Chỉ cần đến đầu làng Dốc Lã, chúng tôi đã cảm nhận
được mùi hương trầm thơm ngát thanh tao và lan tỏa. Những mẹt, những ống
phơi tăm hương bằng tre ngâm kỹ đã nhuộm màu đỏ rực, xòe ra như đóa hoa
phơi sắc dưới nắng hanh.
Tăm hương màu đỏ rực, xòe ra như đóa hoa phơi sắc dưới nắng hanh
Giàn phơi hương trải khắp trong nhà ngoài ngõ, màu đỏ của chân hương,
màu vàng của bột hương tạo nên bức tranh rực rỡ sắc màu. Đến Dốc Lã vào
từng nhà ta cảm nhận được không khí lao động ở đây thật nhộn nhịp và đã
bao đời nay, mùa hương cả làng vàng rực. Từ em nhỏ đến người già đều có
việc làm, hình như đã tạo thành những công đoạn của một quy trình sản
xuất để ra những bó hương được đưa ra thị trường tiêu thụ.
Tôi hỏi những cụ già làm hương ở đây. Các cụ kể muốn làm được những
nén hương có mùi thơm quyến rũ, cháy đượm thì phải có hàng chục loại
dược liệu như: đại hoàng, thương thuật, mộc hương, xuyên khung, đan bì,
cam thảo, đinh hương, nhạc đậu… tất cả dược liệu được tán thành bột mịn
rồi pha trộn với nhau theo tỷ lệ nhất định. Bí quyết của nghề là ở chỗ
tỷ lệ pha chế. Mỗi gia đình pha chế theo tỷ lệ riêng và sẽ cho ra một
loại hương có mùi thơm khác nhau hoặc nén hương săn chắc, dễ cháy. Khi
cháy, hương tỏa ra mùi hương vừa hấp dẫn vừa thành kính, còn tàn hương
lại giữ lại như bông hoa tỏa ra tứ phía.
Nghề làm hương ở Dốc Lã bây giờ chủ yếu là hương thơm se thành nén
gồm hương nén, hương vòng, hương sào dùng trong các gia đình, que hương
dài 30cm, cốt là tăm hương làm bằng tre, ngâm kỹ cho dễ cháy, nguyên
liệu ngoài 3/4 que hương, khi đốt hương cháy kéo dài trong 20 - 30 phút.
Hương vòng phải dùng các loại nguyên liệu có trộn thêm keo để vòng
hương không bị gãy.
Hương đã vàng ươm cả ruộng làng - Ảnh: CTV
Ngày nay nhiều nơi đã sản xuất hương bằng máy xe, hoặc dùng máy sấy
cho nén hương chóng khô còn dân Dốc Lã thì vẫn xe bằng tay và phơi trên
giàn dưới trời nắng gió để hương khô đều màu đẹp.
Rảo bước trên con đường của xã Dốc Lã trong những ngày cuối năm, tôi
nhận thấy đời sống ở đây đang tất bật, nhộn nhịp, có cảm giác như Tết đã
đến sớm hơn. Hai bên đường, hàng ngàn cây nhang đủ kích cỡ được phơi
dưới nắng hanh vàng, mùi hương ngào ngạt tỏa khắp không gian khiến tôi
ngây ngất nhớ về những cái Tết thời thơ ấu.
Tạ Ngọc Hà