Bài học của ông
Truyện kể về một cô bé tính tình hay giận dỗi,
thường tỏ ra không hài lòng với mọi người, dù sự việc không đáng. Tính
của cô bé lại ưa nghe người khác nói lại và lập tức cho lời nói ấy là sự
thật mà không hề suy xét. Cứ thế, giận dữ chồng lên giận dữ, hiểu lầm
nối tiếp với hiểu lầm. Vì vậy, cô bé thường bị bạn bè gạt ra ngoài trong
các cuộc chơi. Cô bé trở nên đơn độc. Một lần, cô bé tìm gặp người ông
để than phiền về cách đối xử của bạn bè mà nó cho là bất công.
Ông già im lặng nghe đứa cháu bày tỏ nỗi lòng, và sau cùng ông già nói:
- Cháu hãy nghe ông nói. Đời ông đã nhiều lần phải chịu đựng những cảnh
tương tự. Không ít lần, ông cũng đã tự thề với lòng mình, rằng ông sẽ
trả thù, rửa hận. Nhưng dần dần ông đã nhận ra, hận thù chỉ làm cho mình
mỏi mòn chứ không đụng được tới kẻ mà mình oán giận. Ôm mãi lòng hận
thù cũng tương tự như mình uống thuốc độc mà lại mong cho kẻ thù của
mình chết.
- Vậy là sao hở ông? - Cô bé hỏi.
Ông già đáp:
- Dường như trong người ông có hai con người. Một con người tốt bụng
không muốn làm thương tổn người khác, và một người xấu ác, hắn luôn giận
dữ với mọi người, dù chỉ là việc nhỏ nhặt nhất. Sự giận dữ và lòng hận
thù quá lớn đã che mờ đôi mắt khiến hắn không còn nhìn thấy gì, khiến
đầu óc hắn không biết suy nghĩ minh mẫn. Ông đã sống với hai con người
như thế và quả thật rất khó khăn, vì bất cứ lúc nào, một trong hai con
người đó cũng muốn thống trị tâm hồn ông.
- Thế rồi ai thắng hở ông? - Cô bé nhìn ông
nó háo hức hỏi - Ở đời, cây nào bón phân nấy. Người cũng vậy, nếu cháu
thích nghe những lời đồn đãi vô căn cứ, thì kẻ xấu mạnh hơn người tốt.
Ông nói thế, cháu đã hiểu!
Ông lão mỉm cười nhìn đứa cháu.
Lời bàn
Người đời
ít khi được bình an tâm trí, gần như lúc nào cũng có chuyện để lo toan,
cũng phản phất nét ưu tư phiền muộn. Đa số những phiền muộn mà người đời
vướng phải đều liên quan đến sinh kế hằng ngày; phần còn lại là chuyện
riêng tư tình cảm.
Người ta cứ lầm tưởng rằng có nhiều tiền là
sẽ được hạnh phúc, nên họ không sợ làm bất cứ việc gì, chấp chặt vào đó
và cho rằng có tiền là sẽ có mọi thứ. Vì vậy mà họ luôn luôn dằn vặt với
chính hai con người luôn tồn tại trong họ: một con người của cái thiện
và một con người của bất thiện. Nếu cái thiện thắng cái bất thiện thì
người ta sẽ có nhiều hạnh phúc trong đời sống thực tại. Nếu người ta có
thời gian ngồi lại để thiền quán về chính mình, thì cái đau khổ của cuộc
sống sẽ không còn chi phối người ta được nữa. Và hạnh phúc, tình thương
yêu sẽ luôn có mặt trong từng phút, từng giây.