Cẩm Nang Sức Khỏe Gia Đình

48. CHỨNG LIỆT DƯƠNG

a. Kiến thức chung

Đây là hiện tượng thông thường xảy ra cho rất nhiều người trong nam giới, nhưng ít ai muốn đề cập đến. Tuy vậy, vấn đề tạo một áp lực tâm lý rất lớn cho người bệnh. Nguyên nhân của vấn đề khá phức tạp, có thể từ đơn giản đến nghiêm trọng, và bạn cần có một nhận thức đúng để tránh sự lo lắng thái quá không cần thiết, làm cho vấn đề trở nên tồi tệ hơn, hoặc đôi khi chậm trễ không điều trị đúng lúc để lại hậu quả lâu dài về sau.

Trừ khi những lần liệt dương xảy ra thường xuyên và kéo dài quá lâu, khoảng ba tháng trở lên, bằng không thì vấn đề không có gì nghiêm trọng.

Khi người chồng mắc chứng liệt dương, vai trò của người vợ trong việc giúp hồi phục rất quan trọng. Người vợ có thể giúp chồng đánh giá đúng vấn đề và tránh được tâm lý lo lắng hoặc mặc cảm.

Thường thì sau lần đầu bị liệt dương, người đàn ông mang mặc cảm lớn, và có tâm lý lo sợ mỗi khi sắp gần gũi với vợ. Thật không may là tâm lý lo sợ và sự mặc cảm thiếu tự tin này đôi khi lại trở thành nguyên nhân chính gây ra liệt dương.

Làm việc quá sức, thiếu nghỉ ngơi là nguyên nhân thông thường dẫn đến việc người đàn ông thỉnh thoảng bị liệt dương. Và đây phải được hiểu là hiện tượng bình thường, không đáng lo ngại. Mặt khác, đàn ông lớn tuổi dần cũng giảm khả năng hơn lúc còn trẻ. Điều đó cũng tự nhiên. Rượu bia, thuốc lá cũng là những tác nhân gây liệt dương. Một số thuốc điều trị bệnh, nhất là thuốc điều trị cao huyết áp thường gây tác dụng phụ làm liệt dương. Trong trường hợp đó, khi ngưng thuốc bạn sẽ hồi phục bình thường.

Không may là, thuốc điều trị cao huyết áp là loại thuốc bạn phải dùng thường xuyên, lâu dài. Tuy nhiên, một cuộc nghiên cứu gần đây trên 35 người đàn ông tình nguyện cho thấy việc giảm cân phần nào có tác dụng đến chứng liệt dương gây ra do thuốc trị huyết áp. Cả 35 người đều đang dùng thuốc điều trị cao huyết áp. Qua 6 tháng tham gia một chương trình hướng dẫn để giảm cân, trung bình mỗi người giảm trọng lượng cơ thể đến 5 kg.

Khi chưa tham gia chương trình giảm cân, có 30% số người trong nhóm bị liệt dương do tác dụng của thuốc. Sau khi giảm cân, chỉ có 10% những người bị liệt dương vẫn còn gặp khó khăn, có nghĩa là 90% đạt kết quả tốt. Những người dùng thuốc điều trị cao huyết áp và phải liệt dương do tác dụng của thuốc, có thể cân nhắc tiến hành một chương trình giảm cân an toàn theo chỉ dẫn của bác sĩ để hồi phục khả năng.

b. Những điều nên làm

– Người bệnh nên hiểu đúng tình trạng của mình, không lo lắng thái quá.

– Người vợ nên có thái độ cảm thông, đặc biệt đừng tỏ ra quan tâm nhiều đến vấn đề. Như vậy sẽ làm giảm nhẹ áp lực tâm lý cho người chồng.

– Thái độ tốt nhất khi người chồng bị liệt dương là phớt lơ đi, rồi vấn đề sẽ trôi qua. Bạn cần có thời gian cho sự hồi phục, nếu vấn đề không có nguyên nhân nghiêm trọng nào.

– Khi xảy ra liệt dương, cần được nghỉ ngơi đúng mức và giảm bớt những công việc nặng nhọc.

– Không hút thuốc, không uống rượu bia, nếu bạn thật sự muốn giữ cho mình một sức khỏe bình thường. Rượu bia và thuốc lá còn là nguyên nhân gây ra nhiều vấn đề sức khỏe khác nữa.

– Hãy kiên nhẫn với vấn đề. Đôi khi tâm lý thoải mái, tự nhiên là liều thuốc quan trọng giúp bạn nhanh chóng tự hồi phục.

– Khi liệt dương xảy ra thường xuyên hoặc kéo dài trên ba tháng, bạn nên khám bác sĩ để tìm nguyên nhân và điều trị sớm. Nguyên nhân nghiêm trọng có thể xuất phát từ chứng tiểu đường hoặc rối loạn thần kinh cột sống... Đôi khi không có những nguyên nhân như thế nhưng liệt dương vẫn kéo dài. Lúc đó bạn cần một phương thức điều trị tâm lý.

49. PHỤ NỮ ĐẾN TUỔI MÃN KINH

a. Kiến thức chung

Trung bình, người phụ nữ bước vào giai đoạn mãn kinh ở độ tuổi từ 45 đến 50. Một nghiên cứu gần đây cho thấy có vẻ như những phụ nữ thuận tay trái có độ tuổi mãn kinh trung bình sớm hơn những người thuận tay mặt là 5 năm. Trong cuộc nghiên cứu này, tuổi mãn kinh trung bình của những phụ nữ thuận tay trái là 42,3 trong khi tuổi mãn kinh trung bình của những phụ nữ thuận tay mặt là 47,3.

Trước khi hoàn toàn mãn kinh, thường có một giai đoạn chuyển tiếp kéo dài chừng 5 năm. Trong giai đoạn này, các chu kỳ kinh nguyệt thường có một số rối loạn, thất thường. Bước vào thời kỳ mãn kinh, thường có nhiều thay đổi tâm lý, sức khỏe. Đó là do sự thay đổi các nội tiết tố trong cơ thể.

Điều quan trọng cần biết là, phụ nữ da trắng qua độ tuổi 50 có chừng 30% nguy cơ chết vì bệnh tim. Ở phụ nữ da đen, tỷ lệ này là 38%.

Một nghiên cứu gần đây cho thấy điều trị bổ sung estrogen có thể giúp giảm đến 44% tỷ lệ mắc bệnh tim và 39% tỷ lệ tử vong vì bệnh tim của phụ nữ sau khi mãn kinh. Trước đây, người ta cũng đã từng sử dụng việc bổ sung estrogen cho cơ thể phụ nữ sau khi mãn kinh như la một biện pháp chống bệnh loãng xương và giảm bớt một số triệu chứng thông thường của phụ nữ trong giai đoạn này. Tuy nhiên, tác dụng mới của liệu pháp này chỉ mới được phát hiện.

Các khoa học gia cho rằng estrogen tạo ra hiệu quả này nhờ vào việc tác động lên mức cholesterol trong máu. Tuy nhiên, liệu pháp này không phải thích hợp cho tất cả mọi người. Đã có những chứng cứ cho thấy mối tương quan giữa nồng độ estrogen trong máu với chứng ung thư vú.

Vào giai đoạn bắt đầu mãn kinh, sự thay đổi nội tiết tố thường gây sốt nhẹ cho cơ thể, đôi khi làm da mặt nóng đỏ và đổ mồ hôi nhiều, nhất là vào ban đêm, gây mất ngủ và mỏi mệt. Trong hai năm đầu của giai đoạn mãn kinh, các triệu chứng thường xuất hiện với cường độ mạnh hơn và giảm dần sau đó. Một số phụ nữ có những triệu chứng này kéo dài lâu hơn nữa. Những phụ nữ nghiện thuốc lá thường bị ở mức nặng nề hơn.

Một trong các triệu chứng khác nữa là da trở nên khô và ngứa, đặc biệt trong thời tiết lạnh và khi dùng nhiều xà phòng. Ngoài ra, nhức đầu, đau lưng và đau khớp cũng là những triệu chứng thường gặp.

Song song với các triệu chứng trên, về tâm lý cũng có một số thay đổi. Người phụ nữ trở nên dễ cáu gắt hơn, dễ căng thẳng, giảm trí nhớ, giảm khả năng suy luận, phán đoán và đôi lúc không kiềm chế được cảm xúc.

Do sự giảm mức estrogen trong cơ thể, lượng calcium trong xương cũng bắt đầu giảm mạnh. Trung bình, trong 3 năm đầu của thời kỳ này, tổng lượng calcium trong xương mất đi từ 3 đến 5% và sau đó mỗi năm tiếp tục mất từ 1 đến 3% trong suốt những năm còn lai của cuộc đời. Như vậy, từ 5 đến 10 năm sau khi mãn kinh, lượng calcium trong xương có thể giảm mất đến 20%. Khi tỷ lệ này lên đến 25%, bộ xương sẽ cực kỳ yếu ớt, dễ gãy... Nhất là xương cột sống, xương cẳng tay và xương hông. Riêng trong năm 1985, ở Anh Quốc có 35.000 phụ nữ đã mãn kinh phải đến bệnh viện vì gãy xương hông, 20.000 người khác chết hoặc trở nên tàn tật.

b. Những điều nên làm

– Hiểu rõ những thay đổi, chuyển biến tất nhiên phải có khi bước vào thời kỳ mãn kinh, tránh tâm lý lo sợ, hoang mang.

– Có những chế độ chăm sóc, bảo vệ đúng mức, thay đổi chế độ dinh dưỡng phù hợp và bố trí công việc, sinh hoạt hàng ngày thích hợp.

– Tăng lượng calcium cung cấp cho cơ thể sau khi đi vào thời kỳ mãn kinh.

– Trong giai đoạn sắp mãn kinh và sau khi mãn kinh, nên lưu ý chế độ ăn uống, không nên tăng cân nhiều. Tốt hơn nên giảm cân nhẹ sẽ có lợi cho sức khỏe hơn, đặc biet là giảm bớt nguy cơ phát triển bệnh tim.