Phụng dưỡng cha mẹ thoát khỏi nạn chết
Trong thời quá khứ, Bồ Tát Suvannasàma là tiền thân đức
Phật Thích-ca, là vị đạo sĩ phụng dưỡng cha mẹ. Cha mẹ ngài đều là hai
vị đạo sĩ mù, trong khu rừng lớn gần bờ sông Migasammatà.
Vào thời kỳ ấy, đức vua Pìliyakkha trị vì kinh thành Bàrànasì. Đức vua
có thú săn nai ăn thịt; một mình ngự vào rừng núi Himavanta, nhìn thấy
dấu chân nai trên đường đi lấy nước uống, nước dùng của đạo sĩ
Suvannasàma. Đức vua liền ẩn mình một nơi, nhìn thấy Bồ Tát cùng với một
đàn nai đi chung quanh trên đường lấy nước trở về vào lúc buổi chiều.
Vua giương cung bắn mũi tên có tẩm thuốc độc trúng Bồ Tát. Bồ Tát nằm
quỵ xuống đau đớn quằn quại, cất tiếng than vãn thống thiết dịu dàng;
chỉ nghĩ đến cha mẹ già đui mù không ai hái trái cây chín, đem nước
uống, nước dùng về phụng dưỡng.
Lắng nghe lời than vãn, đức vua nghĩ rằng: vị đạo sĩ này, dù bị bắn
trúng mũi tên độc đau đớn quằn quại mà không có một lời trách móc ta,
chỉ nghe lời than vãn dịu dàng êm ái.
Đức Vua liền ngự đến, nhìn thấy Bồ Tát đang đau khổ, làm cho vua cảm động, ân hận trào nước mắt.
Một thiên nữ tên Bahusundarì thường trú ở núi Gandhamàdana đã từng là
thân mẫu của Bồ Tát vào kiếp thứ 7 trong quá khứ, vì tình mẹ thương con
nên thường nghĩ đến Bồ Tát. Ngày hôm ấy, vị thiên nữ nhìn thấy Bồ Tát
đang trong cơn bất tỉnh, xem xét biết rõ mọi việc xảy ra, nghĩ rằng:
“Nếu ta không đến nơi ấy để cứu giúp, thì Bồ Tát sẽ chết, cha mẹ Bồ Tát
không có vật thực, nước uống cũng sẽ chết, và đức vua Pìliyakkha sẽ ân
hận đến nỗi cũng phải băng hà. Nhưng nếu ta đến cứu giúp, yêu cầu đức
vua gặp cha mẹ Bồ Tát, dẫn cha mẹ ngài đến cầu nguyện bằng lời chân
thật, và chính ta cũng cầu nguyện bằng lời chân thật. Do những lời chân
thật ấy sẽ giúp Bồ Tát thoát khỏi tử thần, đồng thời cha mẹ của Bồ Tát
có đôi mắt sáng trở lại. Đức vua nghe Bồ Tát thuyết pháp, khi trở về trị
vì đất nước bằng thiện pháp, lúc băng hà, do thiện nghiệp sẽ được tái
sanh lên cõi trời Dục giới.
Thiên nữ nghĩ vậy rồi liền hiện đến đứng trên hư không nói rằng:
–– Tâu đại vương, người nên thay Bồ Tát Sàma phụng dưỡng cha mẹ của Bồ
Tát. Như vậy, đại vương sau khi chết, nhờ thiện nghiệp ấy sẽ được tái
sanh cõi thiên giới.
Nghe lời khuyên của thiên nữ, đức vua liền ngự đến tìm gặp cha mẹ Bồ Tát, kể lại mọi sự việc xảy ra. Cha mẹ Bồ Tát tâu rằng:
– Tâu đại vương, nếu như vậy xin đại vương từ bi dẫn hai chúng tôi đến tận nơi gặp Suvannasàma.
Cha mẹ Bồ Tát đến nơi sờ vào thân mình của Suvannasàma nguyện bằng lời chân thật rằng:
– Sàma thường hành thiện pháp, phụng dưỡng cha mẹ, do lời chân thật này, xin cho chất độc trong thân của Sàma hãy tiêu tan.
Nguyện xong lời chân thật, thân của Bồ Tát có thể bắt đầu cử động. Tiếp theo vị thiên nữ nguyện rằng:
– Tôi trú tại núi Gandhamàdana trải qua thời gian lâu rồi, không thương
yêu ai hơn Sàma con tôi. Do lời chân thật này, xin cho chất độc trong
thân của Sàma hãy tiêu tan.
Vừa dứt lời nguyện chân thật của vị thiên nữ, những điều phi thường xảy ra cùng một lúc:
Bồ Tát Suvannasàma bình phục như xưa.
Cha mẹ của Bồ Tát có đôi mắt sáng trở lại.
Mặt trời vừa rạng đông.
Cả 4 người đều có mặt trong am của đạo sĩ, do năng lực của vị thiên nữ.
Khi ấy, Bồ Tát liền thuyết pháp tế độ đức vua rằng:
– Này đại vương, người nào biết lo phụng dưỡng cha mẹ bằng thiện pháp, chư thiên hộ trì người ấy.
Người nào biết lo phụng dưỡng cha mẹ bằng thiện pháp, các bậc thiện trí
tán dương ca tụng người ấy trong đời này; người ấy sau khi từ bỏ cuộc
đời này, do thiện nghiệp ấy sẽ tái sanh lên cõi thiên giới hưởng mọi sự
an lạc.
Này đại vương, nếu muốn kiếp sau tái sanh lên cõi trời hưởng mọi sự an
lạc, thì nên thực hành 10 Pháp vương (Ràjadhamma) như sau:
1. Này đại vương, xin đại vương phụng dưỡng hoàng thái hậu và thái
thượng hoàng bằng thiện pháp trong đời này; do thiện pháp ấy cho quả tái
sanh lên cõi trời.
2. Này đại vương, xin đại vương có tâm từ bi tế độ hoàng tử, công chúa
và hoàng hậu bằng thiện pháp trong đời này, do thiện pháp ấy cho quả tái
sanh lên cõi trời.
3. Này đại vương, xin đại vương đối xử với các quan trong triều bằng
thiện pháp trong đời này, do thiện pháp ấy cho quả tái sanh lên cõi
trời.
4. Này đại vương, xin đại vương có tâm từ bi tế độ voi, ngựa, và quân
lính bằng thiện pháp trong đời này, do thiện pháp ấy cho quả tái sanh
lên cõi trời.
5. Này đại vương, xin đại vương đối xử với thần dân trong kinh thành và
ngoài kinh thành bằng thiện pháp trong đời này, do thiện pháp ấy cho quả
tái sanh lên cõi trời.
6. Này đại vương, xin đại vương đối xử với thần dân các vùng xa và biên
giới bằng thiện pháp trong đời này, do thiện pháp ấy cho quả tái sanh
lên cõi trời.
7. Này đại vương, xin đại vương hộ độ chư sa-môn, bà-la-môn một cách
cung kính trong đời này, do thiện pháp ấy cho quả tái sanh lên cõi trời.
8. Này đại vương, xin đại vương có tâm từ, bi đối với đàn thú như: nai,
chim... bằng thiện pháp trong đời này, do thiện pháp ấy cho quả tái sanh
lên cõi trời.
9. Này đại vương, xin đại vương thường thực hành thiện pháp trong đời
này rồi, chính thiện pháp ấy đem lại sự an lạc trong đời này, nhờ thiện
pháp ấy cho quả tái sanh lên cõi trời.
10. Này đại vương, đức vua trời Inda cùng chư thiên, chư phạm thiên
hưởng mọi sự an lạc ở cõi trời đều nhờ quả thiện pháp. Vậy xin đại vương
chớ nên dễ duôi trong mọi thiện pháp.
Sau đó, Bồ Tát giải thích cho đức vua nghe về 10 Pháp vương như sau:
Phụng dưỡng hoàng thái hậu, thái thượng hoàng là đức Vua mỗi ngày đều
thức dậy sớm, tự mình đem nước rửa mặt, súc miệng dâng đến hai người,
mang vật thực dâng đến hai người.
Tế độ hoàng tử, công chúa là đức vua phải dạy dỗ hoàng tử, công chúa
tránh xa mọi việc ác, cố gắng làm mọi việc thiện, cho học hành văn võ
song toàn, đến khi trưởng thành, tìm nơi xứng đáng cho kết hôn, ban cho
của cải, sự nghiệp.
Tế độ hoàng hậu là phải tấn phong địa vị xứng đáng, không coi thường,
giao cho quyền lớn trong nội cung, ban cho những đồ trang sức.
Đối xử với các quan trong triều bằng 4 pháp tế độ:
Ban thưởng người đáng ban thưởng.
Nói lời đáng yêu mến.
Nói điều đem lại sự lợi ích, sự tiến hoá, sự an lạc lâu dài.
Sống hoà mình với các quan, vui cùng hưởng, khổ cùng chịu.
Từ, bi tế độ voi, ngựa, quân lính là, đối với ngựa già yếu cho nghỉ
ngơi, cho ăn uống đầy đủ, chăm nom săn sóc chúng; và những người lính
già cho về hưu trí, hưởng tiền trợ cấp hàng tháng cho đến chết.
Đối với thần dân trong kinh thành và ngoài kinh thành, không nên áp dụng sưu cao thuế nặng, làm cho thần dân cực khổ.
Đối với thần dân các vùng xa và biên giới, khi gặp cảnh hạn hán đói khổ, nên phát chẩn cứu giúp.
Hộ trì chư sa-môn, bà-la-môn là nên cúng dường 4 thứ thiết yếu: vật thực, y phục, chỗ ở, thuốc trị bệnh.
Đối với các đàn thú như đàn nai, đàn chim... các loài thú vật có 4 chân,
2 chân... không nên sát hại, nên tôn trọng sanh mạng của muôn loài.
Hành thiện pháp, đó là 10 thiện nghiệp: không sát sanh, không trộm cắp,
không tà dâm, không nói dối, không nói lời chia rẽ, không nói lời thô
tục, không nói lời vô ích, không tham lam, không thù hận, có chánh kiến;
hành 10 phước thiện: bố thí, giữ giới, hành thiền....
Chư thiên, đức vua trời Inda, chư phạm thiên, hưởng mọi sự an lạc cõi trời, đều do nhờ quả thiện pháp.
Dục giới thiện pháp cho quả tái sanh lên cõi trời Dục giới.
Sắc giới thiện pháp cho quả tái sanh lên cõi trời Sắc giới.
Vô sắc giới thiện pháp cho quả tái sanh lên cõi trời Vô sắc giới.
Cuối cùng Bồ Tát khuyên đức vua rằng:
“Này đại vương, vì vậy, xin đại vương chớ nên buông thả trong mọi thiện pháp.”
Lắng nghe Bồ Tát thuyết pháp xong, đức vua vô cùng hoan hỉ, phát sanh
đức tin trong sạch nơi Bồ Tát, xin thọ trì ngũ giới, rồi xin phép từ giả
về cung. Từ đó về sau, vua giữ gìn ngũ giới, nghiêm chỉnh thực hành 10
pháp vương mà Bồ Tát đã dạy, trị vì đất nước bằng thiện pháp cho đến khi
băng hà. Sau khi bằng hà, do thiện pháp cho quả tái sanh lên cõi trời
hưởng mọi sự an lạc.
Bồ Tát và cha mẹ của ngài thực hành thiền định, chứng đắc các bậc thiền.
Sau khi chết, do bậc thiền sở đắc của mình cho quả tái sanh lên cõi Sắc
giới Phạm thiên, hưởng sự an lạc và tuổi thọ lâu dài trên cõi trời Sắc
giới Phạm thiên ấy.