Biển Hồ Pleiku
Trên
cao nguyên cách mặt biển gần ngàn mét, vậy mà có được cái Hồ như thế,
quả là ông trời có mắt, Pleiku không có Biển Hồ thì trống vắng biết
chừng nào. Bởi vậy ta có thể nói Biển Hồ là Mắt cao nguyên, là bà Mẹ dịu
dàng từ ái mở rộng vòng tay ôm tất cả những đứa con nóng bức vào lòng.
Với tôi: Tình và cảnh Biển Hồ ( Hồ Tơ Nưng )
tựa như trái cam để trong lòng bàn tay. Muốn nói gì viết gì mà chẳng
được, dễ như ăn ớt. Ấy vậy mà hơn ba mươi năm, bây giờ mới viết về Biển
Hồ. Tôi sinh trưởng xóm Trại Mộ, nhà cách bờ Biển Hồ khoảng cây số. Tuổi
thơ, thơ thẩn rong chơi quanh Hồ nên thuộc lòng từng chỗ: Chỗ này là
nhà nghỉ mát của ông chủ Tây, chỗ kia là nhà bà Nâng, người đàn bà không
biết chữ, chỉ biết bán cá Biển Hồ, vậy mà làm chấn động tâm hồn của
người dân quanh Biển Hồ một thuở . Chỗ nọ là thuyền đắm học sinh chết,
tôi thuộc lòng vị trí của từng hòn đá lớn đá nhỏ nằm quanh Hồ, mỗi khi
Hồ cạn nước ( Hồ có khi đầy khi vơi tùy theo mùa mưa nắng) .
Tâm lý con người hay coi thường cái gì có trong nắm tay, tầm tay,
khi vuột mất rồi mới hối hận, mới nuối tiếc, mới thấy nó quý giá, mới
thấy nó đẹp. Phong cảnh Biển Hồ đối với cư dân quanh vùng thì chẳng có
gì đáng nói, đáng bàn, bởi họ đã nhìn thấy hằng ngày,lờn cảm xúc, với
lại họ nhìn bằng đôi mắt thường, nên khi thấy cái gì thì chỉ thấy một
cái, nhìn núi thì thấy núi, nhìn mây thì thấy mây, nhìn nước thì thấy
nước, nhìn thông thì thấy thông, cái thấy tách bạch ra từng món như vậy
nên không thấy Biển Hồ đẹp. Phải nhìn Biển Hồ trong tổng thể vừa nêu(
núi,mây, thông,nước) mới thấy Biển Hồ đẹp. Đẹp với những người đã
từng có những kỷ niệm với Biển Hồ, bây giờ ly hương xa xứ, trong cõi nhớ
của họ Biển Hồ đẹp như một bức tranh, như một cõi tiên mà văn nghệ sĩ
đã mô tả. Nhưng Biển Hồ đẹp nhất vẫn là đẹp trong những bài viết của
giới văn nghệ sĩ, tâm hồn họ quá nhạy cảm,quá bao la nhìn cảnh vật như
một cái máy thu hình nên bao quát tất cả hình ảnh, âm thanh, cọng với
lời văn điêu luyện trong sáng thơ mộng, thêm một chút tưởng tượng nữa
nên Biển Hồ càng thêm thơ mộng, trữ tình, huyền thoại, tràn ngập tiếng
chim đủ loại, tràn ngập hoa, tràn ngập cá, cá lội nhởn nhơ từng đàn, vựa
cá cung cấp cho cả tỉnh, hoa sen hoa súng trên nở trên mặt hồ….khiến
cho ban biên tập Bách khoa toàn thư mở Wikipedia phải e dè nói rằng
những tin nầy chưa được kiểm chứng (http://vi.wikipedia.org/wiki/H%E1%BB%93_T%27N%C6%B0ng).
Biển Hồ năm nào cũng có người chết, có năm chết nhiều có năm chết ít,
có năm 6 cháu học sinh học lớp 12, nghỉ ôn thi rủ nhau chơi Biển Hồ và
cùng chết một lúc vì thuyền lật. Năm 2007 chùa chúng tôi có thiết lập
đàn tràng vớt vong siêu độ cho những người chết tại Biển Hồ: Xin đăng
tải lại bài văn khấn nguyện khi cúng rước vong về chùa.
Biển Hồ - Pleiku hiện nay
LỜI KHẤN NGUYỆN THỈNH LINH CHẾT NƯỚC Ở BIỂN HỒ NƯỚC
Kính thưa liệt vị hương linh !
Chúng tôi Tỳ Kheo Thích Giác Tâm thay mặt cho 03 gia đình Phật tử :
PHƯƠNG XUÂN TÙNG - LÊ VĂN SANG - LÝ THỊ THUỲ TRANG cùng người thân
của liệt vị và tất cả quý phật tử xa gần góp công góp sức kiến lập đàn
tràng ngày 10 - 11 tháng 04 âm lịch, Đinh Hợi - 2007 tại chùa Bửu Minh,
xin có vài lời thưa đến liệt vị .
Quý liệt vị đâu có muốn mình chìm đắm và nằm nơi biển cả, nhưng rồi
nghiệp lực dắt lôi, các vị đã bơ vơ đói lạnh suốt những tháng năm dài
trong lòng biển cả.
-Trong các vị có người vì vợ vì con phải mưu sinh trên biển cả, gió to thuyền lật các vị đã không còn hiện hữu ở cõi đời.
-Trong các vị có người khổ đau chồng chất, oan khuất không giải bày
được, hoặc bất đắc chí trên đường công danh sự nghiệp, hoặc bị phụ tình
đã tìm đến biển cả để tự huỷ mình .
-Trong các vị có người còn rất trẻ, là những nhân tố tốt đẹp cho
tương lai của gia đình và đất nước, trong ngày vui, trong đêm vui có
những hoan lạc bất ngờ đã tìm đến biển để vui với biển. Biển vốn bao
dung nhưng vẫn có những cơn thịnh nộ bất ngờ, thế là các vị lại bị kéo
lôi vào lòng biển cả, dang dở con đường công danh sự nghiệp .
-Trong các vị có những người chỉ biết sợ lửa, luôn tránh xa lửa, bởi
vì tánh lửa luôn nóng, luôn Dương. Nhưng lại rất thích gần nước, không
sợ nước, bởi vì tánh nước vốn lạnh, vốn Am , mát dịu dễ gần gũi, các vị
đã buông thả dễ duôi coi thường nên sẩy bước sa chân chìm đắm .
Chúng tôi đã đánh mất các vị, luôn nghĩ đến các vị từ những ngày các
vị chìm đắm, nhưng maĩ đến hôm nay, nhờ Tâm Bồ Đề của 03 gia đình Phật
tử : Phương Xuân Tùng-Lê văn Sang-Lý thị Thuỳ Trang trợ duyên cho chúng
tôi, chúng tôi mới thiết lập đàn tràng được để cầu siêu cho liệt quý vị.
Hôm nay là ngày mồng 10 tháng 04 âm lịch, chúng tôi là những người
con Phật với tấm lòng thành sắm sửa hương hoa phẩm vật trần thiết bên bờ
hồ mà những ngày trước đây quý liệt vị đến để bỏ thân mạng mình. Nương
vào pháp phật cung kính thỉnh hương linh của quý liệt về tại đàn tràng
chùa Bửu Minh, thôn 01 Xã Nghĩa Hưng, huyện Chưpăh Tỉnh Gia Lai mà thính
pháp nghe kinh, tham dự hội vô giá, thọ hưởng cam lồ pháp vị. Trượng
thừa công đức mà siêu thăng chuyển hoá vào cảnh giới cực lạc của Đức
Phât A Di Đà đời đời an vui không còn đau khổ .
NAM MÔ TIẾP DẪN ĐẠO SƯ A DI ĐÀ PHẬT
( Niệm Phật tiếp dẫn chư hương linh chết nước về tại đàn tràng chùa Bửu Minh )
Tôi vừa cỡi xe HonDa đi thăm Biển Hồ về để viết, Biển Hồ mà tôi thấy,
tôi quan sát khác nhiều lắm so với các bài viết về Biển Hồ đăng ở các
trang mạng. Biển Hồ của tôi dễ thương nhất là không khí, không khí trong
lành. Hơi nước của 230 hecta mặt Hồ bốc lên, cùng với rừng thông trồng
quanh Hồ ta cảm nghe như đây là trời Đà Lạt. Trái đất mỗi ngày mỗi nóng
lên, thời tiết khí hậu của Pleiku-Gia Lai hiện nay so sánh với vài chục
năm về trước khác nhiều, nóng lắm. Cái mát của Biển Hồ toả ra khiến cho
tâm hồn của cư dân Pleiku dịu đi rất nhiều . Trái đất nóng hừng hực,
cuộc sống của con người thời nay cũng nóng theo, ăn uống sinh hoạt toàn
đồ nóng, ( Dương ) nên dương thái quá. Hơn lúc nào hết, con người muốn
trở về với thiên nhiên, với mát dịu, nhu nhuyễn, thanh lương ( Âm )
Khách thập phương đến với Biển Hồ hóng mát, nghỉ chân, thư giản, là muốn
tìm lại thế quân bình nội tại. Trên cao nguyên cách mặt biển gần ngàn
mét, vậy mà có được cái Hồ như thế, quả là ông trời có mắt, Pleiku không
có Biển Hồ thì trống vắng biết chừng nào. Bởi vậy ta có thể nói Biển Hồ
là Mắt cao nguyên, là bà Mẹ dịu dàng từ ái mở rộng vòng tay ôm tất cả
những đứa con nóng bức vào lòng.
Biển Hồ trong ký ức của tôi
Biển Hồ - Pleiku ( trước năm 1975)
Nhắc lại lần nữa: Tôi sinh và lớn lên tại xã Biển
Hồ. Trước năm 1975, bà con thành phố Pleiku ( hồi đó là Thị Xã ) gọi khu
vực Biển Hồ ( Hồ Tơ Nưng) là Biển Hồ nước. Gọi khu vực nhà máy chè Biển
Hồ, chùa Bửu Minh là Biển Hồ Trà. Biển Hồ Trà và Biển Hồ nước liền kề
nhau, tuổi thơ tôi, ngoài giờ học luôn tha thẩn chơi quanh Biển Hồ, Biển
Hồ của tuổi thơ tôi rất đẹp, bờ Hồ thoai thoải có nhiều loại đá hình
dáng khác nhau , nằm rải rác đó đây, ta có thể ngồi trên những tảng đá
đó chụp hình. Xung quanh bờ hồ có rất nhiều cây trâm, trâm trâu, trâm
sẻ, tuổi thơ của chúng tôi không thích gì hơn là thích trâm. Rồi đến khi
làm đoàn sinh GĐPT thì thỉnh thoảng lại cắm trại ở Biển Hồ. Có nhiều kỷ
niệm không thể nào quên được. Nhắc đến Biển Hồ là tôi nhớ đến một người
đàn bà trên 50 và dưới 60 tuổi tên Nâng, không biết chữ, không ai biết
tên họ bà, chỉ biết bà từ Quy Nhơn lên Biển Hồ lập nghiệp( từ thời còn chủ Pháp, khoảng năm 1943-1944)
bà cùng hai người con trai làm một căn nhà tạm ở cạnh bờ hồ, dưới tán
một cây Da. Hai người con trai làm nghề biển đánh cá, phần bà đem cá đi
bán. Hồi đó chỉ mỗi mẹ con bà đánh cá bắt cá ở Biển Hồ, cá nhiều vô số
kể, cá lóc cá chép và nhiều nhất là cá bà rãi, cá bà rãi nhỏ, dài khoảng
2-4 cm màu trắng bạc, lúc nhỏ mẹ tôi có mua kho tiêu, không có loại cá
nào ngon bằng ! Bây giờ thì giống cá này đã không còn nữa. Anh con trai
đầu tên Bê,anh con thứ tên Xê, anh Bê ngoài cái tài đánh cá anh đi săn
rất giỏi, anh vô rừng, vô núi nhìn dấu vết trong cỏ biết con gì vừa đi
qua và lần theo dấu, nếu cọp thì né tránh, còn nai, chồn, thỏ , heo rừng
thì truy đuổi đến cùng, và không con vật nào thoát được tay anh. Chỉ
buôn bán cá mà bà Nâng nổi tiếng mới lạ, dân trong vùng gọi bà bằng bà,
tỏ vẻ kính trọng. Kính trọng vì tính hào phóng của bà, mua một ký bán ký
mốt ký hai, xe Lam ba bánh chở cá của bà qua thị xã bán, tiền xe 10
đồng bà trả 15 đồng,vân vân. Bên cạnh bờ Hồ có một nhân vật thứ hai được
kính trọng đó là ông Lâm Phan, hoa kiều. Ông làm giám đốc đồn điền Trà
Biển Hồ (từ năm 1964 -1975) có đức tin nơi Đạo Phật
và giúp đỡ chùa Bửu Minh nhiều mặt. Ông rất thương công nhân và quản lý
đồn điền Trà như ngưòi cùng một giòng tộc làm chung, sống chung với
nhau, bà con xã Biển Hồ và công nhân hái trà gọi ông là ông chủ (bởi họ nghĩ họ là tôi tớ)
tất cả xưng hô với ông bằng ông chủ và xưng con. Bà Nâng bắt được con
cá nào ngon thì đem biếu tặng ông, ông cũng rất quý bà. Thỉnh thoảng kẹt
tiền bà có mượn ông, có khi mượn vàng nữa. Lúc trả, trả rất xộp, mượn
một trả hai, trả và nói rất khéo nên ông Lâm Phan nhận. Tính hào phóng
chơi đẹp của bà đã lan ra rất xa, bà được nhiều người ngưỡng mộ. Luôn
cho bà mượn tiền, mượn vàng mỗi khi bà cần. Năm cưới vợ cho anh Bê bà đi
về Quy Nhơn rước dâu bằng máy bay, cả làng Biển Hồ tôn vinh bà như một
đại gia chơi sang ẩn mặt, cứ nói nhỏ với nhau bà này có của kín.
Một năm nọ bà đi thăm từng người quen, những người đã từng cho bà mượn vàng, thăm ông Lâm Phan và hỏi mượn vàng (số vàng rất lớn) ai ai cũng cho bà mượn, bởi tin chắc rằng khi bà trả mình sẽ có lãi lớn, cho bà mượn với tâm trạng hoan hỷ hả hê vô cùng.
Đùng một cái, một hôm ba mẹ con biến mất, để lại cái chòi tranh bên
cạnh cây Da, sóng vỗ nhấp nhô dưới chân chòi, không ai biết ba mẹ con bà
đi đâu. Hồi ức lại chuyện này không phải để nói xấu bà, con cháu bà
hiện nay kẻ còn người mất như thế nào, ở đâu, ở nơi nào trên trái đất,
thành đạt hay khổ sở? Khi tình cờ đọc những dòng này xin đừng trách tôi,
tôi chỉ thuật lại những gì mà bà con làng Biển Hồ kể lại, về một người
đàn bà làm cá bán cá mà nổi tiếng. Phúc đức tại mẫu, tôi sợ đời con bà
cháu bà không sung sướng, bởi vì bà, đã không để lại âm đức cho con
cháu mình.
Tôi viết bài này để tái hiện một chân dung. Ngàn năm trước con người
vẫn thế, ngàn năm sau con người vẫn thế. Bị lừa đẹp,nhưng không biết
kiện tụng với ai, âm thầm dấu chồng dấu vợ, cười cười nói nói mỗi khi ai
hỏi:” có cho tiền bà Nâng mượn không, không có đâu chị ơi, tôi biết bả
quá mà, ai dại gì” Đức Phật ơi ! Không ai dại hết chỉ tại con ma tham nó
xúi dục thôi.
Pleiku, tháng 2, năm canh dần
Thích Giác Tâm