” There are three kinds of yana.
a) Tiểu Thừa: Hinayana—See Tiểu Thừa.
b) Đại Thừa: Mahayana—See Đại Thừa.
c) Kim Cang Thừa: Vijrayana (skt)—The Diamond Vehicle.
Thừa Chủng,乘種, Chủng tử Phật thừa—The vehicle-seed, or seed issuing from the Buddha-vehicle
Thừa Dã Na: Yana (skt)—See Thừa (1).
Thừa Giáo: To receive instructions.
Thừa Lộ Bàn,承露盤, Những lớp hình vòng tròn trên đỉnh tháp—The “dew-receivers,” or metal circles at the top of a pagoda
Thừa Nhận: Recognition—Assumption—Tất cả những tôn giáo nhất thần bắt đầu bằng những giả thuyết và khi những giả thuyết nầy mâu thuẫn với sự phát triển của kiến thức thì khổ đau tăng trưởng—All monotheistic religions start with certain assumptions, and when these assumptions are contradicted by the growth of knowledge, sorrows increase and increase.
Thừa Sự,承事, Được giao phó nhiệm vụ—Entrusted with duties—To serve—To obey
Thừa Triều,乘潮, Lợi dụng thủy triều—To take advantage of the tide
Thức Nặc,識匿, Vinnana (p)—Parijnana or Vijnana (skt)—Bà Di Nặc Nễ—Consciousness
(A) Nghĩa của Thức—The meanings of Vijnana:
1) Hình thức: Form.
2) Thử: To test—To try—To tempt—To attempt.
3) Thức khuya: To sit (stay) up late.
4) Tỉnh thức: To awake.
5) Vijnana (skt)—Tên gọi khác của tâm. Thức có nghĩa là liễu biệt, phân biệt, hiểu rõ. Tâm phân biệt hiểu rõ được cảnh thì gọi là thức—Another name for consciousness or mind. Consciousness means the art of distinguishing, or perceiving, or recognizing, discerning, understanding, comprehending, distinction, intelligence, knowledge, learning. It is interpreted as the “mind,” mental discernment, perception, in contrast with the object discerned.
(B) Các Loại Thức—A varities of Vijnana:
1) Nhất Thức: One Vijnana—See Nhất Thức.
2) Nhị Thức: Two kinds of vijnana—See Nhị Thức.
3) Tam Thức: Three kinds of vijnana—See Tam Thức.
4) Ngũ Thức: Five kinds of vijnana—See Ngũ Thức.
5) Lục Thức: Six kinds of vijnana—See Lục Thức.
6) Bát Thức: Eight kinds of vijnana—See Bát Thức.
7) Cửu Thức: Nine kinds of vijnana—See Cửu Thức.
8) Vô Lượng Thức: Mật giáo xem vạn tượng duy tâm, và một tâm là vô lượng tâm—The esoterics considered that all phenomena are mental and all things are the one mind, hence the one mind is unlimited mind or knowledge, every kind of knowledge, or omniscience.
(C) Ảnh hưởng của Thức—The influence of Parijnana: Thức gì không bị ràng buộc bởi những đối nghịch như đồng và dị, vừa đồng vừa dị, vừa không đồng vừa không dị, thì Thức ấy vượt khỏi mọi cái nhìn lý luận—Parijnana which is not bound by such opposites as oneness and otherness, bothness and not-bothness, is beyond all logical survey.
** For more information, please see Bát Thức.
Thức A Lại Da: Alaya consciousness—Store or eighth consciousness—See A Lại Da Thức, and Bát Thức.
Thức Ảo: Ảo giác của tâm thức—The illusion of perception, or mind.
Thức Biến,識變, Hết thảy các pháp môn là do thức biến ra. Tông Pháp Tướng đặc biệt tu pháp môn nầy—Mental changes, i.e. all transformations, or phenomenal changes, are mental, a term of the Dharmalaksana School
Thức Ca La Ni: Siksakarani (skt)—A female preceptor—See Thức Xoa Ma Na.
Thức Chủ,識主, Tâm phân biệt, tâm làm chủ—The lord of the intellect, the mind, the alaya-vijnana as discriminator
Thức Dậy: To get up.
Thức Đêm: To stay up late.
Thức Giả: Learned man.
Thức Giấc: To awake from sleep.
Thức Giới,識界, Vijnana-dhatu (skt)—Tâm vương (lục thức và bát thức tâm vương) tự giữ lấy thể mà có sai biệt với các loại khác—The elements of consciousness, the realm of mind, the sphere of mind, mind as a distinct realm
Thức Hải,識海, Biển của tạng thức. Gọi chân như là Như Lai tạng của tạng thức (chân như tùy duyên mà sinh ra các pháp giống như nước là chân như sanh ra sóng biển là các pháp, nên gọi là thức hải)—The ocean of mind, i.e. the bhutatathata as the store of all mind
Thức Khuya: To stay up late.
Thức Kinh: Hội đồng kết tập họp lại để xem xét coi kinh điển in ra có đúng như lời Phật dạy hay không—To test or prove the scriptures; to examine them.
Thức La: Sila (skt).
1) Cục đá phẳng—A flat stone.
2) Ngọc trai: Mother of pearl.
Thức Lãng,識浪, Chân như của tâm thể ví như biển, duyên động của chư thức ví như sóng (chỗ dòng nước do tạng thức chuyển động mà sinh ra thức lãng)—The waves or nodes of particularized discernment, produced on the bhutatathata considered as the sea of mind
Thức Mạt Na: Ý Căn—Klistamanas consciousness—Seventh consciousness—See Bát Thức 7.
Thức Ngoại Vô Pháp: See Duy Tâm, and Duy Sắc.
Thức Ngưu,識牛, Thân ví như chiếc xe, thức ví như con trâu—Intellect the motive power of the body, as the ox is of the cart
Thức Suốt Đêm: To have a sleepless night.
Thức Tạng,識藏, Như Lai Tạng—Như Lai tạng cùng với vô minh hòa hợp mà tạo thành A Lại Da thức, sinh ra hết thảy pháp môn—The storehouse of Tathagata—The storehouse of mind, or discernment, the alaya-vijnana whence all intelligence or discrimination comes
Thức Tâm,識心, Tâm vương của thức (lục thức hay bát thức)—The perceptive mind
Thức Thực,識食, Thức ăn tinh thần hay lấy thức mà duy trì thể để nuôi sống những chúng sanh trong địa ngục và chư Thiên—Spiritual food, mental food, by which are kept alive the devas of the formless realms and the dwellers in the hells
** For more information, please see Tứ Thực.
Thức Tinh,識精, Tinh yếu của tâm (thức đúng và thanh tịnh)—Pure or correct discernment or knowledge; the essence of mind
Thức Tỉnh: To awaken.
Thức Trú: See Thức Trụ and Tứ Thức Trú.
Thức Trụ,識住, Chỗ an trụ của tâm thức—Vijnana on which perception, or mind, is dependent
** For more information, please see Tứ Thức Trú. Thức Túc Mạng Thông: Purva-nivasanusmrti-jnana (skt)—Cái thức biết được các đời trước của mình và của người khác—Knowledge of all forms of previous existence of oneself and others.
Thức Uẩn,識蘊, Vijnana-skandha (skt)—Theo Câu Xá và Thành Thực tông, thức uẩn là một trong ngũ uẩn—The Abhidharma-kosa and Satyasiddhi sects, vijnana-skandha is one of the five aggregates or attributes
Thức Vô Biên Xứ,識無邊處, The state of boundless knowledge (limitless perception).
** For more information, please see Tứ Thiền
Vô Sắc (2), Tứ Không Xứ, Tứ Vô Sắc Định, and Tứ Vô Sắc Thiên.
Thức Xoa,式叉, Siksa (skt)—To learn—To study
Thức Xoa Ma Na,式叉摩那, Siksamana (skt)—Người nữ tu tập sự bằng cách thực tập sáu giới—Một trong năm chúng xuất gia, tuổi từ 18 đến 20, học riêng lục pháp để chuẩn bị thọ cụ túc giới—A novice, observer of the six commandments—One of the five classess of ascetics, a female neophyte who is from 18 to 20 years of age, studying six rules (aldutery, stealing, killing, lying, alcoholic liquor, eating at unregulated hours) to prepare to receive a full ordaination.
Thức Xoa Ma Ni: See Thức Xoa Ma Na.
Thức Xoa Ni,式叉尼, See Thức Xoa Ma Na
Thức Xứ Định,識處定, Trạng thái thiền định trong Thức Xứ Thiên—The dhyana, or abstract state, which corresponds to the heaven of limitless knowledge
Thức Xứ Thiên,識處天, Thức Vô Biên Xứ, cõi trời thứ hai trong tứ Vô Sắc Thiên—The heaven of limitless knowledge, the second of the four formless heavens (Catur-arupya-brahmalokas)
Thực:
(I) Nghĩa của “Thực”—The meanings of “ahara”
1) Chân thực: True—Honest—Sincere.
2) Sự thực: Real—Absolute—Fundamental.
3) Ăn: To eat—To feed.
4) Thức ăn: Ahara (skt)—Tiếng Phạn gọi là A Hạ La, nghĩa là thức ăn—Food.
5) Thực vật: A plant—Trồng cây—To plant.
6) Thực vậy: In fact.
(II) Phân loại “Thực”—Categories of “ahara”
(A) Tam Tịnh Nhục: Three kinds of clean flesh—See Tam Tịnh Nhục.
(B) Ngũ Thực: Five kinds of spiritual food—See Ngũ Thực.
(C) Ngũ Tịnh Nhục: The five kinds of clean flesh—See Ngũ Tịnh Nhục.
(D) Cửu Tịnh Nhục: Nine kinds of clean flesh—See Cửu Tịnh Nhục.
Thực Báo Độ: Phật Độ hay tên gọi tắt của thực tướng vô chướng ngại độ, độ thứ ba trong tứ độ Thiên Thai—Buddha-ksetra, or the land of Buddha-reward in Reality free from all barriers, that of the Bodhisattva, the third of the four lands of T’ien-T’ai.
**For more information, please see Tứ Độ (3).
Thực Báo Vô Chướng Ngại: Final unlimited reward—The Bodhisattva realm.
Thực Bổn: Chân lý cơ bản, áp dụng cho Kinh Pháp Hoa, đối lại với giáo thuyết Phật pháp trước đó—Fundamental reality, applied to the teaching of the Lotus sutra, as opposed to the previous Buddhist teaching.
Thực Bụng: Frank—Sincere.
Thực Chất:
· Bản chất thực sự: True (real) nature.
· Những phần hợp thành hay vật chất của bất cứ vật gì: Dravya (skt)—The substance, ingredients or materials of anything or object.
Thực Chất Tính: Dravyatva (skt)—Substantiality.
Thực Chúng Đức Bổn,殖眾德本, Tích tập hay vun trồng vô số công đức—To plant all virtuous roots, cultivate all capacities and powers
Thực Chứng: Verification—To acquire by ourselves.
Thực Chứng Qua Kinh Nghiệm: Verification through experience.
Thực Chứng Trực Giác Về Tánh Không: Intuitive realization of emptiness.
Thực Dạ: See Thực Bụng.
Thực Dục,食欲, Ham muốn ăn uống, một trong bốn thứ ham muốn—Desire, or lust for food, one of the four cravings—See Tứ Dục
Thực Dụng,食用, Practical
Thực Đại Thừa Giáo: Giáo lý Đại Thừa tỏ rõ chân thực, chứ không mang quyền giả phương tiện (đối lại với Quyền Đại Thừa Giáo); các tông Thiên Thai và Hoa Nghiêm cho rằng mình là Thực Đại Thừa Giáo—The Real Mahayana, freed from temporal, relative, or expedient ideas; the T’ien-T’ai, Hua-Yen, Intuitional, and Shingon schools claim to be such.
Thực Đạo: Con đường chân đạo, hay chân lý của Phật pháp—The true way, the true religion, absolute Buddha-truth.
Thực Đế: Lý chân thực hay là chân pháp—The true statement of a fundamental principle.
Thực Đường,食堂, Phòng ăn trong tự viện—The dining hall of a monastery
Thực Giả: True and false.
Thực Giáo: Giáo pháp chân thực của Như Lai (đối lại với quyền giáo là giáo pháp tùy căn cơ mà dùng phương tiện thuyết pháp độ sanh)—The teaching of reality; the real or reliable teaching.
** For more information, please see Thiên
Thai Hóa Nghi Tứ Giáo.
Thực Hành: To carry out—To practice—To effect—To carry into effect.
Thực Hành Bản Nguyện: To fulfill one’s original vow.
Thực Hành Bố Thí: To practice charity.
Thực Hành Bồ Tát Đạo: To practice the Bodhisattva’s way—Nếu muốn thực hành Bồ Tát đạo, chúng ta phải luôn thân nhẫn ý nhẫn—If we want to practice the Bodhisattva’s way, we should always be forebearing the body and the mind.
Thực Hành Hạnh Hiểu Và Thương: To practice understanding and love.
Thực Hành Hạnh Yêu Thương: To practice love.
Thực Hành Giác Ngộ: To achieve enlightenment.
Thực Hành Thiền Định: A practice of meditation—To practise meditation.
Thực Hành Thiền Định Khiến Tâm An, Tánh Tốt Và Tướng Hảo: To practise meditation will lead to a calm mind, better character and form.
Thực Hậu: Sau khi ăn, không phải là sau giờ ngọ, mà là sau khi ăn sáng cho tới bữa ăn chánh ngọ—After food, not after the principal meal at noon, but after breakfast till noon.
Thực Hiện: To realize—To carry out.
Thực Hóa: Chân lý vĩnh hằng đối lại với quyền hóa với hiện tượng nhất thời—The real or noumenal Buddha as contrasted with the temporal or phenomenal Buddha.
Thực Hóa Nhị Thân: two real Buddha bodies:
1) Báo thân: Sambhogakaya.
2) Hóa thân: Nirmanakaya.
** For more information, please see Nhị Thân.
Thực Không: Nhất thiết chư pháp đều do nhân duyên sinh ra, không có tự tính—Absolute sunya, or vacuity; all things being produced by cause and environment are unreal.
Thực Kinh: Thực kinh đối lại với quyền kinh (theo Kinh Trung A Hàm: “Con người coi luyến ái là món ăn, luyến ái coi vô minh là món ăn, vô minh coi ngũ cái là món ăn, bất tín coi ác pháp là món ăn, biển cả coi sông lớn là món ăn, sông lớn coi sông nhỏ là món ăn, khe suối, ao đầm coi giọt mưa là món ăn)—The true sutras as contrasted to the relative or temporary sutras, a term of the Lotus school.
Thực Lợi: Relics—See Xá Lợi.
Thực Lực: Real strength (force—power).
Thực Mật,食蜜, To eat honey, i.e. to absorb the Buddha’s teaching
Thực Ngã: Real self—Thực ngã đối lại với giả ngã—The true ego, in contrast with the phenomenal ego.
Thực Ngữ:
1) Lời nói đúng với sự thật của Đức Phật và các bậc tu hành: True or reliable words.
2) Lời nói tương xứng với sự thực, hay hành động tương xứng với lời nói: Words corresponding to reality.
3) Giảng thuyết của chân ngôn (Mật ngữ): Discussions of reality.
Thực Nhãn: Mắt có thể thấy được chân lý, như Phật nhãn—An eye able to discern reality, i.e. the Buddha-eye.
**For more information, please see Ngũ Nhãn.
Thực Ra: In fact—In reality.
Thực Sắc Thân: Báo thân, đối lại với Pháp thân—Sambhogakaya—The real Buddha-body, in contrast with his Nirmanakaya.
** For more information, please see Sắc Thân.
Thực Tài: Real talent.
Thực Tại: Tattva (skt).
· Tinh túy hay bản thể của điều gì: The essence or substance of anything.
· Trạng thái thực: Real state—Reality.
· Theo triết học Trung Quán, Thực Tại là bất nhị. Nếu giải lý một cách thích đáng thì bản chất hữu hạn của các thực thể biểu lộ vô hạn định không những như là cơ sở của chúng mà còn là Thực Tại Tối Hậu của chính những thực thể hữu hạn. Thật ra, vật bị nhân duyên hạn định và vật phi nhân duyên hạn định không phân biệt thành hai thứ, vì tất cả mọi thứ nếu được phân tích và tìm về nguồn cội đều phải đi vào pháp giới. Sự phân biệt ở đây, nếu có, chỉ là tương đối chứ không phải là tuyệt đối. Chính vì thế mà Ngài Long Thọ đã nói: “Cái được xem là cõi trần thế hay thế gian từ một quan điểm, thì cũng chính là cõi Niết Bàn khi được nhìn từ một quan điểm khác.”—According to the Madhayamaka philosophy, Reality is non-dual. The essential conditionedness of entities, when properly understood, reveals the unconditioned as not only as their ground but also as the ultimate reality of the conditioned entities themselves. In fact, the conditioned and the unconditioned are not two, not separate, for all things mentally analyzed and tracked to their source are seen to enter the Dharmadhatu or Anutpadadharma. This is only a relative distinction, not an absolute division. That is why Nagarjuna says: “What from one point of view is samsara is from another point of view Nirvana itself.”
Thực Tại Tế: Bhutakoti (skt)—Theo triết học Trung Quán, Thực Tại Tế là sự thâm nhập khôn khéo của trí tuệ vào pháp giới. Chữ ‘Bhuta’ có nghĩa là thực tại không bị nhân duyên hạn định, tức là pháp giới. Còn chữ ‘Koti’ có nghĩa là sự không khéo để đạt đến giới hạn hay chỗ tận cùng; nó nhấn mạnh sự thể hiện, tức là một loại thành toàn. Thực tại tế cũ