phần [02]
LỜI
KHUYÊN CỦA ĐỨC
PHẬT CHO CẶP VỢ CHỒNG.
NGƯỜI
VỢ:
Khuyên bảo phụ nữ về
vai trò của họ trong đời sống lứa đôi, Đức Phật cho
biết sự thật là an lạc và hòa thuận trong gia đình phần
lớn là ở nơi người phụ nữ. Lời khuyên của Ngài rất
thực tế và khả thi khi Ngài giải thích một số các điểm
đặc biệt mà người phụ nữ nên làm hay không nên làm.
Vào nhiều dịp Đức Phật khuyên rằng một người vợ nên:
- Không nuôi dưỡng
tư tưởng tội lỗi đối với người chồng
- không độc ác, thô bạo hay lấn áp
- không hoang phí, phải cần kiệm và sống trong khả năng
kinh tế của mình
- giữ gìn tài sản và tiết kiệm tiền bạc do người chồng
nhọc nhằn kiếm được
- luôn luôn có ý tứ và đoan trang
- chung thủy và không có tư tưởng ngoại tình
- thận trọng trong lời nói và lễ độ trong hành động
- tử tế, cần cù và siêng năng
- quan tâm và thương chồng
- phải nhũn nhặn và tỏ vẻ tôn kính
- điềm tĩnh, dịu dàng và hiểu biết
- không những phục vụ chồng như một người vợ mà là
một người bạn, một người cố vấn lúc cần thiết.
Theo lời Phật dạy, trong hôn nhân, người chồng
mong ước người vợ có những Đức tính sau:
- Tình yêu: Một
tình yêu sâu sắc, chân thành, chung thủy là tỏ bày cảm
xúc tự nhiên về mong ước và tự làm bổn phận mà người
chồng mong mỏi nơi người vợ. Thực vậy, đó là cơ sở của
mối quan hệ qua lại mật thiết lâu dài và là những phương
tiện sanh con đẻ cái mà vợ chồng thương yêu, trìu mến
chúng khi còn sống. Nơi đây tình yêu không chỉ giới hạn
vào sự gắn bó do luyến chấp (prema) mà đó là đức tính
mong muốn hạnh phúc cho người chồng..
- Ân Cần:
Bao giờ cũng chăm chú, lưu tâm, chuyên cần cũng như quan tâm
không ngăn ngại tới nhu cầu của người chồng.
- Bổn phận trong gia đình:
Ngoài bổn phận chu toàn nhiệm vụ và trách nhiệm trong gia
đình, người vợ cũng phải trân trọng gia đình thân quyến
bên chồng, coi gia đình bên chồng cũng như gia đình của
chính cha mẹ mình.
- Chung thủy:
Trung thành và quyết tâm kết hợp với sự trong trắng của
người vợ. Điều nay cũng bao hàm lòng tin cẩn và người vợ
luôn luôn tận tâm với người chồng.
- Săn sóc con cái:
Tình mẫu tử là nền móng của tất cả tình yêu trên thế
giới. Là một người mẹ tận tâm, người vợ do bản năng
làm mẹ, không nề nguy hiểm để bảo vệ đứa con duy nhất
c?a mình.
- Cần Kiệm:
Được giao trọng trách quản lý gia đình, người vợ phải
xem việc tiêu pha trong gia đình để bảo vệ ngân quỹ gia
đình do người chồng kiếm được. Để làm tròn nhiệm vụ
này, người vợ phải tiết kiệm chi tiêu và thực hành cần
kiệm, thậm chí đến mức tần tiện.
- Chuẩn bị bữa ăn:
Là người chủ trong gia đình, bổn phận người vợ là phải
sửa soạn thức ăn bổ dưỡng cho gia đình. Bữa cơm hàng
ngày trong gia đình rất quan trọng vì nó phát triển thiện
chí và tình đoàn kết.
- Làm cho người chồng
bình tĩnh khi nóng giận: Khi
người chồng trở về gia đình trong tình trạng bị khích
động, người vợ phải biết tỏ ra dịu dàng để đem an lạc,
an ủi cho người chồng. Điều này sẽ làm dịu tình thế.
- Ngọt ngào trong mọi
thứ: Ngoài việc chứng tỏ
cảm nghĩ thân ái, dịu dàng của mình, người vợ nên có một
tính tình duyên dáng, lúc nào cũng vui tươi, hớn hở và dễ
thương.
NGƯỜI
CHỒNG:
Để trả lời môt bà
nội trợ là người chồng phải chăm sóc vợ như thế nào,
Đức Phật dạy là người chồng bao giờ cũng phải quý mến
và tôn trọng người vợ, phải chung thủy, cho vợ đủ quyền
hành để lo việc nhà, sắm cho vợ đồ nữ trang ưa thích.
Lời dạy của Đức Phật đã trên 25 thế kỷ vẫn đứng vững
và có giá trị đến ngày nay.
Qua nhiều thế kỷ, người
đàn ông chi phối xã hội, đã làm sống mãi huyền thoại
phái nam cao hơn phái nữ, nhưng Đức Phật đã làm một sự
thay đổi khác thường và đã nâng cao địa vị phụ nữ bằng
một đề nghị đơn giản là người chồng phải quý mến
và kính trọng người vợ. Điều nhận xét trên đây có thể
là bình thường ngày nay, nhưng chúng ta xét lời dạy này
nói đến tại Ấn Độ 2500 năm qua, thì quả là cách mạng!
Người chồng phải chung thủy với người vợ có nghĩa là
người chồng phải làm tròn bổn phận đối với vợ để
giữ gìn tín nhiệm cho đúng với tình nghĩa vợ chồng. .
Người chồng phải đi
kiếm tiền nên thường phải xa nhà, vì vậy người chồng
phải giao việc nội trợ cho người vợ, người vợ được
coi như người quản gia, quản lý tài sản như một nhà
hành chánh-kinh tế của gia đình.
Tặng các đồ nữ
trang thích hợp cho người vợ tượng trưng tình yêu, sự chăm
sóc và sự cảm kích của người chồng đối với vợ. Việc
tượng trưng này đã thực hành từ hồi xa xưa trong các cộng
đồng Phật Giáo. Bất hạnh thay, điều tốt đẹp này đang
tàn lụi vì ảnh hưởng của lối sống hiện đại.
Người vợ mong mỏi
nơi người chồng:
- Dịu dàng:
Lịch thiệp và tôn trọng vợ trong vấn đề khi chăm lo những
nhu cầu cần thiết của người vợ.
- Lịch sự:
Lễ dộ, sốt sắng, lịch sự và nhũn nhặn trong những cuộc
bàn luận và tham khảo với vợ.
- Thân mật:
Luôn luôn vui vẻ, thân mật, cởi mở, hòa nhã với vợ trước
mặt các bè bạn và khách đến thăm.
- An toàn:
Mục đích chính của người vợ tìm trong hôn nhân là sự
an ninh do người chồng đem lại.
Trong phương diện này,
người chồng được mong mỏi là một tháp canh kiên cố có
thể đứng vững trước bất cứ hình thái đe dọa từ bên
ngoài vào gia đình, luôn luôn cung cấp cho gia đình đầy đủ
sự che chở và an ninh bất cứ lúc nào.
- Công Bằng: Là
người chồng có trách nhiệm phải biết tha thứ, từ bi và
khoan dung cũng như phải nhân từ với những nguyên nhân
chính đáng cần được sự giúp đỡ của mình. Là người
cha, phải công bằng và biết suy xét về những đòi hỏi của
đứa con khôn lớn.
- Chung Thủy:
Là người chồng hiểu biết, phải chung thủy tuyệt đối với
vợ, và bênh vực vợ dù khó khăn đến mấy trong bất cứ
hoàn cảnh trái ngược mà gia đình gặp phải.
Người chồng luôn giữ
vững nguyên tắc, là người mà người vợ tin tưởng hoàn
toàn, nương tựa để đối phó với bất cứ biến chuyển
gì xẩy ra cho gia đình.
- Thành Thật:
Là người chồng trách nhiệm tính nết phải ngay thẳng,thành
thật với vợ trong tất cả mọi vấn đề ảnh hưởng con
cái. Người chồng không nên che đậy bất cứ bí mật nào
đối với vợ vì việc này cuối cùng sẽ xói mòn lòng tín
nhiệm và tin tưởng của người vợ vào chồng.
- Người Bạn Đường
Tốt: Người chồng nên có
một cá tính nhã nhặn để có thể hòa đồng với mọi tầng
lớp xã hội. Người chồng nên có kiến thức để có thể
đàm luận ở mọi trình độ xã hội, có thể giúp đỡ bất
cứ ai cần đến mình giúp. Người chồng cũng nên có tính
khôi hài để làm vui người nghe khi những người này muốn
có bạn; và
- Sự ủng hộ tinh thần:
Là người chồng trách nhiệm, phải vững vàng đứng bên cạnh
vợ cho đến lúc cuối cùng để đối phó với bất cứ
tình huống nào xẩy ra cho người vợ, ủng hộ tinh thần
người vợ cần đến sự can đảm để vượt qua tình trạng
khó khăn
CHỒNG
VÀ VỢ:
Người chồng được
thừa nhận là người đứng đầu gia đình trừ phi người
đó không đủ khả năng để thi hành những nhiệm vụ
trên. Cả hai theo luật thông thường và dưới pháp chế hiện
đại, người chồng chịu trách nhiệm nuôi nấng vợ và gia
đình,dù trên thực tế người vợ có tài sản hay lợi tức
đủ khả năng để tự nuôi mình.
Ngay cả bây giờ có
nhiều bà vợ đi làm, sự nuôi nấng gia đình phải được
cùng nhau chia sẻ. Người chồng không có lý do trốn tránh
việc nhà giúp đỡ người vợ và dạy con cái, nhất là khi
không có người làm để làm công việc ấy.
Ngoài phương diện xúc
cảm và khoái cảm, vợ chồng phải lo lắng sinh kế hàng
ngày, ngân quỹ gia đình và bổn phận xã hội.
Như vậy, sự tham khảo
ý kiến lẫn nhau giữa người chồng và vợ trong tất cả mọi
vấn đề trong gia đình sẽ tạo được bầu không khí tin tưởng,
hiểu biết để giải quyết bất cứ vấn đề gì có thể
xẩy ra.
NĂM
NHIỆM VỤ CỦA CHA MẸ ĐỐI VỚI CON CÁI:
Theo Đức Phật cha mẹ có năm nhiệm vụ đối
với con cái:
- Nhiệm vụ thứ Nhất:
Ngăn cản các con gây tội lỗi.
Nhà là trường học đầu
tiên, cha mẹ là các thầy giáo đầu tiên. Trẻ con thường
học những bài học vỡ lòng tốt và xấu nơi cha mẹ. Các
bậc cha mẹ thiếu thận trọng trực tiếp hay gián tiếp
tiêm nhiễm vào đầu các con cái những điều nói dối, gian
lận, bất lương vu oan, báo thù, không xấu hổ, không sợ
hãi các tội lỗi, và các hành động vô luân trong thời thơ
ấu của chúng. Hãy nhớ đến thói quen bắt chước. Cho nên
cha mẹ phải làm gương, không nên tiêm nhiễm những tật xấu
vào đầu óc ngây thơ của con cái.
- Nhiêm vụ thứ Hai:
Thuyết phục trẻ làm điều lành:
Cha mẹ là những thầy
giáo ở nhà, và thầy giáo là cha mẹ ở trường. Cả hai
cha mẹ lẫn thầy giáo đều chịu trách nhiệm về tương
lai và hạnh phúc của con cái. Chúng trở nên người tốt
hay xấu do cha mẹ và thầy giáo hun đúc. Chúng trở thành,
hay sẽ trở thành tốt xấu do người lớn trong tuổi dễ
ấn tượng của chúng. Chúng bắt chước làm y như người lớn
trong tuổi thơ ngây của chúng.
Chúng hấp thụ điều
truyền đạt. Chúng theo dấu chân người lớn. chúng bị ảnh
hưởng về tư tưởng, lời nói và hành động của người
lớn. Do vậy, nhiệm vụ của cha mẹ là tạo bầu không khí
thích hợp cả tại nhà lẫn trường học.
Giản dị, vâng lời, hợp
tác, đoàn kết hy sinh, chân thật, thẳng thắn, giúp đỡ tự
tin, bằng lòng, cử chỉ tốt, nhiệt thành mộ đạo, những
đức hạnh khác phải được in sâu vào tâm trí thanh xuân của
chúng. Những hạt giống như vậy được đem trồng sẽ lớn
lên thành cây nhiều trái.
-Nhiệm vụ thứ Ba:
Cho con cái một nền giáo dục tốt -
Một nền giáo dục đứng
đắn là một di sản tốt nhất mà bậc cha mẹ để cho con
cái. Một kho tàng quý báu cũng không bằng. Giáo dục là phước
báu tốt nhất mà cha mẹ để cho con cái.
Giáo dục phải được
truyền dạy cho con cái ngay từ tuổi ấu thơ trong bầu không
khí đạo giáo bằng cách huấn luyện chúng duy trì kỷ luật
cao thượng và tính tốt của con người. Việc đó sẽ ảnh
hưởng sâu xa đến đời sống của chúng.
-Nhiệm vụ thứ Tư:
Lo cho con cái thành lập gia đình vói người xứng đáng.
Hôn nhân là một hành
động trọng đại của một đời người; sự kết hôn
không thể hủy bỏ dễ dàng. Cho nên hôn nhân cần được xét
kỹ từ mỗi khía cạnh, tất cả mọi góc độ để hai họ
vui lòng trước khi cưới. Việc cha mẹ quan tâm đến người
hôn phối của con cái rất quan trọng cho đời sống lứa đôi
tương lai của chúng. Bậc cha mẹ phải chấp nhận những lệ
thường thời hiện đại như hẹn hò vân vân..., con cái phải
hiểu rõ ràng là cha mẹ có quyền giám sát hoạt động của
chúng, biết bạn của chúng là ai. Nhưng con cái cũng có quyền
riêng tư và tự trọng.
Theo tu dưỡng Phật Giáo,
nhiệm vụ thay thế quyền lợi. Cả đôi bên không nên cứng
rắn, nhưng phải trân trọng, khôn ngoan để đi đến giải
pháp thân hữu. Nếu không hai bên sẽ nguyền rủa lẫn nhau
và các hậu quả xấu khác sẽ xẩy đến. Hơn thế nữa, mối
bất hòa này sẽ ảnh hưởng đến đời con cháu. Trong hầu
hết các trường hợp, những ai ngược đãi người khác
thì chính họ sẽ là nạn nhân của sự ngược đãi.
-Nhiệm vụ cuối cùng:
Là nên giao lại tài sản cho con cái lúc thích hợp.
Cha mẹ không những chỉ
thương yêu và săn sóc con cái khi còn sống trong sự nuôi dưỡng,
che chở của mình mà con phải lo liệu tương lai và hạnh
phúc cho chúng. Cha mẹ đã phải khó nhọc tạo nên của cải
nhưng không nuối tiếc khi cho các con cái thừa hưởng gia tài.
Cha mẹ để lại của
cái cho con cái không muốn chúng hoang phí nhưng muốn chúng
dùng của cải này để nâng cao mức sống. Trong tất cả
các việc này, điểm chủ yếu là tôn trọng lẫn nhau, và
quan tâm đến hạnh phúc của cả cha mẹ lẫn con cái.
TRÁCH
NHIỆM CỦA CHA MẸ TRONG VIỆC NUÔI DƯỠNG CON CÁI
Làm cha mẹ không giống
như làm bất kỳ công việc thông thường nào. Công việc
này không có giờ giấc, không bao giờ chấm dứt và không
bao giờ đủ thì giờ để làm mọi thứ. Dù cho con của bạn
bao nhiêu tuổi, mới sinh hay chập chững biết đi, không bao
giờ quá muộn để đặt đứa con lên trên hết và thích
thú được làm mẹ hay cha.
Nhiều bậc cha mẹ nghĩ
rằng chỉ mình mới biết rõ điều gì tốt nhất cho con
cái nên đặt nhiều kỳ vọng vào chúng. Họ bắt con cái
vào các lớp học tư cả đến khi chúng không thể theo nổi
các lớp ấy. Đồng thời họ bắt các con theo học các vũ
điệu cổ điển (cho con gái), tài quan đô (cho con trai), lớp
học nhạc, những lớp điện toán vân vân....Hơn thế nữa
họ buộc các con phải được điểm cao nhất A trong các kỳ
thi và phải đạt hạng ưu trong mọi môn học khác. Trong cuộc
chạy đua này, họ biến các con họ thành các đồ trưng bày
mà họ là sở hữu chủ để được hãnh diện với bè bạn
và thân quyến, để khoe khoang với các người khác.
Trong những ngày đẹp
đẽ của tuổi hoa niên thời xưa, một em nhỏ hay một thiếu
niên không bao giờ tinh thần phải bị căng thẳng vì quá
nhiều mong ước mà em phải chu toàn. Nhưng những trẻ em ngày
nay, nhất là tại các thành thị, có quá nhiều việc phải
làm, phải tranh đua, như vậy các em đã bị tước đi tuổi
thơ của một đứa trẻ bình thường. Nhiều người không
nhận thức được rằng là cha mẹ, họ có một số quyền
hành và cũng có một số trách nhiệm. Con cái cũng có quyền
hành và trách nhiệm. Cái mà ngày nay chúng ta có là những
người muốn trở thành các bậc siêu cha mẹ, nhưng trong nhiều
trường hợp con cái đâu có thể thành siêu được. Cho nên
cha mẹ phải nên thực tế và biết điều. Cha mẹ không
nên đặt các mục tiêu mà họ biết rõ con cái họ không thể
hoàn thành, như vậy sẽ tránh được sự căng thẳng không
cần thiết và thất vọng trong gia đình. Xây dựng một gia
đình hạnh phúc là một tiến trình không ngưng nghỉ.
Vậy nên cha mẹ không
những phải nhận thức hoàn toàn vai trò, trách nhiệm của
mình, mà còn phải áp dụng kỹ thuật hiện đại làm cha mẹ
cho thích hợp. Hãy nhớ câu nói của nhà Triết học Đạo Lão,
Trang Tử: "Nếu bạn có 6 ngón tay, chớ nên cố gắng
làm thành 5 ngón, nếu bạn có 5 ngón, chớ cố gắng làm
thành 6 ngón. Không nên làm trái luật thiên nhiên".
Là cha mẹ bạn chịu
trách nhiệm luôn lo lắng đến hạnh phúc và nuôi dưỡng
con cái. Nếu đứa trẻ lớn lên khỏe mạnh, cường tráng
và là người công dân hữu dụng, đó là kết quả nỗ lực
của bạn. Nếu đứa trẻ lớn lên hư hỏng, chính cha mẹ
là người chịu trách nhiệm. Đừng đổ lỗi cho người khác.
Bổn phận c?a cha mẹ là phải hướng dẫn con cái vào con
đường ngay thẳng. Mặc dù có một số ít trường hợp hầu
như không sửa chữa được cho những trẻ con phạm pháp,
tuy nhiên là cha mẹ, bạn vẫn trách nhiệm tinh thần về tư
cách đạo đức của con cái.
Về sự giúp đỡ và
kiểm soát con cái, cha mẹ phải điều chỉnh khi chúng lớn
khôn. Mục tiêu tối hậu làm cha mẹ là trở thành người bạn
con mình và tùy theo khả năng chấp nhận trách nhiệm. Một
lỗi lầm của một số cha mẹ là muốn thành người bạn của
con mình lúc nó mới có 6 tuổi. Chúng ta hết sức cẩn thận
về cái mà chúng ta định nghĩa là bạn. Chúng ta hiểu bạn
đây không có nghĩa là chúng ta đối xử với con cái ngang
hàng trong tuổi tác mà là phải có tình thương, tin cậy và
kính trọng. Ở tuổi nhỏ, đứa con cần cha mẹ chứ không
phải người bạn. Trong lúc xây dựng mối quan hệ tình cảm
và hỗ trợ cho con cái, cha mẹ cũng giúp chúng phát triển
tinh thần. Trên hết bạn phải có thì giờ dành cho con cái.
Có thì giờ để trả lời các câu hỏi của chúng, giúp đỡ
chúng hiểu sự kỳ diệu của đời sống. Bạn đừng quên
là bạn dập tắt óc sáng tạo của đứa con khi bạn không
trả lời những câu hỏi nó nêu lên. Khi đứa trẻ đặt câu
hỏi lẽ dĩ nhiên nó muốn chia sẻ, cho nên sự thử thách lớn
nhất mà bạn phải đương đầu là phải sæn sàng trả lời
ngay với tình thương yêu, mọi thứ mà bạn làm nên phù hợp
với bản tính tò mò tự nhiên của đứa trẻ.
Tự động tham gia cũng
quan trọng khi để con cái tham gia vào mọi việc, những khoa
học gia vĩ đại thành công cũng là do tinh thần tự ý phục
vụ của họ. Nếu cha mẹ không biết câu trả lời, cha mẹ
phải tìm cách giải quyết cho chúng thay vì bỏ qua hay nói rằng
vì bận quá, hoặc cho là không quan trọng để làm chúng im
đi, hạn chế tính tò mò của chúng. Bạn sẽ cảm thấy tội
lỗi khi trả lời con cái khi chúng còn đang trong tuổi non nớt
tọc mạch nhất của chúng bằng câu: "Đừng hỏi quá
nhiều ". Là những ông bố bà mẹ ân cần và có trách
nhiệm, thực ra bạn phải trả lời ngay câu hỏi do bản
tính tò mò tự nhiên của con cái.
Đường lối khoa học
để giải quyết vấn đề là nhìn vào câu hỏi phải trả
lời, tìm tất cả các dữ kiện có được, sắp xếp lời
giải đáp ở mức độ dễ hiểu. Như vậy, tính tò mò của
chúng được thỏa mãn, câu trả lời sẽ giúp cho đứa trẻ
học hỏi, nghĩ và hành động một cách khoa học cũng như
giúp cho nó có óc sáng tạo có thể sử dụng sau này khi trưởng
thành.
Chẳng hạn khi bạn cho
con đồ chơi, bạn nên cho nó với một tình thương yêu dịu
dàng và vui vẻ. Trái lại có một số cha mẹ khi đưa đồ
chơi cho con thì lại quát tháo: "Đừng mở như thế này?
Đừng làm hỏng đồ chơi, đồ chơi đó đắt lắm đấy.
Con có biết con may mắn đến dường nào mà có được đồ
chơi như thế này? Thì đã sao nếu nó làm hư cái đồ chơi
đó? Nếu bạn có thể mua cho con đồ chơi, cũng hợp lý nó
nghĩ là nó có thể làm hư đồ chơi đó.
Thay vì như trên, bạn
cũng là một phần trong sự khám phá bạn nên nói với nó
" Lại đây con thân yêu, chúng ta cùng mở ra xem coi"
và nên sử dụng các yếu tố vui vẻ thay vì yếu tố tiêu
cực. Hãy cho con món quà với niềm vui và tình thương yêu.
Việc này có thể làm được nếu tinh thần bạn không căng
thẳng và dù tự thấy không vui. Bạn phải vui vẻ vì chỉ
trong trạng thái hạnh phúc ta mới cảm thấy thoải mái và
khoan dung.
Cha mẹ đôi khi bị quy
trách nhiệm vì con cái có những thói quen tiêu cực, bị
tiêm nhiễm một cách vô ý thức trong xã hội. Chẳng hạn,
như khi cha mẹ bảo con trả lời điện thoại nói là không
có nhà nhưng thực ra mình có nhà (hành động coi như không
tội lỗi) nhưng vô tình trồng hạt giống nói dối đầu tiên
vào đầu óc non nớt của đứa trẻ. Việc làm này ảnh hưởng
đến môi trường giáo dục không có lợi cho việc học hỏi
giá trị nhân bản, mà đứa trẻ, có thể trong tương lai,
trở thành yếu tố phá hoại hòa bình, hạnh phúc, phúc lợi
của gia đình và xã hội, và nhất là phá hoại chính nó.
Nhiều bậc cha mẹ và
người già ngày nay chịu trách nhiệm về việc trồng các hạt
giống nói dối vào con trẻ bằng nhiều con đường khác
nhau. Họ khuyến khích dối trá trực tiếp, hành động hoặc
nói năng dối trá, dẫn đến sự phát triển những tính xấu
của con người làm suy thoái giá trị nhân bản. Số phận của
con cái tùy thuộc vào bậc cha mẹ, các bậc trưởng thượng
phát triển một thái độ đứng đắn trong đạo đức nuôi
dưỡng sự thật và cuộc sống chân thật.
Con trẻ lặp lại tiếng
nói của cha mẹ. Để tránh việc sử dụng những lời cục
cằn và thô lỗ, các bậc cha mẹ hữu trách nên dùng những
câu nói vui vẻ vì con trẻ thường có khuynh hướng bắt
chước cha mẹ.
Đứa trẻ trong tuổi
ngây thơ dễ bị ảnh hưởng cần có tình thương, chăm sóc,
trìu mến, và sự quan tâm của cha mẹ. Thiếu tình thương yêu
và sự hướng dẫn của cha mẹ, đứa trẻ sẽ bị tổn
thương tình cảm và nó sẽ thấy thế giới là một nơi khó
sống. Mặt khác cho con cái tình thương yêu không có nghĩa là
thõa mãn cho nó tất cả những gì nó đời hỏi hợp lý hay
không hợp lý. Quá nuông chiều con cái sẽ làm chúng hư hỏng.
Người mẹ dành cho con cái tình thương và chăm sóc cũng phải
nghiêm khắc và cứng rắn nhưng không cay nghiệt trong lúc
chúng trong độ tuổi hình thành nhân cách. Tỏ tình thương
trong kỷ luật- đứa trẻ rồi ra sẽ hiểu được.
Cha mẹ nên dành nhiều
thì giờ cho con cái, nhất là trong lúc chúng mới lớn. Cha mẹ
nên ý thức cho con cái món quà tình thương của mình chứ
không phải món quà vật chất. Món quà tinh thần này bao gồm
bồi đắp lòng tự trọng cho con cái, cố gắng tạo ra
không khí chuyện trò cha mẹ-con cái tích cực, tình thương
yêu vô điều kiện và loại bỏ những khía cạnh cản trở
sự phát triển tâm lý của đứa trẻ. Đó là những món
quà thiết thực và có nghĩa lý sâu xa. Bậc cha mẹ hiểu biết
đó là món quá lớn nhất mà đứa con có thể nhận được
và cha mẹ có thể cho được.
Bất hạnh thay, trong số
các bậc cha mẹ ngày nay, tình thương yêu con cái thiếu thốn
một cách thảm hại. Đổ xô vào sự tiến lên về vật chất,
và phong trào đòi hỏi nam nữ bình quyền đưa đến kết quả
là nhiều bà mẹ đã theo chồng làm việc tại các văn phòng
và cửa hàng thay vì ở nhà để trông nom con cái. Những đứa
con được giao cho thân quyến, trung tâm giữ trẻ hay những
người làm, bị ngỡ ngàng vì thiếu tình thương yêu và chăm
sóc của người mẹ.
Cung cấp cho con trẻ những
loại đồ chơi tối tân hiện đại (là một hình thức để
an ủi bù đắp) như xe tăng, súng máy, súng lục, thanh kiếm,
rất tai hại đến việc huân tập tính nết đứa trẻ về
mặt tâm lý. Cho con cái những đồ chơi trên đây không thể
thay thế được tình thương yêu và trìu mến của người mẹ.
Kết quả những đứa trẻ vô tình được dạy thích gây hấn
và phá hoại thay vì được dạy dỗ là phải tử tế, từ
bi và hảo tâm. Những đứa trẻ như vậy sẽ phát triển
khuynh hướng tàn bạo khi chúng lớn. Không có tình thương và
hướng dẫn của cha mẹ, thì không có gì ngạc nhiên gì thấy
khi lớn nó trở thành kẻ phạm pháp. Rồi ta trách cứ ai đây
đã nuôi dưỡng những đứa con bướng bỉnh như vậy? Cha mẹ
chứ còn ai nữa!
Người mẹ đi làm, nhất
là sau một ngày việc cực nhọc trong sở, tiếp đến những
công việc lặt vặt trong nhà, khó có thì giờ dành cho con
cái để làm bổn phận thương yêu và chăm sóc chúng. Những
cha mẹ không có thì giờ cho con cái bây giờ chẳng nên
phàn nàn gì sau này những đứa con lớn lên không có thì giờ
cho mình. Những cha mẹ nói rằng mình đã tiêu rất nhiều
tiền cho con cái nhưng lại quá bận cũng chẳng nên phàn
nàn gì sau này khi chúng lớn cũng quá bận nên phải để
cha mẹ vào những nhà Dưỡng Lão!
Hầu hết các phụ nữ
đi làm việc ngày nay để gia đình có thể vui huỏng nhiều
lợi lạc vật chất. Những phụ nữ này nên nhớ lời
khuyên của (Thánh) Gandhi là con người tìm cách thoát khỏi
tham lam hơn là nhu cầu. Đương nhiên vì nền kinh tế ngày
nay, chúng ta không thể chối cãi là một số phụ nữ cần
phải đi làm. Trong trường hợp này, cha và mẹ phải hy sinh
thêm nhiều thời gian để bù đắp vào điều mà đứa trẻ
thiếu thốn khi họ vắng nhà. Nếu cha và mẹ dành thì giờ
không phải đi làm cho con cái, cha mẹ và con cái sẽ hòa thuận
và hiểu nhau nhiều hơn. Chúng ta gọi thì giờ này là
"thì giờ quý báu" cho gia đình.
Con cái để cho các
thân nhân, trung tâm giữ trẻ hay những người làm được
trả tiền công chăm sóc hoặc đứa trẻ bị khóa trong nhà
tự do nghịch ngợm, thường thiếu tình thương và chăm sóc
của người mẹ. Người mẹ, cảm thấy có tội vì thiếu săn
sóc, cố gắng xoa dịu đứa trẻ bằng cách thỏa mãn cho
nó tất cả những gì chúng đòi hỏi. Hành động như vậy
chỉ làm hư đứa trẻ mà thôi.
Hầu hết con người
đem hết năng lực và sức sáng tạo của mình vào công việc
cho nên năng lực dành cho gia đình chẳng qua chỉ là chút
ít dư thừa còn lại. Đây là chỗ mà họ lập luận về
thì giờ quý báu dành cho gia đình của những người cha mẹ
tội lỗi muốn bào chữa về thời giờ dành cho con cái. Một
trong những sai lầm về quan niệm thời gian quý báu dành cho
con cái nằm trong thực tế là nhu cầu của đứa trẻ và
lúc rảnh việc của cha mẹ thường không trùng nhau. Khi con
cái cần đến cha mẹ thì cha mẹ lại không có mặt.
Cha mẹ thường bị đặt
vào tình trạng khó xử Vội vàng về nhà sau một ngày mệt
lử vẫn có những công việc lặt vặt trong nhà phải làm.
Xong công việc hàng ngày là đến bữa cơm chiều, sau đó
là truyền hình thì còn đâu đủ thì giờ để làm bổn phận
thương yêu và chăm sóc con cái. Quan trọng hơn nữa là cha mẹ
không có mặt để truyền đạt cho con cái các giá trị văn
hóa, xã hội và tôn giáo lúc đứa trẻ ở vào tuổi tốt
nhất để lãnh hội. Việc này không thể làm được trong
thời gian quý báu dành cho con cái!
Một số cha mẹ còn
mang công việc của sở về nhà làm, thậm chí mang cả áp lực
và căng thẳng từ sở làm về. Kết quả, họ không còn giữ
được bình tĩnh với con cái.
Là vợ chồng họ
không có đủ thì giờ cho nhau và đó là nguyên nhân đã
đưa đến sự tan vỡ gia đình. Cần ý thức rằng mối
giây liên lạc chặt chẽ trong gia đình có thể đóng góp
vào việc làm đứa trẻ phát triển tốt.
Có thể nói sự khác
biệt nam nữ ảnh hưởng đến mối quan hệ cha mẹ - con cái.
Người ta nói mẹ và con gái lớn thường chuyện trò với
nhau nhiều cả đến khi đứa con gái đã lấy chồng và
không còn ở cùng nhà.
Mặt khác, mối quan hệ
cha-con trai trưởng thành lại không như vậy. Cha và con trai
lớn chỉ nói chuyện khi thật cần thiết và thường chỉ nói
về các vấn đề không mấy quan trọng. Sự trao đổi với
nhau chỉ là câu hỏi và trả lời như trong một buổi họp.
Có lẽ người cha nghĩ
rằng đứa con nay đã lớn và nó phải biết vai trò và nhiệm
vụ của nó tại nhà, đối với cha mẹ và xã hội. Nhưng
đối với người mẹ lại khác hẳn- đứa con gái bao giờ
cũng là "con gái bé bỏng của tôi" Dù sao đi nữa
cha mẹ đóng một vai trò quan trọng trong việc nuôi dưỡng
con cái và làm tốt điều đó nếu họ muốn làm giảm thiểu
những tội lỗi đang gây tai hại cho xã hội của chúng ta
ngày nay. Những tiêu chuẩn đạo đức không thể dạy bằng
các lời nói mà bằng hành động.
Bậc cha mẹ phải tự
mình làm gương. Thái độ cũ của bậc cha mẹ là " hãy
làm những gì cha mẹ bảo mình làm chứ không phải những
gì cha mẹ làm" không còn đứng vững nữa. Tính nết tốt
phải chính nơi cha mẹ. Nếu chúng ta muốn con cái chúng ta
có tiêu chuẩn đạo đức thích hợp, chúng ta phải bắt đầu
ngay tại gia đình. Nếu có điều gì không phải giữa con
trai và người cha, thì người cha phải tự mình bắt đầu
tìm câu giải đáp.
Cha lẫn mẹ cần phải
hy sinh. Cha mẹ nên dành đủ thì giờ và cố gắng làm cho mọi
người trong gia đình tham gia vào tất cả các hoạt động
trong việc xây dựng gia đình và định hướng các hoạt động.
Điều thiết yếu là
phải sắp xếp cho đúng các việc ưu tiên phải làm chẳng
hạn như ưu tiên hướng về gia đình và hôn nhân, tạo mối
tương quan gia đình khăng khít cho một môi trường hòa hợp.
MỘT
GIA ĐÌNH
HẠNH PHÚC
Quả đúng trong mọi
xã hội, gia đình là một đơn vị nhỏ nhất trong xã hội.
Nếu mọi gia đình trong một nước hạnh phúc thì cả quốc
gia ấy đều hạnh phúc. Cái gì tạo cho gia đình hạnh
phúc? Một gia đình hạnh phúc được định nghĩa là một
gia đình ổn định về mặt xã hội, kinh tế tâm lý, và
các khía cạnh vật chất và tinh thần của đời sống ; và
là nơi có tình thương yêu ấm áp và hòa hợp giữa những
người trong gia đình. Một gia đình có thể cân bằng giữa
những yếu tố trên quả thực là một gia đình hạnh phúc.
Nhưng khi chúng ta nhìn
chung quanh chúng ta và nhìn vào tình hình khắp nơi trên thế
giới, chúng ta thấy gì? Trẻ con lang thang ngoài phố và
trong các tiệm truyền hình. Chúng trốn học. Trẻ con bị ngược
đãi, vợ bị đánh đập và các người già thì bị đưa vào
các nhà dưỡng lão không đếm xỉa gì đến cảm nghĩ của
họ ra sao. Tất cả là những dấu hiệu biểu lộ chân tướng
những gì không tốt ở mức độ căn bản nhất của xã hội:
đó là những dấu hiệu của xã hội suy đồi.
Đó là một tình trạng
đáng buồn khi những giá trị và truyền thống tốt đẹp
không còn được thực hiện. Có rất ít tác động qua lại
giữa người trong gia đình và bè bạn, ý thức trách nhiệm
đối với người trong gia đình ngày càng bị suy yếu. Gia
đình không hạnh phúc có thể do đói nghèo, nhưng có tài sản
vật chất cũng không bảo đảm là có hạnh phúc, mà đơn
giản là do sự phát sinh lòng vị kỷ, độc ác và tham lam.
Đứa trẻ học hỏi lòng
trìu mến yêu thương nơi cha mẹ, và cùng nhau, cha mẹ và
con cái tạo thành đơn vị gia đình hạnh phúc. Qua cái thế
giới vi mô (nhỏ) của xã hội, chúng ta học sự quan tâm,
chia sẻ, lòng thương người, và lo lắng cho những người
khác. Qua nhiều thời đại, tôn giáo là một lực lượng
quan trọng để cấu tạo những giá trị này thành một hệ
thống dễ dàng được công nhận và đem giảng dạy. Bởi vậy,
gia đình và tôn giáo là những thành phần nòng cốt trong việc
truyền đạt và nuôi dưỡng các giá trị này.
Gia đình đóng một vai
trò quan trọng trong việc phát triển hội viên trong một gia
đình. Tinh hoa trong văn hóa Á Châu và Tây Phương dạy kính
trọng người già, thương xót người đau yếu, người thiếu
thốn, chăm sóc cha mẹ già và quan tâm đến người trẻ.
Đứa trẻ lớn lên
trong những giá trị này sẽ noi gương họ và hành động thích
hợp vói những người khác. Tuy có được những tiến bộ
kỹ thuật rộng lớn trong nền văn minh hiện đại, chúng ta
lại đang mất nhanh những giá trị này. Điều cần thiết là
phải làm gì để hợp nhất gia đình lại và cứu xã hội.
Chúng ta phải bảo vệ
và ủng hộ sự phát triển gia đình như một thể chế dưới
ánh sáng của sự thay đổi rộng lớn nhanh chóng về nhân
khẩu và xã hội-kinh tế. Gia đình mở rộng (gồm cả họ
hàng) đang nhường chỗ cho gia đình hạt nhân (chỉ gồm cha
mẹ, con cái). Chúng ta chỉ có thể làm được rất ít trong
việc ngăn chặn trào lưu này nhưng những giá trị về sự
kính trọng, quan tâm, tình thương phải được gìn giữ. Những
giá trị tốt ở Đông Phuơng hay Tây Phương, phải được gìn
giữ mặc dù những sự thay đổi về lối sống mang đến
do sự hiện đại hóa, kỹ nghệ hóa và thành thị hóa.
Người mẹ là nhân vật
quan trọng trong việc phát triển gia đình. Vì chăm sóc, thương
yêu, trìu mến và lòng từ bi là những đức tính bẩm sinh,
người vợ truyền đạt những chân giá trị này cho con cái
mình nuôi dưỡng. Người mẹ do lòng thương yêu, lo lắng, từ
bi, kiên nhẫn và khoan dung gắn bó người thân trong gia đình
lại với nhau. Sự thực hành những giá trị này có thể
truyền thừa cho con cái vì chúng là những người bắt chước
rất hay và là những người học hỏi theo gương mẫu của
cha mẹ. Chúng ta phải nhóm họp lại để phục hồi chức
năng truyền thống của người mẹ, và đương nhiên việc
làm này phải phù hợp với nhu cầu và áp lực hiện đại.
Tôn giáo cũng phát triển
giá trị nhân bản tốt. Những gia đình sùng đạo và viêc
tu tập rất cần thiết trong cuộc vận động phát triển
gia đình. Có thể nói một gia đình hạnh phúc là một nhóm
người sống thân ái và an lạc cùng nhau đặt tầm quan trọng
vào kỷ luật tôn giáo và tư cách cha mẹ để tạo bầu không
khí gia đình hạnh phúc. Những giá trị như vậy cần phải
gìn giữ và bảo vệ theo tinh thần tôn giáo để gia đình
khỏi bị ảnh hưởng bởi những giá trị phản xã hội
không thể chấp nhận được.
Những cha mẹ thực tế
và hiểu biết đem hạnh phúc cho gia đình. Con đường duy nhất
mà cha mẹ có thể xây dựng được một gia đình hạnh
phúc là do thể chế hôn nhân. Thể chế này rất tốt trong
quá khứ và có thể thực hiện trong hiện tại, chúng ta có
thể làm đó thích hợp thích hợp trước nhu cầu cuộc sống
hiện nay.
NHỮNG
VẤN ĐỀ KHÓ KHĂN TRONG HÔN NHÂN
Hầu hết ngày nào
chúng ta cũng thấy người ta phàn nàn về hôn nhân của họ.
Giới trẻ đọc tiểu thuyết lãng mạn và xem các phim ảnh
lãng mạn, thường kết luận hôn nhân là một thảm hoa hồng.
Đáng tiếc thay, hôn nhân không ngọt ngào như người ta tưởng.
Hôn nhân và những vấn đề của hôn nhân tương quan mật
thiết với nhau và ta phải nhớ khi thành lập gia đình ta phải
đương đầu với một số vấn đề và trách nhiệm mà ta
chưa từng biết và trải qua trước đó.
Sau cái vui của ngày cưới,
thực tế sống chung bắt đầu thử thách cặp vợ chồng mới
cưới, với một số đôi, viễn cảnh thật dễ sợ. Thiếu
giao tiếp hay phản ứng với thân nhân trong gia đình là một
số yếu tố có thể gây cho gia đình không hạnh phúc. Có
khi vợ chồng lâm vào cảnh chiến tranh lạnh.
Vài ví dụ về chuyện
vợ chồng không nói gì với nhau thường thấy là: (a) ngay tại
bàn ăn, người chồng lại cắm đầu vào tờ báo; (b) khi người
chồng đi làm về lại bận rộn với những thú tiêu khiển
riêng của mình hoặc coi truyền hình, và vào ngày nghỉ cuối
tuần lại đi chơi đánh gôn hay say đắm các trò giải trí
khác; (c) người chồng không bộc lộ một cảm nghĩ nào hay
lo toan gì cho vợ, bỏ quên cả những ngày kỷ niệm quan trọng
như ngày thành hôn và sanh nhật.
Về phần người vợ,
sau khi thành hôn thì không còn chú ý đến diện mạo và
dáng vẻ của chính mình. Ăn mặc tồi tàn, người vợ không
còn giữ cái phong độ khả ái với bạn bè khiến người
chồng không còn thấy cảm hứng trao đổi chuyện trò với
vợ. Cuộc sống trở nên buồn tẻ dẫn đến người chồng
tìm thú vui trong rượu chè hay an ủi bên ngoài đời sống vợ
chồng.
Khi nào sự bất mãn đầu
tiên xâm nhập vào hôn nhân? Với một số cặp vợ chồng,
năm đầu tiên là một năm tốt đẹp; với một số cặp,
cuộc sống lứa đôi trở thành sự chịu đựng căng thẳng.
Đứa con thứ nhất ra đời đem khó khăn cho cả hai chồng và
vợ, vì cả hai phải vật lộn trước thực tế lần đầu
tiên làm cha, làm mẹ.
Một số người nói rằng
năm đầu tiên sau khi cưới, người chồng nghe lời vợ. Từ
năm thứ hai thì người vợ phải nghe lòi chồng. Từ năm thứ
ba thì lối xóm nghe thấy cả hai vì chồng vợ la lối lẫn
nhau. Thông thường, sự bất mãn càng ngày càng lớn nếu
hôn nhân không được sửa soạn cho chu đáo. Chẳng hạn, lời
khuyên bảo hoặc tư vấn trước khi thành hôn có thể giúp
cho đôi vợ chồng chuẩn bị đối phó với những điều bất
ngờ, thú vị hoặc trái lại mà họ sẽ gặp phải trong cuộc
sống lứa đôi.
Sự bất mãn mà con người
hầu hết gặp phải sau khi chung sống nhiều năm phát xuất
từ quan niệm sai lầm: Đứng núi này trông
núi nọ. Xu hướng này thu hút cả nam giới lẫn nữ
giới ở bất cứ lứa tuổi nào. Sự thao thức này có thể
xẩy ra bất cứ lúc nào trong cuộc sống lứa đôi, cả với
phụ nữ.
Chán chường là nguyên
nhân thông thường, thất vọng với người hôn phối cũng là
điều phàn nàn thường thấy. Khi những ước vọng không đạt
được, cái túi cầu nhầu bắt đầu phát triển. Trong bất
cứ trường hợp nào, khi không có lời nguyện trung thành
cho hôn nhân và thiếu căn bản đạo lý, mọi việc có thể
xẩy ra bất cứ lúc nào hủy hoại cuộc hôn nhân.
Gốc rễ của sự bất
mãn là gì? Nhiều bà vợ nói họ mong người chồng lắng
nghe quan tâm đến nhu cầu của họ, biểu lộ cảm xúc, nghĩ
tốt nhiều hơn về họ. Chung qui là thiếu chuyện trò tâm sự
trong hầu hết các cuộc hôn nhân hiện đại. Trong quá khứ
vì lối giáo dục, người vợ vui lòng ở đằng sau và chấp
nhận bất cứ sự đối xử nào trong tay người chồng.
Nhưng thời buổi đã thay đổi. Phụ nữ được giáo dục tốt
hơn nhiều, nắm giữ công việc đầy trọng trách, hiểu biết
quyền lợi của mình. Phái nam phải chấp nhận thực tế
này, phải đối xử với vợ bình đẳng trong cuộc sống
chung. Phái nam không còn có thể cho nữ giới thấp hơn nam
giới là điều tất nhiên nữa.
Với hầu hết mọi người
đàn ông, hôn nhân là mục tiêu chính tự họ đặt ra để
hoàn thành. Khi đã hoàn thành, họ đem hết năng lực, thời
gian vào khía cạnh quan trọng nhất của cuộc sống, tức sự
nghiệp hay công việc làm ăn.
Ước vọng của người
đàn bà lại khác hẳn. Sau khi thành hôn, người đàn bà muốn
được yêu và gần gũi nhiều hơn, cho nên họ muốn có nhiều
thì giờ với người chồng hơn.
Mang những vấn đề bên
ngoài về gia đình, đổ trên đầu vợ và con sẽ làm hại
đến sự ổn định của gia đình và còn tăng thêm sự căng
thẳng.
Trong các xã hội Á
Châu, vấn đề can thiệp của hai bên nội-ngoại rất phổ
biến. Điều này đặc biệt là như thế vì hai bên nội-ngoại
có thể ảnh hưởng đến quyết định của con họ. Điều
phàn nàn chung của những người vợ là người chồng thường
nghe cha mẹ hơn là nghe vợ. Sự can thiệp của hai bên nội-ngoại
trong việc nuôi dưỡng con cái cũng là một vấn đề thường
thấy. Trong khi ông bà có xu hướng lỏng với con họ và đôi
khi làm hư con, sự mâu thuẫn các thế hệ thường nổi bật
trong những trường hợp như vậy.
Một số cặp vợ chồng
trẻ không vui lòng cho phép con họ gần gũi với ông bà, nghĩ
rằng những đứa con này sẽ học hỏi lối sống cổ hủ của
ông bà.
Tại Ấn Độ, Sri Lanka
và cả đến Mã Lai Á, chế độ hồi môn là một trong những
trở ngại chính cho một cuộc hôn nhân hạnh phúc. Hồi môn
có thể gồm có những số tiền lớn, một căn nhà, một xe
hơi đắt tiền, những thứ như vậy, hoặc thậm chí còn
nhiều hơn nữa trông vào của cải giàu có của cha mẹ. Và
vì lẽ cha mẹ muốn cho con gái lập gia đình, cha mẹ hứa hẹn
nhưng không thể giữ lời húa được và cuộc hôn nhân bắt
đầu rạn nứt.
Hệ thống hồi môn đã
bị lạm dụng. Ở thời cổ, hồi môn cho người con gái để
đề phòng trường hợp khẩn cấp. Không giống như ngày
nay, thời đó người phụ nữ trông cậy hoàn toàn vào người
chồng, hồi môn là một loại bảo hiểm trong trường hợp
không thể nuôi nổi vợ. Sau này, hồi môn được giao cho
cha mẹ chồng để giữ và nay nó trở thành bắt buộc với
cha mẹ bên gái phải đưa hồi môn cho cha mẹ bên chồng.
Người ta thường nghĩ
rằng lập gia đình là một bổn phận, hôn nhân là một phần
rất quan trọng trong cuộc sống. Tuy nhiên, để bảo đảm
cho hôn nhân thành công, cặp vợ chồng phải hòa hợp đời
sống của họ bằng cách giảm thiểu bất cứ dị biệt
nào có thể có giữa hai người. Đôi lứa phải học hỏi
chấp nhận những nhược điểm yếu kém của nhau. Dù hạnh
phúc, những cặp vợ chồng tương đắc nhất vẫn có thể
gặp phải mâu thuẫn, đau buồn, thất vọng và nóng giận.
Họ nhận thức những nhược điểm trong những lãnh vực như
vậy bằng cách bày tỏ sự thừa nhận giá trị của nhau,
thiện chí trong việc chuyện trò, bày tỏ rõ ràng những cảm
xúc. Không trốn tránh bỏ qua các mâu thuẫn. Những sự bất
đồng làm hôn nhân mạnh thêm chứ không phải chia rẽ. Những
cuộc cãi cọ rất cần thiết cho một hôn nhân thành công .
Nhưng cãi cọ chỉ chấm dứt thành công khi cả hai bên đều
có thể tha thứ, và bỏ qua.
Hãy có thiện chí trong
việc xây dựng gia đình. Đừng nên cho rằng vì mười năm
đầu hay 20 năm đầu là tốt đẹp, 10 năm hay 20 năm tiếp
theo cũng vẫn sẽ tốt đẹp. Tình yêu cần được nuôi dưỡng,
chia sẻ vui buồn. Cần phải có thời gian, sự quan tâm, can
đảm và hiểu biết.
Một nguyên nhân chính
về vấn đề hôn nhân là sự nghi ngờ, mất tin tưởng. Cả
chồng lẫn vợ nên bầy tỏ lòng tin tưởng tuyệt đối với
nhau, cố gắng không giấu giếm điều gì với nhau. Điều
giấu giếm tạo ra nghi ngờ, nghi ngờ dẫn đến ghen tuông,
ghen tuông sinh ra sân hận, sân hận gây ra thù oán, thù oán
đưa dến kết qủa ly thân hay ly dị, tự tử, và cả đến
giết người.
Nếu một cặp vợ chồng
chia sẻ buồn vui trong đời sống hàng ngày, họ có thể an
ủi lẫn nhau, giảm thiểu những nỗi buồn đau. Chồng và vợ
không nên tưởng rằng chỉ có niềm vui trong đời sống lứa
đôi. Sẽ có rất nhiều lúc đau thương, khổ sở, khó khăn
nặng nề, hiểu nhầm. Cùng nhau bàn luận mọi vấn đề giúp
họ có niềm tin để giải quyết bất cứ trở ngại nào phải
đương đầu. Họ phải có sức mạnh ý chí mạnh mẽ để
giảm thiểu áp lực căng thẳng và phát triển lòng tin tưởng
để sống chung trong sự hiểu biết và khoan dung.
Người đàn ông cũng
như người phụ nữ cần sự an ủi của nhau, khi phải
đương đầu với các vấn đề khó khăn. Cảm nghĩ bất an,
lo âu sẽ biến đi, đời sống sẽ trở thánh có ý nghĩa, hạnh
phúc và thích thú hơn, nếu có người muốn chia sẻ gánh nặng
của mình.
Khó khăn trong hôn nhân
gợi ý kẻ yếm thế nói, hạnh phúc lứa đôi chỉ an lạc
nếu trong hôn nhân ấy, người vợ là một người mù, và
người chồng là một người điếc; với người vợ mù
thì đâu có thể nhìn thấy những lỗi của người chồng,
và nếu người chồng điếc thì đâu có nghe thấy những lời
mè nheo của người vợ.
CÙNG
NHAU CHUNG SỐNG TRƯỚC HÔN NHÂN
Sống với nhau trước
khi cưới hay cùng nhau chung sống không hôn thú thường được
cho là môt sự lựa chọn thoải mái giữa những người trẻ
Phương Tây, và đang trên đà phát tiến tại các nước Á
Châu. Người ta được biết một nửa số các cặp vợ chồng
tại Hoa Kỳ và Anh Quốc đã cùng nhau chung sống trước khi
cưới. Ta có thể thấy việc này trên phim ảnh và báo chí.
Mặt khác đối với người bảo thủ ở Phương Đông, sống
chung trước khi cưới vẫn là điều cấm kỵ. Vấn đề này
được nêu lên cũng đủ làm cho người ta cau mày nhất là
các người già cả. Tuy nhiên chúng ta cũng phải thêm là thế
giới đang lùi quá nhanh, nhiều giá trị mới đã được áp
dụng tại Phương Đông, đặc biệt tại các thành thị.
Tại Hoa Kỳ, sống
chung chưa cưới tăng trưởng nay được chấp nhận, một phần
ba hôn nhân này kết thúc trong ly dị.
Những trường hợp bi
thảm xẩy ra cho những cặp vợ chồng chung sống trước khi
cưới, thí dụ khi người đàn bà mang thai, sau này người
đàn ông chung sống lại không nhận trách nhiệm. Việc này
đưa đến vấn đề của các bà mẹ không hôn thú.
VẤN
ĐỀ CỦA CÁC NGƯỜI MẸ KHÔNG HÔN THÚ
Giới truyền thông
đưa tin nhiều bà mẹ không hôn thú bỏ rơi hay vứt bỏ con
họ tại các đống rác, bụi cây hay nhà vệ sinh, cống
rãnh và dòng sông là một thực trạng đáng buồn mà không
một ai có lòng quan tâm và suy nghĩ đứng đắn trong xã hội
có thể bỏ qua. Với những bản tin như vậy xuất hiện hầu
như hàng ngày, dân chúng bị cảnh báo, bị buồn đau và
các biện pháp cứu chữa được kêu gọi vì vấn đề ngày
càng nghiêm trọng đến mức báo động.
Một số trẻ bị bỏ
rơi được thoát chết vì chúng được phát hiện đúng lúc
bởi những người thu dọn rác, dân chúng, người qua đường,
dầu rằng chúng bị đặt vào tình thế nguy hiểm như chó
hoang, chuột, kiến và mưa nắng. Người ta băn khoăn hỏi làm
sao những người mẹ có thể bỏ con cái được như vậy vì
lẽ cả đến súc vật cũng còn biết bảo vệ con cái
chúng. Cũng nên nhớ rằng không phải tất cả những đứa
trẻ sinh ra từ người mẹ không hôn thú đều là những thiếu
nữ trẻ. Những phụ nữ đã trưởng thành cũng tội lỗi
trong việc làm kinh khủng này. Cha mẹ nên cố gắng tìm hiểu
con cái của mình. Bậc cha mẹ nên đoan chắc với con cái sẽ
hướng về phía họ bất cứ lúc nào chúng gặp khó khăn. .
Kẻ bỏ rơi con cái cần
được giúp đỡ. Họ cần đến sự hướng dẫn. Chúng ta
không nên đơn giản chỉ trích Phương Tây mỗi khi vấn đề
phát sinh nơi đây. Rõ ràng giới trẻ của chúng ta càng
ngày càng tây phương hóa trong việc suy nghĩ, cách nhìn,
cách sống và hành động. Đây là lãnh vực cần đến vai
trò vai trò của bậc cha mẹ.
Một số cha mẹ quá bận
trong công việc nên đã vô tình chểnh mảng săn sóc con cái
họ. Vậy nên, cha mẹ phải dành nhiều thì giờ hơn nữa
cho con cái để duy trì kỷ luật và giáo dục chúng về điều
phải trái.
Chúng ta cần một giải
pháp nhân đạo trong vấn đề các bà mẹ không hôn thú ; vấn
đề có thể bắt đầu với những gia đình có bố mẹ và
con không trò truyện tâm tình cởi mở. Khi việc xẩy đến
cho đứa con gái, đứa con gái này sợ hãi bị phạt hay
không được gia đình và xã hội chấp nhận, cho là một
điều sỉ nhục ám ảnh trong khi nó không có ai để tìm sự
hướng dẫn và giúp đỡ. Nó đã phải trả giá lỗi lầm của
nó bằng cách gánh chịu một mình. Cha mẹ không chấp nhận
và xã hội kết tội, kết quả nó trở nên tuyệt vọng.
Để vượt qua vấn đề
này, những nỗ lực phát triển gia đình phải được xúc
tiến và cặp vợ chồng cần được huấn luyện để trở
thành các bậc cha mẹ tốt qua các chương trình giáo dục về
giới tính để giới trẻ ý thức được trách nhiệm của
mình. Các đoàn thể tôn giáo và các cố vấn tôn giáo có
thể giúp đỡ chính quyền để chống lại cái bệnh xã hội
khủng khiếp này.
KHAI
THÁC TÌNH DỤC VÀ SỨC LAO ĐỘNG
TRẺ EM
Mại dâm là một loại
thương mại bành trướng tại nhiều quốc gia. Những tổ chức
du lịch và những du khách giàu có đã làm cho tình trạng
buôn bán này xẩy ra trên phạm vi rộng lớn.
Tình dục trở thành
ngành kinh doanh trị giá hàng tỉ đô la, ngày nay nhiều trẻ
em bị mua đi bán lại, trao đổi như các hàng hóa khác, Bà
Aaron Sachs, một nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên Cứu Thế
Giới tại Hoa Thịnh Đốn lên tiếng báo động: "Mới có
10 tuổi đã thành một thiếu phụ rồi. Mới 20 tuổi đã
là một bà già rồi. Và đến 30 tuổi là chết. Nó trở
thành câu nói phổ biến tại một số quốc gia".
Trong thị trường buôn
bán tình dục ngày càng bành trướng, mại dâm trẻ em là
món hàng đắt nhất. Việc này rất đúng tại Á Châu, trung
tâm kỹ nghệ buôn bán trẻ làm mại dâm. Báo cáo về sự
tiến bộ của các quốc gia do Quỹ Cứu Trợ Nhi Đồng Liên
Hiệp Quốc (UNICEF) liệt kê Thái Lan là quốc gia thứ ba có
nhiều trẻ em làm mại dâm nhất. Vào khoảng 100,000 trẻ em
làm nghề mại dâm tại xứ này. Nắm giữ kỷ lục là Ấn
Độ với 400,000 đến 500,000 trẻ. Hoa Kỳ đứng thứ hai với
300,000 trẻ. Phi Luật Tân dứng hàng thứ tư với 60,000 trẻ.
Số trẻ dưới 18 tuổi làm mại dâm lên đến trên hai triệu'.
Báo cáo cho biết "theo ước tính đúng, 1 triệu tại
riêng ở Á Châu, và 300,000 ở Hoa Kỳ".
Đa s? các trẻ làm mãi
dâm đều là gái, nhưng tại nhiều nơi trên thế giới con
trai cũng được sử dụng trong việc này.
Theo một nhân viên
trong một tổ chức phi chính phủ ECPAT (Chấm dứt trẻ làm
mại dâm trong du lịch Châu Á), những người du lịch giàu
có nhận thấy rõ rằng mạng người ở Thế Giới Thứ Ba
(Các Quốc Gia Không Liên Kết) thì rẻ hơn.
Tại sao mại dâm trẻ
trở thành phổ biến trong những năm vừa qua? Một lý do có
thể là do sợ hãi bị lây bởi HIV, gây ra do vi rút của bệnh
AIDS.
Những khách du lịch
mua dâm cho rằng trẻ em không bị bệnh AIDS. Với sự lo sợ
lây nhiễm HIV, nhiều người đã tìm kiếm các nạn nhân
ngày càng ít tuổi, và bất hạnh thay sự đòi hỏi này được
đáp ứng bởi 'những kẻ môi giới ham tiền quá đỗi', nhận
xét của ông Ramesh Shresta, một nhân viên của UNICEF có văn
phòng tại Hà Nội Việt Nam.
Các chuyên gia cho rằng
nghèo khổ là nguyên nhân khiến trẻ em đã bị đẩy vào thị
trường mại dâm. 'Trẻ em bị lôi cuốn vào mại dâm vì mại
dâm dễ kiếm tiền hơn công việc lặt vặt khác'. Nghị Sĩ
Phi Luật Tân Ernesto F. Herrera nói trong bài diễn văn vừa qua
của ông: 'Trẻ em đầu đường xó chợ tại Rio, Nairobi,
Manilla và Bombay thường phải làm nghề mại dâm để sinh sống
vì không làm gì khác được để sống còn', trên đây là
nhận xét của Hội Nghị Thế Giới về sự khai thác trẻ
em làm nghề mại dâm . Hội Nghị đã chiếu một ánh sáng
hãi hùng về những hoàn cảnh của các trẻ em nghèo khắp
thế giới bắt buộc hy sinh cuộc sống để có việc làm
và không được hưởng một sự giáo dục nào tại trường
học.
Trong một số quốc
gia, những trẻ em lang thang là những trẻ đầu tiên trở
thành nạn nhân làm mại dâm, đôi khi bị giữ trong các nhà
chứa (bán dâm). Những đứa khác rơi vào làm mại dâm trong
trường hợp ngẫu nhiên và không phải là một phần của mạng
lưới nào. Không có gia đình, đơn giản là chúng phải tìm
cách để sống còn. Kế hoạch xã hội lung lay đẩy những
đứa trẻ này vào những phương tiện sinh kế mà chúng biết
là nhục nhã ô danh nhưng được đền bù dễ dàng hơn.
Tại Châu Mỹ La Tinh,
những đứa trẻ đầu đường xó chợ là những đứa thuộc
gia đình nghèo khổ nhất, thường ở trong các khu đầy bạo
lực, chúng bị gia đình ruồng bỏ, theo như nhận xét của
Per-Erik Astrom làm việc cho Quỹ Cứu Trợ Nhi Đồng Thụy Điển..
ông nói: "Một đứa trẻ 15 tuổi, nếu đã sống đến
tuổi đó thì nó biết mọi chuyện, mọi cách để sinh tồn,
nó có hai em gái, và chính nó đã trở thành ma cô dẫn
gái!"
Một tổ chức tại
Chile (Nam Mỹ), CERSO báo cáo: "Một số người mẹ đã bắt
con đi xin tiền ngoài hè phố tuy biết mọi sự nguy hiểm
là những đứa trẻ ấy sẽ trở thành nghiện ma túy hay mại
dâm". Trên 10 năm nay, Ladawan Wongsiwong, nghị sĩ đắc cử
hai nhiệm kỳ của Tỉnh Payao miền Bắc Thái, đã đấu
tranh chống lại việc kinh doanh trẻ em mại dâm ước tính
có doanh thu 1.5 tỷ Mỹ Kim (3.6 tỷ tiền Mã Lai) hàng năm.
Cuộc vận động lớn
lao chống lại bệnh xã hội này của bà gồm có 4 mũi dùi
chiến lược trong đó có một chiến dịch làm cho dân chúng
hiểu, nguyên nhân, hậu quả và đường lối để ngăn chặn
vấn đề.
Mặc dù có một số người
hiểu rõ vấn đề, nhưng vẫn còn nhiều bậc cha mẹ bám
vào ý kiến cổ hủ cho mại dâm là một nghề nghiệp tốt
mang lợi tức cao cho con gái họ. Chúng tôi cố gắng thay đổi
tất cả bằng cách mở những khóa huấn luyện, hội thảo
và các buổi học tập ngắn với cha mẹ cũng như để phổ
biến tin tức qua truyền thông đại chúng, đó lời tuyên bố
của Ladawan, 40 tuổi, thuộc đảng dân chủ đối lập tại
Thái lan, và là chủ tịch Hội Phát Triển Thiếu Nữ Miền
Bắc Thái.
Ladawan đề nghị ngành
lập pháp nên làm việc hữu hiệu, đó là điều cấp bách,
tất cả các quốc gia phải đi đến một thỏa ước và hợp
tác coi việc lạm dụng phụ nữ và trẻ em là một tội ác
vì lẽ mại dâm trẻ em không phải chỉ có tại Thái Lan khi
những người nước ngoài cũng góp phần vào điều đó.
Việc đòi hỏi thiếu
nữ trẻ tuổi của những du khách Âu Châu và người ở các
nước phát triển dường như vô hạn độ. Theo nhóm Terre
Des Hommes, một nhóm chủ trương bênh vực trẻ em quốc tế,
mỗi năm trong 10 ngàn du khách đi tìm thú vui từ Đức Quốc
viếng thăm Thái Lan thì có 10% làm tình với những trẻ em vị
thành niên. Thực tế là các thiếu nữ trẻ tuổi từ những
gia đình nghèo, thiếu thốn không thể theo học đến trung học,
đã bị lôi cuốn vào làm mại dâm.
Người ta đã đưa tin
một thương gia Thụy Sĩ đã lạm dụng tình dục 1500 trẻ
em ở Sri Lanka trong một thời gian 8 năm!
Một ngành kinh doanh
đang phát triển nhằm khai thác mục đích khiêu dâm. Thái
Lan giữ kỷ lục cao nhất về buôn bán trẻ em, và khiêu
dâm bằng trẻ em. Điều đó giải thích cho các thể loại
phim ảnh kích dục trẻ em trong các băng hình trái phép với
những cảnh đồng tình luyến ái đồi trụy sa đọa.
Việc khám phá mới đây
một băng đảng bắt cóc, và lôi cuốn trẻ em vào tình dục
tại nước Bỉ đã cảnh tỉnh dư luận quần chúng, cho thấy
sự khai thác tình dục trẻ em không chỉ là một vấn đề
tại Thái Lan, Ba Tây, Bangladesh, Ấn Độ và Sri Lanka.Nó hiện
hữu khắp nơi kể cả Âu Châu. Hội Nghị Quốc Tế chống
lại việc buôn bán trẻ em làm mại dâm đã được khởi sự
hợp tác tại các cấp địa phương, quốc gia, và quốc tế
để chống lại vấn đề trẻ em làm mại dâm. Xét ở mức
cam kết quốc tế, Hội Nghị Thế Giới đã vạch ra các ưu
tiên trong việc ngăn chặn, bảo vệ, phục hồi và hoàn lương
các trẻ nạn nhân của nạn khai thác tình dục.
Thuật ngữ 'lao động
trẻ em' định rõ về việc sử dụng trẻ em trai và gái
khi chúng còn quá bé để thuê chúng làm việc hay khi chúng
phải làm việc không thích hợp và không an toàn với tuổi
của chúng hay ở những hoàn cảnh có thể gây hại cho sự
chăm sóc sức khỏe của chúng. Thuật ngữ này có nhiều nghĩa
khác nhau tùy lúc và tùy nơi, tùy theo quan niệm xã hội và
trách nhiệm đối với giới trẻ.
Tại Mã Lai, việc sử
dụng trẻ em được ấn định trong Điều Luật 1966 về việc
sử dụng trẻ em và người trẻ, nói rằng không được sử
dụng bất cứ trẻ nào hay người nào dưới 14 tuổi làm việc
ngoại trừ một số hoàn cảnh, như công việc nhẹ nhàng hợp
với khả năng của trẻ trong việc giúp đỡ gia đình. Tùy
theo điều kiện, công việc như vậy tại xưởng, không được
dùng trẻ em dưới 16 tuổi.
Bộ Lao Động Mã Lai đã
đẩy mạnh hoạt động thực thi pháp luật nhằm chống lại
việc sử dụng trẻ con lao động bất hợp pháp, nhất là
trong lúc chúng nghỉ hè. Việc sử dụng trẻ em bất hợp
pháp do sự thiếu nhân công trầm trọng trong nước. Các cuộc
thanh tra định kỳ, kiểm tra đột xuất kể ngày đêm đã
được tổ chức bởi Bộ này..
Chuyên gia về trẻ em
trong môt hội nghị khu vực tại Manila nói rằng họ không
những cần tiền nhiều hơn nữa cho phúc lợi của trẻ em
mà cần đến công sức hơn nữa của giới truyền thông
trong việc làm cho những người lập chính sách biết đến
cảnh khốn khổ của trẻ em Châu Á.
'Trẻ em nghèo, bị khai
thác hay bắt buộc làm việc, nhắc nhở thế giới biết rằng
kinh tế phát triển cũng không cho chúng lợi ích gì về sự
thịnh vượng', theo Pratima Kale Giám Đốc khu vực Đông Nam
Á và Thái Bình Dương của Quỹ Nhi Đồng Liên Hiệp Quốc.
'Tình trạng bất bình đẳng có thể và thường dẫn đến
giận dữ, vỡ mộng và bạo động nếu những nhu cầu căn
bản không được đáp ứng; nếu quyền căn bản không được
thi hành; và nếu trẻ không thấy một hy vọng gì về tương
lai'. Bà đã nói như trên trong buổi hội khai mạc Hội Nghị
Cao Cấp Á Châu về Quyền Trẻ Em và giới truyền thông.
SAI
LỆCH VỀ TÌNH DỤC
Sai lệch về tình dục,
đôi khi được gọi là sự lầm lạc trong tình dục là mối
bận tâm của nhân loại từ đầu lịch sử. Theo thông lệ
khi nói đến những người trình bày cái mà chúng ta gọi
là sự sai lệch tình dục, hay trái với cái mà xã hội hiện
đại cho là bình thường, vì tình dục sai lệch. Cho nên nhiều
người, thấm nhuần trong tâm trí của mình, đã phân loại
và nói về họ một cách tùy tiện là người đồi trụy,
người bệnh tình dục, người loạn thần kinh về tình dục
và vân vân..., thường không hiểu rõ ràng điều kiện mà họ
đề cập đến. Theo tục lệ xã hội nhìn vào kẻ tình dục
đồi bại như mang lại điều ô nhục cho gia đình.
Sai lệch tình dục như
đồng tính luyến ái, làm tình với cả hai giới, ăn mặc
như người khác giới, từ lâu là những đề tài cấm kỵ
ít khi được đem ra thảo luận trong một xã hội mực thước.
Lạ lùng thay ngày nay các trẻ vị thành niên lại thông thạo
vấn đề và sæn sàng tiếp thu cái mới về vấn đề này.
Rất nhiều chứ không
phải là không có, người ta liên tưởng từ "đồng tính
luyến ái" với người đàn ông õng ẹo hay đàn ông mặc
váy đàn bà. Đó là hình ảnh rập khuôn về đồng tình luyến
ái giống như mẫu rập khuôn, che lấp cái phức tạp của
nó.
Từ "đồng tính
luyến ái" áp dụng cho người cùng một giới lôi cuốn
nhau cả về tinh thần lẫn xác thịt . Cả đàn ông lẫn đàn
bà có thể bị gọi là "đống tính luyến ái" hay
"phóng đãng (gay)", nhưng cái này chỉ là thuật ngữ
che đậy nhiều sắc thái bên dưới. Nói rộng ra, đồng tính
luyến ái bao gồm đàn ông (gay), giả dạng người khác
phái (cả nam lẫn nữ), thay đổi giới tính (nữ và nam),
và đồng dục nữ.
Và phức tạp hơn, có
sự khác biệt tinh vi trong từ ngữ, "giả dạng người
khác giới" và 'thay đổi giới tính'. Theo nhu sự giải
nghĩa của hầu hết các từ điển thì người giả dạng là
người mặc quần áo người khác giới, thường nhận thấy
hài lòng trong việc làm này .
Mặt khác người thay
đổi giới (theo hiểu biết thông thường) là môt người nào
đó quyết định sống như người khác giới. Đôi khi người
thay đổi giới còn đi xa hơn nữa là anh ấy hay chị ấy cần
đến giải phẫu để thay đổi.
Môt số người thích
giả dạng mặc đồ khác giới có thể không phải là đồng
tính luyến ái (gay); họ thích mặc đồ khác giới, nhưng không
bị lôi cuốn tình dục với người cùng giới.
Người đồng tính luyến
ái quyến rũ người cùng loại đồng tính luyến ái, và
không phải hẳn là đàn ông. Khi được hỏi tại sao một
người có tình dục bình thường lại có thể yêu đương một
người khác cùng giới, người đó trả lời là không có
gì bất thường nơi anh ta. Tuy nhiên đa số dân chúng khó
có thể chấp nhận người đồng tính luyến ái là người
bình thường.
Giả dạng và thay đổi
giới tính, mặt khác, tự coi mình như phái nữ của cộng
đồng đồng tính luyến ái. Họ thường cảm thấy họ là
phái nữ nhung ở trong thân hình người đàn ông. Và là phụ
nữ, họ bị lôi cuốn bởi người đàn ông bình thường chứ
không phải người đồng tính luyến ái.
Đương nhiên thế giới
là môt nơi hiu quạnh và thù nghịch đối với người giả
dạng và thay đổi giới tính. Rất khó cho những người này
có quan hệ đầy ý nghĩa vì chẳng có mấy người bình thường
muốn đối đầu với cảm giác ô danh có tính chất xã hội
và tranh chấp tình cảm đến từ một người thích giả dạng.
Nguyên nhân nào một người
trở thành đồng tính luyến ái? Theo một số các nhà
nghiên cứu, sự quyến rũ tình cảm và tình dục với người
bạn cùng giới có thể là do di truyền, mặc dù các yếu tố
xã hội và nuôi dưỡng cũng được cho là đóng một vai
trò. Đồng tính luyến ái không phải là sự rối loạn về
tinh thần hay sức khỏe tuy rằng nhiều người cho là bất
bình thường. Đồng tính luyến ái không còn bị liệt kê
là bệnh hỗn loạn tinh thần từ đầu thập niên 70 khi hiển
nhiên người đồng tính luyến ái về tâm lý cũng không
khác gì người bình thường. Họ cũng có năng lực như người
bình thường để hoạt động trong xã hội, đạt mục đích,
đáp ứng, và phát triển đặc điểm cá nhân của họ.
Tuy nhiên giả dạng
thì coi như tinh thần hỗn loạn, vì người giả dạng có cảm
nghĩ là mình bị mắc trong một thân hình đàn ông, khiến
cho nội tâm rối loạn, nhưng trái lại người đồng tính
luyến ái cảm thấy hoàn toàn thoải mái với tính chất đàn
ông của họ.
Mặc dù người đồng
tính luyến ái có thể thừa nhận định hướng nhục dục
của mình, nhưng xã hội chưa sæn sàng chấp nhận họ. Họ
có thể sæn sàng chia sẻ tư tưởng và cảm nghĩ của họ với
thân quyến và bạn bè thân thiết nhưng không quá công khai.
Người đồng tính luyến ái phải đi trải qua vài giai đoạn
đấu tranh với chính mình trước khi chấp nhận định hướng
tình dục của bản thân. Họ có thể không làm gì được về
'hoàn cảnh' của họ và chúng ta cũng không nên ngăn chặn
theo trào lưu xã hội bắt nhiều người trong bọn họ phải
dấu sự thực chính bạn thân họ trong tủ áo. Từ quan điểm
của người Phật Tử, loại hành động tình dục này được
coi như tà dâm đối với những người từ bỏ dục lạc để
sống một cuộc đời thánh thiện. Với những người khác
việc này được coi như lạm dụng tình dục.
-ooOoo-