Bằng trí tuệ siêu
việt của bậc giác ngộ đã khai thị cho chúng ta thấy được muôn sự muôn
vật tồn tại trên thế gian này đều là mộng ảo hư huyễn giả tạm, như bọt
sóng, như ảo ảnh, như sương mai, như điện chớp, tạm bợ vô thường không
tồn tại lâu dài, vật lớn như sơn hà đại địa cho đến thân mạng cũng đều
như vậy, tất cả đều phải tuân theo một qui luật chung là Thành Trụ Hoại
Không hay Sanh Trụ Dị Diệt. Đủ duyên thì hợp hết duyên thì tan, không
đáng để tham luyến khổ đau.
Đức Phật đã nêu lên tri kiến tổng quát
về nhân sinh và vũ trụ, để chúng ta nhận thức phá trừ kiến chấp về ngã
và pháp. Vì chúng sanh vô minh mê muội nên không nhận thức được điều
này, mãi chạy theo ngũ dục, lục trần… khởi lên vọng tưởng mê lầm tạo tác
vô số nghiệp ác bất thiện, phải chịu luân hồi sanh tử trong tam giới
lục đạo, và nếu cứ mãi lầm chấp như thế thì chúng ta sẽ sống mãi trong
dục vọng khổ đau, thân tâm không một phút giây sống trong an lạc tự tại,
đời sống luôn vội vã bức bách, đau khổ phiền muộn sẽ trói buộc dẫn dắt
chúng ta đến cảnh giới tương ưng với những nghiệp ác bất thiện đã gây
tạo.
Kinh Pháp Hoa Đức Phật đã khai thị rằng:
“Tam giới bất an du như hỏa trạch”, xét cho cùng thì sẽ rõ, thế giới
chúng ta đang sống đây thật vô thường, biến đổi không ngừng, còn chúng
sanh thì sống trong sự tranh chấp hận thù, luôn khởi lên tham sân si.
Theo Phật Giáo đây là do nghiệp thức của chúng sanh chiêu cảm nên thế
giới hay cảnh giới, vì vậy chúng sanh phải sống trong điều kiện và hoàn
cảnh sống luôn bất an, gặp nhiều nghịch cảnh phiền não cho thân tâm.
Là một Phật tử khi đã nhận thức được
điều này rồi, vậy chúng ta hãy phát khởi tín tâm nghe theo lời Phật dạy
quán sát thế giới, tu tập thân tâm, có như vậy đời sống hiện tại mới an
lạc tự tại, tương lai hy vọng sẽ sanh về cảnh giới tốt đẹp hơn, hoặc
cuộc sống sẽ có những điều kiện nhơn duyên thù thắng hơn. Một khi đã
nhận thức được thế giới rồi chúng ta sẽ không than oán trời đất, khi đã
nhận diện được thân tâm chúng ta không tạo tác ác nghiệp nữa, lúc ấy
chúng ta cũng như tất cả chúng sanh sẽ sống trong cảnh thanh bình, kiến
lập cõi Tịnh Độ ngay tại nhân gian. Vậy ngay từ bây giờ trong cuộc sống
hiện tại chúng ta hãy phát tâm tu tập một trong những phương pháp thù
thắng mà Đức Phật đã dạy đó là hạnh Nhẫn Nhục.
Theo cách nghĩ thông thường của thế gian
thì Nhẫn Nhục là nhẫn nhịn, nhẫn nại, chịu đựng, nhịn nhục, cam
chịu…đối với những nghịch cảnh, những điều bất như ý, để cầu được yên
thân, tránh những thiệt thòi cho bản thân, vì thế cô sức yếu, hoặc nhẫn
nhịn chịu đựng lòn cúi để có được danh vọng địa vị trong cuộc sống, hoặc
vì sự sống nên phải nhịn nhục.v.v… Nhẫn nhục theo những cách trên chỉ
để mong đạt được ý đồ của mình, luôn ấp ủ oán hận, chất chứa phiền não
trong lòng, đợi đến lúc có cơ hội chúng ta sẽ trả thù. Như vậy không có
được an lạc tự tại, không có lợi cho mình và tha nhân, vì vậy thế gian
có câu: “Nhẫn nhất thời phong bình lãng tĩnh, thoái nhất bộ hải nhuận
thiên không”.
Vậy theo Phật Giáo như thế nào là Nhẫn
Nhục? Nhẫn Nhục tiếng Phạm gọi là Ksanti, dịch âm là Sạn Đề. Nghĩa là
nhận lãnh mọi sự khinh khi, nhục mạ, não hại mà không giận tức. Theo
Phật Giáo Nhẫn Nhục đúng chánh pháp là dứt sự tranh cãi tức giận, đem
tình thương và trí tuệ cảm hóa người khác mà không phải dùng đến bạo
lực. Kinh Tứ Thập Nhị Chương có thuật rằng: “Đức Phật dạy: có người nghe
ta giữ đạo, thật hành lòng đại nhân từ, nên đến mắng ta, ta làm thinh
không đáp. Người kia thôi mắng, Đức Phật hỏi rằng: ông đem lễ vật cho
người, người ta không nhận, lễ ấy có về ông chăng? người kia đáp: về
chứ! Đức Phật nói rằng: nay ông mắng ta, giờ ta không nhận thì ông tự
chuốc lấy họa về thân ông rồi, cũng như ‘vang theo tiếng, bóng theo
hình’ hẳn không thể rời nhau. Vậy thì cẩn thận chớ có làm ác”.
Theo Kinh Duy Ma Cật thì Nhẫn Nhục là
Tịnh Độ của Bồ tát. Bồ tát khi thành Phật đủ 32 tướng tốt trang nghiêm
đều do tu hạnh Nhẫn Nhục. Vì Nhẫn Nhục sẽ làm cho nhan sắc diệu hòa,
dung mạo đoan chánh, do đó mà được quả báo thân tướng tốt đẹp. Hơn nữa
Nhẫn Nhục là một pháp trong sáu pháp Ba la mật thành tựu Bồ tát đạo, như
ngài Địa Tạng, ngài Quán Âm, ngài Văn Thù, ngài Phổ Hiền, ngài A
Nan.v.v…các Ngài vì thành tựu Nhẫn Nhục Ba la mật nên phát đại nguyện tế
độ chúng sanh không cùng tận.
Là một Phật tử việc cần tu tập đầu tiên
phải nhẫn nhục đối với hoàn cảnh môi trường sống của chúng ta, hãy chế
phục ham muốn của chính mình để mình và chúng sanh có đời sống tự tại an
lạc. Trong thế giới hiện tại các nhà khoa học, các nhà chức trách đang
cố gắng bằng nhiều cách kêu gọi con người hãy ý thức về suy nghĩ, hành
động của mình để hạn chế những tai họa của thiên nhiên đang tác động hủy
hoại hoàn cảnh môi trường sống của chính chúng ta, chỉ vì chúng ta sống
chiều theo ham muốn và tham dục của bản thân, mặc sức giết hại và tàn
phá cuộc sống của muôn loài. Chính hành động của chúng ta làm thay đổi
hoàn cảnh, môi trường tự nhiên, nếu những thảm họa xảy đến với cuộc sống
chúng ta thì cũng là một qui luật tất yếu đó là nhân quả hiện tại của
chính chúng ta tạo ra, vậy hãy đón nhận chớ đừng than oán.
Kinh Bát Đại Nhân Giác Phật dạy: “Thế
gian vô thường, quốc độ nguy thúy, tứ đại khổ không, ngũ ấm vô ngã, sanh
diệt biến dị, hư ngụy vô chủ” nghĩa là: Cõi thế gian này là vô thường,
các quốc độ thì mong manh. Tứ đại đều là khổ không, năm ấm đều là vô
ngã, các thứ ấy luôn sanh diệt biến đổi, giả dối không có gì làm tự
chủ”. Ở đây Đức Phật đã khai thị cho chúng ta liễu ngộ được thế gian hay
nói khác là hoàn cảnh vô thường, tạm bợ biến chuyển trong khoảnh khắc
tùy thuộc vào sự tụ tán của các duyên như tứ đại, ngũ ấm.
Suy cho cùng đó cũng chính là nghiệp
thức chúng sanh chiêu cảm nên cảnh giới tương ưng mà thôi, vậy chúng ta
phải cam chịu nhận lãnh sự khắc nghiệt của hoàn cảnh do nghiệp lực trong
quá khứ chiêu cảm nên thế giới hiện tại chúng ta đang sống đây. Muốn
cải thiện hoàn cảnh ngay bây giờ chúng ta phải phát tâm tu tập cải thiện
tự tâm, tương lai mới hy vọng một hoàn cảnh sống tốt đẹp, an lạc bình
yên, tức là y báo tương ưng với chánh báo vậy.
Tự thân mỗi chúng ta cần tu tập Nhẫn
Nhục đối với tha nhân, tức là cách ứng xử đối đãi của chúng ta với mọi
người trong cuộc sống hằng ngày, từ gia đình cho đến xã hội. Trong cuộc
sống hãy mở rộng lòng mình biết yêu thương và thông cảm tha thứ cho
những lỗi lầm sai trái của người khác, nếu bị mắng chửi nhục mạ, thậm
chí bị đánh đập…hãy học theo hạnh nhẫn nhục của Đức Phật đem tình thương
để cảm hóa, đừng oán trách thù hận không hóa giải được sân hận, nhiều
khi còn thiệt đến thân thể tính mạng, mà oán kết chất chồng, oan trái
nhiều đời nhiều kiếp với sau.
Hơn nữa sân hận giận dữ làm cho người ta
mất hết lý trí, dẫn đến những hành động sai trái, thân tâm không tự
chủ. Để khỏi tiếc nuối ân hận về những hành động, suy nghĩ của mình gây
tạo trong lúc giận dữ, chúng ta hãy phát tâm tu hạnh Nhẫn Nhục để chế
phục thân tâm, được như vậy thì cuộc sống hiện tại an vui, tương lai
không còn oán kết thù hận, như Đức Phật đã từng hàng phục chàng Vô Não,
hàng phục voi say…chỉ bằng lòng từ bi và trí tuệ. Đức Phật xem Đề Bà Đạt
Đa là thiện tri thức vì giúp Đức Phật tu tập hạnh Nhẫn Nhục để thành
tựu Phật quả.
Nếu trong cuộc sống phải đón nhận những
phiền não giận tức của người khác gây ra với mình, là Phật tử hãy quán
niệm rằng đây là nghiệp báo của chúng ta đã tạo tác trong quá khứ, hãy
nhẫn nhục và tha thứ không oán hận, để hóa giải phiền não và hận thù.
Hãy luôn nhớ lời Đức Phật dạy rằng: “lấy ân báo oán, oán nọ tiêu tan,
lấy oán báo oán, oán kia chồng chất”. Được như vậy thì hiện tại chúng ta
ngăn chặn cơn nóng giận, dứt sự tranh cãi, cảm hóa lỗi lầm sai trái của
tha nhân, giải tỏa oán kết trong tương lai.
Điều tu tập hạnh Nhẫn Nhục khó nhất là
Nhẫn Nhục với tự thân của chúng ta, nói cách khác là chúng ta tu tập
nhẫn nhục đối với 3 nghiệp là: Thân nhẫn, Khẩu nhẫn, Ý nhẫn, tức là phải
tu tập theo Thập Thiện Nghiệp Đạo: Thân không sát sanh, không trộm cắp,
không tà dâm. Khẩu không nói dối, không nói thêu dệt, không nói hai
lưỡi, không nói lời ác. Ý không tham dục, không sân hận, không si mê tà
kiến.
Đối với Đạo Phật muôn sự muôn vật tồn
tại trên thế gian không phải ngẫu nhiên mà có, cũng không phải do những
bậc thánh thần có quyền năng phép thuật tạo nên, tất cả đều do nghiệp
thức thiện hay bất thiện của chúng sanh chiêu cảm nên mà thôi. Như vậy
cuộc sống chúng ta khổ đau hay tự tại, địa ngục hay thiên đường đều do
chính nghiệp lực thiện hay ác quyết định cho tương lai của chúng ta mà
thôi. Thế nên trong Qui Sơn Cảnh Sách có chép rằng: “Giả sử bách thiên
kiếp, sở tác nghiệp bất vong, nhơn duyên hội ngộ thời, quả báo hoàn tự
thọ” Nghĩa là: dù trãi trăm ngàn kiếp, nghiệp tạo tác chẳng mất, nhơn
duyên khi hội đủ, quả báo tự mình chịu.
Như thế nào là Thân nhẫn? tức là phải
chế phục bản thân không chìu theo những ham muốn dục vọng, chỉ vì thỏa
mãn cho sự ăn uống hoặc vì giận tức oán hận, chúng ta đã giết hại mạng
sống muôn loài. Trong Kinh Luật dạy rằng trên từ Phật, Thánh nhân, Sư
Tăng, Cha Mẹ cho đến loài nhỏ như côn trùng, tự mình giết, sai sử người
giết, thấy người giết mà tùy hỷ đều là tội sát sanh. Tất cả hữu tình
chúng sanh đều có sinh mạng tham sống sợ chết, vì vậy không được cố ý
giết. Theo kinh Thập Thiện Đức Phật dạy rằng: “Tất cả chúng sanh vì tâm
tưởng khác nhau nên tạo nghiệp khác nhau, do đó có sự luân chuyển trong
các cõi”.
Chỉ vì chúng ta có trí khôn và sức mạnh
hơn muôn loài, nên chúng ta mặc tình giết hại muôn loài để thỏa mãn cho
nhu cầu bản thân, không chút thương xót, hoặc nếu vì sân hận giết chết
mạng sống người khác thì chúng ta sẽ ít nhiều hối hận ăn năn, hoặc phải
lẫn trốn sự trừng phạt của pháp luật, vậy để tránh sự hối tiếc cũng như
quả báo trong hiện tại và tương lai, chúng ta hãy tu tập hạnh Nhẫn Nhục
để chế phục thân không sát sanh.
Trong đời sống chúng ta ít nhất cũng có
một đôi lần trải qua cảm giác mất của vì bị trộm cắp, vậy không nên có
tâm tham trộm cắp của người dù là vật nhỏ nhặt như cây kim ngọn cỏ, cho
nên cổ nhân thường nói: “kỷ sở bất dục vật thi ư nhân”. Nếu vì lòng tham
dùng sức mạnh cướp bóc của người, hoặc trộm lén của người, hoặc bày
phương kế xảo trá lừa gạt mà lấy của người cho đến vô công ngồi hưởng,
tất cả đều thuộc về trộm cắp. Quả báo của trộm cắp là mất lòng tin với
mọi người, bị người khinh thường xa lánh, nếu tội nặng sẽ dẫn đến tù
tội. Là Phật tử hãy tu tập quán niệm tất cả của cải vật chất đều tạm bợ
không bền vững, khi tâm tham khởi lên hãy nhớ lời Phật dạy tu tập nhẫn
nhục chế phục tham tâm.
Chúng ta ai cũng muốn có cuộc sống gia
đình yên bình hạnh phúc, ai cũng muốn bảo vệ giữ gìn hạnh phúc gia đình
mình, vậy hãy suy bụng ta ra bụng người, hãy sống cuộc sống chung thủy
vợ chồng, tự kềm chế bản thân, không chìu theo ham muốn dục vọng, xâm
phạm chia cắt tình cảm hạnh phúc người khác. Hiện tại tránh được tiếng
xấu và sự đánh đập ghen tuông, cuộc sống bình yên hạnh phúc không bị
người khác xâm phạm chia cắt. Hãy tu tập nhẫn nhục chế phục dục vọng của
bản thân để có cuộc sống an lạc tự tại.
Khi tu tập Nhẫn nhục chế phục thân không
phạm sát sanh, trộm cắp, tà dâm thì hiện đời được cuộc sống an vui tự
tại, mọi người kính tin tôn trọng, tương lai được quả báo tốt đẹp. Vậy
chúng ta hãy sống theo lời Phật dạy thường quán niệm rằng: thân tứ đại
nhơn duyên giả hợp, luật vô thường công lệ xưa nay, nương huyễn thân
sống tạm ở đời, nhơn duyên mãn trở về quê cũ.
Thế nào là Khẩu nhẫn? nghĩa là tu tập
chế phục khẩu nghiệp tránh những điều khen chê là nguyên nhân dẫn đến
thị phi tranh cãi, phát khởi tâm sân hận bất hòa trong cuộc sống hiện
tại. Khẩu nghiệp có 4 đó là: 1. Nói dối (vọng ngôn) tức là phải nói
trái, trái nói phải, thấy nói không thấy, không thấy nói thấy, biết nói
không biết, không biết nói biết, tốt nói xấu, xấu nói tốt…nghĩa là lời
nói dối trá không thật, gây cho người khác hoang mang lo sợ. Trong Phật
Giáo có tội đại vọng ngữ đó là tu hành chưa được nói là được, chưa tu
chứng mà nói là tu chứng, nếu ai phạm tội này sẽ sa vào tà đạo đọa lạc
tam đồ rất nguy hiểm. Vậy hãy tu tập nói lời chân thật phát xuất từ lòng
từ bi mang lợi ích cho mọi người.
2. Nói thêu dệt (ỷ ngữ) nghĩa là dùng
lời nói hoa mỹ trau chuốt phù phiếm không thật, khiến người khác phải
thay đổi tâm ý, dẫn đến cuồng tâm đãng trí, mộng tưởng tà bậy…là Phật tử
hãy tu tập nói lời chân thật đúng đắn phát xuất từ lòng từ bi, có lợi
cho mình và người.
3. Nói 2 lưỡi (lưỡng thiệt) nghĩa là nói
lời ly gián, đến người này nói chuyện phải trái tốt xấu của người kia,
đến người kia nói chuyện phải trái tốt xấu của người này, gây mâu thuẩn
chia rẻ tình cảm bà con bạn bè, dẫn đến tranh cãi hận thù…là lời nói
không lợi ích, mất niềm tin với mọi người. chúng ta cần tu tập nói lời
chân thật để mọi người tin cậy kết làm quyến thuộc với nhau.
4. Nói lời thô ác (ác khẩu) nghĩa là nói
lời thô tục mắng nhiếc trù rủa người khác, nói những lời độc ác khiến
người khác xấu hổ nhục nhã, đây là do tâm sân hận dẫn đến sự xa lánh của
mọi người. Hãy tu tập nói lời dịu dàng dễ nghe để thu phục cảm hóa mọi
người, như vậy thành tựu pháp tu Ái Ngữ trong Tứ Nhiếp Pháp mà Đức Phật
đã dạy.
Nếu ai tu tập Khẩu nhẫn tức là không nói
theo 4 cách nói sai trái trên, thành tựu khẩu thanh tịnh, lời nói được
mọi người tin cậy ưa thích nghe, nói lời lợi ích mang đến sự hoan hỷ an
lạc cho mọi người, được mọi người kính tin tôn trọng, cũng thành tựu một
trong sáu phép hòa kính đó là khẩu hòa vô tranh.
Trong 3 nghiệp thì Ý nghiệp là quan
trọng hơn hết, bởi vì thân và khẩu nghiệp tạo tác thiện ác là do ý
nghiệp điều khiển làm chủ, nếu ý nghiệp thiện (suy nghĩ điều thiện) thì
thân thiện nghiệp, nếu ý nghiệp bất thiện (suy nghĩ bất thiện) thì thân
tạo tác bất thiện nghiệp. Đối với khẩu nghiệp cũng như vậy. Thế nên
chúng ta cần phải tu tập Ý Nhẫn, tức là chế phục ý nghiệp không để ý
khởi lên niệm ác là Tham Sân Si (còn gọi là Tam Độc), thường quán niệm
các pháp là vô thường, khổ không, vô ngã, không để ý thức chạy đam mê
ngũ dục, dẫn dắt thân khẩu tạo nghiệp bất thiện. Kinh Pháp Cú Phật dạy
rằng: “chớ làm các điều ác, hãy làm các việc lành, giữ tâm ý thanh tịnh,
là lời chư Phật dạy”.
Để có được an lạc tự tại ngay trong cuộc
sống hiện tại, là Phật tử chúng ta hãy phát tâm tu học Phật Pháp, chế
ngự điều phục tam nghiệp thân khẩu ý, ứng dụng lời Phật dạy vào cuộc
sống hằng ngày. Với tri kiến của Đạo Phật thì mạng sống của chúng ta
cũng như tất cả chúng sanh vô thường tạm bợ mong manh. Qui Sơn Cảnh Sách
có chép rằng: “vô thường lão bệnh bất dữ nhơn kỳ, triêu tồn tịch vong,
sát na dị thế” nghĩa là vô thường già bịnh chẳng hẹn cùng người, sớm còn
tối mất, bỗng chốc đã qua đời khác. Vậy ngay bây giờ hãy phát tâm tu
tập để hưởng được pháp vị giải thoát ngay trong đời sống hiện tại.
Bằng sự tu tập và kiến thức học Phật,
chúng tôi xin mạo muội trình bày những hiểu biết và suy nghĩ của mình
với tâm nguyện góp phần xiển dương Phật Pháp, khơi dậy niềm tin của Phật
tử tại gia kính tin Tam Bảo, phát tâm tu tập hộ trì Phật Pháp, tự lợi
lợi tha. Chúng tôi xin nguyện quảng kết thiện duyên, hằng làm quyến
thuộc với mọi người, nhiều kiếp trong tương lai được trùng phùng và tu
học Phật Pháp.
Một khi mất thân người rồi thì muôn kiếp khó có lại được!