Hòa thượng cua
Ngày xưa, ở miền Bắc nước ta có một chú bé mồ côi cha sống
với mẹ tại một miền quê hẻo lánh. Năm chú được 12 tuổi, bà mẹ vẫn còn
buôn bán tảo tần nuôi con. Một hôm, trước khi mang hàng ra chợ bán, bà
mẹ trao cho con một giỏ cua đồng, bảo giã ra nấu canh làm cơm trưa. Chú
bé y lời mẹ dặn mang giỏ cua ra làm. Bất ngờ, vừa sắp giáng chày đập con
cua đầu tiên, thấy con vật quýnh quáng, quờ quạng tìm đường sống, chú
bé chợt động lòng bi mẫn, không nỡ tiếp tục, liền đem giỏ cua ra trút
xuống ruộng.
Tan chợ, bà mẹ mang hàng về. Nhìn mâm cơm đạm bạc, bà ngạc nhiên hỏi:
– Thế, món canh cua đâu?
Chú bé ấp úng:
– Khi sáng con mang cua ra làm, thấy chúng nó khóc, con thương quá, nên thả hết rồi mẹ ạ!
Vừa đói, vừa giận, bà mẹ vơ lấy cây đũa bếp, gõ cho con một cái, chú bé
hoảng sợ co giò chạy ra khỏi nhà. Chú đi, đi mãi và xa mẹ từ đó.
Ba muơi năm đã qua, bà mẹ đã già nua, vẫn bán hàng từng buổi chợ để mưu
sinh. Một hôm đang buổi chợ, bà gặp một vị tăng trung niên, ghé qua hàng
hỏi thăm gia thế và đề nghị giúp đỡ bà bằng cách đem về chùa nuôi
dưỡng. Bà cụ nhận lời và vào chùa làm công quả từ dạo đó.
Ngày tháng dần qua, đã đến lúc bà cụ từ giã cõi đời. Hòa thượng trụ trì,
tức vị tăng đã mang bà vào chùa dạo trước, có việc phải đi giáo hóa
phương xa. Trước khi đi, ngài dặn các môn đệ rằng nếu bà cụ mất thì chư
tăng cứ tẩn liệm nhưng đừng mai táng, mà phải đợi ngài về. Mọi người đều
y lời.
Bà lão mất được một hôm thì hòa thượng trở về. Đứng trước quan tài bà lão, hòa thượng thắp hương khấn vái rằng:
– Trong kinh Phật có dạy, một người con tu hành đạt đạo, cha mẹ sẽ được
sinh thiên. Nếu lời nói ấy xác thật thì xin cho chiếc quan tài này bay
bổng lên và vỡ làm ba mảnh.
Hòa thượng vừa dứt lời, chiếc quan tài đựng thân xác bà cụ từ từ bay
lên, bỗng hạ xuống vỡ làm ba mảnh. Trước sự kinh ngạc của toàn thể hội
chúng, hoà thượng bèn thuật lại thân thế của mình. Chẳng phải ai đâu xa
lạ, mà chính là chú bé thả cua dạo nọ. Từ đó, người ta gọi ngài là Hòa
thượng Cua, và cũng theo lời truyền tụng, ba mảnh vỡ của chiếc quan tài
hiện vẫn còn được lưu giữ tại một ngôi chùa Bắc Việt để mọi người ghi
nhớ câu chuyện lạ lùng và cảm động về Hoà Thượng Cua và vị thân mẫu sinh
ra ngài.