Chùa Bửu Minh Gia Lai - Khám phá bí ẩn cánh đồng Chum

Cánh đồng Chum (Tiếng Lào: Thồng Háy Hín) là một vùng di tích văn hóa, lịch sử gần thị xã Phonsavan, thuộc tỉnh Xieng Khuang của Lào. Nơi đây có hàng ngàn chiếc chum bằng đá nằm rải rác dọc theo cánh đồng thuộc Cao nguyên Xieng Khuang gần cuối phía Bắc của dãy Trường Sơn (Việt Nam).

Vị trí Cánh đồng Chum kỳ bí và độc đáo của đất nước Lào.

Toàn bộ Cánh đồng Chum, có hàng ngàn chiếc chum lớn bé khác nhau, nằm rải rác tại 52 điểm quanh tỉnh Xieng Khuang. Chiếc chum lớn nhất được tìm thấy có đường kính 2,5m và nặng tới hàng chục tấn. Những chiếc còn lại với đủ hình dạng, kích cỡ khác nhau, không chiếc nào giống với chiếc nào, đa phần là không có nắp (chỉ duy nhất 1 chiếc chum có nắp trên toàn bộ cánh đồng) và sắp xếp tự nhiên không theo bất kỳ một quy luật nào.

Đường lên Cánh đồng Chum.

Rất nhiều những chiếc Chum lớn nhỏ được bố trí bất định trên khu vực gần 2,5 ha ở Xieng Khuang.

Hiện nay, Cánh đồng Chum vẫn là một bí ẩn đầy sức cuốn hút đối với các nhà khảo cổ học cũng như những du khách tới đây. Bởi vẫn chưa có một câu trả lời chính xác cho nguồn gốc, thời gian ra đời của những chiếc chum này.

Kỳ lạ, cả Cánh đồng Chum với khoảng 2000 chiếc này chỉ duy nhất có 1 chiếc chum có nắp.

Các nhà khảo cổ đã tiến hành phân tích cacbon trong những mảnh xương tại các chum, nồi… và tin rằng các chum này có niên đại 1500 đến 2000 năm trước. Đây được dự đoán là kiệt tác do những người thuộc nhóm Môn-Khơme làm ra. Phần lớn các hiện vật khai quật có niên đại 500 năm trước Công nguyên - 800 năm sau Công Nguyên. Các nhà nghiên cứu cho rằng có thể các chum này đã được sử dụng để đựng di cốt hoặc chứa thực phẩm.

Một hang động được tìm thấy tại Cánh đồng Chum với rất nhiều xương người và tro cốt bên trong.

Riêng đối với bà Madeleine Colani (nhà khảo cổ học người Pháp), một trong những người sớm nhất tiến hành nghiên cứu về Cánh đồng chum đã khẳng định trong cuốn Mégalithes du Haut-Laos (Cự Thạch Cổ của Bắc Lào, năm 1935) rằng: “những chiếc chum khổng lồ này không phải dùng để ủ rượu vì không có dấu vết nào chứng minh điều đó”.

Rất nhiều chum với muôn vàn hình dạng, dáng đứng khác nhau.

Nhiều giả thuyết khác nhau được các nhà khảo cổ đưa ra để lý giải về nguồn gốc, vai trò của các chiếc chum ở đây... Tuy nhiên có lẽ sức mạnh từ các minh chứng vẫn chưa đủ để đi đến một đáp án cuối cùng về sự bí ẩn của Cánh đồng Chum.

Riêng đối với người dân nơi đây. Người ta tin rằng: trước đây có vị vua tên là Khun Cheung, sau khi đánh bại kẻ thù ông cho làm những cái chum để ủ lên men và chứa số lượng lớn rượu gạo (lao lao) để ăn mừng chiến thắng. Một truyền thuyết nữa cho rằng đây là những chiếc chum của những người khổng lồ bỏ lại sau khi đặt chân lên đất nước Lào.

Các thiếu nữ H’mông và trẻ em thích thú vui đùa trên những chiếc Chum tại đây.

Cánh đồng Chum đến ngày nay được coi là một trong những địa điểm du lịch nguy hiểm nhất thế giới. Trong thời kỳ chiến tranh, không quân Mỹ đã rải bom dày đặc khu vực này do đó số lượng lớn bom mìn còn sót lại là rất lớn. Du khách đến đây chỉ được tham quan ở vị trí an toàn và phải theo sự chỉ dẫn của các biển báo bom chưa nổ.

Hiện nay chỉ có 3 khu vực tại Cánh đồng Chum mở cửa cho phép tham quan là: Bản Ang, Lắt Sén và Bản Sua.

Cánh đồng Chum tại Bản Ang nằm trên một ngọn đồi gió lộng, xung quanh là khu đồi trọc thưa thớt. Đây là địa điểm nổi tiếng nhất với 334 chum.

Bản Sua, nơi cách xa thị trấn Phonsavan nhất trong 3 điểm mở cửa cho du khách tham quan của Cánh đồng Chum.

Có thể bí ẩn Cánh đồng Chum sẽ không bao giờ được giải đáp, hoặc ít nhất thì bây giờ nó vẫn là một ẩn số lớn. Tuy nhiên có một thực tế là chính vẻ đẹp khác lạ và những câu chuyện huyền bí về nguồn gốc những chiếc chum chưa có hồi kết này lại càng tăng sự hấp dẫn du khách.