Chẳng hạn, các tài liệu từ thập niên 1990 trở về trước đều khuyến cáo
việc trực tiếp truyền thanh, trực tiếp truyền hình về sự kiện chỉ nên
thực hiện bằng đường vô tuyến, với nhiều loại thiết bị dự phòng, không
nên thực hiện bằng đường hữu tuyến, mà chỉ nên coi đây là một trong
những phương thức dự phòng mà thôi.
An toàn trong tổ chức sự kiện trong các giáo trình lý luận tổ chức sự
kiện cũng quan trọng tương tự như môn an toàn điện trong chương trình
đào tạo kỹ sư điện – điện tử, môn phải học đầu tiên.
Do vậy, trong loạt bài tổ chức sự kiện Phật giáo, nhằm chuyển tải kiến
thức về lý luận tổ chức sự kiện đến quý bạn đọc tăng ni Phật tử, đề xuất
những phương án vận dụng kiến thức lý luận tổ chức sự kiện hiện đại để
tổ chức các sự kiện Phật giáo ngày càng nhiều hơn, thành công hơn, chúng
tôi rất muốn đề cập đến vấn đề an toàn trong tổ chức sự kiện theo đúng
tính chất giáo khoa của vấn đề.
Tuy nhiên, đề cập đến những tình huống mất an toàn, rủi ro, phải phòng
tránh trong việc tổ chức đối với sự kiện Phật giáo quả là điều đáng ngần
ngại, kể cả khi không có sự hiểu lầm là nói chi đến chuyện xui xẻo,
không may!
Nhưng, trước tai nạn do đám đông chen lấn làm thiệt hại nhiều người
trong lễ hội Ooc – om – bok mới xảy ra ở Phnompenh, Campuchia, chúng tôi
cảm thấy không thể không bỏ qua nội dung được quan tâm hàng đầu này
trong lý luận tổ chức sự kiện.
Nội dung kiến thức giáo khoa về an toàn và an ninh trong tổ chức sự kiện
gồm cả phần vai trò của cơ quan an ninh, nhưng chúng tôi xin phép không
đề cập đến, vì điều chúng ta đề cập đến là tổ chức sự kiện Phật giáo,
không phải sự kiện do Nhà nước tổ chức.
Điều đầu tiên mà các tài liệu, giáo trình tổ chức sự kiện đề cập là cần
phải có bộ phận bảo vệ an toàn, an ninh cho sự kiện, của chính đơn vị tổ
chức sự kiện (ngoài lực lượng của nhà nước). Có một bộ phận bảo vệ
riêng, tự tổ chức như vậy, thì đơn vị tổ chức mới có thể chủ động trong
việc tổ chức sự kiện an toàn và an ninh tuyệt đối.
Việc như trên có thể tương đối xa lạ với Phật giáo, ngoại trừ một số ít
trường hợp thuê các công ty bảo vệ bên ngoài. Thực ra, thuê bảo vệ bên
ngoài chỉ là một phần của giải pháp, vì an toàn, an ninh không chỉ là
phòng tránh xô xát, ẩu đả, chen lấn gây mất trật tự, mà còn cảnh giác
trước những yếu tố cần quan tâm như an toàn thực phẩm, an toàn y tế, an
toàn điện, phòng cháy, các giải pháp thoát hiểm…
Do vậy, các đơn vị tổ chức sự kiện Phật giáo, các chùa chiền cần lưu ý
đến việc thành lập bộ phận bảo vệ này và có các phương án bảo vệ đủ mọi
mặt như đã nói ở trên. Đội bảo vệ thuê mướn bên ngoài không thể thay thế
bộ phận bảo vệ của chính đơn vị tổ chức.
Các tài liệu về lý luận tổ chức sự kiện và chỉ dẫn tổ chức sự kiện cụ
thể cũng lưu ý đến sự cần thiết của các lối thoát hiểm khẩn cấp khi tập
trung đông người trong một không gian giới hạn, kể cả ngoài trời.
Không gian tổ chức sự kiện phải có đủ các lối thoát hiểm cần thiết tương
ứng với số người tham dự sự kiện (có số liệu cụ thể, bao nhiêu cửa với
bao nhiêu mét vuông ứng với bao nhiêu người là tối thiểu). Các lối thoát
hiểm cần được chỉ dẫn rõ ràng, chiếu sáng bằng đèn và không được có bất
kỳ một chướng ngại vật nào. Các lối thoát hiểm luôn ở trong tình trạng
có thể dễ dàng mở toang.
Trong Phật giáo, tổ chức lễ có đốt nến trong một sân chùa có tường cao
bao bọc và chỉ có một cửa chính là điều cần phải cân nhắc. Vì chuẩn bị
cho tình huống thoát hiểm cho đám đông là phải có nhiều cửa (như các
“exit” đối với hội trường, nhà hát, sân vận động, máy bay…). Đối với một
sân chùa thường xuyên tổ chức sự kiện đông người tham dự, thì cần phải
có nhiều cửa phụ sử dụng như cửa thoát hiểm.
Đám đông tập trung ở mức độ cao luôn luôn tiềm ẩn những vấn đề an toàn.
Những ghi nhận cho thấy kém an toàn hơn cả là những đám đông về tôn giáo
và thể thao.
Hai tai nạn có liên hệ đến sự hỗn loạn đám đông đáng kể nhất liên quan
đến Hồi giáo ở Ả Rập Saudi và Ấn Độ giáo ở Ấn Độ. Trong đó, tai nạn xảy
ra ở Ả Rập Saudi có nguyên nhân từ vấn đề không gian tụ tập và lối
thoát hiểm (tai nạn xảy ra trong một đường hầm).
Tai nạn mới đây xảy ra ở Campuchia cũng liên hệ đến vấn đề không gian
(chiếc cầu quá hẹp). Vì vậy, vấn đề không gian tổ chức sự kiện đông
người được các tài liệu lý luận tổ chức sự kiện lưu ý đặc biệt.
Tiếp đến là phương án và phương tiện giải quyết nếu có xảy ra vấn đề an toàn, đặc biệt đối với trường hợp có nguy cơ cao.
Chẳng hạn, trong suốt thời gian tổ chức các Hội sách ở TPHCM, Ban tổ
chức luôn yêu cầu có một xe chữa cháy túc trực và mỗi gian hàng sách đều
phải có bình cứu hỏa. Đối với Phật giáo, các sự kiện hoa đăng đốt nến
diễn ra thường xuyên. Vì vậy, nếu phương án và phương tiện chữa cháy cứu
hộ chưa được trú trọng đầy đủ, thì phải đặc biệt lưu tâm đến việc hoàn
thiện phương án và bổ sung phương tiện, cắt cử bộ phận ứng trực đối phó.
Một tập thể đông đảo với hàng ngàn ngọn nến không
phải là điều đơn giản, có thể xem nhẹ, chủ quan. Ở đây, có cả 2 vấn đề
nguy hiểm: cháy và đám đông.
Các tài liệu lý luận sự kiện cần lưu ý hạn chế tổ chức sự kiện có tính
nguy hiểm cao với đông người tham dự, như tổ chức đoàn leo núi đông đảo,
tổ chức thi bơi vượt sông… Trong những trường hợp như vậy, nguy cơ mất
an toàn tăng lên rất nhiều và đòi hỏi sự chuẩn bị có quy mô cao hơn bình
thường rất nhiều.
Đối với Phật giáo, xin mạn phép đề cập đến sự kiện tam
bộ nhất bái (ba bước một lạy) trên hành trình gần 2000 km. Đây đúng là
một sự kiện được tổ chức rất hiệu quả, vì dù chỉ một người thực hiện và
chỉ cần một nhóm ít người phục vụ bảo vệ, hậu cần…, nhưng có tiếng vang
rất rộng lớn, thu hút sự chú ý của tăng ni Phật tử toàn quốc và trên thế
giới.
Tuy nhiên, việc đi bộ và lạy trên quốc lộ nhiều xe cộ với tốc độ cao với
thời gian có thể là cả năm trời sẽ đương nhiên tạo khả năng không an
toàn rất cao, dù có xe bảo vệ trước sau. Sẽ là rất đáng băn khoăn nếu
nhìn vấn đề chỉ trên phương diện tổ chức sự kiện (không đề cập đến khía
cạnh là một pháp môn tu).
Trong tổ chức sự kiện Phật giáo, mục đích xây dựng tín tâm ở tăng ni
Phật tử và cả toàn xã hội đối với đạo Phật. Một trăm một ngàn sự kiện
thành công, nhưng chỉ có một sự kiện xảy ra vấn đề an toàn, là nó có thể
phủ nhận tác động tích cực của các sự kiện Phật giáo đã và sẽ được tổ
chức. Vì vậy, trách nhiệm chung của toàn thể tăng ni Phật tử đối với
Phật giáo là hết sức cẩn trọng, vì sự tín tâm chung đối với Phật giáo.
Sau khi cân nhắc, chúng tôi thấy không thể lược bỏ một vấn đề mà các tài
liệu về tổ chức sự kiện rất chú trọng, nhưng cần cân nhắc đối với tổ
chức sự kiện Phật giáo, là vấn đề phá hoại.
Hiện nay trong sự phá hoại có tính chất tổ chức hầu như không có, nhưng
không thể không không quan tâm đối với những kẻ cuồng tín, tâm thần,
muốn “thử” sự linh ứng của đạo Phật, hay muốn chứng minh Phật “không
linh” (?!). Cũng có những kẻ tà kiến cải đạo manh động trước sự phát
triển của đạo Phật, dẫn đến những hành động cá nhân, rồ dại.
Trong những comment của bạn đọc trên Phattuvietnam.net ở loạt bài cải
đạo, có nói đến một sự đe dọa đối với an toàn thực phẩm trong một lễ hội
Phật giáo do các thế lực cải đạo gây ra. Lâu hơn, về trước nữa, có việc
đốt chùa ở TPHCM. Chuyện bên lề sự kiện tam bộ nhất bái, có nói đến
việc khi đi ngang qua khu vực tôn giáo khác chiếm đa số, người ta từ
trong quán ăn ném xương ra đường khi vị sư lạy đến. Một nơi khác thì ném
miểng chai ra trước lộ trình. Có thể họ không ác ý, không có tổ chức,
mà chỉ do sân hận bộc phát.
Tuy nhiên, điều đó nói lên rằng việc mất chủ quan đối với vấn đề an
toàn, an ninh trong tổ chức lễ hội Phật giáo là điều rất nguy hiểm, vì
luôn luôn có những cá nhân nông nổi.
Riêng người viết, sau loạt bài đầu tiên về cải đạo, cũng đã có việc bị hăm dọa qua điện thoại.
Trang Phattuvietnam.net mới đây cũng bị tin tặc tấn công.
Những điều đó nói lên rằng, không thể loại trừ những hành động phá hoại riêng lẻ từ đâu đó bên ngoài.
Các cơ quan truyền thông nước ngoài có nêu ra khái niệm bom “miệng” đối
với các sự kiện Hồi giáo tế. Thực tế đã có việc giữa đám đông tín đồ,
có ai đó la “bom”, là xảy ra hỗn loạn, dẫn đến thương vong. Hay chỉ cần
một trái pháo hoa, một viên pháo đại…
Một số chùa, trong những ngày lễ lớn, có mời lực lượng địa phương như
công an, dân quân tự vệ, bảo vệ dân phố… giúp bảo vệ chùa. Thiết tưởng
điều đó không thừa.
Ngoài ra, được tham dự một số sự kiện Phật giáo, chúng tôi nhận thấy một
số không nhỏ trường hợp an toàn điện phục vụ thắp sáng đột xuất đã
không được lưu ý. Dây điện thắp đèn trang trí lẽ ra đi trên cao, cách xa
đám đông, lại đi dưới đất, phủ simili che lại. Kính mong quý tăng ni
nghiêm khắc hơn nữa, không để cho thợ điện cẩu thả như vậy.
Minh Thạnh (Theo Phattuvietnam.net)