Tâm tĩnh lặng, miệng mỉm cười

Ngôi nhà của Charlie Chaplin ở Thuỵ Sĩ sẽ thành nơi hành hương của những người ái mộ Sạc-lô, bản tin ngày 23.11.2009. Chùa Vĩnh Tràng vừa khánh thành tượng Phật Di Lặc vào ngày 22.1.2010.

Nụ cười Di Lặc

Tượng Phật Di Lặc tại chùa Vĩnh Tràng, Mỹ Tho (ảnh tác giả chụp ngày 19.1.2010)

Lâu lắm rồi, tôi mới thăm lại chùa xưa Vĩnh Tràng ở phía Chợ Cũ Mỹ Tho. Bọn học trò chúng tôi ngày nghỉ thường học ôn bài thi trong cảnh vườn u tịch của chùa. Tôi tưởng đã đi lạc vì cảnh quan thật mới. Khoảng đất rộng bên ngoài trước cổng chùa có tượng Phật thật lớn, ngước nhìn mỏi cổ. Lại một tượng nữa trong khuôn viên chùa. Phật Di Lặc đây mà. Áo hở ngực và cái bụng bự, thấy đã luôn. Cái cười bình dị, đời thường, thật lành, thấy ấm bụng. Tôi chưa được thấy tượng Di lặc lớn như vầy, được biết là cao 20m, rộng 13m. Ngài ngồi một mình nổi bật trên nền trời xanh, mây trắng. Tôi thăm chùa ngày 19.1, thấy có băng vải ghi ngày khánh thành tượng 22.1. Thật có duyên. Đến gần sát tượng để hưởng nụ cười Di lặc, tôi lại lùi ra xa để ngắm tượng Phật Thích Ca, cao vút trên nền trời. Phía sau, ngọn các cây cổ thụ vượt lên khỏi cổng chùa xưa. Tôi chắp tay, lắng lòng, tiếp nhận nụ cười mỉm nhiệm mầu của lòng bình yên vô hạn.

Thế gian rộn tiếng cười

Các phim hài Anh chàng lang thang, Ánh sáng đô thị, Thời hiện đại đầy ắp trong tôi từ tuổi thơ cho đến nay. Phim câm mà sao hay quá. Anh chàng lang thang bé nhỏ râu mép rậm rì áo quần sờn rách, cây gậy trong tay và bước đi xiêu vẹo. Bọn trẻ cười vang theo nhân vật hề Sạc-lô. Chaplin tìm ra đất dụng võ ở Hoa Kỳ. Vào mùa xuân năm 1915, xuất hiện với nhân vật chàng lang thang The Tramp. Chỉ trong vòng hai năm đã thành nhân vật nổi tiếng, rồi làm rất nhiều phim, tên tuổi nổi như cồn. Sạc-lô đem tiếng cười lành, giữ niềm tin cho dân chúng Mỹ đang ngụp lặn trong cơn Đại khủng hoảng kinh tế năm 1929 – 1930. Chính Charlie Chaplin soạn nhạc đệm cho phim Thời hiện đại (1936). John Turner viết lời. Bài hát mang tên Nụ cười nhắn gọi mọi người hãy vui lên để có ngày mai tươi sáng. Tiên Sạc-lô làm thế gian rộn tiếng cười.

Lại nhớ vua hài Jerry Lewis cùng với Dean Martin thành cặp hài xinê tuyệt vời ngày trước. Sau Martin lại thành ca sĩ tài danh. Lewis tiếp tục đi đến tột đỉnh tài năng, ban phát tiếng cười cho bao người. Vua hài lại là nhà từ thiện vô địch, thành lập và làm chủ tịch hội Teo cơ. Nay vừa tới tuổi 84, vẫn khoẻ mạnh.

Vì sao ta cười

Charlie Chaplin trong phim Thời hiện đại. Ảnh: T.L

Tiếng cười gồm hai phần – một loạt các động thái và việc tạo ra một âm thanh. Khi ta cười, bộ óc ra lệnh thực hiện cả hai việc cùng một lúc. Cười sảng khoái thì có sự hoạt động ở nhiều bộ phận của cơ thể, kể cả tay chân và các cơ ở thân mình. Thân thể tạo ra các động tác nhịp nhàng, có âm điệu, phì hơi và vô thức. Có tới 15 loại cơ mặt co lại và có sự kích thích cơ hàm để nhấc môi trên lên. Cùng lúc, hệ thống hô hấp bị xáo động do lưỡi gà khép bớt thanh quản, hơi thở vào ra không đều. Ở mức cao nhất thì tuyến lệ bị kích thích, nước mắt chảy, miệng mở ra, ngậm lại, mặt ướt và má ửng. Trong não, có một vùng nhà y học gọi là vùng dưới đồi được cho là nơi góp phần tạo ra tiếng cười vui vang dội.

Vì sao ta cười. Nhiều nhà nghiên cứu nghĩ rằng mục đích của cái cười là làm gia tăng tình thân hữu. Tiếng cười phát ra khi người ta thấy dễ chịu với một người khác, thấy tự do và cởi mở. Càng cười, cả nhóm càng thấy ấm lòng gắn bó. Tiếng cười gây thân thiện hơn, rồi thân thiện tạo thêm tiếng cười lại thêm cảm tưởng không muốn bị lẻ loi xa cách khiến tiếng cười trở thành lây lan.

Cười dễ làm thay đổi thái độ của người khác. Trong tình huống bối rối hay đe doạ, tiếng cười như là động thái hoà giải và làm nư giận.

Tiếng cười – sức khoẻ

Hài hước hay lây. Tiếng cười ồ cũng lây lan như là ho, nhảy mũi. Khi cùng reo cười, người ta gần gũi nhau, thấy hạnh phúc hơn. Tiếng cười làm tăng sức khoẻ, làm mạnh hệ miễn dịch, tái tạo năng lượng, giảm bớt cơn đau và chống lại tác hại của stress. Đây là loại thuốc trời cho, không tốn tiền và dễ dùng. Tiếng cười là thuốc tốt cho cả thân thể và tâm hồn. Không có gì bằng tiếng cười giúp chúng ta điều hoà tâm thân. Đùa vui hài hước làm nhẹ gánh tâm sự nặng trĩu trong lòng, nối kết mọi người. Cười kích thích sự sản xuất endorphin, các hoá chất tự nhiên giúp cơ thể thấy phơi phới. Cười che chở cho con tim, cải thiện chức năng các mạch máu, làm khí huyết lưu thông tốt, giúp tránh đột quỵ và các bệnh tim mạch khác. Các nhà tâm thần học ngày càng phát triển liệu pháp cười. Cái cười cởi mở được các thầy thuốc khai thác trong điều trị. Hãy tìm ra thêm những gì giúp cười to, thường làm bạn với những người thích đùa. Hãy tạo khả năng hài hước. Hãy cười giỡn bất cứ khi nào có dịp, càng lâu càng tốt miễn là không hại cho ai.

Liệu pháp cười Việt Nam. Mấy hôm rồi, được xem HTV trực tiếp giải Mai vàng 15 năm, bao nhiêu bông hoa nghệ thuật được vinh danh. Đặc biệt thích thú với giải trao cho nghệ sĩ hài Hoài Linh. Nổi tiếng trong các vai nữ, lúc ban đầu phải hy sinh bộ râu con kiến, tiếc đứt ruột. Rất mến thương những nghệ sĩ đem tiếng cười lành cho bà con. Sư tổ chọc cười Bảo Quốc thì tôi ngưỡng mộ từ lâu. Thấy các thầy cười làm cho bà con khoẻ khỏi bị bệnh hoặc có bệnh thì mau lành, thì các bác sĩ phải nể trọng và cám ơn nhiều. Nhớ Bảo Quốc qua Tiếng trống Mê Linh, Con ma nhà họ Hứa.

Cười rộ hay cười mỉm đều hay. Tôi cứ nghĩ là các thiên tài Chaplin và Lewis đã ban phát cho thế gian cái cười Di lặc. Một thiền sư nhắn nhủ: Hít vào tâm tĩnh lặng, thở ra miệng mỉm cười.

GS.BS Nguyễn Chấn Hùng
http://sgtt.vn