- Phật Học Khái Luận
- TT. Thích Chơn Thiện
- Tiết III
- Đức Tướng Và Đức Tánh Của Thế Tôn
Kinh điển truyền thống
của hầu hết các bộ phái Phật giáo đều ghi đức Thế Tôn có đủ ba mươi hai
tướng quý của một bậc Đại nhân và tám mươi vẻ đẹp phụ. Đây là "Báo thân"
của Thế Tôn do công đức tu tập nhiều kiếp về trước.
Bắc tạng còn "vẽ" thêm hào quang kỳ diệu xung quanh thân tướng trang nghiêm của Ngài.
Về đức tánh, kinh Phạm
Võng (Nikàya) và kinh Phạm Động (Àgama) nói đến Giới, Định và Tuệ của
Thế Tôn. Thông thường, phàm phu và ngoại đạo ca ngợi Như Lai về Giới
Đức: "Ngài là bậc giới đức thanh tịnh, không sát sinh, không lấy của
không cho, không tà hạnh, không nói dối, v.v.... không du hí, không bói
toán, không bùa chú, không buôn bán, không làm môi giới v.v..." Thế Tôn
cho đó là những điều nhỏ nhặt. Chỉ có người trí mới biết ca tụng Thế Tôn
về Định đức và Tuệ đức, như Thế Tôn chứng đắc Cửu định, Lục thông, Tam
minh, hoàn toàn giải thoát và chỉ dạy rõ con đường đi đến giải thoát mà
ngoại đạo không thể chứng ngộ và giới thiệu. Chỉ có sự ca tụng của Thế
Tôn mới là sự ca tụng chân chánh (sẽ bàn thêm ở Tuệ giác của Thế Tôn).
Thấy như thật tự thân
của khổ đau, nguyên nhân của khổ đau, thấy như thật khổ đau đoạn diệt và
con đường đưa đến đoạn diệt khổ đau, đó là trí tuệ của Như Lai. Nhờ có
Tuệ giác ấy, hành giả ly tham; từ ly tham có giải thoát; từ giải thoát
một trí tuệ sinh khởi, biết rằng: "Sanh đã tận, Phạm hạnh đã thành, đây
là đời sống cuối cùng, không còn trở lui lại cuộc đời này nữa". Trí tuệ
này được gọi là Tri kiến giải thoát, hay Tuệ giải thoát. Điểm giải thoát
này được đề cập đến hầu như giống nhau ở Nikàya, Àgama và Bắc tạng qua
năm danh từ: Giới, Định, Tuệ, Giải thoát và Giải thoát tri kiến./.