21. GIẢM ĐAU
a. Kiến thức chung
Giảm đau là một nhu cầu gần như bất cứ ai trong chúng ta cũng đều đã có
khi cần đến. Và chúng ta vẫn sẽ tiếp tục cần đến trong cuộc sống với mức
độ gần như là thường xuyên. Một vết cắt nhỏ ở tay khi bạn làm bếp, cho
đến cơn đau đầu khi đi làm về một buổi trưa nắng gắt. Gần như cơ thể
chúng ta rất thường xuyên phải chịu đựng một trong những nguyên nhân gây
đau nhức khó chịu nào đó, và làm giảm bớt cảm giác đau đớn là điều mà ai
cũng mong muốn cả.
Một vài loại thuốc giảm đau thông thường đã đi vào lịch sử nhân loại, và
ai ai cũng biết, cũng dùng đến chúng, như aspirin chẳng hạn. Một vài
loại khác, có thể mang lại hiệu quả giảm đau nhưng không phải ai cũng
biết, như cà phê chẳng hạn. Lại có những phương thuốc giảm đau dùng cây
cỏ, thực vật, đôi khi cũng giúp mang lại hiệu quả bất ngờ. Nếu bạn muốn
thử nghiệm, khi nào có một vết đau nhức trên da, hãy thử đâm nát một củ
tỏi và đắp lên đó xem sao.
Thực ra, mặc dù chúng ta không ai thích cảm giác đau nhức khó chịu cả,
nhưng đó lại là cảm giác rất có ích cho sự an toàn của chúng ta. Vì thế,
trong một chừng mực nào đó, chúng ta phải vui lòng chấp nhận. Thử tưởng
tượng bạn bị một vết cắt vào chân, rồi chẳng có cảm giác đau đớn nào cả.
Điều gì sẽ xảy ra với vết thương ấy? Bạn sẽ không thể biết được là máu
đang chảy ra và cần có những chăm sóc thích hợp cho vết thương. Và hậu
quả tất nhiên là sẽ nghiêm trọng hơn nhiều. Hoặc như cảm giác đau lưng
của bạn chẳng hạn. Nó báo cho biết là sức chịu đựng của cơ thể bạn đang
đến một giới hạn cần nghỉ ngơi. Tương tự, mỗi cơn đau trong cơ thể đeu
có ý nghĩa quan trọng của một thông báo cảnh giác và yêu cầu bạn phải có
những xử lý thích hợp, kịp thời.
Đau nhức trong cơ bắp có thể được giảm nhẹ bằng cách xoa bóp chỗ đau
hoặc làm nóng lên. Như vậy, lượng máu của cơ thể đưa qua nơi đó sẽ gia
tăng nhờ các mạch máu được giãn ra, làm cho cảm giác đau đớn được dịu
đi. Nguyên tắc này cũng áp dụng có hiệu quả cho một số cơn đau đầu nữa.
Đau nhức ở các vết thương cần phải can thiệp bằng thuốc vào hệ thần
kinh. Nhưng tạo một cảm giác dễ chịu nơi chỗ đau cũng giúp cơn đau giảm
nhẹ phần nào. Có thể làm điều đó bằng cách đắp khăn lạnh chườm nước đá
lên chỗ đau.
Đau trong bụng cũng có thể giảm bớt bằng cách tạo cảm giác dễ chịu ngoài
bụng. Xoa bóp hoặc đắp khăn nóng lên bụng đều có thể làm người bệnh dễ
chịu hơn.
Điều quan trọng nhất cần phải biết là, giảm đau không đồng nghĩa với
giải quyết được vấn đề gây đau. Cơn đau bụng chỉ dứt khi xử lý xong
nguyên nhân gây đau. Vết thương ngoài da cũng chỉ hết đau khi bạn bảo vệ
tốt chống nhiễm trùng và giữ cho vết thương lành hẳn. Các biện pháp giảm
đau chỉ nhằm giúp bạn dễ chịu hơn trong thời gian trị liệu mà thôi.
b. Những điều nên làm
– Khi dùng aspirin để giảm đau, không bao giờ dùng quá liều quy định.
Tuân thủ đúng thời gian giữa hai liều thuốc, không vì nôn nóng muốn giảm
đau mà liên tục uống thuốc. Không dung aspirin khi người bệnh trước kia
hoặc hiện nay đang đau bao tử. Phụ nữ có thai tuyệt đối không dùng
aspirin trong 3 tháng cuối vì có khả năng gây chảy máu bất thường cho
người mẹ cũng như thai nhi. Chỉ dùng trong những trường hợp đặc biệt có
chỉ định của bác sĩ. Người trẻ tuổi (dưới 20 tuổi) cũng nên hạn chế dùng
aspirin vì có khả năng dẫn đến hội chứng Reye là một chứng bệnh rất nguy
hiểm, có thể dẫn đến chết người. Trong điều kiện bình thường, không dùng
aspirin liên tục quá 10 ngày. Trẻ con không dùng liên tục quá 5 ngày.
Dùng aspirin khi có sốt cao thì không được kéo dài liên tục quá 3 ngày.
– Một số người có dị ứng khi dùng aspirin. Nên biết là một số loại thuốc
khác cũng sẽ gây dị ứng tương tự vì chúng có thành phần tương tự như
aspirin. Đó là carbaspirin calcium, magnesium salicylate, sodium
salicylate và salicylate.
– Khi dùng aspirin mà có những phản ứng phụ như chóng mặt, ù tai, đau
bụng, ói mửa hoặc khó thở, phải ngưng dùng thuốc ngay và đến khám bác
sĩ.
– Nếu bạn không có tiền sử về các bệnh tim mạch, bạn có thể dùng kèm một
lượng cà phê khi sử dụng aspirin. Nghiên cứu cho thấy cà phê hoạt động
như một chất xúc tác, thúc đẩy tiến trình gây hiệu quả giảm đau của
aspirin nhanh hơn, mạnh hơn và đồng thời cũng kéo dài thời gian tác động
hơn. Tuy nhiên, vì cà phê có thể làm tim đập nhanh, nên không được dùng
kèm như vậy nếu bạn có bệnh tim. Ngoài ra, nếu đang sử dụng một số loại
thuốc khác thì việc sử dụng thêm cà phê cần có ý kiến của bác sĩ.
– Dùng một khăn lạnh đắp lên chỗ đau có thể giúp giảm đau. Có thể chườm
thêm nước đá lên bên trên.
– Một điều rất dễ làm và hiệu quả đã được các nhà khoa học thừa nhận,
nhưng chưa mấy ai biết áp dụng thường xuyên. Khi bạn đang đau nhức, nằm
yên trong một căn phòng thật thoải mái và nghe nhạc. Có thể bất cứ loại
nhạc nào bạn thích nhưng phải là những giai điệu êm nhẹ, dịu dàng. Nếu
bạn đã quen nghe nhạc thính phòng thì đây là một lợi thế của bạn. Những
khúc nhạc cổ điển lừng danh của Beethoven hay Mozart nhiều khi có hiệu
quả giảm đau không thua các loại thuốc. Và đặc biệt là chúng không gây
ra những phản ứng phụ.
– Với những vết thương gây đau nhức, có thể dùng một củ tỏi đâm nhỏ rồi
đắp lên để giảm đau. Nhớ là phải sát trùng cẩn thận mọi thứ trước khi
đặt vào vết thương.
– Những vết thương lớn trên da vừa mới bị, có thể dùng một muỗng đường
đổ trực tiếp lên vết thương. Cách làm đơn giản này có tác dụng giúp vết
thương mau lành và giảm khả năng nhiễm trùng. Tuy nhiên, không dùng
đường đắp lên các vết thương cũ, đang trong thời gian sắp khỏi, vì ngược
lại, đường sẽ làm cho vết thương kéo dài thời gian khỏi hẳn.
– Đừng bao giờ áp dụng bất cứ một phương thuốc “gia truyền” nào mà bạn
chưa đủ tin cậy vào nó, nhất là phải kiểm tra độ an toàn về mặt vệ sinh.
Nhiều phương “thuốc giấu” trong dân gian nhiều khi cũng rất hiệu quả,
nhưng người sử dụng thường không lưu tâm đen yếu tố tiệt trùng. Một bệnh
nhân dùng thuốc gia truyền đắp lên vết thương, và từ vết thương không
quan trọng này vì thế đã dẫn đến nhiễm trùng uốn ván, một bệnh dễ dàng
đưa tới tử vong.