ĐẠI ĐIÊN VÀ HÀN DŨ.

Có 1 hôm, ban đêm, trong điện phóng hào quang sáng rực. Sáng hôm sau, khi triều kiến, các quần thần đều hướng về vua chúc mừng. Chỉ riêng có Hàn Dũ chẳng chúc mừng, đồng thời soạn thảo "Tờ sớ khuyên ngăn việc rước xương Phật", trách mắng Phật là dân tộc mọi rợ, chọc tức xong, tỏ bày ý kiến chống đối việc vua thành kính tin theo Phật giáo. Ngay sau đó, ông bị giáng đến nhậm chức quan thích sử (tỉnh trưởng) ở Thiều Châu.

Bấy giờ Thiều Châu (nay là tỉnh Quảng Đông giáp biên giới với Lạng Sơn của Việt Nam) là vùng đất phía nam (Trung quốc) còn hoang sơ, văn hoá chưa được mở mang, ở đây có Thiền sư Đại Điên đạo hạnh cao siêu, rất được mọi người tôn kính. Hàn Dũ nghe nói vùng này có 1 cao tăng. Một hôm, ông ôm ấp tâm tình chất vấn đi thưa hỏi Thiền sư Đại Điên. Bấy giờ, thiền sư đang toạ thiền, nên ông không thể tiến vào thưa hỏi. Do vậy, rất lâu, thị giả thấy Hàn Dũ không đủ sức chờ đợi, liền tiến đến phía trước dùng khánh gõ 3 tiếng bên tai thiền sư, nói nhỏ với thiền sư:

- Trước dùng định động, sau dùng trí nhổ.

Ý của thị giả là nói thiền định của thiền sư đã bị đánh động rồi. Hàn Dũ tâm ngạo mạn, hiện tại ngài cần phải dùng đến trí tuệ để phá trừ tâm chấp trước của ông ta. Hàn Dũ ở gần đó, sau khi nghe lời nói của thị giả, lập tức làm lễ xin rút lui, ông nói:

- Tôi thật may mắn, từ bên miệng thị giả được nghe cái tin tức này!

Lần này Hàn Dũ chẳng thỉnh cầu khai thị điều chi. Thời gian không lâu, Hàn Dũ luôn biết trong tâm khối nghi chẳng thể giải quyết được. Lần thứ 2 đi thăm viếng Thiền sư Đại Điên, hỏi rằng:

- Xin hỏi Hoà Thượng năm nay bao nhiêu tuổi?

Thiền sư dùng tay lần hạt chuỗi hỏi lại:
- Hội chăng?

Hàn Dũ:
- Chẳng hội.

Thiền sư:
- Ngày đêm 108.

Hàn Dũ giống như lần trước chẳng hiểu rõ được thâm ý của thiền sư. Sang ngày thứ hai, lại đến xin chỉ dạy. Khi ông ta vừa đến trước cổng, nhìn thấy 1 chú sa di, liền đến trước hỏi:
- Hoà Thượng được bao nhiêu tuổi?

Sa di im lặng chẳng đáp, lại dùng tay gõ vào răng 3 cái. Hàn Dũ như người bị rớt vào lớp mây mù dầy đặc, lại tiến vào yết kiến Thiền sư Đại Điên, xin chỉ dạy. Thiền sư Đại Điên cũng giống như sai di gõ răng 3 cái. Hàn Dũ vừa như có chỗ ngộ nên nói:

- Xưa nay Phật pháp không 2 thứ, thầy trò đều giống nhau.

LỜI BÌNH:

Tắc công án này có ý nghĩa gì? Hàn Dũ hỏi Hoà Thượng được bao nhiêu tuổi? Đó là chỗ y cứ của kinh nghiệm bình thường, đối với thời gian trù tính 1 bài toán, trên sự thật thì thời gian luân chuyển chẳng dừng, vô thuỷ vô chung, trong ấy có thể khởi tâm bàn luận là bao nhiêu được chăng? Ở trong thời gian vô hạn, trong không gian, sanh mạng luân hồi không dừng, gõ vào răng 3 cái để biểu thị ở trong sanh mạng vô tận. Chúng ta chẳng nên chỉ trình khả năng của miệng lưỡi, ngoài ngôn ngữ, văn tự, chúng ta cần phải thực tế hành động để thể chứng Phật pháp, nhận thức sanh mạng vô hạn của chính mình, thấy tận mặt mày xưa nay của chính mình, tìm cái tồn tại vĩnh hằng trong 3,000 đại thiên thế giới.