cả khi cánh đồng chỉ trơ lại gốc rạ, thì những chú cò, chú chim đũa…vẫn cúi nhặt từng hạt lúa rơi vãi một cách thản nhiên, lâu lắm mới nghểnh cổ như bất chợt có âm thanh từ một hành tinh khác đánh rơi ngang trời. Lũ chim đua nhau về vui cùng xóm thôn, với ánh nhìn khờ dại nguyên thủy…

Cách mươi năm về trước, chim chóc ở xóm tôi nhiều khôn kể. Chỉ riêng ở lùm Bù Lú cũng đã đủ chim rải đi  đậu ở các vườn nhà. Xóm truyền miệng, lùm Bù Lú có ma, cũng nhờ vậy lũ chim mới tạm bình an. Trẻ con và thanh niên săn bắn ở đâu chứ chẳng dám lủi vào lùm Bù Lú. Càng ngày  các loài chim bị săn đuổi các nơi bay về sống càng nhiều. Nhưng rồi một hôm, có hai thằng mặt lạ hoắc, ăn mặc bụi đời, ngồi trên chiếc xe 78 lần mần sao lại xách súng hơi tới lùm Bù Lú. Loải hiền nhất ở lùm Bù Lú phải kể đến 2 con cú mèo mắt con nào cũng to, tròn xoe, nhìn từ dưới lên cứ vàng ọng. hai thằng mặt lạ chỉ giết được một con. Khi nòng súng chỉa lên, mắt nó không chớp cho tới khi viên đạn xuyên vào. từ đấy, lùm Bù Lú  bị quấy nhiễu thường xuyên. Từ đấy có người tới cuốc đất làm nhà…Từ đấy không ai còn nhìn thấy con cú mèo còn lại ở đâu nữa.

Bắn chim là thú chơi số một của thằng tôi mất dạy thuở ấy. Không được phép ra sông lấy bùn nhưng thỉnh thoảng tôi vẫn kiếm được bùn ở các con mương hay bờ ruộng về văt thành hòn bi nướng lên làm đạn.Đó là loại bùn màu vàng hươm, dẻo. Lũ trẻ và tôi thường vắt đạn tròn, cho vào bếp suốt buổi, khi ra lò đa số đã chín, cứng như gạch; cũng có nhiều viên, do đất bùn đen sẫm lại như mẻ sành. Những viên đó bắn chim, nếu trúng là phanh thây. Đã có nhiều lần tôi làm cho bếp lửa mẹ tôi tắt, khói um lên. Mẹ nạt nộ, xúc đống viên bi bùn đổ ra ngoài, tôi vẫn chứng nào tật ấy tuy những lần sau bỏ vào bếp ít viên hơn.

Tôi hồi đó còn nhỏ, tay yếu nên bắn chưa được chính xác, hiếm khi trúng được chim. Nhưng cũng như lũ trẻ trong làng khi đi chơi hay lên đông đều mang theo cây ná bên mình để bắn nhái, bắn rắn, bắn chim đất ở tầm gần. Có hôm, cái thằng tôi chẳng biết trời xui đất khiến thế nào mà giương ná bắn một chú gà choai bên bờ giậu. Tuy không giương ná hết cỡ nhưng vẫn nghe “bộp” rõ to.Con gà tức thì đổ xuống, hai chân chỗng lên trời dãy đành đạch, rồi lật mình nằm im. Tôi hoảng hồn, mồ hôi túa ra, quay trước nhìn sau xem có người không. Thật may, không ai lúc đó để phán xét hành động đầy tội lỗi của tôi cả. Tôi nhảy tới ôm con gà vứt vào bụi rậm, chạy một mạch về nhà. Về nhà vẫn không yên, lo ngay ngáy, đi ra trở vô. Được độ mười phút, tôi len lút ra trở lại chỗ gây họa. Cũng nhớ lúc đó không có người, tôi ngó vào trong bụi. Lạ quá, con gà biến đâu mất. Tôi không hề biết rằng con gà đã sống lại và chạy biến.

Tôi không bắn được chim bằng ná, nhưng bẫy được rất nhiều chim bằng nhựa. Đó là chim én , vào mùa xuân, chim én đầy đồng. Không có đứa nào không bẫy được ít nhất vài con trong những buổi chăn bò. Loài chim thứ hai cũng thuộc là nạn nhân của những chiếc bẫy là chim chiền chiện. Loại này xuất hiện vào cuối màu xuân, khi bông lúa đã trổ hạt non. Chim chiền chiện từng bầy từng bầy sà xuống ruộng lúa bắt sâu. Cái thằng tôi hoặc nhờ, hoặc tự làm môt cái bẫy, nom rất đơn giản: hai cọng tre vót nhỏ, xếp chéo hình chữ X, bôi nhựa. Chinh giữa hình nạn phía trên  có buộc một tăm tre ngắn, đầu cắm con mồi, thường là con ruồi. Chim lao tới mổ con ruồi, đôi cánh bị dính nhựa. Có lần thấy chim bị măc bẫy, tôi lao ra (từ chỗ nấp) (trong bóng chim) như một con bò điên, chạy băng băng giữa đám  lúa nhà ai trĩu hạt. Lúa quấn vào chân rụng vô kể. Chân tôi cũng bị toác máu, về nhà mới hay.

Giữa khoảng không vô tận của bầu trời, cái thằng tôi phải gọi đích danh là một tội đồ của chim. Không còn nhớ bao nhiêu loài còn đậu trong ký ức  mà giờ đây tuyệt nhiên quạnh vắng như những đôi cánh thiên thần ước mơ nâng tâm hồn tôi bay về nơi dẫu là viễn xứ. Trong khu vườn tuổi thơ tôi cũng như cánh đồng ngập mặn mồ hôi mẹ cha từ thuở nào, chỉ một tiếng động nhỏ từ xa, những loải chim dạn nhất cũng đã nhún mình bay vút lên để lại dấu vết hằn sâu bên khóe mắt già nua của tôi từ độ…

TẠP CHÍ VĂN HÓA PHẬT GIÁO SỐ 112 | NHỤY NGUYÊN