Đó cũng chính là sự so sánh của John Schafer giữa Trịnh Công Sơn và
Bod Dylan trong quyển “Trịnh Công Sơn & Bod Dylan – Như trăng và
nguyệt?” do NXB Trẻ vừa phát hành.
Trịnh Công Sơn - Bod Dylan Như trăng và nguyệt?
John Schafer là giáo sư dạy môn văn
chương đối chiếu tại Đại Học Humboldt, California, từng viết nhiều bài
nghiên cứu về văn chương Việt Nam. Ông đã chọn điểm nhìn so sánh giữa
Trịnh Công Sơn và Bob Dylan, một so sánh tưởng chừng có lý để rồi chỉ ra
rằng, đây là hai con người hoàn toàn khác nhau, cả về cá tính âm nhạc
lẫn tâm thế.
Đã có nhiều sách viết về Trịnh Công Sơn
và cố gắng giải mã những huyền thoại cũng như đưa ra cách hiểu về cuộc
đời âm nhạc của người nhạc sĩ này. Còn Bob Dylan là hào quang trong
lịch sử âm nhạc Mỹ của những năm chiến tranh Việt Nam, người đã dẫn
đầu, bằng âm nhạc, phong trào chống chiến tranh và đòi quyền bình đẳng
công dân ở Mỹ. Nhưng Bob Dylan là người như thế nào và âm nhạc của ông
có gì để chia sẻ với những bản tình ca và ca khúc phản chiến của Trịnh?
Nhắc đến Bob, tôi lại nhớ ngay đến
chuyến lưu diễn tại Việt Nam của ông vào tháng 4 năm rồi mà tôi đã có
dịp tham dự. Chuyến lưu diễn ấy đã không chỉ mang đến cho khán giả Việt
những bài hát hay qua một giọng hát đỉnh cao mà còn mang đến cho giới
showbiz Việt một bài học lớn về nhân cách nghệ sỹ.
Bob Dylan là một nghệ sĩ lớn, âm nhạc
của ông đã được kiểm chứng qua thời gian. Dĩ nhiên, Bob Dylan ý thức
được sự nổi tiếng của mình, ý thức được hình ảnh của mình cần phải được
thể hiện trong cái cách mà ông sẽ xuất hiện trước công chúng. Và sự
lựa chọn của Bob Dylan là một phong cách hết sức mộc mạc, giản dị trước
khán gải Việt Nam. Những yêu cầu mà ông đặt ra với nhà tổ chức sự kiện
tại Việt Nam là không đón tiếp ồn ào, chỉ cần ở một khách sạn bình dị
và có thể giao tiếp với cuộc sống một cách bình dị, đặc biệt là sẽ
không có chỗ ngồi VIP cho khán giả vì ông mong muốn nhìn thấy sự bình
đẳng trong tình yêu đối với âm nhạc của ông.
Những yêu cầu giản dị của một nghệ sĩ
lớn quả là điều khiến người ta phải suy nghĩ. Bởi, nó quá khác biệt với
một thời đại, một xã hội mà sự hào nhoáng bề ngoài có thể tạo ra hàng
loạt giá trị ảo trong đời sống nghệ thuật. Sự giản dị của Bob Dylan
trái ngược hoàn toàn với cách mà những ngôi sao của chúng ta đang sử
dụng để tìm kiếm sự chú ý của công chúng. Những yêu cầu giản dị của Bob
Dylan trong chuyến biểu diễn tại Việt Nam năm rồi cho thấy một chân lý
bất biến trong nghệ thuật. Đó là khi có tài năng thật sự thì người
nghệ sĩ không cần trang điểm bằng những thứ trang sức phù phiếm để trở
nên nổi tiếng. Dẫu giọng hát của Bob có thể không còn được như thời
đỉnh cao của ông. Song, nhân cách của ông, được thể hiện qua những yêu
cầu giản dị này đã mang lại cho người yêu nhạc Việt Nam điều tuyệt vời
nhất, đó là hình ảnh của một nghệ sĩ đích thực!
Và cuốn sách “Trịnh Công Sơn & Bod
Dylan – Như trăng và nguyệt?” cũng đã tạo nên một điều đặc biệt khi so
sánh những bài hát, những trường liên tưởng nghệ thuật, và cặp đôi nhạc
sĩ – ca sĩ ở cả hai bên để làm rõ lên rằng, dù đều là nhạc sĩ – thi sĩ
nhưng Bob Dylan và Trịnh Công Sơn đã có những con đường khác nhau. Ảnh
hưởng của Kitô giáo lên Dylan hay Phật giáo nơi Trịnh là những ánh
sáng soi rọi cho các tác phẩm của họ, và sự trải nghiệm của mỗi người
trong hoàn cảnh chiến tranh đưa đẩy họ đến vị trí tiêu biểu cho cảm
thức của một thế hệ.
Cuốn sách có lời giới thiệu của một người yêu nhạc Trịnh Công Sơn bằng sự thông tuệ sâu sắc, đó là giáo sư Cao Huy Thuần.
Trúc Vân
http://www.petrotimes.vn/van-hoa-giai-tri/2012/05/bob-dylan-va-trinh-cong-son-nhu-nguyet-va-trang
 |
TRỊNH CÔNG SƠN, BOB DYLAN: NHƯ TRĂNG VÀ NGUYỆT?
Tác Giả: John C.Schafer
Khổ sách: 13x20cm
Số trang: 260
Năm xuất bản: 05/2012
Giá bán: 76.000 VNĐ
|
|
Đã có nhiều sách viết về Trịnh Công Sơn và cố gắng giải mã những
huyền thoại cũng như đưa ra cách hiểu về cuộc đời âm nhạc của người nhạc
sĩ này. Tuy nhiên, Trịnh Công Sơn hiện diện như thế nào ở góc độ một
người nước ngoài, đặc biệt là một người Mỹ đã từng trải qua thời nhạc sĩ
sống, thì cuốn sách này có lẽ là một trong số ít ỏi đã nói đến, và hơn
thế, phân tích một cách chi ly mà bao quát.
Tác giả quyển sách này, John Schafer, là giáo sư dạy môn văn chương
đối chiếu tại Đại Học Humboldt, California, từng viết nhiều bài nghiên
cứu về văn chương Việt Nam. Ông đã chọn điểm nhìn so sánh giữa Trịnh
Công Sơn và Bob Dylan, một so sánh tưởng chừng có lý để rồi chỉ ra rằng,
đây là hai con người hoàn toàn khác nhau, cả về cá tính âm nhạc lẫn
tâm thế.
Bob Dylan là hào quang trong lịch sử âm nhạc Mỹ của những năm chiến
tranh Việt Nam, người đã dẫn đầu, bằng âm nhạc, phong trào chống chiến
tranh và đòi quyền bình đẳng công dân ở Mỹ, vào năm 2011 đã có một buổi
biểu diễn trong dịp kỷ niệm mười năm ngày mất của Trịnh Công Sơn. Nhưng
Dylan là người như thế nào và âm nhạc của ông có gì để chia sẻ với
những bản tình ca và ca khúc phản chiến của Trịnh?
Cuốn sách so sánh những bài hát, những trường liên tưởng nghệ thuật,
và cặp đôi nhạc sĩ – ca sĩ ở cả hai bên để làm rõ lên rằng, dù đều là
nhạc sĩ – thi sĩ nhưng Bob Dylan và Trịnh Công Sơn đã có những con đường
khác nhau. Ảnh hưởng của Kitô giáo lên Dylan hay Phật giáo nơi Trịnh
là những ánh sáng soi rọi cho các tác phẩm của họ, và sự trải nghiệm
của mỗi người trong hoàn cảnh chiến tranh đưa đẩy họ đến vị trí tiêu
biểu cho cảm thức của thế hệ.
Cuốn sách đặc biệt ở chỗ là gồm tiểu luận của một giáo sư người Mỹ đã
từng dạy học ở Huế những năm 1960, và được người bạn đời người Việt
dịch, và có lời giới thiệu của một người yêu nhạc Trịnh Công Sơn bằng sự
thông tuệ sâu sắc là giáo sư Cao Huy Thuần. Có thể nói, cuốn sách còn
là cuộc gặp gỡ Trịnh Công Sơn từ ba lục địa, nơi nhạc Trịnh vẫn được
hát và yêu thích như thuở nào. |