NHẬP BỒ TÁT HẠNH

CHƯƠNG SÁU

 

NHẪN NHỤC

 

1- Tất cả những thiện hành như lễ Phật, bố thí,… đã được tích luỹ trên ngàn kiếp đều bị phá hủy trong phút chốc vì giận dữ.

2- Không có điều ác nào bằng sân hận, không có điều lành nào bằng nhẫn nhục. Bởi thế ta nên nỗ lực bằng nhiều cách để tu hạnh nhẫn nhục.

3- Tâm ta sẽ không tịch tịnh nếu nuôi dưỡng những ý nghĩ hận thù. Ta sẽ không tìm thấy niềm vui hay hạnh phúc, phải mất ngủ và cảm thấy bất an.

4- Một người chủ nổi sân có thể bị giết bởi chính những người nhờ lòng tốt của ông ta mà có tài sản và hạnh phúc.

5- Vì ta giận dữ mà bạn bè thân quyến đâm chán, mặc dù ta bố thí rộng rãi, họ cũng không nương ta. Tóm lại, không ai sống hạnh phúc được khi ôm lòng sân hận.

6- Chính sự giận dữ - kẻ thù địch ấy - tạo nên những đau khổ như trên. Người nào tinh cần khắc phục giận dữ sẽ tìm thấy hạnh phúc trong đời hiện tại và những đời sau.

7- Được nuôi dưỡng bằng nỗi bất mãn do phải làm những việc ta không muốn, còn những gì ta muốn thì bị cản trở, sự thù hận tăng trưởng trong ta và cuối cùng hủy diệt ta.

8- Bởi thế ta nên trừ diệt thức ăn nuôi dưỡng kẻ thù sân hận này, vì nó chỉ có làm hại ta mà thôi.

9- Dù bất cứ gì xảy đến cũng chớ để nó quấy động niềm hỷ lạc trong tâm ta. Vì dù có bực tức ta cũng chẳng làm được điều mình mỏi, mà còn mất công đức.

10- Cần gì phải khổ sở về một sự việc nếu còn có biện pháp cứu vãn ? Nhưng nếu không còn biện pháp nào nữa, thì đau khổ cũng đâu có ích gì ?

11- Ta không muốn sự khổ đau, khinh miệt, lời thô ác khiếm nhã đến với bản thân và bằng hữu. Nhưng với kẻ thù thì ngược lại.

12- Trên đời hiếm hoi thay những nguyên nhân tạo nên hạnh phúc, nhưng nguyên nhân đem lại đau khổ thì rất nhiều. Nếu không có khổ đau, thì không có sự từ bỏ. Bởi thế này tâm ta ơi, ngươi hãy dũng cảm mà chịu khổ đi !

13- Nếu có một số người tu khổ hạnh và ngoại đạo Karnapa (Nam Ấn) vô cớ chịu đựng những đau đớn xẻ cưa và nung đốt, thì tại sao ta không can đảm chịu khổ vì mục đích giải thoát ?

14- Không có gì không hóa ra dễ dàng nhờ tập quán. Bởi thế, nhờ dần quen với những hại nhỏ, ta có thể nhẫn chịu những hại lớn.

15- Ai cũng thấy vậy, với những nỗi khổ tầm thường như khi bị rắn rết sâu bọ cắn, bị đói khát và những ung nhọt vặt vãnh.

16- Ta không nên mất kiên nhẫn vì những khổ như nóng, lạnh, gió, mưa, đau ốm, cột trói, đánh đập… Vì nếu mất kiên nhẫn thì ta càng đau khổ thêm thôi.

17- Có người khi thấy máu mình chảy thì đâm ra dũng cảm và cương quyết hơn, nhưng cũng có ngươi khi thấy máu kẻ khác thì thì té xỉu, bất tỉnh nhân sự.

18- Những phản ứng khác nhau ấy là do tâm quả cảm hay nhát gan. Bởi thế ta nên xem thường những tai hại đến với mình, đừng để bị khổ đau quật ngã.

19- Bậc trí dù trải nghiệm đau khổ, tâm vẫn minh mẫn không tán loạn. Vì khi đánh giặc phiền não, dù phải gặp nhiều tai họa trong trận chiến,

20- Những chiến sĩ vinh quang vẫn xem thường để chiến thắng địch thủ. Những chiến sĩ tầm thương thì chỉ đâm vào những thây chết.

21- Hơn nữa, đau khổ có nhiều đức tính : nhờ đau khổ mà ta phát sinh tâm chán lìa sinh tử, kiêu căng tan biến, ta phát tâm thương xót những chúng sanh trong cõi luân hồi, hổ thẹn về việc ác và hoan hỷ làm điều lành.

22- Nếu ta không giận những căn bệnh như bệnh đau gan, và những thống khổ to lớn khác của nhân loại thì sao lại giận dữ với hữu tình, khi tất cả đều do nhân duyên (điều kiện) sinh ra.

23- Mặc dù không ai muốn, những bệnh tật vẫn sinh khởi. Cũng vậy, mặc dù không ai muốn, những phiền não vẫn nổi lên.

24- Người ta nổi giận không cưỡng được, không nghĩ trước rằng “ta sẽ nổi giận”. Cũng thế, cơn giận tự phát, không nghĩ rằng “ta sẽ phát sinh”.

25- Tất cả lỗi lầm và tội ác đủ loại đều do duyên sinh (do hoàn cảnh thúc đẩy), không tự phát vô duyên cớ.

26- Những duyên này khi nhóm họp lại đều không có ý định “ta sẽ nổi sân”, và những tham, sân… do đấy mà sinh cũng không nghĩ “ta vừa được sinh ra”.

27- Nếu cho rằng có một “nguyên lý” (Ski.Prakrti, thần ngã, căn bản bất biến của vạn pháp theo Số luận) và có một chủ thể gọi là “Ngã” (atman, linh hồn hay ngã trường cửu theo Số luận) thì cả hai đều không nghĩ “ta sẽ xuất hiện” (để làm hại) rồi mới xuất hiện.

28- “Nguyên lý” đã là thường, nên không có quả. Sự hại cũng không có. Cái ngã muốn hưởng quả cũng trường cửu nên mãi mãi chấp trước cảnh không bao giờ ngưng.

29- Hơn nữa, nếu Ngã là thường, thì nó sẽ bất động như hư không. Bởi thế, dù nó có gặp gỡ những duyên khác, bản chất bất động của nó cũng không biến đổi.

30- Dù có bị tác động bởi ngoại duyên, Ngã vẫn như trước thì tác động để làm gì ? Vậy, nói các duyên tác động lên ngã, hai thứ có tương quan gì đâu.

31- Do vậy tất cả pháp đều do các duyên khác sinh ra, không pháp nào tự dưng mà có. Khi hiểu được điều này, ta không nên tức giận về những hiện tượng chỉ như huyễn như hóa.

32- “Nếu mọi sự là không thực, như huyễn, thì ai là người chế ngự cơn giận ? Vậy nói trừ sân là vô lý”. Không vô lý đâu, vì trên phương diện tục đế phải nhận rằng, nhờ chế ngự giận dữ mà cắt đứt được các khổ đau.

33- Bởi thế, khi thấy một kẻ thù hay người bạn vô cớ làm hại mình, thì hãy nghĩ việc này cũng do duyên sinh, rồi vui vẻ mà chấp nhận.

34- Nếu khổ là do tự chọn (không phải duyên sinh), thì đáng lẽ không hữu tình nào đau khổ cả, vì không ai chọn lựa khổ đau.

35- Có kẻ không cẩn thận mà tự làm mình bị thương vì gai nhọn và các vật khác. Hoặc vì ham muốn nữ sắc.v.v… người ta có thể quá sầu khổ đến nỗi tuyệt thực.

36- Có người tự hại mình bằng những việc phi phước như treo cổ, nhảy xuống vực, ăn độc dược và thực phẩm không lành.

37- Nếu vì phiền não người ta có thể tự đoạn dứt cái ngã mà họ rất yêu quý, thì làm sao họ có thể không tác hại đến thân người khác ?

38- Dù ta không thể phát tâm thương xót những người do phiền não mà giết hại ta, ít nhất ta cũng không nên tức giận họ.

38- Với những kẻ bản chất ngu muội chuyên làm hại kẻ khác, thì nổi giận với họ cũng phi lý như giận ngọn lửa vì nó đốt cháy.

40- Nếu lỗi lầm chỉ ngẫu sinh nơi người vốn hiền lành thì giận họ cũng vô lý như giận hư không đã để cho khói vươn lên mù trời.

41- Khi tự thân bị đánh bằng gậy, ta thường oán ghét người sai sử cây gậy. Nhưng chính người ấy cũng bị cơn giận sai sử, vậy đáng nên ghét cơn giận thay vì ghét người.

42- Trước kia có lẽ ta đã từng tác hại chúng sanh như thế, nên bây giờ ta - kẻ đã tổn hại hữu tình - đáng chịu sự tổn hại.

43- Vũ khí của kẻ kia và thân của ta, cả hai gây sự đau đớn. Kẻ kia tạo ra vũ khí, còn ta tạo ra cái thân, vậy ta nên giận ai đây ?

44- Thân thể cũng như một vết thương to lớn có hình dạng con người, dù một xúc chạm nhỏ cũng đau đớn không chịu nổi. Chỉ vì ngã ái mù quáng mà ta ôm giữ nó, vậy khi nó bị hại thì nên tức giận ai ?

45- Kẻ ngu dù không muốn khổ đau mà vẫn tạo những nguyên nhân đau khổ. Khi bị hại vì những gì mình đã tự tác tự thọ (vì những lỗi lầm của chính mình) thì tại sao lại ghét giận người ?

46- Ví như quỷ canh giữ địa ngục núi đao rừng kiếm đều do nghiệp mình sinh ra, vậy nên oán giận ai ?

47- Vì bị nghiệp quá khứ kích động mà kẻ khác gây não hại cho ta. Nếu do ác nghiệp này mà họ đọa địa ngục, thì có phải chính ta đã hại họ không ?

48- Nhờ những kẻ hại ta, mà ta tu nhẫn nhục, tiêu trừ được nhiều tội lỗi. Ngược lại, vì sự nhẫn nhục của ta mà họ phải sa địa ngục chịu khổ lâu dài.

49- Rốt cuộc, chính ta mới là kẻ làm hại họ, trong khi họ làm lợi ích cho ta. Vậy tại sao ngươi trở lại giận tức họ, hỡi cái tâm thô bạo hồ đồ ?

50- Nhờ công đức nhẫn mà ta sẽ không sa xuống địa ngục. Phần ta như vậy đã được bảo đảm, nhưng kẻ hại ta thì được cái gì ?

51- Nếu ta ăn miếng trả miếng thì ta cũng chẳng che chở được tội lỗi cho họ, mà còn thối thất hạnh nhẫn nhục của ta, cái hạnh khó làm sẽ bị hủy hoại.

52- Tâm ý vốn không có hình thể tướng trạng gì, nên bất cứ ai cũng không thể tổn hại nó được. Nếu tâm chấp trước cái thân, thì tâm sẽ bị tổn hại (do thân gây nên).

53- Những lời khinh miệt thô ác và những lời tiếng khó nghe khác không hại gì cho cái thân cả. Vậy thì này tâm, tại sao chúng khiến ngươi nổi giận (vì những lời ấy) lâu đến thế ?

54- Ngươi bảo “Vì người khác không ưa tôi”, nhưng dù ở đời này hay đời sau, sự “không ưa” ấy cũng chẳng thể làm gì ngươi được, thì sao lại ghét thái độ ấy ?

55- Ngươi bảo “vì (những lời bôi bác kia) trở ngại lợi lộc”, nhưng dù không muốn chịu tổn thất, cuối cùng ta cũng phải bỏ lại tất cả lợi lộc, chỉ còn những ác nghiệp thì vẫn tồn tại lâu dài.

56- Thà nay chết sớm còn hơn sống bằng nghề ác, vì nếu làm ác để mưu sinh thì dù sống lâu cuối cùng cũng phải chết.

57- Giả sử người thì mộng thấy mình hưởng vui trăm năm, người khác mộng thấy mình hương vui chỉ trong khoảnh khắc, nhưng cả hai đều phải tỉnh lại.

58- Khi tỉnh, cái vui trong cả hai giấc mộng đều không trở lại. Cũng thế, dù tuổi thọ có dài ngắn, song lúc chết đều giống nhau.

59- Dù có được nhiều lợi dưỡng, hưởng vui thú lâu dài, thì khi chết cũng phải ra đi tay không, mình trần thân trụi như bị giặc cướp sạch.

60- Nếu nói : “Có tài sản mới sống được, mới tránh ác làm lành được”, nhưng nếu vì tài sản (lợi dưỡng) mà giận dữ thì hết phước mà lại sinh tội.

61- Nếu vì mưu cầu sự sống mà làm toàn việc ác để rồi phải đọa thì đời sống ấy đâu có ích gì ?

62- Ngươi nói : “Vì lời phỉ báng kia khiến người ta mất niềm tin nơi tôi, nên tôi tức giận người phỉ báng”. Vậy sao không tức giận người nào phỉ báng kẻ khác ?

63- Nếu ngươi kham nhẫn được sự mất niềm tin đối với kẻ khác (vì không dính líu đến mình), thì tại sao ngươi không nhẫn được những lời khó chịu do phiền não (nơi người kia) sinh ra (cũng không dính gì đến mình) ?

64- Sân giận những người phá hại tượng, tháp, và chánh pháp cao thượng là vô lối, vì những bậc giác ngộ không bao giờ bị tổn hại về điều ấy.

65- Đối với những người làm hại bậc thầy và thân hữu, nên nghĩ sự tổn hại ấy đều do nhân duyên sinh khởi, biết vậy nên đình chỉ sân hận.

66- Người ta bị hại do vật hữu tình cũng như vô tình, tại sao ta chỉ tức giận loài hữu tình ? Bởi thế, ta nên nhẫn chịu tất cả mọi tai hại (do hữu tình cũng như vô tình gây ra).

67- Có người do ngu si mà làm hại, có người do ngu si mà nổi sân, vậy thì  ai có lỗi, ai không lỗi ?

68- Tại sao xưa kia ta đã tạo nghiệp để bây giờ chịu quả báo bị hại ? Mọi sự đều do nghiệp ta đã gây ra, sao lại tức giận kẻ khác ?

69- Khi đã thấy biết như vậy, thì ta nên nhất tâm tinh tấn làm lành và đem tình thương đối đãi với mọi người.

70- Ví dụ khi một ngôi nhà bốc lửa cháy, lan qua nhà khác, thì đáng nên mau rút bớt cỏ tranh hay bất cứ gì khiến ngọn lửa cháy lan.

71- Cũng vậy, khi ngọn lửa sân cháy lan đến những gì tâm ta ái luyến, ta nên mau trừ khử sự ái luyến ấy, nếu không ngôi nhà công đức sẽ bị thiêu rụi.

72- Như người bị trói tay chờ chết, chịu chặt bàn tay để thoát, nếu nhờ cái khổ trong lúc tu hành mà thoát địa ngục, không phải sung sướng hay sao ?

73- Nếu hiện tại ta không chịu đựng được những khổ nhỏ nhặt, thì tại sao không trừ khử sân hận, cái nhân của những thống khổ lớn trong địa ngục ?

74- Vì tham dục, ta đã ngàn lần chịu khổ ở địa ngục, lợi ích gì cho bản thân hay người khác.

75- Cái khổ này không đáng kể, nhưng lại có thể đem lại lợi ích lớn là trừ tổn hại cho tất cả chúng sanh. Vậy ta nên hoan hỷ chịu đựng nỗi đau khổ này.

76- Nếu có người sung sướng ca tụng công đức kẻ thù ngươi, thì hỡi tâm ý, tại sao ngươi không cùng ca tụng để làm cho mình sung sướng ?

77- Sự hoan hỷ phát sinh kiểu ấy sẽ là suối nguồn an lạc vô tội, được chư Phật khen, và là cách hay để thu phục người.

78- Ngươi nói : “Khi được khen như thế, người kia sung sướng, nhưng tôi không muốn nó sung sướng”. Nếu vậy ngươi cũng nên chấm dứt trả thù lao cho tôi tớ ngươi (vì điều ấy làm chúng sung sướng), và ngươi sẽ bị khổ sở trong đời hiện tại cũng như những đời sau.

79- Khi người khác ca tụng công đức ngươi, ngươi mong cho họ được an vui. Nhưng khi họ ca tụng công đức kẻ thù, thì sao ngươi không vui ?

80- Lúc đầu ngươi phát tâm Vô thượng Bồ-đề, mong đem an lạc cho tất cả hữu tình, nay hữu tình được an vui tại sao ngươi lại tức giận ?

81- Lúc đầu, ngươi phát tâm mong tất cả hữu tình thành Phật, được cung kính cúng dường, nay sao ngươi lại sầu khổ khi thấy kẻ khác được chút ít lợi dưỡng  cung kính ?

82- Tất cả hữu tình đều là cha mẹ, đáng lẽ ngươi phải lo cấp dưỡng chu đáo. Nay họ đã tự túc được, sao ngươi không mừng mà lại nổi sân ?

83- Nếu không mong cho chúng sanh được những mối lợi nhỏ nhặt (trong sinh tử) thì làm sao mong họ thành Chánh giác ? Còn đâu tâm Bồ-đề nơi một kẻ ghét người khác được giàu sang ?

84- Dù lợi dưỡng đã được hiến cho kẻ thù hay còn ở trong nhà thí chủ thì cũng không phải phần của ngươi, đâu can hệ gì đến ngươi khi thí chủ đem cúng hay không ?

85- Tại sao tự từ bỏ hạnh phúc và công đức của mình cùng tín tâm của người khác ? Không khéo gìn giữ gia tài công đức của chính mình, sao ngươi không tự giận mình đi ?

86- Chẳng những ngươi không lo sợ về những ác hành mình đã tạo, mà còn muốn cạnh tranh với những kẻ đã tô bồi phước đức hay sao ?

87- Giả sử kẻ thù ngươi gặp khổ thì có gì làm cho ngươi vui ? Đương nhiên không phải chỉ vì ngươi mong cho kẻ thù đau khổ mà kẻ ấy bị tổn hại.

88-  Dù kẻ thù bị khổ sở như ngươi mong muốn, thì có gì để vui mừng ? Nếu ngươi nói “thế là tôi mãn nguyện” thì không gì khiến người ta đọa lạc cho bằng thái độ ấy.

89- Đó là một lưỡi câu sắc nhọn vô cùng mà ông câu là vô minh phiền não đã tung ra, và khi đã cắn câu thì ta chỉ còn nước bị ngục tốt nấu nhừ trong chảo đồng sôi ở địa ngục.

90- Sự vinh quang, lời ca tụng mà ta nhận được không đem lại công đức, trường thọ hay vô bệnh, cũng không khiến cho thân thể được khinh khoái an vui.

91- Nếu ta biết phân biệt thế nào là thực sự lợi ích cho bản thân, thì sự khen ngợi ca tụng đâu ích gì ? Nếu chỉ muốn cầu vui chốc lát thì nên trang sức và uống rượu cũng đủ.

92- Nếu chỉ vì muốn được nổi danh mà phải mất cả tài sản, tính mạng, thì lúc chết, tiếng tăm ấy có ích gì, ai là người vui ?

93- Khi lâu đài bằng cát sụp đổ, kẻ ngu và trẻ nít khóc lóc thảm thiết ; cũng vậy, khi bị tổn thương danh tiếng, tâm ta giống như trẻ ngu.

94- Âm thanh là vô thường, vô tâm (không có ý ca tụng ta), vậy nhận lời khen thì có gì vui ? Ngươi bảo : “Nó làm cho người khen vui, còn danh tiếng của tôi làm tôi vui”

95- Nhưng dù khen ta hay khen kẻ khác thì với ta có ích gì ? Vì cái vui thuộc về bản thân người khen, ta không được một chút gì.

96- Nếu nhân người vui mà ta vui, thì đáng lẽ phải vui với tất cả mọi người, chứ tại sao khi họ vui vẻ khen ngợi kẻ thù ta thì ta lại không vui ?

97- Vậy khi nghĩ rằng mình được ca tụng mà tâm sinh vui mừng, thì thái độ vui mừng ấy không thích đáng, chỉ là cách hành xử của trẻ ngu.

98- Sự ca tụng, danh dự làm cho tâm tán loạn, phá hoại tâm chán lìa sanh tử, khiến ta ganh ghét với những người có đức, và hủy hoại những việc lành.

99- Nếu hiện tại có người muốn phá hủy danh tiếng ta, thì không phải họ đang cứu ta khỏi đọa vào các ác đạo đấy sao ?

100- Người chỉ tìm cầu giải thoát thì không cần bị lợi lộc, cung kính trói buộc. Sao ta lại tức giận người cở mở cho ta những dây trói ấy ?

101- Nếu khi ta muốn đi đến một nơi đầy dẫy những thống khổ, mà nhờ ơn Phật gia bị, (kẻ hại ta) đã đóng cửa không để ta đi. Vậy sao ta lại tức giận họ ?

102- Nếu nói : “Kẻ thù làm trở ngại công đức” thì giận họ cũng vô lý. Vì không có hạnh tu nào khó cho bằng nhẫn nhục, tại sao không nhẫn kẻ ấy đi ?

103- Nếu vì những lỗi lầm phiền não của chính mình mà ta không chịu nổi kẻ thù, vậy là ta tự trở ngại sự tu hạnh nhẫn nhục, cái nhân của phước đức.

104- Nếu không bị hại thì hạnh nhẫn nhục không sinh khởi. Có bị oán thù mới sinh cái phước của sự kham nhẫn. Kẻ thù đã là cái nhân cho ta tu phước, thì sao ta lại bảo họ trở ngại phươc ?

105- Người đến xin đúng lúc thì không phải là chướng ngại cho sự bố thí, cũng như không thể nói các thầy truyền giới là trở ngại cho việc xuất gia.

106- Trên đời, những người ăn xin - cơ hội cho hạnh tu bố thí - thì rất nhiều, nhưng kẻ thù, cơ hội cho hạnh tu nhẫn nhục thì rất hiếm. Vì nếu ta không ra ngoài để gây thù kết oán với ai, thì cũng chẳng ai đến hại ta cả.

107- Bởi thế, kẻ thù nghịch cũng như báu vật vào nhà, ta không nhọc sức mà bỗng dưng có được. Họ giúp ta thực hành hạnh giác ngộ, vậy ta nên ưa thích kẻ thù nghịch với mình.

108- Vì kẻ thù nghịch và ta cùng hợp tác mới viên thành hạnh tu nhẫn nhục, nên cái quả báo công đức của hạnh ấy trước hết hãy nên phụng hiến cho kẻ thù, vì họ là cơ hội cho ta tu nhẫn.

109- Ngươi bảo : “Kẻ thù đâu có ý muốn giúp cho ta, nên không đáng cung phụng”, nhưng nếu vậy cũng không nên cúng dường chánh pháp giúp ta tu thiện (vì Pháp cũng vô tư, không có ý định gì)

110- Nếu nói : “Kẻ thù nghịch chỉ nghĩ chuyện làm hại tôi, nên không đáng cung dưỡng”. Nhưng làm sao tu nhẫn được, nếu kẻ thù toàn như y sĩ hết trọi ? (nghĩa là tuy gây khổ đau nhưng có thiện ý)

111- Bởi thế, nhờ một người sân si tột độ, ta mới có thể tu hạnh nhẫn nhục kiên cố, chỉ có kẻ thù mới làm nhân cho hạnh nhẫn, nên đáng cúng dường họ như cúng dường chánh pháp.

112- Do vậy, đức Mâu Ni đã dạy : “Chúng sanh và Phật đều là hai ruộng phước thù thắng. Hãy thường kính trọng hai ruộng phước ấy thì hoàn tất được các hạnh Ba-la-mật” .

113- Trong các đối tượng ta nương vào để tu hành thì chúng sanh có giá trị ngang với chư Phật. Nếu kính Phật, không kính chúng sanh, đâu có lời kinh nào nói thế ?

114- Dĩ nhiên không phải Phật, chúng sanh tương đương về phương diện trí và đức, mà do hiệu quả từ hai đối tượng ấy phát sinh ra. Vì chúng sanh giúp ta thành Phật, nên cả hai (Phật và hữu tình) bình đẳng.

115- Cúng dường chúng sanh với tâm từ bi thì có phước vô biên, vì chúng sanh là nhân đem lại sự tôn quý, phước đức do sự kính Phật đem lại là ruộng phước rộng lớn, cũng vì sự tôn quý của Phật.

116- Vì cả hai đều giúp cho cái nhân thành Phật, nên Phật và chúng sanh đều bình đẳng. Nhưng chúng sanh không thể nào bằng Phật về phương diện biển công đức vô biên.

117- Đầy đủ công đức tối thắng quy tụ lại nơi một thân thể, thì chỉ có Phật mà thôi. Đối với người chỉ có một ít phần của công đức thù thắng ấy, dù có cúng cả ba cõi cho họ cũng chưa đủ.

118- Vì hữu tình có tham dự trong sự phát sinh những công đức thù thắng của Phật pháp, chỉ vì một phần công đức phù hợp nhau ấy, ta nên cúng dường chúng sanh.

119- Chư Phật không dua dối đã thành thân hữu của chúng sanh, ban vô lượng lợi lạc cho hữu tình. Vậy còn cách nào khác để báo ân Phật hơn là làm cho chúng sanh an vui ?

120- Chỉ có làm lợi ích chúng sanh mới đủ báo ân đức chư Phật đã xả thân vào địa ngục Vô gián để cứu độ hữu tình. Bởi thế, dù có chịu tổn hại vì những chúng sanh này, ta cũng nên làm các thiện hành lợi lạc cho chúng.

121- Chư Phật vì hữu tình còn không tiếc thân mạng, thế thì sao ta còn ngu si kiêu mạn không chịu phục vụ chúng sanh, tự xem mình như tôi tớ ?

122- Chúng sanh vui thì chư Phật vui, chúng sanh bị tổn hại thì chư Phật thương xót. Do vậy, nếu ta làm cho hữu tình hoan hỷ thì Phật sẽ hoan hỷ, mạo phạm chúng sanh cũng là làm Phật tổn thương.

123- Khi thân thể đang bị lửa vây thì dù ai đem đến đủ thứ dục lạc cũng không khoái. Cũng thế, nếu làm tổn hại chúng sanh thì không cách gì khiến chư Phật hân hoan.

124- Trong quá khứ con đã tổn hại chúng sanh, khiến Phật với tâm đại bi rộng lớn không được hoan hỷ. Tất cả những tội lỗi ấy con nay đều xin sám hối. Xin Phật đại từ bi tha thứ hết cho con.

125- Vì muốn làm đức Như Lai hoan hỷ, từ nay trở đi con sẽ chấm dứt tác hại chúng sanh, làm lợi lạc cho tất cả. Dù chúng sanh có đạp lên đầu con, thà chết con cũng rán làm vui lòng Phật, đấng Chúa tể thế gian.

126- Phật với tâm đại bi vô ngại, xem chúng sanh không khác chính mình, xem hữu tình vốn có Phật tính. Như vậy sao ta không kính trọng chúng sanh ?

127- Làm chúng sanh vui chẳng những khiến Như Lai hoan hỷ, mà còn thành tựu được lợi ích cho bản thân và xóa tan đau khổ trên đời. Bởi thế, ta nên thường tu tập hạnh ấy.

128- Ví như có vị đại thần của vua làm tổn hại nhiều người, nhưng kẻ nhìn xa trông rộng dù có khả năng cũng không làm hại vị ấy.

129- Vì họ biết đại thần kia không cô thế, sau ông ta còn có thế lực của vua. Kẻ làm tổn hại ấy tuy sức yếu nhưng không nên coi thường.

130- Chính đức Phật đại bi và ngục tốt hung ác ở địa ngục là những chỗ dựa cho kẻ thù ta. Bởi thế, ta nên làm cho chúng sanh hoan hỷ như bề tôi hầu bạo chúa.

131- Dù bạo chúa có nổi trận lôi đình cũng không thể lôi ta xuống địa ngục để chịu khổ, như quả báo của sự mạo phạm hữu tình.

132- Và dù bạo chúa ấy có hoan hỷ cũng không thể biếu cho ta Phật quả Niết-bàn, quả báo của sự đem lại an vui cho chúng sanh.

133- Sao không thấy : làm hữu tình an vui đem lại kết quả là đời này được vinh quang, tương lai thành Chánh giác.

134- Trong vòng sinh tử luân hồi, nhờ nhẫn nhục ta sẽ được sắc đẹp, không bệnh, tiếng tốt, sống lâu, hạnh phúc như vua Chuyển luân.