Chương
08
PHƯƠNG CÁCH
GIÚP ĐỠ NGƯỜI SẮP LÂM CHUNG
VÀ NGƯỜI CHẾT
Khi tâm thức lơ lững một
mình vào cõi trung ấm, thật không khác sợi gòn bay trước gió,
Tâm thức ấy cố tìm niềm
an ủi từ những vòng tay dũng mãnh, từ những ai mang trí huệ và an lạc,
Chính lúc này là nhân
duyên tiếp dẫn hương linh vãng sanh Tịnh Độ, giải thoát khỏi sợ hãi và
than khóc đau buồn,
Nhiệm màu thay, trong
thoáng chốc hương linh đã được tiếp độ khỏi những cảnh giới lang thang
vô định.
Khi có người mất, chúng ta
có cơ hội tốt để cúng dường vô số lãnh vực tinh thần qua sự trợ giúp.
Những vị Lạt Ma, những tín đồ đến cầu nguyện và những người thực tập đều
có thể lo cho lễ lạc cầu nguyện, Thiền định; những nghi lễ giúp đỡ hướng
dẫn cho người chết và lúc lâm chung cũng như trong trạng thái sau khi
chết. Cũng là những điều đơn giản, nhưng là những việc làm đầy đủ ý
nghĩa cho người giúp đỡ, sự quan hệ cũng như bạn bè có thể trợ lực được.
Luôn nhớ tưởng đến những tư duy và hành
động thiện
Chúng ta thực hiện như thế
nào cho chính chúng ta qua sự ra đi của một người, hoặc kế theo sau sự
chết ấy có thể tạo nên những dấu hiệu khác nhau với kinh nghiệm của
người kia của sự biến đổi có tính cách quyết định ấy trong khi có người
chết và những ngày mất ấy. Điều vô cùng quan trọng cho những người còn
lại là cố gắng để dừng lại những suy nghĩ cảm giác của những sự phụ
thuộc mà còn ngược lại với người chết nữa.
Ngay cả nếu chẳng thể tránh
được những sự suy nghĩ này và thái độ của tâm, từ sự trổi dậy, thì chúng
ta sẽ nên tránh sự biểu hiện trong lời nói hay những hành động. Chúng ta
sẽ cố gắng đừng buồn rầu, hốt hoảng hay sự bi ai. Nó cũng rất quan trọng
cho việc chẳng nên đào xới những hạt bụi về người quá cố, để nói về sự
yếu đuối của họ, hoặc những hành động bất thiện mà họ đã gieo trồng hay
ngay cả sự suy nghĩ nhiều tư tưởng trong tâm thức của chúng ta.
Phần sau trong việc trở về
từ sự chết ở trong chương 5 đã bộc lộ như thế nào về sự buồn thương và
khóc lóc bởi những người còn lại, có thể là những nguyên nhân để làm cho
người chết phải trải qua chốn tối tăm, chỗ sấm sét, sự kinh ngạc của tâm
thức và cảm giác khổ sở như họ đang kinh qua ở thân trung ấm.
Những người thân của người
đã ra đi nên cố gắng giữ gìn sự hài hòa và trạng thái yên tĩnh của tâm
hồn cũng như không khí bên ngoài càng nhiều càng tốt. Chúng ta nên làm
lễ, tạo niềm vui, sự tôn trọng và xưng tán người ấy cho sự thành tựu của
họ.
Chúng ta không nên nghĩ
rằng: “bây giờ người ấy đã chết rồi, ta sẽ trở nên giàu có’’; hoặc “cuối
cùng, khi người này qua đời rồi, ta sẽ được tự do’’.
Tâm thức của người quá cố ở
gần đó có thể đang nổi trôi chung quanh đâu đây hằng giờ, hằng ngày và
ngay cả hằng tuần sau khi mới lìa khỏi thân xác. Họ có thể làm chủ được
một vài khả năng như đọc được tâm thức của người còn sống nữa. Nếu họ
nhận ra được rằng người đang suy nghĩ và những hành vi xấu hướng về họ
thì điều ấy sẽ trở nên những yếu tố mạnh mẽ khiến họ bị chìm vào những
cảm thức xấu xa và điều này có thể là nguyên nhân mang lại sự khổ não
trong sự hiện hữu tương lai của họ.
Như vậy thì cuối cùng trong
khoảng vài ngày đến nhiều tuần lễ sau cái chết của một người, chúng ta
là những người còn sống nên cố gắng bảo tồn những tư tưởng lành mạnh và
những hoài niệm về người mất cũng như giữ gìn một cách thích hợp.
Cảm giác buồn thương của
người mình thương mến vào lúc ra đi là chuyện tự nhiên. Thế nhưng qua sự
buồn rầu của bạn, bạn sẽ chẳng nên làm xấu thêm sự buồn tủi ấy. Đồng
thời cố gắng giảm thiểu ít nhất hay nên yên lặng. Việc đầu tiên là cố
gắng đừng xem cảm giác của sự buồn thương là không tốt và bắt đầu một
cuộc chiến đấu với sự cảm kích ấy. Thay vào đó bạn nên suy nghĩ rằng: “Vâng
tôi buồn! Nhưng đó chỉ là sự khởi dậy về tình thương yêu của tôi và tôn
trọng đối với người mất.” Thật là tốt đẹp và chuyển nó thành một đối
tượng của sự an lạc. Tất cả những việc khổ não đau buồn ấy sẽ tạo thành
năng lượng trị liệu để được sự an lạc kia. Thỉnh thoảng bạn phải cần hồi
tưởng lại bởi chính bạn rằng: “Nếu tôi nương vào vào cảm giác buồn
thương và riêng biệt với những sự suy nghĩ như vậy đối với hình ảnh của
người tôi thương thì điều ấy sẽ ảnh hưởng đến những điều xấu tệ giống
như đã có trong những lời dạy và hãy nói những câu chuyện cho người chết
đang nằm đó rằng: tôi phải dừng lại ngay”. Hiểu được như vậy và việc
tùy thuận kia sẽ giúp dừng lại được những cảm giác buồn thương kia đang
tiếp diễn.
Điều quan trọng là nhớ lại
những gì mà người chết không phải chấm dứt đối với mọi người. Cuộc sống
vẫn luôn tiếp diễn. Nếu họ đã từng bị khổ sở, bịnh tật hay già nua. Đây
là một cơ hội tốt cho họ để chấm dứt sự khổ đau và an ổn với sức khỏe
cũng như một đời sống tốt đẹp hơn. Đặc biệt nếu một vài phần trăm trong
cuộc sống yêu thương của bạn đã được tốt đẹp thì bạn nên nhớ lại những
điều ấy, hãy gom chúng vào tâm thức của bạn những gì mà thời gian trên
quả địa cầu này bạn đã vui với nó. Đó chính là những năng lượng chữa trị
sẽ được phát sinh cho bạn và là nguồn bảo trợ tinh thần cho người bạn
thương yêu.
Sự thực tập hiệu quả nhất là
thay vì sống trong sự buồn rầu và lo lắng nó sẽ tiêu phí đời bạn. Hãy
đóng khung tâm thức bạn bằng sự cầu nguyện, thiền định và hãy an lạc với
sự gia trì từ nguồn gia trì của chính bạn.
Tiến hành
cầu nguyện và những nghi lễ
Bất kỳ người cầu nguyện hay
sự thiền định nào của những người đang sống và đặc biệt giúp đỡ chọn lựa
để thực hiện cho người quá cố, việc đầu tiên của họ là tọa thiền và trải
kinh nghiệm của chính họ ra cho sự hít thở ấy, đồng thời kéo theo sự lợi
ích từ những nguồn gia trì ấy. Rồi họ chia sẻ những điều ấy ra cho người
đang hấp hối hoặc người đã quá vãng. Nếu bạn chẳng có nhiều kinh nghiệm
về nhiều sự cảm nhận của chính bạn thì nên chia sẻ một ít gì đó với
người đã qua đời.
Với sự quyết tâm những gì
của người cầu nguyện, thiền định hoặc thực hiện những lễ nghi, luôn luôn
quan trọng cho một sự chọn lựa với cả người giúp đỡ và người quá cố.
Chính đó là những sự nối kết hoặc quen thuộc.
Sự tôi luyện hoàn hảo không
kém phần quan trọng cho người đang hấp hối hoặc người quá cố. Điều này
rất là quan trọng để tin tưởng vào sức mạnh của nguồn gia trì kia. Nguồn
gia trì của bạn có thể là đức Phật hay giống như đức Phật Vô Lượng Quang
(A Di Đà); đức Phật ở cõi Tịnh Độ như cõi Cực Lạc, các vị Bồ Tát, các
vị Thánh, những bậc thông thái, hoặc chính tự thân vị Thầy tinh thần của
bạn.
Người hộ niệm phải thấy, cảm
nhận và tin tưởng rằng nguồn gia trì ấy là nguồn suối của vị Thần trí
tuệ, tình thương không điều kiện và năng lực không giới hạn. Nếu bạn có
thể vẽ tâm mình như một con đường, thì nguồn gia trì ấy sẽ hiện thực ra
trước bạn. Bởi vì có sức mạnh của sự nhận biết tinh khôi bởi chính bạn
vậy.
Tạo công
đức
Giá trị phụng sự cao cả nhất
mà bạn có thể thực hiện cho người đang hấp hối và người quá vãng là tạo
ra những phước đức và nguyện hồi hướng, bởi đó là cái nhân của hạnh phúc
và sự giác ngộ cho người đã quá vãng.
Phật Giáo dạy rằng để đạt
được quả vị Phật bạn phải tập trung cả hai điều chứa đựng là phước đức
và trí tuệ, xuyên qua những tư tưởng tốt đẹp, những sự cảm kích và những
hành vi thực hiện với tâm thức nhị nguyên, chúng ta sẽ tích lũy được
phước đức hoặc những nghiệp thiện. Xuyên qua sự thể đắc của thiên nhiên
sau rốt, tự do từ những khái niệm nhị nguyên và những sự cảm kích, chúng
ta chứa nhóm được trí tuệ và là phạm vi của sự chuyển hóa nhơn quả
nghiệp lực. Để có sự hòa bình và an lạc hoặc tái sinh, chúng ta phải
tích chứa phước đức. Để đến được Phật quả chúng ta phải thể đắc được trí
tuệ.
Có rất nhiều hình thức để
tạo ra phước đức, gồm những điều tiêu biểu như sau:
-
Vun bồi tư
tưởng và những hành động của việc bố thí huấn luyện đạo đức, kiên nhẫn,
sự siêng năng và sự kỳ đãi.
-
Ứng dụng những
tư tưởng này và những sự hồi hướng trong những sự hoạt động tích cực, kể
cả những sự tụng kinh của những người cầu nguyện, sự thực hành thiền
định, sự phụng sự cho những người khác, chăm sóc cho người bịnh và cứu
giúp chúng ta.
-
Phát triển sự
tin cậy và nương tựa vào nguồn lực gia trì, lòng từ bi cho tất cả chúng
sanh và sự chờ đợi một vài đối tượng thuộc về việc tích cực; bất cứ
những hình ảnh như thế nào (ví dụ như hình Phật), những bậc Thánh, tâm
hồn thánh thiện, những cảm giác (sự quy y, lòng từ bi, an hòa và an
lạc), sự gia trì, tịnh độ và những việc tương tự như vậy.
-
Tuân thủ những
giới luật, làm trong sạch những hành vi sai trái (những điều này phải
xuyên qua một vài tư tưởng thánh thiện cũng như những hành vi này sẽ tẩy
rửa được những nghiệp bất thiện mà bạn đã tạo ra); hãy giảng pháp, cúng
dường những vị thần linh, tặng quà cho những người cần đến, cúng dường
cho những công việc từ thiện, giúp cho người tỵ nạn, bảo trợ những nghi
lễ Tôn Giáo, bảo trợ hoặc sáng tạo những đối tượng của Tôn Giáo (như
những hình tượng, họa tượng, chùa viện, cũng như những bia đá kỷ niệm)
xây dựng đường xá và bảo hộ cho những người đơn chiếc.
-
Bạn cũng có
thể chứa nhóm tích tụ những phước đức của một trong những sự phục vụ đầy
năng lực mà bạn có thể hy hiến cho người chết là hiến dâng tất cả những
công đức của những hành vi đức hạnh của bạn như là cái nhân của sự hòa
bình và an lạc cho người liên hệ hoặc cho tất cả chúng sanh. Có rất
nhiều quyển sách cung ứng cho người cầu nguyện về những bài vở của đạo
Phật. Trong khi cầu nguyện một điều cần yếu là hồi hướng tất cả những
công đức có được đến với tất cả chúng sanh (đặc biệt cho người chết thì
được an lạc và hạnh phúc) ngoài sự chờ đợi một cái gì đó trở lại.
Điều tốt đẹp là nếu chính
bạn có thể thực hành một vài hành vi tích chứa công đức ấy trên danh
nghĩa cho người chết. Thế nhưng điều ấy sẽ tích chứa được công đức nếu
bạn đơn giản linh hoạt cho những người khác để thực hành chúng hoặc bạn
bảo trợ sự thực hành ấy của những việc làm phước thuộc nghi lễ bởi các
vị Lạt Ma hay những tín đồ.
Nghi lễ
Phật Giáo cho những người không phải Phật tử
Như chúng ta được biết nhiều
người họ sẵn sàng đón nhận những tư tưởng của Phật Giáo mà họ chẳng phải
là những người với hình thức là một người Phật tử. Họ cũng là những
người thừa nhận Phật Giáo chính thức, nhưng chẳng phải dễ dàng để chấp
nhận những hình tượng của Phật Giáo hoặc những quan điểm phức tạp về cái
chết cũng như sau khi chết. Rồi cũng có nhiều người khác hoàn toàn đóng
cửa lại với đạo Phật hoặc giả đối lập lại với việc này cũng như những ý
nghĩ về sự chết.
Trong truyền thống của Tây
Tạng hầu như dân chúng đều tôn kính đạo Phật, do vậy, có nhiều câu hỏi
chẳng hề được đặt ra. Nhưng bây giờ Phật Giáo được phát triển ở Tây
Phương, nó đã trở thành một vấn đề mà mọi người chú ý. Chúng ta có nên
đưa ra một phương pháp để giúp họ theo phương cách của Phật Giáo, ngay
cả những người ấy khi họ còn sống đa phần đã không chấp nhận điều ấy?
Có nhiều vị Thầy trả lời
rằng những chúng sanh ấy bị trôi nổi nơi thân trung ấm, nên họ cần một
sự giúp đỡ đặc biệt. Họ sẽ trông đợi vào một vài năng lượng của sự Từ
Bi, những hình ảnh của sự an lạc, những tâm thức và những sự thông cảm
để bảo trợ cho họ. Ở trong trạng thái tắt thở thì họ sẽ tha thiết tìm
cầu tất cả những gì có thể cung cấp cho họ và những nơi trú ẩn bớt khốn
khổ.
Như vậy là họ đã có ý mong
chờ sự cầu nguyện, Thiền định hay tạo những công đức của nhiều người và
những việc phục vụ ấy sẽ giúp cho họ được rất nhiều điều. Ngay cả nếu họ
chẳng thừa nhận Phật Giáo trong lúc họ sanh tiền.
Thế nhưng cũng có nhiều vị
Thầy khác thì nghĩ rằng nếu người quá vãng có những tư tưởng ghét bỏ
Phật Giáo hay phản đối những ảnh tượng Phật và những khái niệm trong khi
họ còn sống thì họ phải mang vào khuynh hướng tương tự như vậy nơi trung
ấm thân. Bởi vì những thói quen của tâm thức không phải dễ dàng để tháo
gở. Nếu quả thật là như vậy thì trong tâm thức của những người này, sự
phục vụ của Phật Giáo thực hiện cho họ, sẽ là nguyên nhân của sự giận dữ
và phẫn nộ, điều ấy chỉ để làm cho họ tổn hại mà thôi.
Theo quan niệm của tôi thì
điều an toàn chắc chắn và hữu ích là nên cụ thể hóa hoặc sáng tạo sự hòa
bình những cảm giác an lạc cũng như bầu không khí chung quanh của những
người đang hấp hối hoặc đã chết. Bạn có thể nghỉ ngơi trong sự chờ đợi
của bầu không khí ấy, nghĩ và cảm nhận rằng bạn (người trợ niệm), người
mất ấy và bầu không khí kia có được tất cả sự hòa nhập với cảm giác về
hòa bình cũng như sự an lạc kia. Chính bạn là người trợ niệm, bạn cũng
có thể tưởng tượng như thấy được những hình ảnh tốt đẹp; còn nghe được
sự ủy thác của tâm thức hay những lời nói; cho phép những ấn tượng này
sáng tạo ra bầu không khí an toàn của hòa bình và sự an lạc. Rồi nghỉ
ngơi trong trạng thái thoải mái của sự cởi mở. Những sự thực tập như thế
là điều căn bản cho bản chất trung thực của đạo Phật và làm chủ được
phẩm chất tích cực của vũ trụ, không cần đề cao đến phẩm chất Phật Giáo
hoặc văn hóa Á Châu.
Ngoài ra điều này cũng rất
quan trọng để thực hiện một vài hình thức của việc làm phước với tính
cách tổng quát và hồi hướng những phước đức ấy đến cho người chết như là
con đường gieo trồng chủng tử của hòa bình và hoan hỷ trên đường đi tái
sanh.
Thiền định
tổng quát cho tất cả
Ngay cả nếu người chết hay
sắp lâm chung chẳng phải là Phật tử hay họ cũng chẳng mở cửa để đón nhận
đạo Phật, thì những hình thức sau đây sẽ rất hữu ích cho sự lợi ích và
sự an toàn. Người trợ tử có thể xử dụng đến chúng tất cả hay áp dụng cho
họ một phần nào mà thích hợp với nhu cầu của người mất. Đây là những
nguyên tắc của Phật Giáo chủ trương có tính cách tổng quát và kêu gọi:
-Trên bầu trời kia, những
hình ảnh mà bạn thấy là nguồn lực gia trì trong hình thức của những
chúng sanh của ánh sáng. Những chúng sanh này quá đẹp, có tình thương
không điều kiện, sự an lạc không giới hạn; sự hòa bình vi diệu một năng
lực sâu thẳm và hầu như được mở ra để gởi những tia sáng của sự ấm áp và
hoan hỷ trong mọi phương hướng với tình thương.
-Hãy nhìn những năng lực
của ánh sáng gia trì kia là nơi phát ra ánh sáng từ nguồn năng lượng của
sự gia trì ấy. Những tia ánh sáng từ nguồn năng lượng của sự gia trì ấy.
Những tia ánh sáng gia trì này được chứa đầy bởi những bầu không khí to
lớn với cảm giác hòa bình thật sự và an lạc với điều kia và làm tan đi
tất cả những bóng tối của sự hỗn
loạn, buồn tủi và sợ hãi.
-Hãy lắng nghe tiếng hát
của tâm thức trong ngôn từ của những lễ nghi, hay tâm hồn người trợ tử,
sẽ đong đầy một bầu không khí giống như một buổi trình tấu. Hãy cảm nhận
sự không giới hạn của hoan hỷ, sự an bình vi diệu và cộng chung với sự
cởi mở của sự sáng tạo bởi sự chấn động của âm thanh.
-Hãy nghĩ về cảm giác
rằng người quá cố ấy đang ngắm nhìn ánh sáng gia trì kia.
-Cuối cùng hãy cảm nhận
rằng bạn và người quá cố chìm vào trong trạng thái không thể phân ly; ở
trong tử cung ấy của vô số ánh sáng gồm toàn sự hòa bình và hoan hỷ.
Nghỉ ngơi thoải mái trong ấy càng lâu như bạn có thể. Hãy thực hành
nhiều lần như vậy.
-Bây giờ và ở đây, chuyên
chở thật mạnh bạo bởi sự suy nghĩ và nói năng. “cầu nguyện (tên của
người quá cố) được ở với ánh sáng gia trì và hoan hỷ với sự bình an cũng
như vui với thân trung ấm, đồng thời trong tất cả cho tương lai sự sống
của cô hoặc cậu”
Hướng dẫn
cho người Phật tử và những ai sẵn sàng đến với đạo Phật.
Ngoài ra sự cầu nguyện và
Thiền định, người trợ tử có thể hiến dâng những lời nói trong sự hướng
dẫn cho những người Phật tử và cho những ai mà họ đã sẵn sàng đón nhận
những lời dạy của Phật Giáo.
Với cảm giác của sự quy y về
nguồn lực gia trì và lòng từ bi cho người quá vãng; dùng ngôn ngữ của sự
hướng dẫn thật lớn tiếng hoặc âm thầm. Trong tâm thức của bạn, hãy nói
tất cả hoặc một vài phần của một vài điều hướng dẫn như sau đây. Bạn có
thể áp dụng những điều mà chúng thích hợp với người quá vãng.
Bạn phải bắt đầu với những
ngôn từ hướng dẫn thật mạnh bạo, nhưng theo lối giản đơn của người trợ
tử càng nhiều như OM AMITABHA HRI (An A Di Đà Hồng), là Thần chú của đức
Phật Vô Lượng Quang; hoặc OM MANI PADME HUNG (Án Ma Ni Bát Di Hồng) là
Thần chú của Bồ Tát Quán Âm. Ngoài ra hãy chọn một vài người trợ tử mà
bạn và người quá cố là những người thân thuộc với nhau.
OM AMITABHA HRI ‘John’’
(thường để gọi người chết bằng tên của cô hoặc cậu ta), hãy yên nghỉ và
lắng nghe tôi với tâm hồn tĩnh lặng. ‘’John’’ bạn đã chết và bạn bây giờ
đang ở thân trung ấm, đang bước qua một lối khác. Điều này rất quan
trọng với bạn đây, để thể đắc và chấp nhận rằng bạn đang chết. Hãy lắng
nghe tôi đây! Bây giờ bạn phải cố gắng về những gì mà bạn cần nghĩ đến
và cần làm. Bạn đang ở ngả tư của sự chọn lựa cho tương lai an lạc hay
khổ não đấy!
Với tâm hồn trong sáng và
hoàn toàn chú tâm, hãy nhớ lại việc thiền định của bạn và hãy ở đấy với
những kinh nghiệm thật là mặc nhiên. Hãy hình dung lại vị Thầy tinh thần
thân thiện của bạn và tất cả những nguồn năng lượng gia trì. Nếu bạn nhớ
lại được thì họ sẽ luôn ở bên bạn. Hãy nghĩ rằng họ luôn chăm sóc cho
bạn với con mắt trí tuệ và quả tim yêu thương. Hãy giữ lại điều suy nghĩ
này về họ, cứ thế và cứ thế. Họ sẽ dõi theo bạn để được an toàn trên con
đường hòa bình và tái sanh hoan hỷ.
Ngày nay bạn đang ở trong
tình huống quan trọng nhất để quyết định cho cuộc đời của bạn. Tương lai
của bạn được quyết định bởi tâm thức như thế nào đó của bạn sẽ tác dụng
hỗ tương với ngày hôm nay. Tóm lại xin hãy nhớ lại những kinh nghiệm của
thiền định mà bạn đã thực hành, đó là nguồn năng lượng gia trì để cho
bạn có thể nương tựa vào những vị Thầy dạy giáo lý cho bạn, đối với
những người mà bạn gần gũi và hãy suy nghĩ nhiều lần như thế.
OM AMITABHA HRI! Trên
đường đi xuyên qua thân trung ấm của bạn, bạn phải gặp những hình tượng
đầy phẫn nộ, ở hình thức ác ma hay ở tình trạng kinh ngạc. Thế nhưng bạn
phải nhớ rằng những điều xuất hiện ấy là không thật. Chúng là những hình
ảnh được sáng tạo đơn thuần và là phản ảnh trái ngược lại của chính tâm
thức bạn; đồng thời đó là những thói quen, giống như những huyễn giác và
những đồ dơ uế. Hãy đừng phụ thuộc vào chúng, đừng nắm bắt chúng, sợ hãi
chúng và cũng đừng gây hấn với chúng.
Xin hãy nhớ rằng tất cả
những hình ảnh là những hình ảnh của ánh sáng với chất lượng tin tưởng.
Đó là dấu hiệu của hòa bình, hoan hỷ và hãy mở cửa cho sự tự nhiên chơn
thật này. Trong bản thể tự nhiên thực tại ấy và có chất lượng, là những
nguồn năng lượng gia trì tồn tại và những vị Thầy tinh thần của bạn.
Nếu bạn nhìn thấy được
một vài hình ảnh đẹp đẽ hay phẫn nộ. Nếu bạn chỉ định nó như là hình ảnh
của ánh sáng và sự an lạc thì nó sẽ trở thành hình ảnh của ánh sáng và
sự an lạc. Nếu bạn nghe một vài âm thanh nào đó, nếu bạn ra lệnh cho nó
như là âm thanh của sự hòa bình và nó sẽ trở thành như vậy. Ở thân trung
ấm, nếu bạn nghĩ đến con đường đứng đắn thì bạn có thể thay đổi và hãy
biến hóa bất cứ tình trạng nào một cách dễ dàng. Bởi vì tất cả mọi vật
chỉ là sự trái ngược và sự tác động hỗ tương của chính tâm thức bạn. Hãy
nhớ lại nhiều lần (lặp đi lặp lại) rằng những gì xuất hiện mà bạn chẳng
hài lòng, đấy là những điều chẳng thật, giống như một giấc mộng và tất
cả là những sự hòa bình trong tự tánh thiên nhiên vậy.
OM AMITABHA HRI! ‘John’,
ở nơi trung ấm thân là bước chuyển tiếp, bạn có thể quan sát và nhớ lại
những gì là sở hữu của bạn, như bạn bè hoặc những người bạn thương yêu.
Bạn cũng có thể nghe mọi người gọi bạn và khóc lóc vì bạn. Nếu như vậy
thì bạn nên nhớ rằng bạn bây giờ đang chết đấy! Bạn đã phải chia tay
với họ. Những người đang gọi bạn đó hãy đừng lệ thuộc vào họ và những
người mà bạn cảm động để phụ thuộc vào đó cũng chẳng thể giúp đỡ bạn
đâu, bởi vì những hình ảnh và âm thanh ấy đúng là một sự tương phản
trong sự buồn rầu của chính bạn cũng như sự sợ hãi và sự hỗn loạn. Chẳng
có cái gì có thể theo được bạn cả mà cũng chẳng thể giúp bạn ở lại với
chúng được. Nếu bạn lệ thuộc vào chúng thì đó chính là do sự lệ thuộc
của bạn mà chúng sẽ trở nên trở ngại con đường mà bạn sẽ hướng tới sự an
lạc và giải thoát. Điều ấy sẽ chỉ nối kết bạn với thế giới của sự khổ
đau và nhọc nhằn. Do vậy chẳng nên lệ thuộc vào chúng, hãy đừng hướng về
chúng, hãy đừng nắm chặt chúng, hãy đừng đắm đuối chúng, hoặc giả hãy
đừng chiến đấu với chúng.
Hãy xem chúng như là
những hình ảnh tương phản mà trong ấy chẳng có vật thể nào cả. Hãy nghe
chúng như là âm thanh của sự dội ngược lại mà chẳng có cái nào là thực
thụ cả. Thế rồi những sự phụ thuộc của tâm thức bạn đó cũng như sự sợ
hãi sẽ chẳng hiện ra, giống như sương dần tan ra trước khi mặt trời mọc.
Hãy nên nhớ lại những
kinh nghiệm của thiền định và sự tồn tại những nguồn năng lượng gia trì
với bạn và ở nơi bạn. Nếu tâm hồn bạn có thể thấy và cảm nhận được nguồn
năng lượng gia trì ấy cũng như những kinh nghiệm về thiền định, rồi
chúng sẽ trở thành nguồn năng lượng hòa bình vĩ đại và sự hoan hỷ - con
đường giải thoát cho chính bạn đó!
Như vậy thay vì bạn bè
hay địch thủ, hãy luôn nhớ về sự thiền định của bạn và nguồn năng lượng
gia trì kia, hãy lập lại mãi như vậy.
OM AMITABHA HRI! ‘’John’’
ở nơi thân trung ấm bạn có thể nghe tiếng sấm sét và những
ngôn từ khủng khiếp. Nếu như vậy thì bạn nên nhớ rằng những tiếng sấm
sét của tâm thức đó, những ngôn từ khủng khiếp kia chỉ đơn thuần là sự
xuất hiện công phu bởi tâm thức của bạn, chúng là những âm thanh ngụy
tạo bởi chính tâm thức của bạn, giống như huyễn giác và những âm vang
dội ngược lại. Hãy đừng kinh ngạc về chúng, hãy đừng bám víu chúng, hãy
đừng trở nên chấp chặt vào chúng hoặc đừng chiến đấu với chúng.
Hãy lắng nghe những âm
thanh ấy như là âm thanh của làn sóng tình thương, sự hòa bình và những
hơi thở. Hãy nhớ lại những âm thanh ấy như là làn sóng của sự nương tựa
đến những nguồn năng lượng gia trì ấy. Rồi thì hãy nhớ lại những âm
thanh như là những làn sóng của tình yêu và lòng từ bi ấy sẽ đến với bạn
từ những nguồn năng lượng gia trì ấy. Hãy lập lại một lần, thêm một lần
nữa!’’
OM AMITABHA HRI! ‘’John’’
ở nơi trung ấm thân, là nơi chuyển tiếp, bạn phải cảm nhận những tri
giác không hài lòng của sự hoảng sợ và cô độc. Nếu như vậy thì bạn phải
hồi tưởng lại rằng những cảm giác đơn thuần ấy được sáng tạo ra bởi
chính tâm thức của bạn. Chúng không là những thực thể, tâm hồn bạn vừa
ngụy tạo ra chúng giống như cơn ác mộng. Hãy đừng lệ thuộc vào chúng,
vượt lên khỏi chúng, hãy đừng chấp chặt chúng hoặc đánh nhau với chúng.
Hãy suy nghĩ bởi chính
bạn rằng cảm giác ấy là chẳng thực tế. Chúng giống như những gợn sóng
trên mặt hồ. Hãy để cho chúng đi khỏi, đừng giữ chúng lại. Nếu bạn để
cho nó đi khỏi thì chúng sẽ phân tán ra giống như những bong bóng nước.
Như vậy bạn sẽ hoan hỷ với tâm hồn chân thật tự nhiên gồm toàn là sự hòa
bình, hoan hỷ, sáng sủa và sự toàn tri.
Một lần nữa hãy nhớ lại
sự hiện hữu của nguồn năng lượng ấy ở với bạn và trong bạn. Hãy nhớ lại
những cảm giác của Thiền định. Hãy vui với những cảm giác ấy về sự an
bình và niềm vui kia là những kinh nghiệm trong sự hiện hữu ấy. Hãy giữ
lại cảm giác của sự cởi mở, trạng thái thiên nhiên trong tâm hồn của bạn
- lập lại nhiều lần như vậy.
Thiền định
cho những người Phật tử và cho những người hành Thiền khác.
Nếu người đang lâm chung hay
kẻ đã qua đời là một Phật tử hay một hành giả thực tập Thiền và nếu bạn,
người trợ tử đã thực tập về thiền định, thì bạn có thể xử dụng những
hình thức lễ bái cầu nguyện trong phần phụ lục A và B về Nghi lễ đơn
giản của Phật giáo. Hoặc bạn cũng có thể xử dụng cách thiền định đơn
giản như dưới đây, thích hợp một phần của chúng nếu cần thiết để áp dụng
cho tình trạng này.
Hãy nhớ lại rằng đây luôn
là bản chất thuộc về người trợ tử để hi hiến cho việc giúp đỡ tinh thần
cho người chết hay quá vãng một cách phù hợp với trạng thái của kinh
nghiệm mặc nhiên rằng người quá cố ấy và những người trợ tử thực tế là
làm cho hoan hỷ.
Thiền định
giúp cho những người thực tập cao
Nếu bạn, người trợ tử đã
thực tập thiền định nhiều hơn người chết hay người quá vãng, hoặc là cả
hai đều thực tập ngang nhau, thì bạn phải thực tập thiền năng nổ hơn
nữa, hãy nói những lời cầu nguyện và thực hiện những nghi lễ. Thêm vào
đó bạn phải cho người chết tất cả những sự khuyên bảo cần thiết trong sự
chết và trải qua thân trung ấm, nhưng phải ở trong tỉ suất đúng đắn.
Điều ấy với sự khuyên bảo chẳng phải là quá nhiều thì người chết có thể
chẳng đầy đủ năng lượng, thời gian và sức bao dung để nhận một vài sự
lợi ích từ chúng (ngay cả khi vẫn còn sống). Như vậy bạn phải suy nghĩ
kỹ là nên nói bao nhiêu và nói về những gì. Bạn sẽ cho một vài yếu điểm
và sự cổ vũ rằng điều ấy là việc đúng cho người này nghe. Như vậy họ sẽ
hiểu và nhớ lại nó trong hành trình lâu dài sau khi chết. Ở đây bạn có
một cơ hội tốt để hướng dẫn người chết xuyên qua quá trình chết cũng như
thân trung ấm và giúp họ đạt đến bến bờ của hòa bình cũng như sự hoan hỷ
và cũng giống như nếu bạn mang một người bệnh hướng về phía tốt đẹp hơn.
Bạn nên hiến tặng tất cả
hoặc một vài phần của những việc hướng dẫn đến với người đang hấp hối
hoặc người đã qua đời. Sự hướng dẫn này nên rõ ràng, đơn giản và lời nói
đến từ chơn tâm. Người sắp chết hay người quá vãng hoặc có thể hay chẳng
thể ý thức hay hiện tại thi hành việc thiền định hoặc cầu nguyện cùng
với bạn, như vậy bạn có thể phải thực hiện những điều này một mình. Tuy
nhiên bạn nên suy nghĩ rằng người đang lâm chung hay người quá vãng ấy
đang nghe bạn và đang cầu nguyện cũng như thiền định với bạn đó. Hy hiến
những hướng dẫn như dưới đây cho cô hoặc cậu ta thật lớn tiếng hoặc ở
trong tâm thức của bạn.
Trên bầu trời ở trước mặt
bạn, cụ thể hóa những sự vi diệu thành tươi đẹp và Tịnh Độ to lớn giống
như cảnh giới Cực Lạc. Ở chính giữa đó gặp ngay nguồn năng lượng gia trì
tồn tại như đức Phật Vô Lượng Quang (A Di Đà) (hay bất kỳ đức Phật nào,
các vị Thánh hoặc những vị thông thái tương đương cũng tốt) dõi theo đó
bởi vô số của những vị giác ngộ khác. Ví dụ như những vị Bồ Tát, A La
Hán, và vị Thầy hướng dẫn tinh thần của bạn. Hãy xem họ là một trong
những vị đầy đủ giác ngộ. Vị ấy phát ra tình yêu thương vô điều kiện,
trí tuệ toàn tri, sự an lạc vô biên, hoàn toàn hoan hỷ và sức mạnh vô
địch.
Nguồn năng lượng gia trì
ở đây sẽ bảo hộ cho bạn, chăm sóc bạn và ủng hộ bạn trong hành trình của
trung ấm thân. Ở đây vị này sẽ hướng dẫn bạn hướng đến cõi Cực Lạc vậy.
Hãy cảm nhận sự an lạc vô
song và vui với sự tồn tại trong ấy. Hãy cảm nhận sự ấm áp của sự hiện
hữu kia. Hãy cảm nhận thật an toàn nơi sự tồn tại kia. Hãy cảm nhận được
chúng đây bởi tất cả những gì bạn cần đến trong sự hiện hữu kia. Hãy tin
rằng với sự tự tin ấy ngay từ bây giờ ở nơi bạn và đang được bảo hộ cũng
như hướng dẫn bạn bởi một trong những biển giác ngộ ấy.
Hãy đọc lời cầu nguyện
hoặc tụng Thần chú! Hãy suy nghĩ và cảm giác về những âm thanh của những
người đang cầu nguyện như là làn sóng của sự cầu nguyện hướng đến những
nguồn năng lượng gia trì, cho sự giúp đỡ và gia hộ kia. Như vậy hãy suy
nghĩ và cảm giác rằng âm thanh của những người cầu nguyện là những làn
sóng của năng lượng quy hướng về nguồn lực gia trì ấy.
Bạn có thể nghe những âm
thanh tổng thể và những âm điệu của sự cầu nguyện như là những làn sóng
của tình yêu thương, trí tuệ và năng lực từ nguồn năng lượng gia trì
kia. Hãy cảm nhận những âm thanh ấy như là sự chấn động của chính trái
tim hay tâm hồn hoan hỷ của bạn, hãy hướng về người cầu nguyện với tình
yêu vô lượng và trí tuệ vô biên, năng lượng phi thường cũng như sự mở
cửa đón nhận sự an lạc ấy.
Hãy nhìn điều ấy và cân
nhắc nhiều về sự an lạc lớn trong ánh sáng gia trì kia và những niềm hỷ
lạc ấy đang đến với bạn từ nguồn năng lượng gia trì. Những ánh sáng gia
trì này lấp đầy cả thân thể bạn và tâm hồn cũng như không khí ấy hoàn
toàn đang ở chung quanh bạn. Những ánh sáng ấy với tình yêu thương không
điều kiện, biển tuệ giác mênh mang và năng lực phi thường, hoàn toàn
nồng ấm hỷ lạc vô biên và an lạc khắp vũ trụ.
Những hình ảnh nào mà bạn
gặp, những âm thanh nào mà bạn nghe, hoặc những cảm giác nào mà bạn đã
trải qua kinh nghiệm thì bạn phải gặp, phải nghe, phải cảm nhận và hãy
tin rằng chúng là những hình ảnh tinh khiết, những âm thanh của sự ủy
thác và ánh sáng trí tuệ giác ngộ của nguồn năng lượng gia trì kia.
Cuối cùng hãy thư giản
trong sự tỉnh thức của sự an lạc đã sẵn có và sự gia trì của những nguồn
năng lượng được gia trì. Hãy cảm nhận bạn sẽ nhận được một trong tất cả
những việc ấy.
Hướng dẫn
cho những người trợ tử của những hành giả hành Thiền đang qua đời.
Nếu kinh nghiệm mặc nhiên
của những người chết mà cao hơn bạn là người trợ tử thì bạn sẽ thiền
định, đọc lời cầu nguyện và thực hiện những nghi lễ; tuy thế vẫn yên
lặng hoặc ở một khoảng cách xa, nhưng vẫn thực hành thiền định cho người
chết cho được hoàn hảo. Bạn hãy để cho người thiền định đang chết đó
giương cánh bườm đến những bến bờ khác bởi sự hiến dâng chỉ trong sự trợ
duyên gián tiếp, lặng lẽ.
Trong trường hợp này điều
quan trọng nhất là hãy tập trung vào sự ra đi của người mất, đi theo con
đường của chính họ và ở tốc độ nhanh của chính họ muốn. Tránh gợi lên
một vài âm thanh hay cử động chung quanh họ. Như vậy trong chẳng bao lâu
việc tiến hành của người chết chưa được hoàn tất thì chẳng nên sờ vào
thân thể của hành giả hành thiền. Những âm thanh va chạm hay sự bất cẩn
của những người bình thường và sự si mê ám thị có thể sẽ làm hỗn loạn
người đang trên con đường trầm tư của tiến trình có tính cách quyết định
của họ.
Đến khi tiến hành cho việc
chết của người đó hoàn hảo, thiền định, cầu nguyện và những lễ nghi sẽ
được thực hiện thông thường trong yên lặng hay ở một khoảng cách xa. Khi
tiến trình của sự chết được hoàn thành thì sự cầu nguyện và nghi lễ cho
người chết có thể được thực hiện lớn tiếng hơn, cả hai trong sự hiện hữu
hoặc không hiện hữu của thân thể (người chết).
Khi giúp đỡ
cho những người khác là chúng ta tự giúp cho chúng ta.
Sự cúng dường bảo trợ cho
người sắp chết và người chết là cơ hội tốt cho việc học hỏi và thực tập
trong hành trình của sự sống và việc chết. Khi chúng ta chứng kiến một
vài người chết, chúng ta sẽ nhận được sự biểu thị hoạt phát của sự vô
thường tự nhiên và sự chiến đấu vô ý vị của sự tồn tại ở cõi Ta Bà này.
Đây là một công cụ đầy sức mạnh cho sự linh ứng của mỗi người để thực
hành trong sáng cho tâm linh.
Tuy nhiên, nếu chúng ta
chẳng dùng đến tình trạng mạnh mẽ như bài học kinh nghiệm, dầu sao đi
nữa chúng ta chứng kiến xác nhận người chết và sự chết trong thời gian
dài lâu, chúng ta lập tức trở thành người mất cảm giác cho kinh nghiệm
này. Rồi chúng ta có thể sẽ trở nên vô cảm giống như một cục đá. Như vậy
chẳng có vật gì có thể linh ứng hay tạo ra một vài sức đẩy cho chúng ta
được.
Với người trợ tử phục vụ cho
những người khác ở thời điểm cực độ nhất của họ của sự cần thiết là
không những một cơ hội tốt để học hỏi, mà cũng là một cách tích cực của
việc làm phước. Hơn thế nữa, người qua đời cũng làm phước là việc tốt,
bởi họ là nguyên do của người trợ tử để làm việc phước thiện ấy. Với con
đường này cả hai người trợ tử và một người nào đó được giúp đỡ cũng lợi
ích. Như vậy chúng ta phải chú ý và hãy đón nhận cái chết ấy của người
khác là một bài học và là một cơ hội để thực tập về tâm linh. Nếu chúng
ta tự cho phép bởi chúng ta về kinh nghiệm của việc sắp chết và người
quá vãng giống như họ đang là, thì trong tự nhiên thực tại đó sẽ không
có lý do để cho chúng ta cảm nhận một vài sự giận dữ, sự phụ thuộc hoặc
chấp trước về một người nào đó. Như vậy sẽ chẳng phải có cảm giác bất
hoàn hảo để đưa đến nguyên nhân của sự khổ đau, sự sợ hãi hoặc sự hỗn
loạn. Rồi thì chúng ta có thể đón nhận có tính cách tự phát về sự hiểu
biết của sự vô ngã trong tâm của chúng ta, sự hiểu biết của tự do từ sự
chấp thủ. Điều này có thể hướng dẫn chúng ta đến sự thể đắc của sự an
lạc và hoan hỷ tự nhiên ấy.
Một vài
nguyên tắc quan trọng
Chúng ta nên nhớ những điều
quan trọng đối với thành viên trong gia đình, là người trợ tử và người
chăm sóc ở bên giường của người chết để tạo ra sự an lạc, yên tĩnh và
kính phục. Hằng ngày trong điều kiện cá thể, không nên có người nào đó
nói về hoặc ngay cả suy nghĩ đến một vài việc thường tình sẽ tạo nên sự
bất an cho người ấy. Tâm thần của người mất đang trôi nổi chung quanh
đây hoặc thăm viếng lại ngôi nhà xưa của những người thương yêu và bạn
bè. Đồng thời nếu họ nghe hoặc thấy được một vài việc chẳng hài lòng,
bất chánh hoặc vô lễ thì điều ấy sẽ bất an cho tâm hồn họ. Nếu tâm thức
họ trở nên giận dữ, buồn bã hoặc kinh ngạc thì điều ấy giống như xô đẩy
người kia vào nơi hành trình khổ ải và một sự tái sánh ở cảnh giới nhiều
đau khổ hơn. Những người bao quanh người chết hoặc thi thể đó là bạn bè,
đặc biệt là những người bạn tinh thần. Điều quan trọng là không nên cho
những ai có mặt ở đây, mà người đó nếu không có tinh thần vững chắc,
hoặc người quá cố hay giận dữ người đó.
Hãy đừng sờ vào phần phía
dưới của cơ thể cho đến khi việc tiến hành cho người chết được đầy đủ
hoàn toàn. Khi mà ở đó chẳng có nóng mà tim và mạch máu ngưng chảy; sự
hiểu biết của người chết từ giả thân thể vật lý và tiến hành việc chết
đã được hoàn hảo.
Khi người đang trong quá
trình đến cái chết thì chẳng nên ngồi gần bên dưới thân thể của họ hoặc
ở hướng nơi đầu những ngón chân. Chẳng những với bạn mà ngay cả một vài
đồ vật của tôn giáo cũng không nên đặt ở chung quanh phần phía dưới của
cơ thể hoặc nơi hai bàn chân. Dựa theo những lời dạy rằng nếu bạn gây sự
chú ý cho người mất khiến họ tập trung ở bên dưới của cơ thể, tư tưởng
của họ phải xuyên qua ra khỏi một trong những tĩnh mạch dưới thấp ở thời
điểm tắt hơi. Phần tĩnh mạch thấp hơn có thể trở thành cánh cửa cho sự
tái sanh vào cảnh giới thấp kém. Vì vậy, điều nên làm là giúp cho người
ấy dẫn cô ta hoặc cậu ta được tập trung về phía trên. Điều này có thể
thực hiện bởi sự rờ nhẹ ở đỉnh đầu (nếu nó chẳng phải là việc chẳng tốt
trong văn hóa của bạn); hãy ngồi bên cạnh của người mình thương yêu ở
một bên của cái đầu (bên vai chẳng hạn) và đặc biệt để
những vật dụng của
tôn giáo hoặc bàn thờ sau cái đầu và hãy tụng kinh cầu nguyện ở phía bên
trên hoặc hướng về hướng của cái đầu hơn là hai bàn chân.
Sau một vài ngày đã quá
vãng, hãy giữ những vật sở hữu của người ấy trong chỗ chính xác mà
thường thường họ thích để nó ở đó. Như vậy bạn sẽ tránh theo sự hiểu
biết của họ, khi những đồ vật ấy còn ở chung quanh gần thân thế họ trong
một thời gian.
Điều rất quan trọng là không
nên để cho người chết, thân thể của họ hoặc ngay cả kỷ niệm của họ trở
nên phụ thuộc của đối tượng giận dữ và ghét bỏ hoặc sự phẫn nộ trong tâm
thức của bất cứ ai, kể cả những người trong gia đình, bạn bè và những
người láng giềng. Nếu người ấy trở thành nguồn gốc của những tư tưởng
xấu tệ và những sự cảm kích hay góp phần để tạo ra vòng nghiệp lực tệ
hại, thì chúng sẽ khổ đau từ những hiệu quả bịnh hoạn ấy.
Nếu bạn có một vài vật được
gia trì mà có thể ăn, có thể uống, hay có thể mặc, hãy đem những đồ này
cho người chết ăn, uống hoặc bỏ vào đấy trong khi họ vẫn còn ý thức.
Trong truyền thống của Phật giáo Tây Tạng những vật gia trì này (vật
ngon, mỹ vị) trong hình thức của chất bột hay đồ thô sơ được làm từ thảo
mộc trộn lẫn nhau với những vật liệu được gia trì cũng như cúng bái
trong nhiều ngày với lễ nghi của những người cầu nguyện hay thiền định.
Nhiều vật dụng ấy được tin rằng để giúp cho người chết đạt thành sự giải
thoát, nếu chúng được nếm, ngửi hoặc sờ vào với sự tin tưởng và tin
dùng. Những người Tây Tạng cũng xử dụng những hình vẽ của Thần Thánh
cùng với hình ảnh của chư Phật hoặc những đồ hình Mạn Đà La bằng giấy,
phụ thêm vào bên cạnh việc cầu nguyện và thiền định. Những vật này được
chú nguyện và được xếp nhỏ lại và giữ trong thân thể trong khi người
chết vẫn còn sống và rồi đem hỏa thiêu cùng với thân thể của người ấy
sau khi chết. Nhiều hình vẽ được vẽ trên giấy và với sự xác tín, tin
tưởng, người ta cho rằng sẽ giúp đỡ cho người quá cố đạt đến sự giải
thoát.
Phụ thêm vào đó những người
trợ tử có thể bỏ những vật được chú nguyện vào trong miệng của người quá
cố hoặc phun vào hay đặt chúng vào thân thể của người ấy sau khi chết.
Tuy rằng thần thức đã ra khỏi thể xác và thân thể này vẫn còn là một dấu
hiệu chính qua nghiệp lực của người ấy kết nối với thế giới vận mệnh của
người chết. Cái nhìn về thi thể ở lãnh vực tinh thần - bởi sự sám hối
dạy cho nó và gia trì nó - bởi vì muốn giúp trực tiếp hay gián tiếp cho
người quá cố. (Nếu tâm thức của họ còn ở gần đó và đón nhận sự lợi ích
ấy). Ở Tây Tạng những thi thể thường giữ lại trong nhiều ngày; trong khi
những người trợ tử vẫn tiếp tục thực hiện những lễ nghi thanh tẩy cho tử
thi như là sự biểu hiện của người quá cố (nếu tử thi không thể giữ lại
được thì thay vào đó được xử dụng một tấm hình của người mất).
Trong truyền thống văn hóa
của Tây Tạng tử thi được gìn giữ lại trong nhiều ngày hoặc nhiều tuần lễ
(có trường hợp để đến 49 ngày) trong khi những Lạt Ma thực hiện tiếp tục
những buổi lễ cầu nguyện và những lễ nghi khác (như chúng ta có thể thảo
luận ở chương tới về nghi lễ phục vụ cho người chết và người quá cố).
Nhưng nếu tử thi đã được thiêu rồi sau một ngày, tử thi ấy sẽ chẳng có
tác dụng gì về tâm thức của người quá cố. Tuy rằng tâm thức của người
quá cố được trong sáng hơn hay nhạy bén hơn ngay khi họ còn sống; có một
vài điều mà họ không thể thấy được; hay điều kia được nhìn thấy ở những
hình thức khác. Thân xác của họ được xem là có tính cách tuyệt đối trong
dạng này. (ví dụ như trong chương mục của người trở về từ cõi chết,
Denma đã nhìn thấy tử thi của ông ta như là một cái tháp bằng lưu ly;
Chokyi thấy cô ta như một con rắn và Changchub thấy ông ta như một tử
thi của một con chó). Tuy nhiên nếu tử thi ấy có thể giữ lại trong nhiều
ngày có thể là một sự trợ lực lớn, vì sự sống với thân thể hữu cơ nhiều
như những vi khuẩn và năng lượng của sức mạnh đời sống sẽ có một cơ hội
cho việc chết đi có tính cách tự nhiên. Đây là việc quan trọng đặc biệt
không thể xử lý của thân thể nếu một vài tín hiệu nóng ở trên đầu. Nếu
như vậy thì sự nhận thức của người ấy vẫn còn ở tại tử thi kia. Nếu bảo
quản tử thi ấy trong vài ngày mà thấy có những trạng thái thay đổi xấu
đi trong tâm khảm của những người khác và có sự thay đổi bất thường hoặc
tranh luận giữa những người liên hệ hoặc láng giềng, thì đó chính sẽ là
nguyên nhân rõ ràng về cái nghiệp không tốt lắm, hơn là sự lợi ích cho
người mất. Nếu quả thật như vậy thì phải chứng minh bằng sự xử lý tử thi
ấy càng sớm càng tốt. Sự quyết định tiêu biểu ấy không phải là câu hỏi
cá biệt của sự đúng đắn hay việc chọn lựa, thế nhưng đó là những gì tốt
hơn và hữu ích hơn cho người đã quá cố và cho chính bạn giống như khi
còn sống.
Điều tối ư quan trọng là nên
giữ sự yên lặng, an lành nội tâm và không khí trong việc thuận theo sự
thăng tiến an lạc và hoan hỷ nhiều hơn. Sự an lạc và hoan hỷ ấy sẽ mang
đến nhiều sự an lạc và hoan hỷ hơn. Đây chính là định luật của nghiệp
lực, là chủ trương tự nhiên của nhơn quả vậy.