Đột qụy là
gì?
Tình
trạng mất chức năng não hay mất ý thức phát triển nhanh
do ngừng cung cấp máu tới toàn bộ hay một bộ phận của
não. Có nhiều nguyên nhân làm cho não không được cung cấp
máu và tổn thương có thể xảy ra ở nhiều vùng khác nhau
của não.
Đột
quỵ là nguyên nhân tử vong thứ 3 ở thế giới phương Tây
sau bệnh tim và ung thư. Tỉ lệ đột quỵ tăng theo tuổi và
các nguyên nhân sinh bệnh cũng khác nhau theo từng độ tuổi.
Khu
vực não có rối loạn cung cấp máu sẽ: 1. Không nhận được
đầy đủ ôxy và glucose do đó ngay lập tức gây suy giảm
hay làm hỏng chức năng thần kinh 2. Nhiều đợt thiếu máu
cục bộ ở não sẽ huỷ hoại hay gây tổn thương nặng cho
tế bào thần kinh, dẫn đến suy yếu chức năng não ở một
khu vực nào đó.
Đột
quỵ là tình trạng bệnh lý cần cấp cứu vì có thể gây
ra tổn thương vĩnh viễn cho hệ thần kinh hoặc thậm chí
gây tử vong nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp
thời. Tính trung bình ở các nước công nghiệp, cứ 45 giây
lại xảy ra một trường hợp đột quỵ và cứ 3 phút lại
có một người chết vì đột quỵ.
Các
yếu tố nguy cơ của đột quỵ bao gồm tuổi cao, tăng huyết
áp, tiểu đường, nồng độ cholesterol cao trong máu, hút thuốc
lá.
Sự khởi đầu
khó nhận biết của đột qụỵ
Trong
một bữa tiệc đứng với bạn bè, chị N tự nhiên hơi khuỵu
xuống và đánh rơi chiếc đĩa ăn; mọi người xúm lại nhưng
chị nói không sao, chỉ vì đôi giày mới làm chị bị vấp.
Trong khi N có vẻ còn hơi váng vất thì bạn bè giúp phủi
những chỗ dây bẩn trên quần và đem lại cho N đĩa thức
ăn mới, sau đó N vẫn đi lại và tỏ ra vui vẻ cho đến cuối
bữa ăn.
Thế
nhưng chỉ vài tiếng sau, chồng chị báo tin đã phải đưa
N vào bệnh viện và đến 6 giờ chiều thì N qua đời. N đã
bị đột quỵ ngay trong bữa ăn.
Nếu
như mọi người biết nhận ra những dấu hiệu sớm của đột
quỵ thì có lẽ N vẫn có thể sống sót. Một biến chứng
có thể cứu sống nhưng nhiều người đã rơi vào tình trạng
muộn, không thể cứu chữa.
Tầm quan trọng
của việc phát hiện sớm đột qụỵ
Một
thầy thuốc thần kinh học nói rằng nếu tiếp cận được
nạn nhân bị đột quỵ trong vòng 3 giờ thì ông có thể đảo
ngược... hoàn toàn tác động của đột quỵ.
Theo
ông, bí quyết là cần nhận biết các dấu hiệu đột quỵ
và được điều trị ngay trong 3 giờ đầu - yêu cầu về
thời gian có tính chất rất khắc nghiệt.
3 động tác
quan trọng để chẩn đoán đột qụy
Đôi
khi khó nhận biết các triệu chứng đột quỵ, điều đó
đồng nghĩa với tai hoạ và là điều rất đáng tiếc. Người
bị đột quỵ có thể có tổn thương não nghiêm trọng khi
những người xung quanh cũng không nhận biết được các triệu
chứng.
Ngày
nay, các thầy thuốc cho rằng một người ngoại đạo (không
thuộc ngành y tế) cũng có thể nhận ra tai biến đột quỵ
bằng cách yêu cầu nạn nhân thực hiện 3 điều đơn giản
sau nhưng bệnh nhân sẽ không thực hiện được:
- Bảo
nạn nhân mỉm cười.
-
Bảo nạn nhân nói một câu đơn giản, có ý nghĩa và mạch
lạc (ví dụ: Hôm nay trời đẹp!).
-
Bảo nạn nhân giơ cả 2 tay lên.
Ngoài
ra, có thể phát hiện thêm một dấu hiệu nữa của đột
quỵ là bảo bệnh nhân thè thẳng lưỡi, nếu lưỡi cong,
không thẳng được hay lệch sang một bên thì cũng là báo
hiệu đột qụy.
Khi
đó, cần cho nạn nhân uống ngay 2 viên aspirine 500mg để
giúp làm thông thoáng mạch máu (làm cho cục máu ở lòng mạch
không to thêm).
Nếu
không thực hiện một trong những điều trên thì gọi ngay
trung tâm cấp cứu của thành phố, báo cho người thường
trực biết các triệu chứng để họ điều xe đến ngay.
Thầy
thuốc tim mạch tin rằng nếu gửi thông tin này bằng email
cho 10 người thì ít nhất cũng có một nạn nhân đột quỵ
được cứu sống.
Bs
Đào Xuân Dũ
Lao
Động Cuối tuần số 49 Ngày 07/12/2008 Cập nhật: 12:52 AM,
07/12/2008
Nguồn: http://old.thuvienhoasen.org
Một số dấu hiệu “sớm” của bệnh đột quỵ
Chúng ta đã đọc thấy trên bảng niêm yết tại bệnh viện, những dấu
hiệu của bệnh đột quỵ (heart attack), nhưng có những dấu hiệu “sớm” giúp
chúng ta đến gặp bác sĩ gia đình, trước khi bệnh xảy ra?
Các khảo cứu gia đã tìm ra một số dấu hiệu “sớm” của căn bệnh giết người này.
Theo
bác sĩ Jonathan Goldstein, bác sĩ chuyên khoa tim của bệnh viện St
Miachael’s ở thành phố Newark, tiểu bang New Jersey thì “trái tim và các
động mạch là một bắp thịt lớn. Khi bắp thịt này bắt đầu suy sụp, thì có
những dấu hiệu báo trước, đến từ các bộ phận khác trên cơ thể” Sau đây
là năm dấu hiệu của bệnh tim sắp sửa đến. Cũng theo khuyến cáo của bác
sĩ Goldstein thì nếu bạn thấy hai hay nhiều trong số 5 dấu hiệu sau đây
xuất hiện, thì nên gặp bác sĩ gia đình là vừa.
1 Neck pain:
Bạn
cảm thấy bắp thịt ở một bên cổ bị đau rút và triệu chứng này kéo dài
lâu. Người ta thường không coi trọng triệu chứng này, vì nghĩ là nếu bị
đột quỵ thì phải đau mạnh và kéo dài lên đến ngực, chứ không chỉ ở cổ mà
thôi. Lý do là những thần kinh của cơ tim bị hư hại, chuyển dấu hiệu
đau lên xuống dọc theo cột xương sống đến vai và cổ. Cái đau này trải
dài chứ không chỉ quy lại một chỗ như là đau bắp thịt.
2. Sexual problems:
Khi người đàn ông không có khả năng tình dục thì là có vấn đề với trái tim.
Theo
một thống kê tại Âu Châu, thì cứ 2 trong ba người đàn ông Âu Châu bị
bệnh liệt dương trước đó hàng tháng hay cả năm, thì cuối cùng họ sẽ bị
bệnh đột quỵ.
3. Chóng mặt, xỉu hay hơi thở ngắn
Theo
một cuộc khảo cứu đã được đăng trên tạp chí y khoa Circulation: Journal
of the American Heart Association, thì 40 phần trăm những phụ nữ có
triệu chứng thở ngắn và nông, khó thở, sẽ bị bệnh đột quỵ trong những
ngày sau đó. Nếu bạn cảm thấy khó thở khi lên cầu thang, cảm thấy chóng
mặt, muốn xỉu, thì nên lại bác sĩ xin khám nghiệm.Nguyên do của sự khó
thở là vì mạch máu đến tim bị nghẽn, khiến lượng oxygen đưa đến bộ phận
này không đủ
4. Ăn không tiêu, ói mửa và bị đau ngực heartburn
Ăn không tiêu, ói mửa và đau ngực heartburn cũng là những dấu hiệu có thể bị bệnh tim.
5. Đau tai và đau hàm:
Đây
cũng có thể là những dấu hiệu khởi đầu của bệnh tim mạch, khi cái đau
trải dài từ hàm chạy đến tai.Đặc biệt là việc dùng thoa bóp, chườm nước
đá hay ướp nước nóng, vẫn không làm hết cơn đau.