Con người sinh ra, ai cũng có cái khó, cái khổ của riêng mình. Bản
thân tôi, và bên cạnh tôi, trước mặt tôi, sau lưng tôi, rất gần tôi và
rất xa tôi: mỗi con người là một cuộc đời với vô vàn cái khổ mà mỗi
người phải đối diện để hoàn thành thật tốt và viên mãn vai trò của mình.
Có người oằn mình với những đấu tranh hòng làm tròn cái nhân đạo (đạo
làm người) ở đời. Có người từ bỏ, chọn một con đường khác với những ứng
xử và hành vi khác. Quyết định của mỗi người, sẽ đưa họ về một phương
khác nhau. Và những khác nhau ấy sẽ quyết định người ta ở gần hay xa
nhau, gần hay xa trong trong cả tướng lẫn tâm.
Tôi đang học cách biết đủ, trong cái thiếu của chính mình. Ảnh: Taxu
1- Tôi ngồi ở một góc đường, giữa cái nắng chác chúa của Sài Gòn mùa
nay, thoắt có cơn gió đi qua, thoắt có bóng râm ghé dừng. Cơn gió đó,
bóng râm đó làm mát một thoáng cho ta rồi đi. Vì cơn gió ấy, bóng râm ấy
còn phải đi tiếp, đi để tiếp tục làm mát đó đây.
Rồi một chiếc lá vàng mùa đông, khẽ chao mình trong gió nhẹ, loang
loang một vệt dài rồi đáp mình xuống mép thềm bên vạt cỏ. Chiếc lá ấy,
hôm nào hãy là một lá nhú, non mởn, rồi thoát kén thành một chiếc lá
xanh tươi, trưởng thành, ung dung và kiêu hãnh lay mình trong nắng gió,
mưa sa. Và hôm nay, chiếc lá ấy đã thật sự trở về nơi bắt đầu. Người ta
bảo, lá rụng về cội. Rồi chiếc lá ấy sẽ trở về với đất, thành một thứ
dưỡng chất để cái cây to vạm kia - cái cây đã từng ươm lá và nâng niu lá
-
hút vào mạch sống nuôi thân cây và nuôi những chiếc lá khác.
Hay chăng là cơn gió nào đó sẽ vô tình mang chiếc lá đi xa thân cây đã
nuôi mình, nhưng cũng chẳng sao vì chiếc lá ấy sẽ lại trở thành một thứ
dưỡng chất lành mạnh cho một thân cây nào đó.
Cũng thế, tình thương là sự lan tỏa. Nơi bắt đầu không hẳn bao giờ
cũng là nơi kết thúc. Sẽ có những dung hòa, quyện tỏa với nhau trong cái
gọi là thương yêu trong sáng, không tính lường.
2. Trong dòng người đi qua giữa mênh mông phố xá ấy, bao cảnh, bao
tình tất cả bủa vào một cái thân sinh học yếu đuối và mong manh. Mạng
người trong hơi thở, tích tắc. Còn đó rồi mất đó. Kẻ bệnh, người khuyết.
Thân khổ, tâm bất an. Vạn sự nhiêu khê cũng con người mà ra, từ đối đãi
của con người mà ra.
Khi quán xét, ta thấy nghiệp duyên công bằng nhưng cũng lắm lúc bất
phục vì ta đâu thấy ngày hôm qua xa thẳm của mình: mình đã là ai, mình
đã làm gì? Tất cả dường như là bất tận, bất khả diễn bày trong cái vô
hạn của hoài nghi còn lẩn khuất đâu đó trong tâm còn nhiều ngổn ngang,
chưa thật sự đủ mạnh để tiếp xúc với những chân lý nhiệm mầu mà Phật dạy
trong Tam tạng Thánh điển.
3. Tôi chợt nhớ về ngoại tôi, và một câu chuyện của ngoại: Đêm đó có
cướp vô nhà. Tên cướp dí dao vào cổ hỏi ông ngoại: Tiền vàng giấu ở đâu?
Ông ngoại trong lúc hoảng sợ đã nói cho tên cướp biết là bà ngoại đang
giữ một sợi chuyền vàng và bà đang trốn trong bếp. Khi ngoại kể cho tôi
nghe câu chuyện này là gần 30 năm đã qua, ngoại cười bình thản và nước
mắt ngoại vẫn rơi. Ngoại nói, lúc đó ngoại không bao giờ có thể nghĩ
rằng ông sẽ phản ứng như thế.
Ngoại lấy ông khi mới 17, ngày ông ra đi, để lại cho ngoại 13 người
con (mẹ tôi thứ 9, khi ấy 12 tuổi), lúc ngoại ngoài 45. Rồi cũng người
người đến hỏi gá nghĩa với ngoại. Ngoại bảo: Con anh con tôi, khó lòng
vẹn nghĩa, rồi bao nhiêu xung đột khả dĩ. Và ngoại ở vậy nuôi con đến
lớn khôn. Có lẽ, đời ngoại là những chuỗi ngày lao nhọc, và con ngoại
nhiều người cũng làm khổ ngoại. Chắc đó là cái nợ cuộc đời mà ngoại phải
trả, trả cho tận rồi mới đi…
Trong tôi, đời ngoại là một trường ca về sự nhẫn nhịn, hy sinh và cho
đi không điều kiện, không một lời trách oán… Cỏ mộ ngoại đã xanh mấy
mùa. Thế mà mỗi lần thắp cho ngoại một nén hương, ngồi nói chuyện với
ngoại, mắt tôi lúc nào cũng rưng rưng…
Có lẽ căn nguyên của cái khổ là do người ta không biết trân quý những
gì mình đang có. Thậm chí đủ đầy quá người ta cũng sinh tệ. Có phải chạy
cơm từng bữa không, có phải nhường nhau nửa muỗng cơm không, có phải
đắng lòng ăn hết chén cơm, có phải một lần cơm chang nước mắt, có phải
giấu nước mắt vào trong không giữa những bon chen cơm áo?...
Tôi đang học cách biết đủ, trong cái thiếu của chính mình. Ý nghĩa
cuộc đời tôi là tôi biết mình là ai, biết mình nên và phải làm gì cho
tôi và cho những người tôi thương quý…
Theo Giác ngộ