"Tôn giáo của tương lai sẽ là một tôn giáo toàn cầu, vượt lên trên mọi
thần linh, giáo điều và thần học. Tôn giáo ấy phải bao quát cả phương
diện tự nhiên lẫn siêu nhiên,
đặt trên căn bản của ý thức đạo lý, phát
xuất từ kinh nghiệm tổng thể gồm mọi lĩnh vực trên trong cái nhất thể
đầy đủ ý nghĩa. Phật giáo sẽ đáp ứng được các điều kiện đó". [Albert
Einstein]
1. Nhân cách vĩ đại của Ðức Phật
Ðức Phật là hiện thân của tất cả các đức hạnh mà Ngài thuyết giảng.
Trong thành quả của suốt 45 năm dài hoằng pháp, Ngài đã chuyển tất cả
những lời nói của Ngài thành hành động; không nơi nào Ngài buông thả
cái yếu đuối của con người hay dục vọng thấp hèn. Luân lý, đạo đức căn
bản của Đức Phật là toàn hảo nhất mà thế giới chưa bao giờ biết đến.
[Giáo sư Max Miller, Học giả người Ðức]
Không một lời thô bạo nào được thấy thốt ra từ nơi Đức Phật trong cơn
tức giận, chưa từng có một lời thô bạo được thấy trên môi Đức Phật kể
cả trong lúc tình cờ. [- Tiến Sĩ S. Radhakrishnan]
Ðiều đáng chú ý nhất nơi Đức Phật là sự kết hợp gần như độc nhất của
một đầu óc khoa học trầm tĩnh và thiện cảm sâu xa của lòng từ tâm. Thế
giới ngày nay ngày càng hướng về Đức Phật, vì Ngài là người duy nhất
tiêu biểu cho lương tâm của nhân loại. [Moni Bagghee, "Ðức Phật Của
Chúng Ta"]
Các bạn thấy rõ Ngài là một nhân vật đơn giản, chân thành, đơn độc, một
mình tự lực phấn đấu cho ánh sáng, một nhân vật sống chứ không phải là
thần kỳ, tôi cảm thấy có một Người, đó là Ngài. Ngài đã gửi bức thông
điệp cho nhân loại hoàn vũ. Có nhiều tư tưởng tuyệt diệu hiện đại của
chúng ta rất gần gũi tương đồng với thông điệp của Ngài, tất cả những
đau khổ, bất mãn trong cuộc sống, theo Ngài dạy: là do lòng ích kỷ.
Lòng ích kỷ có ba dạng: - Một là tham vọng thỏa mãn cảm giác; - Hai là
tham vọng muốn bất tử; - Ba là tham vọng thành công và trần tục. Con
người trước khi có thể trở nên thanh tịnh, người đó phải ngưng sống
theo giác quan hoặc cho riêng chính mình. Rồi con người đó mới trở
thành một bậc đại nhân. Ðức Phật, qua nhiều ngôn ngữ khác nhau, năm trăm
năm trước Chúa Christ, đã dạy con người đức tính vị tha. Trong một số
chiều hướng Ngài rất gần gũi với chúng ta hơn, và đáp ứng được nhu cầu
của chúng ta. Ðức Phật cũng tỏ ra sáng suốt hơn Chúa Christ trong sự
quan tâm phục vụ con người và ít mơ hồ đối với vấn đề trường tồn bất tử
của kiếp nhân sinh. [- H.G. Wells]
Tôi càng ngày càng cảm thấy đức Thích Ca Mâu Ni gần gũi nhất trong tính
cách và ảnh hưởng của Ngài, Ngài là Ðường lối, là Chân lý và là Lẽ
sống. [- Giám mục Milman]
2. Trí tuệ siêu việt của Đức Phật
Lần đầu tiên trong lịch sử thế giới, Đức Phật tuyên bố sự giải thoát,
mỗi con người có thể đạt được do chính bản thân mình trong đời sống của
mình trên thế giới mà không cần đến sự giúp đỡ của Thượng đế hay thánh
thần nào. Ngài nhấn mạnh về giáo lý như lòng tự tin, thanh tịnh, nhã
nhặn, giác ngộ, an lạc và lòng thương yêu nhân loại. Ngài cũng nhấn
mạnh đến sự cần thiết của kiến thức, vì không có trí tuệ thì siêu linh
nội tâm không xâm nhập trong đời sống của Ngài được. [- Giáo Sư Eliot,
"Phật giáo và Ấn Ðộ giáo"]
Ðức Phật không chỉ nhận thức được sự thực tối cao, Ngài còn biểu lộ
kiến thức cao cả của Ngài, kiến thức cao hơn tất cả kiến thức của các
"Thần linh và Người". Kiến thức của Ngài rất rõ ràng và độc lập không
liên can gì đến thần thoại và hoang đường. Tuy nhiên, nơi đây lại còn
cho thấy một hình thức vững vàng, tự nó biểu lộ được một cách rõ ràng
và hiển nhiên để cho con người có thể theo Ngài. Vì lý do đó, Đức Phật
không đòi hỏi phải tin nhưng hứa hẹn kiến thức. [- George Grimm, "Giáo
Lý của Đức Phật"]
Lần đầu tiên trong lịch sử loài người, Đức Phật khuyến dụ, khẩn cầu và
kêu gọi con người không nên làm hại một sanh mạng, không nên dâng lời
cầu nguyện, lời ca tụng, hay hy sinh (sanh mạng) cho các Thần linh. Với
tất cả tài hùng biện trong sự thuyết giảng của Ngài, đấng Vô Thượng Sư
có lần hùng hồn tuyên bố là Thần linh, nói cho đúng, cũng cần đến sự
giải thoát cho chính họ. [Giáo Sư Rhys Dadis]
Ðức Phật không giải thoát con người, nhưng Ngài dạy con người phải tự
chính mình giải thoát lấy mình, như chính Ngài đã tự giải thoát lấy
Ngài. Con người chấp nhận giáo lý của Ngài là chân lý, không phải giáo
lý này đến từ nơi Ngài, nhưng vì lòng xác tín cá nhân, thức tỉnh bởi
những lời Ngài dạy, trỗi dậy bởi ánh sáng trí tuệ của chính mình. [-
Tiến Sĩ Oldenburg, Một học giả Ðức]
Dường như người thanh niên bất diệt, hiền lành, ngồi khoanh chân trên
hoa sen thanh tịnh với bàn tay phải giơ lên như khuyên nhủ như trả lời:
"Nếu con muốn thoát khỏi sự đau khổ và sợ hãi, con hãy luyện tập trí
tuệ và từ bi". [Anatole France]
Sự khác biệt giữa Đức Phật và một người bình thường giống như sự khác
biệt giữa một người bình thường và một người mất trí. [- Một Văn Hào]
Nếu chúng ta hỏi, chẳng hạn, có phải vị trí một hạt nhân điện tử lúc
nào cũng giữ nguyên không thay đổi, chúng ta phải trả lời "không"; nếu
chúng ta hỏi có phải vị trí của một hạt nhân điện tử thay đổi theo thời
gian, chúng ta phải trả lời "không"; nếu chúng ta hỏi có phải hạt nhân
đó đang di động, chúng ta phải trả lời "không". Ðức Phật cũng đã giải
đáp như vậy khi có người hỏi tình trạng bản ngã của con người sau khi
chết; nhưng những câu trả lời như trên không phải là những câu trả lời
quen thuộc theo truyền thống khoa học ở thế kỷ 17 và 18. [J.Robert
Oppenheimer]
Nếu một vấn đề nào đó cần được đề ra, vấn đề đó phải được giải quyết
trong hài hòa và dân chủ theo đường lối dạy bảo của Đức Phật. [- Tổng
thống Nehru]
3. Cống hiến của Đức Phật với nhân loại
Trong thế giới giông tố và xung đột, hận thù và bạo lực, thông điệp của
Đức Phật sáng chói như vầng thái dương rực rỡ. Có lẽ không bao giờ
thông điệp của Ngài lại thiết yếu hơn như trong thời đại của thế giới
bom nguyên tử, khinh khí ngày nay. Hai ngàn năm trăm năm qua đã tăng
thêm sanh khí và chân lý của thông điệp này. Chúng ta hãy nhớ lại bức
thông điệp bất diệt này và hãy cố gắng thi triển tư tưởng và hành động
của chúng ta trong ánh sáng giáo lý của Ngài. Có thể chúng ta phải bình
thản đương đầu cả đến với những khủng khiếp của thời đại nguyên tử và
góp phần nhỏ trong việc khuyến khích nghĩ đúng (Chánh tư duy) và hành
động đúng (Chánh nghiệp). [Tổng thống Nehru]
Trên quả địa cầu này, Ngài đem ý nghĩa những chân lý giá trị trường cửu
và thúc đẩy đạo đức tiến bộ không chỉ cho riêng Ấn độ mà cho cả nhân
loại. Ðức Phật là một nhà đạo đức vĩ đại kỳ tài chưa từng thấy có trên
hoàn vũ. [Albert Schweizer, một nhà lãnh đạo triết học Tây Phương]
Sự thanh tịnh của tâm linh và lòng thương yêu tất cả sinh vật đã được
dạy dỗ bởi Đức Phật. Ngài không nói đến tội lỗi mà chỉ nói đến vô minh
và điên cuồng có thể chữa khỏi bởi giác ngộ và lòng thiện cảm. [- Tiến
Sĩ Radhakrisnan, "Ðức Phật Cồ Ðàm"]
Ðức Phật không phải là của riêng người Phật tử, Ngài là của toàn thể
nhân loại. Giáo lý của Ngài thông dụng cho tất cả mọi người. Tất cả các
tôn giáo khai sáng sau Ngài, đều đã mượn rất nhiều các tư tưởng hay
của Ngài.. [- Một học giả Hồi Giáo]
Khi chúng ta đọc những bài thuyết giảng của Đức Phật, chúng ta cảm kích
bởi tinh thần hợp lý của Ngài. Con đường đạo đức của Ngài ngay trong
quan điểm đầu tiên là một quan điểm thuần lý. Ngài cố gắng quét sạch
tất cả những màng nhện giăng mắc làm ảnh hưởng đến cái nhìn và định
mệnh của nhân loại. [Tiến Sĩ S.Radhakrisnan, "Ðức Phật Cồ Ðàm"]
Ðức Phật là người cha nhìn thấy đàn con đang vui chơi trong ngọn lửa
thế tục nguy hiểm, Ngài dùng mọi phương tiện để cứu các con ra khỏi
ngôi nhà lửa và hướng dẫn chúng đến nơi an lạc của Niết bàn. [- Giáo sư
Lakshimi Narasu, "Tinh Hoa Của Phật giáo"]
4. Giáo pháp của Đức Phật
Ðọc một chút về Phật giáo là đã biết rằng hai ngàn năm trăm trước đây,
người Phật tử đã hiểu rõ xa hơn và đã được thừa nhận về những vấn đề
tâm lý hiện đại của chúng ta. Họ đã nghiên cứu những vấn đề này từ lâu
và đã tìm thấy câu trả lời.
[-Tiến Sĩ Graham Howe]
Phật giáo chưa bao giờ ép ai theo dù dưới hình thức nào - hoặc ép buộc ý
tưởng và niềm tin đối với người không thích, hoặc bằng bất cứ một sự
tâng bốc nào, bằng lừa gạt hay ve vãn, hầu đoạt được thắng lợi để gia
nhập vào quan điểm riêng tư của mình. Những nhà truyền giáo của đạo
Phật không bao giờ thi đua để dành người quy nạp vào Ðạo như nơi chợ
búa. [- Tiến sĩ G. P. Malasekara]
Chỉ nói về Phật giáo thôi, ta có thể xác nhận là tôn giáo này thoát
khỏi tất cả cuồng tín. Phật giáo nhằm tạo trong mỗi cá nhân một sự
chuyển hóa nội tâm bằng cách tự chiến thắng lấy mình. Nhờ đến sức mạnh
và tiền bạc hay cả đến sự chinh phục để tác động mọi người vào đạo thì
sao? Ðức Phật chỉ rõ một con đường giải thoát duy nhất để cho cá nhân
tự quyết định nếu muốn theo tôn giáo này.. [- Giáo Sư Lakshmi Nasaru,
"Tinh Hoa của Phật giáo"]
Không thể cho rằng Phật giáo bị suy yếu, ngay hiện tại, vì Phật giáo
bắt nguồn trên những nguyên tắc cố định chưa bao giờ bị sửa đổi. [-
Gertrude Garatt]
Mặc dù người ta có thể được thu hút từ nguyên thủy bởi sự khoáng đạt
của tôn giáo này nhưng người ta chỉ có thể tán dương giá trị thực sự
của Phật giáo khi người ta phán xét kết quả tạo ra của tôn giáo này
thông qua đời sống của chính mình từ ngày này qua ngày khác. [- Tiến Sĩ
Edward Conze, Một học Giả Phật giáo Tây Phương]
Phật giáo là một tôn giáo tự giác, ít lễ nghi. Một hành động được thực
thi với chính sự suy tư thì tự nó đã điều kiện hóa để không còn là một
nghi lễ. Phật giáo nhìn bề ngoài có vẻ nhiều nghi lễ nhưng thực ra
không phải như vậy. [- Tiến sĩ W.F.Jayasuriya, "Tâm lý và Triết lý Phật
giáo"]
Là Phật tử hay không phải là Phật tử, tôi đã quan sát mọi hệ thống của
các tôn giáo trên thế giới, tôi đã khám phá ra không một tôn giáo nào
có thể vượt qua được về phương diện vẻ đẹp và sự quán triệt, Bát chánh
đạo và Tứ diệu đế của Đức Phật. Tôi rất mãn nguyện đem ứng dụng cuộc
đời tôi theo con đường đó. [Giáo sư Rhys Davids]
Trên những giải đất mênh mông của thế giới, vận mệnh nhân loại vẫn còn
tồn tại. Rất có thể trong sự tiếp xúc với khoa học Tây phương và cảm
hứng bởi tinh thần lịch sử, giáo lý căn bản của Ðức Cồ Ðàm được phục
hưng và thuần khiết, có thể chiếm một vị trí phần lớn trong hướng đi
của vận mệnh nhân loại. [- H.G.Well]
Lý thuyết của Phật pháp vẫn đứng vững ngày nay không bị ảnh hưởng bởi
tiến trình của thời gian và sự tăng trưởng kiến thức, vẫn giữ nguyên
như lúc ban đầu bày tỏ. Dù cho kiến thức khoa học tăng tiến đến thế nào
trên chân trời trí óc của con người, trong phạm vi Giáo pháp (Dhamma)
cũng vẫn có chỗ để thừa nhận và đồng hóa các khám phá xa hơn nữa. Về
phương diện thu hút, lý thuyết này không dựa vào các khái niệm giới hạn
của các tư tưởng sơ khai, về phương diện khả năng cũng không bị lệ
thuộc vào những phủ định của tư tưởng. [- Francis Story, "Phật giáo,
Một Tôn Giáo Thế Giới"]
Phật giáo là một phương thức làm sao để đạt được lợi lạc cao nhất từ
cuộc sống. Phật giáo là một tôn giáo của trí tuệ mà ở đấy kiến thức và
thông minh chiếm ưu thế. Ðức Phật không thuyết giảng để thâu nạp tín đồ
mà là để soi sáng người nghe. [- Một Văn Hào Tây Phương"]
"Nếu có một tôn giáo nào đương đầu với các nhu cầu của khoa học hiện
đại thì đó là Phật giáo. Phật giáo không cần xét lại quan điểm của mình
để cập nhật hóa với những khám phá mới của khoa học. Phật giáo không
cần phải từ bỏ quan điểm của mình để xu hướng theo khoa học, vì Phật
giáo bao hàm cả khoa học cũng như vượt qua khoa học"…. "Tôn giáo của
tương lai sẽ là một tôn giáo toàn cầu, vượt lên trên mọi thần linh,
giáo điều và thần học. Tôn giáo ấy phải bao quát cả phương diện tự
nhiên lẫn siêu nhiên, đặt trên căn bản của ý thức đạo lý, phát xuất từ
kinh nghiệm tổng thể gồm mọi lĩnh vực trên, trong cái nhất thể đầy đủ ý
nghĩa. Phật giáo sẽ đáp ứng được các điều kiện đó". [Albert
Einstein]
Giác Đẳng (sưu tầm & chuyển ngữ)