Truyền
thuyết về cây rõi linh thiêng
Rời ngôi đình làng Thạch Tân, chúng tôi theo
chân ông Phiến ra bìa làng cách ngôi đình cổ chừng 300 m để tận mắt nhìn cây
thiêng của ngôi làng giữa vùng cát trắng này.
Ông Phiến đưa tay chỉ cây rõi và bảo cách đây
mấy năm ngành lâm nghiệp tỉnh Quảng Nam đã cử đoàn cán bộ về khoan cây
nghiên cứu để xác định tuổi làm hồ sơ công nhận khu quần thể di tích đình
làng Thạch Tân.
|
| Thân cây rõi
linh thiêng hơn 4 người ôm không hết |
Kết luận của đoàn công tác cho biết tuổi cây rõi này đã hơn 300 năm tuổi,
cùng với tuổi của ngôi đình cổ này.
Kể chuyện về cây rõi, nhiều bô lão trong làng
bảo đây là cây thiêng của làng bao đời nay, và đến bây giờ, người làng Thạch
Tân vẫn xem cây rõi là chứng nhân trải qua bao cuộc bể dâu.
Cụ Lê Khắc Trân, năm nay đã ngoài 80 tuổi bảo
rằng cây rõi thiêng lắm. Thiêng giống như ngôi đình cổ. Giặc đã nhiều lần
dội bom đạn nhưng cây thiêng vẫn không hề hấn gì.
Chúng tôi cùng vợ chồng ông Phiến ra thăm
cây, nhiều người dân làng Thạch Tân đi làm đồng về ghé ngang qua thì thầm
khẳng định lại cây rõi này linh thiêng lắm. Ở đây ai cũng sợ và người ta gọi
cây rõi cổ thụ là 'cụ rõi' như để tỏ lòng thành kính.
“Những đêm tối trời, từ trong làng nhìn ra, thấy 'cụ rõi' đứng sừng sững,
thỉnh thoảng nhiều đám lửa từ ngọn cây đổ xuống, khiến bà con tui ai cũng sợ
không dám đến gần chú à...” - bà Nguyễn Thị Nam thì thầm kể.
Không biết chuyện những đám lửa từ ngọn cây
đổ xuống có thật hay không. Tôi chỉ thấy cây rõi sần sùi với nhiều dấu tích
đạn bom còn in trên thân. Nhưng cây xanh tốt lạ thường và toả bóng mát trên
diện tích rộng lớn.
Đem câu chuyện người dân đồn thổi về cây thiêng hỏi chuyện ông Phiến. Vừa
dọn dẹp bên gốc cây rõi, ông Phiến bảo: “Bà con họ đồn vậy thôi, làm chi có.
Cả đời tui bám trụ vùng đất ni, cây rõi với tui như người bạn. Những đêm mùa
hè tui cùng với mấy ông bạn già thường ra gốc cây hóng mát, đâu có thấy chi
mô...”.
Kỳ tích cây rõi biết né đạn bom
Hết cuộc chiến tranh chống Pháp, rồi đến cuộc chiến tranh chống Mỹ, cả làng
Thạch Tân cũng như bao làng quê khác vùng ven biển Quảng Nam bị bom đạn cày
xới biến thành vùng đất trắng.
Nhưng điều kỳ lạ là giữa vùng cát trắng mênh
mông bị cày ủi của phi pháo, của xe tăng, của bom na pan, chất độc khai
quang huỷ diệt, nhưng cây rõi vẫn đứng hiên ngang, sừng sững giữa trời.
Nhiều cán bộ lão thành cách mạng kể lại rằng, mỗi chiều đứng trên núi cao
nhìn về vùng ven biển từ Thăng Bình vào Tam Kỳ chỉ thấy cát trắng đến nhức
mắt, và giữa cát trắng ấy một chấm xanh là cây rõi duy nhất còn lại không bị
cày ủi.
Ông Phiến kể rằng trong những năm chiến tranh
ác liệt, cây rõi có đôi lúc cũng bị gãy cành khi mảnh pháo, bom xớt qua.
Nhưng kỳ lạ là chưa có một quả bom hay quả đạn pháo nào hạ gục cây được.
Những năm 1967 đến năm 1969, cây rõi cổ thụ
này nằm trong tầm đạn của phi pháo từ hạm đội 7 ngoài khơi và căn cứ Tuần
Dưỡng bắn vào, từ căn cứ Chu Lai bắn ra. Nhưng chưa một lần đạn bom rơi đúng
cây rõi này.
|
| Phần ngọn cây
rõi vẫn xanh tốt đến lạ thường |
“Đã hai lần tui chứng kiến cảnh đạn pháo phạt ngang làm nhánh lớn của cây
rõi đổ xuống. Nhưng kỳ lạ thay, sau đó những chồi non mọc lên tươi tốt sum
suê hơn...” - ông Phiến kể.
Những năm
chiến tranh ác liệt, chính cây rõi là nơi lực lượng du kích địa phương làm
đài quan sát cảnh giới quân Mỹ đi càn. Bởi chỉ cần leo lên ngọn cây là có
thể quan sát được cả một vùng rộng lớn quanh làng Thạch Tân.
Chỉ cần giặc Mỹ kéo quân băng qua QL1A xuống, hoặc từ dưới biển lên là du
kích báo động cho mọi người trong làng nhanh chóng vào địa đạo trong lòng
đất trú ẩn.
Anh Hồ Xuân Ấn, một người con của làng Thạch
Tân kể lại rằng những năm chiến tranh, có một du kích lên ngọn cây rõi cảnh
giới giặc Mỹ. Nhưng do gió mát anh du kích ngủ ngay trên ngọn cây.
Đến khi tỉnh ngủ, anh mới phát hiện lính Mỹ
đã vào sát làng, lúc đó anh chỉ kịp báo động cho những người bên dưới lẩn
vào địa đạo. Còn anh thì không kịp rút xuống nên đành nằm im trốn trên tán
lá.
Lần càn quét đó, lính Mỹ cho xe tăng càn quét
bắn phá nát làng. Nhưng anh du kích nằm trên ngọn cây rõi vẫn bình yên vô
sự, không bị phát hiện.
Rồi chuyện cứu cây rõi của các cụ già làng
Thạch Tân khỏi bị xẻ thịt ông Phiến vẫn nhớ như in.
Đó là vào đầu năm 1958, một quan chức của tỉnh thuộc chế độ cũ tin lời thầy
bói phán rằng chỉ cần xẻ thịt cây rõi nơi đình làng Thạch Tân đem về sữa
chữa một ngôi miếu hoang ở Tân Thạnh, Tam Kỳ thì được thần thánh độ trì cho
thăng quan tiến chức và tránh được bom rơi đạn lạc.
Ngay lập tức, tên quan này cho người thân tín ra làng Thạch Tân hỏi mua cho
bằng được cây rõi với bất kỳ giá nào. Nhưng cụ Nguyễn Ngọc Anh, lúc đó là
nhà giáo già ở làng cùng các bô lão trong làng kiên quyết không bán.
Để tỏ rõ uy quyền, gã quan chức nọ cho một
đại đội với súng ống trên tay ra đe doạ nếu không bán cây rõi thì sẽ lãnh
hậu quả. Tuy nhiên, thầy giáo già Nguyễn Ngọc Anh cùng với các bô lão và dân
làng Thạch Tân tuyên bố sẽ cùng chết để bảo vệ cây rõi của làng.
Tiền bạc, súng đạn cùng với quyền uy của gã quan chức nọ cuối cùng cũng bị
khuất phục không thể chặt hạ cây rõi cổ thụ. Nhờ vậy, đến hôm nay trải qua
bao dâu bể, cây rõi vẫn trường tồn cùng với đình làng Thạch Tân với bao
huyền thoại.
Vũ Trung
(còn tiếp)