Chương Tám
THIỀN ĐỊNH
1.
Sau khi tinh tấn khởi công,
Kế là thiền định dốc lòng chuyên tu
Tâm mà tán loạn lo âu
Dễ sa nanh vút não sầu vô minh.
2.
Tâm tán loạn do gần thân tộc
Cùng đắm mê thế tục phồn vinh
Nên cần xa lánh tài danh
Ở nơi vắng vẻ, quyết tình viễn ly.
3.
Tu là danh viễn lợi ly
Bà con xem tợ áng mây ngang trời
Thực hành thiền quán không lơi
Tuân theo kinh giáo như lời dạy răn.
4.
Tuệ luôn phải theo liền tịnh chỉ
Mới dẹp tan não loạn mê si
Trước tiên tịnh chỉ tu trì
Do lìa tham dục, định thì dễ an.
5.
Bản thân vốn đã vô thường
Mẹ cha dường thể lá vàng thu rơi
Tái sinh đến cả ngàn đời
Cũng không gặp lại những người yêu thương.
6.
Chưa gặp họ, đương nhiên sầu khổ
Do não phiền nên khó định tâm
Gặp rồi cũng phải ly tan
Rốt cùng đau khổ lai hoàn khổ đau.
7.
Hữu tình thực chất gì đâu
Mến yêu ngang trái thêm rầu lòng ta
Đã mong giải thoát ta bà
Sao không dứt khoát lìa xa thân bằng?
8.
Đời vô nghĩa theo thương với nhớ
Những bà con như lá thu bay
Vô thường quyến thuộc nào hay
Phá tan cơ hội chứng ngay chân thường.
9.
Hành vi như vậy ngu phàm
Khiến ta chắc đọa vào trong tam đồ
Đã ly gia, hướng đường tu
Sao còn thân cận phàm phu mê lầm?
10.
Vừa phút trước bạn thân bè thiết
Đã giây sau hóa địch hóa cừu
Vui chơi cũng chuốc oán thù
Không sao khiến kẻ phàm phu vừa lòng.
11.
Nếu mình thành thực khuyên can
Chẳng nghe thì chớ, nổi sân, xúi càn.
Mình không theo, họ nổi sân
Sa vào ác đạo biết chừng nào ra?
12.
Đối với kẻ hơn ta, ganh ghét
Với đồng hàng, không ngớt tranh đua
Kiêu căng với kẻ kém thua
Trái tai nổi giận, phàm phu khó gần.
13.
Bạn bầu với kẻ ngu phàm
Lại thêm cái lỗi luận đàm linh tinh
Chê người khác, tự khen mình
Cùng bao nhiêu thói chẳng hiền thiện chi.
14.
Người chẳng lợi ích gì ta cả
Ta cũng không có lợi cho người
Thân gần chỉ hại mà thôi
Vậy nên xa lánh những người phàm ngu.
15.
Gặp thì vui vẻ đón chào
Không thân mật quá, xã giao vừa chừng
Hãy theo cách của chính nhân
Lạnh lùng như nước trăng rằm đêm thu.
16.
Như ong hút mật hoa nào khác
Khi ra ngoài vì pháp hóa duyên
Xong xuôi việc hãy tịch nhiên
Như vừng trăng mới ghé hiên nhà người.
17.
Kẻ nào ôm thói ta đây
Nhiều tiền lắm của mọi người nể nang
Thì khi chết đến kinh hoàng
Sợ sa ác đạo, khó toàn an vui.
18.
Vậy này ngu ý ta ơi
Sao còn tham luyến cuộc đời lợi danh?
Ham danh vướng lụy trần gian
Chuốc thêm thống khổ muôn vàn mai sau.
19.
Bậc trí chẳng màng đâu danh lợi
Rõ ham danh rước lấy đắng cay
Kiếp sau nẻo ác đọa đày
Lợi danh bản chất mây bay cuối trời.
20.
Dù cho bạc chảy tiền rơi
Tiếng tăm lừng lẫy dưới trời trần gian
Những danh cùng lợi đa đoan
Chẳng làm toại ý, ta càng khổ tâm.
21.
Lời ca tụng đáng ham chi lắm
Khi có người hủy báng coi khinh
Chê bai đâu đáng bực mình
Vì tôi cũng có người khen ấy mà.
22.
Chúng sinh trăm tính trăm nhà
Ngay chư Phật cũng khó mà làm vui
Huống chi hèn mọn như tôi
Vậy nên xả mối lo người chê khen.
23.
Bần cùng bị miệt khinh hết chỗ
Giàu chuốc thêm tật đố ghét ganh
Thói kia đâu phải lương bằng
Bạn bầu với chúng bình an nỗi gì?
24.
Phật từng dạy, kẻ ngu si
Nếu không được lợi, sầu bi nát lòng
Vậy nên chớ bạn bầu cùng
Chỉ thêm bất ổn, nhọc công sức mình.
25.
Làm bạn với cây rừng, chim chóc
Chẳng làm ta long óc inh tai
Tâm luôn an lạc hòa hài
Đến bao giờ được ở nơi núi rừng?
26.
Bao giờ được ở động hang
Gốc cây tĩnh mịch, chùa hoang vắng người?
Nguyện nay cắt đứt duyên đời
Không còn tham luyến trần ai thân bằng.
27.
Bao giờ mới được dời thân
Đến nơi khoáng đạt thiên nhiên u nhàn
Không tham chỗ tạm dừng chân
Tự do mặc ý dưỡng thần, khoái sao.
28.
Bao giờ được chẳng lo cùng sợ
Ở rừng sâu chỉ có trời trăng
Vật hèn trộm chẳng ghé trông
Độc cư thậm chí chẳng màng che thân?
29.
Bao giờ đến được thi lâm
Nhìn xương thây chết sinh tâm chán lìa
Thân ta và bộ xương kia
Đồng là những thứ đi về hư vô.
30.
Thân này sẽ rồi ra vữa nát
Mùi hôi xông thú giật mình kinh
Sói chồn cũng chẳng thèm tranh
Đấy là chung cục biến thiên thân này.
31.
Sống thì xương thịt liền ngay
Chết bèn phân tán chỗ này chỗ kia
Tấm thân này đã chia lìa
Huống chi thân tộc bạn bè gần xa?
32.
Khi sinh cũng chỉ mình ta
Chết đi cũng một thân ta độc hành
Ai san sẻ được với mình
Mà đeo quyến thuộc linh tinh ích gì?
33.
Như lữ khách đường dài không đắm
Chỗ dừng chân nghỉ tạm qua đêm
Ai người muốn dứt tử sinh
Chẳng nên ái luyến gia đình bà con.
34.
Chờ khi quyến thuộc lương bằng
Theo sau khóc lóc còn mong nỗi gì
Thân này đã hóa tử thi
Mới vào núi ở thì e muộn màng.
35.
Một mình độc trú sơn lâm
Lánh xa kẻ oán người thân chẳng kề
Tự xem đã chết thân này
Thì khi chết thật, còn ai khóc mình?
36.
Trong rừng vắng, bốn bề tĩnh mịch
Kẻ hại cùng thương tiếc đều không
Dễ dàng an trú định tâm
An nhiên trút bỏ tấm thân bọt bèo.
37.
Ai người khổ hạnh học theo
Độc cư rừng núi, ít điều phiền lo
Thiên nhiên cảnh đẹp xinh sao
Lắng yên tư tưởng lao xao rộn ràng.
38.
Niệm thế tục đã ngưng bỏ hết
Thì ta nên chuyên nhất tâm mình
Đi vào tịnh chỉ tinh minh
Phá trừ mê muội dứt phiền não kia.
39.
Đời này cùng kiếp tương lai
Dục tham mang đến họa tai khôn lường
Một đời bắt trói sát sanh
Kiếp sau địa ngục súc sinh sa vào.
40.
Trước mặt những ông tơ bà mối
Sao không hề sợ tội đa mang?
Khẩn cầu cho được một nàng
Mặc bao dị nghị tiếng tăm không cần.
41.
Dù nguy hiểm, cứ lần khân
Gia tài khánh kiệt bất cần, kệ thây
Miễn là gái đẹp vào tay
Tiêu diêu khoái lạc sánh tày tiên ông.
42.
Trừ bộ xương, có gì nơi ấy?
Chỉ vì đam mê gái đâm ngu
Không còn tự chủ thân ta
Niết bàn thanh tịnh lánh xa, không màng.
43a. Lúc đầu, gái phải gan dạ lắm
Mới thò đầu để ngắm nhìn ta
Vén khăn che mặt nàng ra
Thì nàng cúi mặt thẹn thùa ngó lơ.
43b. Trước khi thân thể ra ma
Mặt nàng vẫn cứ phất phơ sau màn
Dù ai nhìn ngắm hay không
(Cũng như lúc chết lụa hồng đắp lên. )
44.
Cái dung nhan ngươi từng mê đắm
Giữa rừng thây lặng ngắm mây trôi
Quạ tha khăn phủ mất rồi
Sao ngươi thấy mặt, rụng rời tránh xa?
45.
Xưa ai lén ngó mặt kia
Tận tình bảo vệ cũng vì ghen tuông
Sao nay trước lũ quạ chồn
Ngươi không tranh thủ giữ luôn cho mình?
46.
Đã trông thấy thịt sình, vữa nát
Chim thú đang giành giật nhau ăn
Sao còn khó nhọc điểm trang
Vật kia vốn dĩ món ăn quạ chồn?
47.
Bộ xương trắng gây kinh hồn
Khi nằm bất động không còn máu me
Vậy sao ngươi chẳng gớm ghê
Nữ nhân linh hoạt như thây đứng ngồi?
48.
Ngươi tham thân ấy hồi mặc áo
Sao nay không còn áo không ham?
Nếu thây chết đã không màng
Thì sao thây sống yêu thương hết mình?
49.
Phân và nước bọt phát sinh
Từ nơi những thức uống ăn ngon lành
Tại sao có thứ rẻ khinh
Thứ thì quý chuộng, chẳng bình đẳng chi?
50.
Gối bông tơ sạch và êm ái
Không đủ làm khoái kẻ đa dâm
Ưa mùi hương của nữ nhân
Hóa ra hôn ám, hồn thần đảo điên.
51.
Kẻ ham dâm dục bảo rằng
Gối tuy mềm mại chẳng thành uyên ương
Lại còn vì gối nổi sân
Vật mình vứt gối chẳng cần nữa chi.
52.
Nếu ngươi bảo: của dơ không muốn
Vậy cớ sao ham muốn bộ xương
Đang còn dính với thịt gân
Nơi người phụ nữ ngươi tầng ấp yêu?
53.
Ngày nào cũng trải bấy nhiêu
Những kinh nghiệm của khá nhiều uế dơ
Nơi thân thể của chính ta
Sao còn tham hưởng túi da của người?
54.
Nếu ngươi bảo chỉ ưa ve vuốt
Thịt da mềm não nuột nữ nhân
Vậy sao không khoái tấm thân
Khi thành bất động, thức thần lìa xa?
55.
Vậy nên tâm thức nàng ta
Mới là đối tượng để mà đắm mê
Nhưng tâm không thể vuốt ve
Ôm chi một khối chẳng hề tương can?
56.
Cũng không lạ khi ngươi chẳng rõ
Thân mọi người cái ổ uế dơ
Không hay dơ uế thân ta
Mới là kỳ lạ, mù lòa lắm thay.
57.
Này tâm tham những thối thây
Sao không tham đóa liên đài tinh khôi?
Vừng triêu dương chiếu hoa khai
Lại đi tham một túi đầy nhiễm ô.
58-59.
Ngươi không muốn sờ vào đất uế
Sao mong sờ thân thể nhuốc nhơ
Sinh từ tinh huyết thối tha
Chỗ mà thân ấy xuất ra cũng hèn.
60-61.
Con dòi bọ giữa đống phân
Khiến ngươi ghê tởm, sao ham thân người
Một nơi bất tịnh dẫy đầy
Do tham, thân của mình người đều ưa.
62.
Những thực phẩm rau dưa khoái khẩu
Cơ thể này thẩm thấu bài ra
Làm cho đại địa thối tha
Rõ ràng thân ấy bẩn dơ quá nhiều.
63-64.
Thân bất tịnh là điều rõ rệt
Còn nghi nên quan sát thây ma
Hoặc xem thân bị xẻ cưa
Để trừ tham đắm thân ta thân người.
65.
Mùi hương thoảng đến mũi ngươi
Là hương của nước hoa người kia mang
Chứ đâu có phải thể thân
Mà ngươi tham đắm, cho rằng nó thơm.
66.
Nếu cái thân vốn thường hôi hám
Tốt hơn là đừng bám theo thân
Sao còn bôi trát hoa hương
Dối mình gạt chúng, thế gian lắm điều.
67.
Nếu thơm là của nước hoa
Thì thân thể ấy toát ra mùi gì?
Mùi hương khác với thân kia
Sao ham thân thể chỉ vì thơm tho?
68.
Cũng thân ấy không do trang sức
Tóc móng dài chẳng cắt, miệng hôi
Sẽ làm khiếp đảm bao người
Có gì đáng để tâm ngươi tham nào?
69.
Dục tình gươm giáo hại tai
Không cho cùn nhụt, lại mài bén thêm
Cái phường mê muội đảo điên
Đầy trong thiên hạ, đáng phiền lắm thay.
70.
Chỉ một nắm xương ngoài nghĩa địa
Đủ khiến ngươi thấm thía vô thường
Sao ngươi có thể hân hoan
Thấy xương di động lan tràn thành đô?
71.
Cái thân phụ nữ uế dơ
Làm cho tan nát cơ đồ nam nhi
Chạy theo cát bụi đời ni
Kiếp sau còn đọa âm ty héo mòn.
72.
Tuổi ấu thơ chưa kham kiếm bạc
Lớn tiền đâu rước được cô nàng?
Đến khi cơ nghiệp vững vàng
Cái già ập đến còn toan nỗi gì?
73.
Kẻ nghèo lao động mệt đừ
Để mong có được đồng dư hưởng nhàn
Khổ thay tinh lực tiêu tan
Đêm về như tử thi lăn ngủ dài.
74.
Lại có kẻ trang đài lữ thứ
Vì mưu sinh chồng vợ rẽ chia
Trải bao cay đắng ê chề
Mấy năm hồ dễ đi về gặp nhau?
75.
Có người ham lợi bán thân
Tha phương cầu thực gió trăng mấy mùa
Tiền chưa có được đồng dư
Thân kia gió nghiệp đẩy đưa sa đà.
76.
Lại có kẻ đi ra làm mướn
Thân tôi đòi chẳng được tự do
Cửa nhà sa sút đơn cô
Vợ lâm bồn giữa mả mồ đồng hoang.
77.
Phàm phu tham dục trói trăn
Tự lừa dối bảo: nuôi thân kiếm tiền
Làm bao nghề nghiệp đảo điên
Hoặc đăng cửa lính, sa trường bỏ thây.
78.
Vì tham dục có người tự sát
Bị giáo dài xuyên suốt ruột gan
Hoặc là đoản kiếm sát thương
Hoặc cơn hỏa hoạn thiêu thân cháy nhà.
79.
Tham tiền trải lắm khổ đau
Làm ra, cất giữ, âu sầu tài hao
Vì tiền tâm lực tiêu ma
Biết bao giờ mới thoát ra khổ này?
80.
Tham dục khổ não nhiều, vui ít
Chẳng khác nào con vật kéo xe
Ruột sa nước mắt đầm đìa
Chỉ mong ngụm cỏ đỡ khi đói lòng.
81.
Lợi nhỏ này súc sanh dễ được
Chứ con người chật vật hết hơi
Bôn ba góc biển chân trời
Tiếc thay hủy hoại thân người hiếm khan.
82.
Sắc tài rồi cũng tiêu tan
Đam mê khiến đọa muôn vàn khổ đau
Vui giây lát, khổ dài lâu
Súc sinh quỷ đói về sau đọa đày.
83.
Kham nhẫn một phần ngàn khổ ấy
Để tu hành cũng thấy vinh quang
Dục tham luống chịu nhọc nhằn
Qua vô lượng kiếp chẳng mang lại gì.
84.
Lấy đau khổ để mà suy
Mới hay tham dục lắm bề tai ương
Địch thù, binh lửa không bằng
Hố sâu, độc dược chẳng nhằm nhò chi.
85.
Vậy nên hãy chán chê thanh sắc
Vui núi rừng, tranh chấp lánh xa
Thân tâm chấm dứt bôn ba
Thì còn đâu nữa bi ca khổ sầu.
86.
Dưới trăng vằng vặc đêm thâu
Hương rừng phảng phất gió đầu thu êm
Vui thay ẩn sĩ tâm thiền
Từ bi lan khắp hữu tình khổ đau.
87.
Dưới gốc cây hoặc ngôi nhà trống
Hoặc ở nơi hang động cô liêu
Tung tăng mặc ý tiêu diêu
Chẳng còn sở hữu nên nhiều tự do.
88.
Lìa tham ái, chẳng âu lo
Còn đâu vướng bận trâu bò ngựa xe
Vương hầu khanh tướng thua xa
Thú vui ẩn sĩ rừng già đạm thanh.
89.
Sau thiền quán hại tai năm dục
Và quán về công đức yểm ly
Đến phần tu quán bồ đề
Dứt tâm phân biệt người, ta rạch ròi.
90.
Trước tiên nên quán ta, người
Giống nhau ở chỗ tìm vui tránh phiền
Nên cần thương cả chúng sinh
Cũng như thương bản thân mình thế thôi.
91.
Thân thể dù chân tay đủ thứ
Giữ chân tay đồng nghĩa lo thân
Khổ vui khác mỗi cá nhân
Tìm vui tránh khổ vẫn hằng giống nhau.
92.
Khổ mà ta chịu nơi thân
Không gây tổn hại đến thân của người
Nhưng vì xem khổ là tôi
Khó kham bởi ngã chấp nơi tâm mình.
93.
Khổ người chẳng liên can bản ngã
Nhưng lắng nghe tận đáy tim ta
Thì ta sẽ thấy xót xa
Như mình đau khổ, khó mà nhẫn kham.
94.
Khổ đau người, hãy xua tan
Và đem an lạc muôn vàn chúng sinh
Ai ai cũng vốn như mình
Ưa vui ghét khổ hữu tình thói chung.
95-96. Ta lẫn người đều mong vui sướng
Sướng vui sao muốn hưởng riêng mình
Có ai muốn khổ vào thân?
Sao ta chỉ tự che thân thoát nàn?
97.
Nếu ngươi bảo : "Chẳng tương quan
Khổ nơi người khác không quàng đến tôi."
Vậy thì nỗi khổ tương lai
Can chi hiện tại, mà ngươi phải phòng?
98.
Nếu vì "khi chết mang thân khác
Thân tái sinh cũng khác thân này
Sẵn sàng chấp nhận tương lai. "
Ấy là tà kiến hại tai khôn lường.
99.
Bảo "ai khổ tự lo thân
Tôi không phải nó, đâu cần chở che? "
Vậy thì chân chẳng phải tay
Đáng ra tay chớ chở che chân mình.
100.
Nếu ngươi bảo"Quả tình phi lý
Chỉ do tôi nắm lấy bản thân."
Vậy đừng chấp tự, tha thân
Đấy là tà kiến phải cần bỏ đi.
101.
Chỉ do tương tục thời gian
Và năm uẩn kết hợp thành cái thân
Thật không có tự, tha nhân
Thì ai trừ diệt khổ nàn cho ai?
102.
"Nếu kỳ thực không người chịu khổ
Thì ta, người nào có khác nhau? "
Nhưng đà thấy có khổ đau
Quyết trừ diệt, chớ mè nheo ta người.
103.
Đừng nói "Chẳng cần chi diệt khổ
Cho mọi người, vì có thực đâu? "
Vậy thì khi bạn khổ đau
Cũng nên thây kệ như bao hữu tình.
104.
"Vì sao nỗ lực phát sinh
Cái tâm bi mẫn khiến mình khổ thêm? "
Thực khi thương khổ chúng sinh
Thì không còn có sầu riêng chút nào.
105.
Kẻ có lòng vị tha quảng đại
Thì sẽ vì tự lợi lợi tha
Rước phiền đến bản thân ta
Để trừ thống khổ hằng sa hữu tình.
106.
TrongTam ma địa vương kinh
Nói về Bồ tát hi sinh cứu người
Biết vua mưu hại cho ngài
Vẫn cam chịu để vạn người sống an.
107.
Quán bình đẳng, ai chuyên pháp đó
Sẽ ham trừ thống khổ thế gian
Như thiên nga xuống đầm sen
A tì địa ngục hân hoan bước vào.
108.
Hiền nhân vui sướng rạt rào
Khi sinh chúng hết khổ đau, thoát nàn.
Niềm vui như thể đại dương
Không còn đâu những tính toan riêng mình.
109.
Hãy mưu lợi ích tha nhân
Mà không tự đắc kiêu căng chút nào
Không chờ quả tốt mai sau
Vui làm thiện nghiệp chẳng cầu lợi danh.
110.
Như ta tự giữ mình, tránh khổ
Dù chỉ là đau khổ linh tinh
Ta nên che chở hữu tình
Yêu người như thể yêu mình, không hai.
111-112. Giọt tinh huyết chẳng phải ta
Nhưng ta quen thói chấp "ta, thân này."
Thân ta hoán vị thân người
Cũng thành không khó, nếu dời thói quen.
113.
Tự thương thân gặp nhiều tai họa
Thương thân người phúc hóa hằng sa
Hãy nên tu tập vị tha
Diệt trừ ngã chấp mới là an vui.
114.
Tay chân đồng một thân thôi
Một phần đau đớn, cả người bất an
Cuộc đời như một thể thân
Hữu tình cũng tợ tay chân ấy mà.
115.
Thân này vốn không ta, vô ngã
Ta lại quen nhìn nó của ta
Sao không xem kẻ khác kia
Cũng dường như thể đấy là thân tôi?
116.
Hãy lo lợi ích muôn người
Như lo chính bản thân tôi sống còn
Ai cần đền đáp, kiêu căng
Khi nuôi dưỡng chính thể thân của mình?
117.
Một lời nặng khiến mình khó nhẫn
Những đớn đau cẩn thận tránh xa
Như ta thương bản thân ta
Hãy đem tâm ấy trải ra muôn người.
118.
Đại bi cứu hộ muôn loài
Quan âm bồ tát thương hoài chúng sinh
Gia trì thánh hiệu thiêng linh
Trừ bao khiếp sợ hữu tình trầm luân.
119.
Dù thấy khó xin đừng thối chí
Mọi việc đều hóa dễ do quen
Có người ta sợ nghe tên
Nhưng khi kề cận trở nên bạn hiền.
120.
Kẻ nào muốn tự cứu mình
Và bao kẻ khác khỏi vành khổ đau
Tập quen tha, tự đổi trao
Ấy là bí quyết đi vào Vô sanh.
121.
Chỉ vì tham đắm tự thân
Mà sinh ra đủ muôn ngàn sợ run
Nguồn lo ấy chính bản thân
Đáng nên giận nó, cừu nhân đâu bằng.
122.
Vì bản ngã trăm mưu ngàn kế
Trị đói gầy lắm kẻ sát sinh
Thú chim không chốn ẩn mình
Lại thêm trộm cướp, nấp rình đường quan.
123.
Kẻ vì lợi lộc danh xưng
Hại cha giết mẹ lương tâm không còn
Trộm Tam bảo vật bán luôn
Gieo nhân địa ngục muôn vàn khổ đau.
124.
Kẻ thông minh ai nào thiển cận
Bảo hộ và cưng dưỡng tấm thân
Chỉ nên xem nó cừu nhân
Dễ đưa ta đến mười tầng âm ty.
125.
Nếu cho hết, tôi còn gì
Đây là cửa quỷ, lối suy nghĩ này.
Đường đi lên cõi lành thay
Là tâm nghĩ tưởng của này để cho.
126.
Ai vì bản thân ta, hại chúng
Sẽ sa vào rẻ rúng khổ đau
Vì người chuốc lấy thương đau
Thì bao nhiêu việc cũng mau viên thành.
127.
Muốn mình ở tuốt trên cao
Sẽ rơi vào chốn vực sâu thấp hèn
Hạ mình nâng kẻ khác lên
Thì sinh đến cõi nhân thiên tốt lành.
128.
Sai người phục dịch cho mình
Mai sau chịu cảnh rẻ khinh tôi đòi
Hậu người để bạc phần tôi
Sẽ thành vương tước sống đời cao sang.
129.
Bao nhiêu hạnh phúc trần gian
Ấy do xả kỷ lợi nhân mà thành
Bao nhiêu thống khổ lênh đênh
Đều do ích kỷ, mong mình sướng thôi.
130.
Cần chi nói lắm lời, quá rõ
Kẻ phàm ngu chỉ biết có ta
Đấng Mâu ni lợi muôn nhà
Xem hai nẻo ấy khác xa muôn trùng.
131.
Nếu không gác hạnh phúc mình
Để lo quần chúng, khó thành tu nhân
Ngôi cao chánh giác vô phần
Ở trong sinh tử cũng không an nào.
132.
Tạm gác chuyện đời sau để đó
Riêng đời này chịu khó có công
Không vì kẻ khác hết lòng
Thì sao thành tựu uớc mong riêng mình?
133.
Lợi tha được phúc cho mình
Không làm như thế ắt mình kém vui
Hại người chuốc lắm khổ xui
Kẻ ngu chắc phải làm mồi nạn tai.
134.
Bao nhiêu tai họa ở đời
Hãi hùng khốn khổ đêm dài bất an
Đều do chấp ngã thương thân
Ác ma ăn hại, ta cần để chi?
135.
Khi ma ngã chấp chưa trừ
Thì ta vẫn khổ đau như thuở nào
Chưa quăng bó lửa trên tay
Đừng hòng nó chẳng cháy lây thân mình.
136.
Hãy đình chỉ ác hành tự hại
Với hữu tình mang lại an vui
Thương người như thể thân tôi
Thì kho hạnh phúc trên đời chứa chan.
137.
Với tâm nên tự nhủ rằng
Từ đây ta thuộc của toàn chúng sinh
Chuyên mưu lợi ích hữu tình
Ngoài ra việc đó không nên nghĩ gì.
138.
Mắt này với tứ chi thân thể
Từ nay không dùng để lợi riêng
Không làm tổn hại chúng sinh
Bằng thân kia đã hiến mình lợi tha.
139.
Thân tài sản thảy mang ra
Để làm lợi lạc muôn nhà xung quanh
Luôn luôn tôn trọng hữu tình
Giúp ta mau chóng viên thành quả tu.
140.
Cách thiền quán như sau hoán đổi
Địa vị tôi đổi với ba người
Thấp, bằng, cao quý hơn tôi
Quán ba tâm trạng ba người nói trên.
141.
Trước là tâm trạng ghét ghen
Của người tự thấy thấp hèn hơn tôi:
"Bao nhiêu hạnh phúc trên đời
Đều quy thân nó, còn tôi không gì.
142.
"Ta lao động mệt đừ, vất vả
Kia an nhàn thư thả tấm thân
Kia thì danh dự vẻ vang
Ta thì khốn đốn thân tàn danh hư.
143.
"So vài kẻ, nó còn thua
Và ta cũng trội hơn xa lắm người
Ta đây đâu phải bất tài
Đương nhiên ta cũng có vài điểm son.
144.
"Sở dĩ ta không tròn giới, kiến
Ấy đều do phiền muộn xui nên
Đáng y ra mặt bạn hiền
Giúp ta tiến thủ, không phiền khó khăn.
145.
"Kẻ kia chẳng giúp ta cùng
Lại còn khi dễ, ôi lòng xấu xa
Y dù có lắm tài ba
Cũng đâu ích lợi cho ta chút gì?
146.
"Y không xót kẻ ngu si
Kẹt nơi cửa ngục a tỳ gớm ghê
Chỉ ra ngoài để tự khoe
Muốn tranh thắng với ai kia trí hiền."
147.
Đây tâm lý kẻ ngang hàng:
"Kia là người kể ngang bằng như tôi
Tôi cần vượt nó xa vời
Về danh, tài lợi tay đôi tranh hùng.
148.
"Ta sẽ tự tuyên dương công đức
Khiến danh mình vang khắp gần xa
Và dìm công trạng kẻ kia
Không ai được biết chút gì mảy may.
149.
"Lỗi lầm ta hãy nên giấu kỹ
Để mọi người kiêng nể ta hơn
Chỉ riêng ta được cúng dường
Không cho kẻ ấy được phần lợi danh.
150.
"Mong sao y gặp tai nàn
Bôn ba lưu lạc chẳng phần yên vui
Bị người trào lộng chê bai
Bị người quở trách, mới hài lòng ta."
151.
Cuối cùng kẻ hơn ta lại nghĩ:
"Dung mạo ta, tài trí, giàu sang
Kẻ kia sao dám tranh hơn?
Rõ điên thực, tợ tôm tranh với rồng.
152.
"Khi nghe đại chúng đồng thanh
Ngợi ca công đức của mình ta đây
Thì ta sung sướng ngất ngây
Lông mao dựng đứng, nổi gai khắp người.
153.
"Ta sẽ đoạt của y tài sản
Nếu y làm thuê mướn cho ta
Chỉ bao vừa đủ ấm no
Còn dư chiếm hết, khỏi lo y giàu.
154.
"Phải làm y mãi lo âu
Mất ăn mất ngủ, khổ sầu liên miên."
Chính do chấp ngã hại mình
Ở trong sinh tử chịu nghìn đớn đau.
155.
Hỡi tâm, vì muốn lợi riêng
Trải vô số kiếp lưu linh nhọc nhằn
Nhưng sao thống khổ càng tăng
Đều do ngã ái ngươi hằng chưa buông.
156.
Nay đổi lại nên vâng lời Phật
Tận tâm làm lợi lạc quần sanh
Như lai luôn nói lời chân
Vâng theo giáo lý trăm phần yên vui.
157.
Nếu ngươi từ trước đến nay
Luôn hành như thế, đâu hay khổ hoài?
Dù chưa chứng Phật Như lai
Cũng không đến nỗi lạc loài trầm luân.
158.
Từ tinh chất của mẹ cha
Sao ngươi có thể chấp là thân tôi
Vậy thì với kẻ khác ngươi
Cũng nên cho chính thân tôi thể đồng.
159-160. Thử xem hoán đổi thực không
Của mình lấy hết biếu không cho người
Sẻ san lợi lộc an vui
Quan tâm mọi kẻ, hết người ghét ganh.
161. Ta nên bỏ hạnh phúc mình
Chịu thay thống khổ, thường hành lợi tha
Xem từng tâm niệm của ta
Xét tìm lầm lỗi để mà sửa sai.
162-163. Tội kẻ khác ta hay nhận thế
Lỗi nhỏ mình không thể bỏ qua
Tán dương tiếng tốt người ta
Đức mình ẩn giấu, khó mà ai hay.
164.
Tự thân nhiều lỗi xưa nay
Công lao chẳng đủ cho người ngợi khen
Vậy nên giữ phận thấp hèn
Luôn hầu hạ chúng tợ tên nô tỳ.
165.
Bởi trước đây tôi thường ích kỷ
Làm việc gì cũng hại chúng nhân
Nên nay vì muốn ăn năn
Tôi nguyền lãnh hết khó khăn cho người.
166.
Khi tu hoán vị mình người
Chớ nên lộ vẻ ta đây, ngoan cường
Như dâu mới đến nhà chồng
Hành vi nhút nhát, nói năng rụt rè.
167.
Hạnh lợi tha kiên trì chớ xả
Luôn giữ gìn tất cả chúng sinh
Chế tâm tham dục hiện hành
Nếu quên giữ giới, tự mình răn tâm:
168.
"Hỡi này tâm ý ta ơi
Đã nghe giáo giới, cứ lơi tu hành
Thì bao tội lỗi, coi chừng
Chỉ do ngươi chịu chớ đừng trách ai.
169.
"Từ trước ta bị ngươi khống chế
Trở thành người ích kỷ kiêu căng
Hại kia thấy đã rõ ràng
Ta nay quyết đập tan tành thói hư.
170.
"Từ nay tất cả tâm tư
Từ ích kỷ đến lợi tha chuyển thành
Vậy ngươi hãy rán tuân hành
Quên thân thể, với chúng sanh hết lòng.
171.
"Nếu ta đã buông lung lơ đễnh
Chưa đem ngươi phụng hiến hữu tình
Thì ngươi, tâm ý tinh ranh
Chắc đem ta bán mười thành âm ty.
172.
"Trải qua vô số kiếp kỳ
Ta luôn điêu đứng cũng vì tâm đây
Chỉ lo ích kỷ riêng tây
Nay ta quyết dẹp họa tai khôn lường.
173.
"Nếu ngươi còn tự tiếc thân
Chớ nên chấp ngã, lần khân lo mình
Nhớ luôn thương giúp hữu tình
Ấy là ngươi tự thương mình đấy thôi.
174.
"Đãy da thối ngươi càng che chở
Càng nâng niu phục vụ tấm thân
Thì càng khiến nó trầm luân
Đọa vào thống khổ muôn phần đáng thương.
175.
Dục tham vẫn cứ leo thang
Trong khi thân thể ngày càng suy vi
Làm sao thỏa mãn tham kia
Chủ toàn cõi đất cũng chưa thỏa lòng?
176.
Theo tham dục bao giờ mới mãn
Chỉ chuốc thêm thất vọng não nề
Nhưng người không ước mong chi
Thì bao hạnh phúc tràn trề như mưa.
177.
Hưởng nhiều tăng sự tham thân
Chớ nên cho túi da thân đủ đầy
Vật ưa thích cũng không ôm
Tâm mà được thế, quý hơn kho tàng.
178.
Thân bất tịnh đáng nên kinh hãi
Duy chỉ là một khối vô tri
Do tâm thúc giục chuyển di
Chết ra tro bụi, chấp gì "thân tôi"?
179.
Dù còn sống hoặc ra ma
Cái thân chỉ một túi da vô tình
Sao si chấp nó là mình
Sao không xả hết hợm mình kiêu căng?
180.
Do phụng thị tấm thân túi thịt
Chịu vô vàn bao xiết khổ đau
Cần chi tức giận, tham cầu
Khi thân ấy chẳng khác nào khúc cây?
181.
Dù ta tận lực chở che
Hay là phó mặc chim tha thú vồ
Thân kia có giận, vui đâu
Sao ta vì nó chuốc vào tham sân?
182.
Khen thân nào khiến thân mừng
Chê thân nó cũng chẳng từng giận chi
Cái thân vô giác vô tri
Cần chi lao nhọc chỉ vì nó thôi?
183.
"Ai ưa thích cái thân này
Chính là bạn tốt khiến tôi yêu vì."
Mọi người vẫn ái tự thân
Sao ngươi tất cả không từng mến ưa?
184.
Hãy quên mình, sống cho đại chúng
Lìa tham thân, phụng thị muôn người
Thân này có lắm họa tai
Nhưng là lợi khí nếu hay giúp đời.
185.
Lối hành xử của kẻ ngu
Từ nay chán bỏ, chỉ theo trí hiền.
Dẹp tan giải đãi thùy miên
Tuân theo Giáo huấn cần chuyên tu trì.
186.
Như Con Phật, đấng từ bi
Tôi nguyền hoàn tất những gì phải lo
Nếu không tinh tấn chuyên tu
Bao giờ ra khỏi ngục tù khổ đau?
187.
Muốn trừ chướng ngại cho tu tập
Phải tránh xa nẻo ác đường tà
Thường theo chính đạo Thích ca
Chuyên tâm tu học pháp Tam ma đề.