Chương một
NỘI DUNG
CA DAO TỤC NGỮ PHẬT
GIÁO
Chữ N
1. Ngồi từ bi.
2. Nát đởm kinh
hồn.
3. Năng nói năng
lỗi.
4. Nhân tâm bất
trắc.
5. Nhân tâm tùy
thích.
6. Nhất tội nhì
nợ.
7. Nỗi oan thị
Kính.
8. Nằm sương gối
lá.
9. Nịnh thần ôm
váy.
10. Nói thánh
nói thần.
11. Nát như
tương đâm.
12. Nhơn duyên
tiền định.
13. Nói ngay hay
trái tai.
14. Nói lành
sanh ra dữ.
15. Nhờ Thầy
Tăng ăn trộm.
15b.Nhè Thầy
Tăng ăn trộm.
16. Nhờ Thầy
chùa mượn lược.
16.b.Nhè Thầy tu
mượn lược.
17. Ngồi la liệt
như La-hán.
18. Ngồi như Bụt
mọc
19. Nhà rách
Phật vàng.
20. Nói năng như
chánh pháp.
20b.Nói chua
sinh chua tử.
21. Nhân lão tâm
bất lão.
22. Nhờ ông vãi
húp nước xúp.
22b. Người như
hoa ở đâu thơm đó.
23. No nên Bụt,
đói ra ma.
24. Nhiều làm
phúc, ít là duyên.
25. Người thì
xông khói, lỗi nói thì xông hương.
26. Nói gần nói
xa chẳng qua nói thiệt.
27. Nhất duyên
thì phận tam phong thổ.
28. Nhiều Sãi
không ai đóng cửa chùa.
29. Nhất tội
nhất xá, vạn tội vạn xá.
30. Người hay
mắc nạn, đứa gian vui cười.
31. Nhơn nào quả
ấy mấy máy không sai.
32. Nhiều Thầy
thúi Ma, nhiều cha con khó lấy chồng.
33. Nhà giàu cậy
lúa chẳng hay làm lành.
34. Ngậm máu
phun người máu dơ mình trước.
35. Nguyện kết
cỏ ngậm vành đền ơn trời Phật .[1]
36. Nhanh nhẩu
đoản thật thà hư.
37. Nhất sự
thuận vạn sự thành.
38. Năm giờ,
đồng hồ gõ, mặt trời lui.
Chim kêu, trống
chùa đánh, chắc là tui xa mình.
39. Nấu chè van
vái Phật bà,
Khiến choc hung
hiệp một nhà phụng loan.
40. Ngó lên am
tự chùa vang,
Tu thời đặng đó
bỏ nàng ai muôi?
41. Ngồi buồn
giả chước đi câu,
Cá ăn không
giựt, mang sầu căn duyên.
42. Nghiêng tai
hỏi nhỏ Phật đồng,
Trai tơ lấy gái
có chồng đặng không?
43. Nhạn cắn thơ
bay về bãi bến,[2]
Anh với nàng đã
bén căn duyên.
44. Nhớ cha lòng
quặn ruột đau,
Khắp trong thế
giới biết đâu mà tìm.
45. Nhớ ngày xá
tội vong nhân,
Lên chùa lạy
Phật đền ơn sinh thành.
46. Niệm Phật ba
vạn sáu ngàn,
Cầu cho cha mẹ
đài vàng thảnh thơi.
47. Nhìn mẹ thật
kỹ thật lâu,
Thân mẹ là cả
một bầu kim cương.
48. Nhìn mẹ thật
kỹ thật lâu,
Thân mẹ là cả
một bầu trăng sao.
49. Ngày rằm xá
tội vong nhân,
Lòng con lại nhớ
song thân dạ đài.
50. Nực cười
Thầy bói soi gương,
Thầy tu chải
chấy, cá mương hóa rồng.
51. Nhớ ơn cha
mẹ khôn nguôi,
Dốc lòng niệm
Phật cho nguôi nổi sầu.
52. Nay con thân
nghiệp nhẹ nhàng,
Nhớ ơn cha mẹ
lại càng tu thân.
53. Nhờ mẹ mà
con biết tu,
Nhờ cha con biết
đi chùa tụng kinh.
54. Nghe chuông
Hải Đức ngân nga,
Chạnh lòng nhớ
đức mẹ cha cao dày.
55. Niệm Phật
con nguyện để dành,
Mai sau mẹ thác
được sanh Liên trì.
56. Nghe lời em
nói thanh thanh,
Như chuông mới
đúc, như thành mới xây.
57. Người xấu
duyên lặng vào trong,
Bao nhiêu người
đẹp duyên bay ra ngoài.
58. Nước trong
nước chảy quanh chùa,
Không yêu ta
cũng bỏ bùa cho yêu.
59. Ngó lên đám
bắp trổ cờ
Chuối kia đúng
vóc anh chờ duyên em.
60. Nam-mô chuỗi
hạt kim cương,
Lần mãi lần hoài
mà không thấy sang.
61. Ngày xuân
liệu liệu có dài?
Chơi chùa tiên
kẻo một mai nữa già.
62. Nói thương
mà chẳng thấy thương,
Gần chùa thấy
những mùi hương ngát lừng.
63. Nhớ lời giao
hẹn khi chiều,
Dầu sương sa,
chớp rạch cũng liều mà đi.
64. Nghĩ sao mà
lại buông rơi,
Thắp hương mà
lạy Phật trời định phân.
65. Nghiêng vai
ngữa vái Phật trời,
Đương cơn hoạn
nạn độ người trầm luân.
66.Ngắt bông sen
còn vương tơ óng,
Cắt dây tình nào
có dao đâu.
67. Nam mô cóc
chết bỏ nhái mồ côi,
Nhái ngồi nhái
khóc chàng ơi hỡi chàng.
68. Nam mô đức
Phật Di Đà,
Đổ mật vào nồi
chửa sôi đã nếm.
69. Nam mô Bồ
Tát bồ hòn
Ông sư bà vãi
quận tròn với nhau.
70. Ngoài miệng
thì nói Nam mô,
Trong bụng thì
chứa một bồ dao găm.
71. Nam mô Đại
từ Đại bi,
Tháo cần bỏ đi
lấy liền cái lưỡi.
72. Nắng chiều
lai láng trên thành,
Hồ sen khẻ động
dạ lành nên hương.
73. Nhác trông
ngỡ tượng tô vàng
Nhìn lâu mới
biết chẫu chàng trời mưa.
73b. Nhác trông
ngỡ tượng tô vàng,
Nhìn xa mới tỏ
chân chàng ngày xưa.
74. Năm voi anh
đúc năm chuông,
Năm cô anh đóng
năm giường bình phong.
75. Nhất vui là
hội chùa Thầy,
Vui thầy vui
vậy, chẳng tầy vui em.
76. Ngó lên nuột
lạt mái nhà,
Bao nhiêu nuột
lạt thương bà bấy nhiêu.
77. Ngó lên nhan
tắt đèn thờ,
Chùa không lạnh
ngắt bàn thờ lạnh tanh.
78. Ngó lên hòn
kẽm đá đừng,
Thương cha nhớ
mẹ quá chừng ruột đau.
79. Ngó lên ngó
xuống thì vui,
Ngó về quê mẹ
ngùi ngùi nhớ thương.
80. Ngó qua chùa
lớn làm chay,
Thỉnh ông Tiêu
Diệu, thỉnh bà Quan Âm,
81. Ngồi buồn
nhớ mẹ ta xưa,
Miệng nhai cơm
búng lưỡi lừa cá xương.
82. Ngồi buồn
nhớ nước nhớ nhà,
Nhớ anh đi lính
bỏ mẹ già ai nuôi.
83. Nam mô đức
Phật Quan Âm,
Ra tay cứu độ
trầm luân mọi loài.
84. Nam mô đức
Phật Quan Âm,
Bao nhiêu vãi
mầm thì lấy tiểu tôi.
85. Nam mô một
bồ lấy bốn,
Đến lúc nguy
khốn lại cầu Nam mô.
86. Nam mô một
bồ lấy bốn,
Người ta đã khốn
lại còn nam mô.
87. Nam mô đức
Phật di đà,
Cái cuốc để đó,
cả nhà đi đâu.
88. Nực cười
thầy bói soi gương,
Thầy tu chải
lược, người thương bực mình.
89. Ngày rằm
trăng tỏ trăng tròn,
Ba mươi mồng một
trăng lòn đám mây.
90. Ngày rằm
trăng tỏ trăng tròn,
Ba mươi mồng một
anh còn ăn chay.
91. Ngày rằm
trăng tỏ trăng tròn.
Trăng vào điện
Phật trăng lồng khua chuông.
92. Người đời
như giấc mộng tàn,
Vào sanh ra tử
hiệp sanh khó lường.
93. Người đời
khác nữa là hoa,
Sống cho xứng
phận, chết dành tiếng thơm.
94. Người đời
hữu tử hữu sinh,
Sống cho xứng
phận, chết dành tiếng thơm.
95. Người thanh
nói tiếng cũng thanh,
Chuông kêu sẽ
đánh bên thành cũng kêu.
96. Người đời
khác thể phù du,
Sớm còn tối mất
công phu lỡ làng.
97. Người gian
thì sợ người ngay
Người ngay chẳng
sợ đường cày khúc khiu
98. Nhất thanh
thì núi Tản Viên,
Nhất thanh nhất
sắc là tiên trên đời.[3]
99.Nợ dương trần
trả lần không hết
Tôi xa mình chắc
chết vì đau.
100. Ngó lên
nhang tắt đèn mờ
Mẫu thân mất
sớm, bàn thờ quạnh hiu.
101. Người trồng
cây hạnh người chơi,
Ta trồng cây đức
để đời về sau.
102. Người trồng
cây hạnh người chơi,
Ta trồng cây đức
để đời cho con.
103. Nhất cao là
núi Tản Viên,
Bình yên vô sự
cửa Thiền trong tâm.
104. Nửa đêm ra
đứng giữa trời,
Cầm tờ giấy
trắng nhớ lời mẹ răn.
105. Nước sao
nước chảy tràn đồng,
Nợ duyên còn đó
chỉ hồng chưa xe.
106. Người khôn
tâm tính tại lòng,
Lọ là uống nước
giữa dòng mới khôn.
107. Nuôi con
mới biết sự tình,
Thảm thương cha
mẹ nuôi mình ngày xưa.
108. Nhớ ngày
mồng bảy tháng ba,
Trở vào hội
Láng, trở ra hội Thầy.
109. Nụ cười như
thể hoa ngâu,
Cái khăn đội đầu
như thể hoa sen.
110. No thì ra
Bụt đói ra ma,
Chẳng lạ nhân
tình đất kẻ ta.
111. Nhất niệm
Phật tại tiền,
Nhì niệm Phật
tại thiên,
Tam niên bất
kiến Phật .
111b. Nguyễn ra
thì nguyễn lại về,
Giặc đến Bồ đề
thì giặc lại tan.
Đầu cha lấy làm
chân con
Mười bốn trăng
tròn biết số thì thôi.
112. Ngày nào em
bé cỏn con,
Bây giờ em đã
lớn không thế này.
Cơm cha áo mẹ
công Thầy,
Nghĩ sao cho bỏ
những ngày ước ao.
113. Ngó ra
ngoài biển mù mù,
Thấy ba ông Phật
che dù nấu cơm.
Một ông xách nón
đòi đơm
Hai ông ví lại
nồi cơm chưa vần.[4]
114. Núi Ngự
Bình trước tròn sau méo,[5]
Sông An Cựu nắng
đục mưa trong,
Trách ai một dạ
hai lòng,
Nợ duyên chẳng
khiến, má hồng bỏ phai.
115. Ngồi buồn
nghĩ đến hình dong,
Con dao lá trúc
cắt lòng đôi ta,
Duyên đôi ta thề
nguyền từ trước,
Biết bao giờ ta
được cùng nhau.
116. Nhông nhông
ngựa ông đã về,
Cắt cỏ Bồ đề cho
ngựa ông ăn.
Mày ăn tao ăn,
Ông không có
ngựa ông đã có bò.
117. Những người
mặt trắng phau phau,
Bởi chưng kiếp
trước hay lau đĩa đèn.
Những người mặt
mũi lọ lem.
Bởi chưng kiếp
trước đĩa đèn không lau.
118. Người đời
ngay thật là khôn,
Gian tham ghen
lận sao còn được hay.
Mưu thâm chất
nặng chứa đầy,
Nhà đều ăn cả
tội mang một mình.
119. Nam mô Quán
thế âm Bồ tát,
Ai đi xớn xác bỏ
quên cái rùi.
Nam mô một bồ
kim cang,
Giây nó kình
càng làm sao cho được.
120. Người ta
thích lấy nhiều chồng,
Tôi đây chỉ
thích một ông thật bền.
Thật bền như
tượng đồng đen,
Trăm năm quyết
với cùng em một lòng.
121. Người ta đi
giáo tiền giáo gạo,
Tiểu tôi đi giáo
áo giáo nồi
Nhà nào công đức
thì thôi,
Nhà nào đi vắng
tiểu tôi giáo bò.
121b. (câu đố)
Ngày thường nhờ
đó làm duyên,
Đến khi bận việc
lại phiền cho ta.
Chi bằng những
kẻ xuất gia,
Tơ tình dứt sạch
thoát ra bể trần (Tóc).
122. Nỗi tình
chưa tỏ cho ai,
Khối tình mang
xuống tuyền đài chưa tan.
Dẫu xây chín bậc
phù đồ,
Không bằng làm
phúc cứu cho một người.
123. Nước giữa
sông cũng có khi trong khi đục,
Mây trên trời
cũng có lúc trắng lúc xanh.
Cây kia cũng có
lúc gãy cánh lìa cành.
Anh đi theo con
đường chuông mõ cam đành cô đơn.
124. Ngó lên
trời sao giăng tứ diện,
Ngó ra ngoài
biển chim liệng cá đua.
Em thề với anh
hết miễu qua chùa,
Ai cho em uống
thuốc bùa em mê.
125. Ngủn ngởn
như con thuyền chài,
Áo ngắn mặc
ngoài áo dài mặc trong.
Người gian thì
sợ người ngay,
Người ngay chẳng
sợ đường cày khúc khiu.
126. Nuôi con
chẳng dạy chẳng răn,
Thà nuôi con chó
nó canh giữ nhà.
Con hư là tại mẹ
cha,
Cháu hư là tại
cả bà lẫn ông.
127. Nhà giàu
trồng cau ra mía,
Nhà khó trồng củ
tía ra củ nâu.
Số giàu đem đến
dửng dưng,
Lọ là con mắt
tráo trưng mới giàu.
128. Nuôi con
những tưởng về sau,
Trao duyên phải
lứa gieo cầu phải nơi.
Mực đen vô giấy
khó chùi,
Chồng chồng vợ
vợ nợ đời trăm năm.
129. Nước trong
veo bao giờ có cá,
Nàng lỡ thời tại
má tại cha.
Kén sui kén rễ
lọc lừa..
Nên em hiu quạnh
cũng vừa phấn duyên.
130. Nên duyên
như lá tìm cành,
Như chim tìm tổ,
như anh tìm nàng.
Đừng vì xà tích
khuyên vàng,
Nghe lời mụ mối
mà mang dạ sầu.
131.Ngọn cỏ phất
phơ, ngọn cờ phơ phất
Nồi đồng sôi nồi
đất cũng sôi
Anh với em duyên
nợ hết rồi
Để cho người
khác đứng ngồi với em
132. Nguyện cho
tôi được tâm không,
Độ cho cha mẹ
thoát vòng tử sanh.
Nguyện cho tôi
được tâm khai,
Thuyết cho cha
mẹ vui hoài pháp âm.
Nguyện cho tôi
được biện tài,
Thuyết cho cha
mẹ vui hoài vẫn vui.
133.
Nhớ lời phụ thân khôn ngăn nước mắt,
Tiếc hồn cha
phương Bắc phương Nam.
Mỗi năm đến lễ
Vu Lan,
Cầu cho thân phụ
Lạc bang được về.
134. Nhớ song
thân như dần tấc dạ,
Lên Phật tiền
bái tạ chư Tăng.
Nhân ngày Xá tội
vong nhân,
Cầu cho cha mẹ
tinh thần thảnh thơi.
135. Ngó lên mây
trắng trời hồng,
Trai chưa có vợ
ghẹo gái có chồng đặng không?
Ông Phật đồng
ổng nói rằng không,
Trai chưa có vợ
chọc gái có chồng mang gông.
136. Nghĩ tơ
duyên quá dở,
Giận căn nợ bời
bời.
Đau lòng qua lắm
em ơi,
Xui chi gặp gỡ
chẳng trọn đời với nhau.
137.
Nắm tóc nhôi tóc nhôi dài,
Nắm tóc mai tóc
mai cụt,
Cầu trời khấn
Bụt cho tóc mai dài.
Bao giờ cho chấm
ngang vai,
Thì ta kết nghĩa
thành hai vợ chồng.
138. Nước dưới
sông lững lờ,
Mây gió đưa dật
dờ,
Tơ duyên đã buộc
sờ sờ,
Qua đây bậu đó
còn chờ đâu xa.
139. Ngó lên
trời thấy trời cao,
Ngó xuống đất
thấy đất thấp,
Anh đến tam cấp
lập cửa trùng đài,
Thời hư thời
khiến,
Anh lập hoài
cũng phải nên.
140. Nhớ ai em
cũng khóc thầm
Hai hàng nước
mắt đầm đìa như mưa
Nhớ ai ngơ ngẩn
ngẩn ngơ
Nhớ ai ai nhớ
bây giờ nhớ ai
Nhớ ai bổi hổi
bồi hồi
Như đúng đống
lửa, như ngồi đống than.
141. Ngó lên
trời thấy cặp chim đang đá,
Ngó ra biển thấy
cặp cá đang đua.
Biểu em về lập
miểu thờ vua,
Lập trang thờ mẹ
lập chùa thờ cha.
Anh về bán gốc
cây đa,
Bán cặp trâu già
mới đặng cưới em.
142. Nghĩ con cá
lý ngư nó cũng như thân thiếp
Chờ cho mãn kiếp
tu được hóa rồng
Thôi, anh đừng
mong vợ mong chồng
Để cho thiếp xa
lánh bụi hồng gió trăng.
143. Nhớ lời
nguyện ước ba sinh,
Xa xôi ai có
biết tình chăng ôi.
Khi về nhắn liễu
chương đài,
Nhành xuân đã bẻ
cho ai một nhành,
Có yêu anh thì
nhớ bẻ quách cho anh.
144. Nhất diệp
phù bình qui đại hải,
Nhân sinh hà xứ
bất tương phùng.
Ngó lên ngọn
tháp bảy tầng,
Một đêm em dậy
mấy lần nghe chuông.
Nghe chuông
Thiên Mụ thì buồn,
Trông về thành
nội khói tuôn lại sầu.
145. Ngó lên
trời thấy cặp cu đương đá,
Ngó ra ngoài bể
thấy cặp cá đương đua.
Ai về lập Miếu
thờ vua,
Lập trang thờ
mẹ, lập chùa thờ cha.
Ơn cha nặng lắm
ai ơi,
Nghĩa mẹ bằng
trời chín tháng cưa mang.
146. Một nhà có
bốn chị em,
Có tôi là út,
tôi thèm đi chơi.
Cả gan may túi
đựng trời,
Đem nong sảy đá,
giết voi xem ngà.
Ngồi buồn đem
thước đi đo,
Đo hết núi sở,
đo sang chùa Thầy.
147. Nuôi con
chẳng dạy chẳng răn,
Thà nuôi con chó
nó canh giữ nhà.
Con hư tại mẹ
tại cha,
Cháu hư thì tại
cả bà lẫn ông.
Con hư là bởi
cha dong,
Vợ hư là bởi
thằng chồng cả nghe.
148. Ngựa ô anh
thắng kiệu vàng,
Anh tra khớp
bạc,
Lục lạc đồng
đen,
Búp sen lá rậm,
Dây cương đầm
thắm,
Cán roi bịt
đồng,
Anh đưa nàng về
dinh…
149. Nam mô
Bồ-Tát,
Chẻ lạc đứt tay,
Đi cày trâu húc,
Đi súc phải cọc,
Đi học thầy
đánh,
Đi gánh đau vai,
Nằm dài nhịn
đói.
150. Nam mô một
bồ dao găm
Một trăm giáo
mác,
Một vác dao bầu,
Một xâu thịt
chó,
Một lọ mắm tôm,
Một ôm rau hung,
Một thúng rau
răm.
151. Ngồi buồn
trách lẫn ông xanh,
Khi vui muốn
khóc, buồn tênh lại cười.
Kiếp sau xinh
chớ làm người,
Làm cây thông
đứng giữa trời mà reo.
Giữa trời vách
đá cheo leo,
Ai mà trèo đặng
thì trèo với thông.[6].
152. Ngồi buồn
may túi đựng trời,
Đan xề xẩy đá,
giết voi xem giò.
Ngồi buồn đem
thước đi đo,
Đo từ núi Sở núi
So chùa Thầy.
Lên trời đo gió
đo mây,
Xuống sông đo
nước về đây đo người.
Đo từ mười tám
đôi mươi,
Đo được một
người vừa đẹp vừa xinh.
153. Nước ta mấy
đống núi cao?
Tản viên cao độ
chừng bao, hỡi chàng.
Nước ta mấy khúc
sông trường?
Nhị Hà trường
được độ chừng mấy mươi.
Đường trong cho
chí đường ngoài,
Cửa rừng ghềnh
hiểm mấy nơi bến thuyền.
Sông nào đệ nhất
Nam Thiên,
Chùa nào lập
chốn cô Tiên đó mà?[7]
154. Nhớ xưa nợ
trả ba đời,
Chiều ba mươi
tết mẹ ngồi nhìn con.
Gánh cực mà đổ
lên non,
Còng lưng mà
chạy, cực còn chạy theo.
Chừ đây hết cực
hết nghèo,
Vui theo ra
ruộng nhàn theo về nhà.
155. Nhà tôi có
dãy vườn hoa,
Có ba dãy nhãn,
có ba dãy dừa.
Dù anh đi sớm về
trưa,
Sao anh chẳng
nghỉ dãy dừa nhà tôi.
Sao anh chẳng
đứng chẳng ngồi,
Hay là anh phải
duyên ai anh buồn,
Còn tiền lấy vợ
anh buồn làm chi.
156. Này bạn ơi
con cò trắng lượn quanh đám cấy,
Bước đến đây sao
thấy dạ bồi hồi,
Chẳng duyên
chẳng nợ thì thôi,
Phải duyên phải
nợ em đáp lời cùng anh.
Này anh ơi!
Duyên đâu run rủi giữa đàng,
Nếu phải như ba
sinh tiền định thiếp mời chàng ghé đây.
157. Nam mô đại
tướng Thuyền Quang,
Mũ ni, tích
trượng, phướn, phan[8]thay
cờ,
Bình Tây kiến
lập vệ, cơ[9]
Nghĩa quân khắp
chốn đi về sớm hôm.
Chùa làm kho
súng bên đồn,
Lãng sa[10]bạt
vía kinh hồn Thuyền Quang.[11]
Nam mô đại đế Át
Nam[12]
Hộ trì đại tướng
Thuyền Quang công thành.
158. Nú na nú
núng,
Cái bống nằm
trong,
Con ong nằm
ngoài,
Củ khoai chấm
mật,
Phật ngồi Phật
khóc,
Con cóc nhảy ra,
Con gà ú ụ,
Nhà mụ thổi xôi,
Nhà tôi nấu chè,
Tè he công rụt,
Xỉa cá mè đè cá
chép,
Chân nào đẹp thì
đi buôn men,
Chân nào đen ở
nhà làm chó.
159. Ngó lên
giộc một chùa Lầu,[13]
Cảm thương người
bạn buổi đầu thâm ân.
Kể từ qua lại
mấy lần,
Nào ai khỏa lấp
sông Ngân suối vàng.
Gẩm trong kim cổ
kỳ quan,
Bước vô vườn
liễu bông tàn về ai.
Nhìn xem nguyệt
quế non Đoài,
Bóng trăng lờ
lợi không biết ai thương cùng.
Tận xưa rày nhân
nghĩa bập bùng,
Xuống lên không
đặng tỏ cùng anh hay.
Làm cho chàng
thiếp mỗi ngày mỗi xa.
160. Nghĩ gần
thôi lại nghĩ xa,
Làm thân con
nhạn mấy lần vương tơ.
Chắc về đâu
trong đục mà chờ,
Hoa thơm mất
tuyết biết nương nhờ vào đâu.
Số em giàu lấy
khó cũng giàu,
Số em nghèo chín
đụn mười trâu cũng nghèo.
Phải duyên phải
kiếp thì theo,
Thân em có quản
khó nghèo làm chi.
Chữ nhân duyên
thiên tải nhất thì,
Giàu ăn, khó
chịu lo gì mà lo.
161. Nhà tôi chỉ
có một gian,
Nửa thì làm bếp,
nửa toan làm buồng.
Anh cậy em coi
sóc trăm đường,
Để anh buôn bán
trẩy trương thông hành.
Còn chút Mẹ già
nuôi lấy cho anh,
Để anh buôn bán
thông hành đường xa.
Liệu mà thờ kính
mẹ cha,
Đừng tiếng nặng
nhẹ người ta chê cười.
Dù no dù đói cho
tươi,
Khoan ăn, bớt
ngủ liệu bề lo toan.
Cho anh đành dạ
bán buôn,
162. Nhắn ai
viếng cảnh Nha Trang,
Muốn tìm dấu cũ
thì sang Tháp Bà.
Muốn trông trời
bể bao la,
Con thuyền nho
nhỏ bơi ra Hòn Chồng.
Muốn xem cá lạ
biển đông,
Xuống tòa Hải
Học trong vùng Trường Tây.
Muốn vui cùng
nước cùng mây,
Mây tuôn suối
ngỏ nước đầy suối Tiên.
Ba hồ lắm thú
thiên nhiên,
Qua sơn là chốn
thần tiên đi về.
Lòng mong nương
bóng Bồ Đề,
Lên chùa Hải Đức
gần kề Nha Trang.
163. Non xanh
nước biếc hữu tình,
Lúa đồng bát
ngát rung rinh bốn mùa.
Đền lãng thờ đất
vua Lê,
Ngắm nhìn núi
cõi khác chi con rồng.
Vờn thêm một dãi
uốn cong,
Kìa con Thiên mã
đang lồng về Nam.
Một dòng nước
nhỏ xanh lam,
Một ngôi chùa
nhỏ nằm ngang lưng đồi
[14]
164. Nhà em có
vạt cá đầy,
Có ao rau muống
có đầy chỉnh tương
Dầu không mỹ vị
cao lương,
Trên thờ cha mẹ,
dưới nhường anh em.
Một nhà vui vẻ
êm đềm,
Đói nho tùy cảnh
không luồn lụy ai.
165. Người ta
thích lấy nhiều chồng,
Tôi chỉ thích
lấy một ông thật bền.
Thật bền như
tượng đồng đen,
Trăm năm quyết
với cùng em một lòng.
Ngày ngày nghe
tiếng còi tầm,
Nghe tiếng vọng
từ âm phủ về.
Tiếng còi não
nuột tái tê,
Bước vào hầm mõ
như lê vào tù.
166. Nói người
chẳng nghĩ đến thân
Thử sờ lên gáy
xem gần hay xa
Nói người chẳng
nghĩ đến ta
Thử sờ lên trán
xem xa hay gần
Ai ơi chớ vội
cười nhau
Ngắm mình cho tỏ
trước sau sẽ cười
Cười người chớ
khá cười lâu
Cười người hôm
trước hôm sau người cười.
[3]
Có nơi chép: Thanh nhàn vô sự là tiên trên đời
[4]
Vũ ngọc Phan. Đọc dân ca Nam trung bộ. Tr.77.
[5]
Núi Ngự Bình và sông An Cựu ở Huế.
[6]
Ca dao tục ngữ.Vũ Ngọc Phan. Tr. 159
[8]
Phướn, phan: Những thứ của nhà sư dùng khi chay đàn hay rước Phật
[9]
Vệ, cơ: Những đơn vị trong quân đội thời bấy giờ
[10]
Làng Sa: chỉ giặc Pháp
[11]
Câu này ý nói làng Thuyền Quan đã từng làm bạt vía kinh hồn thực dân
Pháp.
[12]
Át Nam: Tiếng phạn, Tên một vị Phật, sau chữ này là một câu kinh trong
kinh Phật .
[14]
Núi cõi thuộc vùng Thanh Liêm Tỉnh Hà Nam Ninh. Trên núi áy có thờ Lê
Đại Hành