đạo gia hoặc các nhà khí
công… những căng thẳng và ưu tư trong cuộc sống dẫn đến hiện tượng căng
cơ, thở nhanh, thở ngắn dần dần tập nhiễm thành thói quen thở cạn, chỉ
thở ở phần ngực.
Thở bụng giúp chống stress, cải thiện sức khoẻ và gia
tăng khả năng phòng chống bệnh tật, nhất là các bệnh lý về tim mạch, cao
huyết áp.
|
Khi quan sát hơi thở, cần chú tâm đến chuyển động phồng lên xẹp xuống ở bụng. Ảnh: Hồng Thái
|
Quả tim thứ hai
Trong khi phép thở bình thường chỉ sử dụng một phần cơ
hoành và cơ ở lồng ngực thì ở cách thở bụng, thường gọi là cách thở
triệt để, có thể vận dụng cả cơ bụng và các cơ đáy chậu. Hệ thống cơ
hoành, cơ ngực, cơ hông và các cơ vùng đáy chậu hình thành nên một cơ
chế giống như một “quả tim thứ hai” để thúc đẩy lưu thông khí huyết.
Bụng dưới phình lên sẽ kéo theo hoành cách mô hạ xuống để nở rộng dung
tích phổi. Ngoài ra, ở thì thở ra, thở chậm và từ từ ép sát bụng dưới
vừa có tác dụng xoa bóp nội tạng, thúc đẩy khí huyết đến các nơi hiểm
hóc hoặc xa nhất của cơ thể mà trong điều kiện thở bình thường việc trao
đổi khí huyết khó xảy ra. Thở bụng, thở sâu, thì thở ra chậm và dài hơn
thì hít vào còn có tác dụng tăng cường ức chế hệ giao cảm để điều hoà
thần kinh. Về mặt khí công, thở bụng có tác dụng kích hoạt khí đan điền,
tăng cường nội khí và đối trị với các chứng hư hoả.
Hỗ trợ điều trị nhiều bệnh
Ngày nay, nhịp sống nhanh và mức độ cạnh tranh cao dễ
gây căng thẳng tâm lý, làm rối loạn hoạt động nội tiết, suy giảm hệ miễn
dịch và làm tăng nguy cơ nhiều loại bệnh từ cảm cúm, các chứng đau nhức
đến những bệnh tim mạch, tiểu đường. Thỉnh thoảng hướng sự chú ý vào
những hơi thở sâu là cách đối trị đơn giản và hữu hiệu. Có một số người
bị bệnh khó ngủ, mất ngủ lâu ngày có thể hồi phục giấc ngủ dễ dàng ngay
đêm đầu tiên được hướng dẫn quan sát hơi thở ở bụng dưới. Bác sĩ James
Gordon, giám đốc trung tâm Y học tâm thể ở Washington (Mỹ) khẳng định:
“Sự hô hấp chậm, sâu có lẽ là cách tốt nhất để chống stress”. Những khảo
sát của giáo sư Robert Freedman, một chuyên gia về tâm thần và thần
kinh cũng cho thấy lối thở bụng đã làm giảm đáng kể những triệu chứng
sau mãn kinh và các chứng trầm cảm. Bác sĩ Jon Seskevich, thuộc trung
tâm Y học Bắc Carolina luôn quan tâm dạy thở cho hàng chục ngàn bệnh
nhân ung thư hoặc những người mắc các loại bệnh về tim, phổi. Ông nói:
“Thở bụng không giúp họ khỏi bệnh ung thư, nhưng có thể làm họ giảm đau
và tránh được cho họ nhiều ngày lưu trú khổ sở ở các đơn vị chăm sóc tập
trung”.
Thở bụng giúp tăng dung tích phổi, điều hoà thần kinh
và hoạt động nội tiết nên có thể cải thiện hoạt động chức năng của tất
cả các cơ quan. Tác động dễ thấy nhất là đối với các bệnh lý về tim
mạch. Thở bụng và thở dài hơi ở thì thở ra làm nở mạch ngoại biên, tăng
cường lưu thông khí huyết và điều hoà thần kinh giao cảm nên cải thiện
được các chứng suy tim, rối loạn nhịp tim, huyết áp thấp cũng như huyết
áp cao.
Luôn có sự tương tác giữa hơi thở, cảm xúc và huyết áp.
Lúc lo âu, căng thẳng sẽ thở nhanh, thở gấp và huyết áp tăng. Lúc bình
tĩnh, tinh thần thoải mái, nhịp thở chậm, đều và huyết áp hạ. Do đó,
thực hành tốt cách quan sát thở bụng sẽ nhanh chóng tạo ra những đáp ứng
thư giãn không chỉ làm vắng bặt những nỗi khủng hoảng, lo sợ mà còn có
thể giúp cắt cơn cao huyết áp.
Lương y Võ Hà
Phương pháp tập thở bụng
Nằm hoặc ngồi ở nơi yên tĩnh. Buông lỏng cơ
thể, đặt một bàn tay trên bụng dưới. Hít vào đến bụng dưới, cảm nhận rõ
bụng dưới hơi nhô lên dưới bàn tay. Không cố hít vào quá nhiều để tránh
ngộp hơi hoặc làm mệt tim.
Thở ra chậm cho đến cuối hơi trong khi ép
dần bụng dưới xuống. Có thể thở ra bằng miệng. Miệng chỉ vừa mở đủ để
hơi thở thoát ra. Cảm nhận rõ lúc đang thở ra khi bụng dưới hạ xuống dần
dưới bàn tay. Hít vào, thở ra từ hơi thở này đến hơi thở khác. Thì thở
ra dài hơn thì hít vào. Khi thuần thục, có thể để hai tay buông lỏng bên
thân hoặc trên đùi.
Có thể thở mỗi lần một vài hơi thở ở bất cứ
đâu, bất cứ lúc nào hoặc sử dụng như một hình thức thiền trong một buổi
tập dài hay ngắn tuỳ điều kiện thời gian và sở thích mỗi người. Lâu
dần, thở bụng sẽ được tập nhiễm thành thói quen. Lúc này chuyển động lên
xuống ở bụng dưới đã thành một phản xạ tự nhiên, không còn lệ thuộc ý
thức của người tập nên được gọi là phản xạ thở bụng.
Tập lúc bụng trống, mỗi lần từ 10 phút trở
lên vào những giờ nhất định, sau khi tắm rửa sạch sẽ và đã hoàn tất mọi
việc trong ngày.