Theo thông tin ghi lại trên bia đá, ngôi mộ này của ông Nguyễn Hữu Cổ, được chôn ở thôn Phú Sơn Nam (huyện Hòa Vang, Đà Nẵng) hàng chục năm về trước. Về sau, chính quyền phân chia đất đai, mộ mặc nhiên nằm thuộc về phần đất vườn của gia đình bà Nguyễn Thị Tánh (còn gọi bà Hai Tánh, sinh năm 1937, thôn Phú Sơn Nam) và bị lọt thỏm giữa những tán keo xanh ngút ngàn được chủ đất trồng lên. 

Vào khoảng thời gian giữa năm 2012 đến nay, bỗng nhiên trên ngôi mộ bỗng xuất hiện một ụ đất (sau này được xác định ụ mối). Ban đầu đó chỉ là một nắm đất nhỏ không ai để ý. Dần dần, ụ mối phình to và có hình thù một khuôn mặt người với đầy đủ cả mắt, mũi, miệng, tai.

Xung quanh ụ mối còn được điểm bởi một số cỏ rác, “mô phỏng” bộ râu khiến ụ mối không khác gì khuôn mặt một ông già. Sau 5 lần 7 lượt ụ mối bị xóa do mưa nhưng vẫn tự mọc lại với hình dáng khuôn mặt như cũ.

Ụ mối có đầy đủ mắt mũi miệng và râu tóc trông như một cụ già.

“Lúc đầu nhìn thấy, tui điếng người chết lặng đến vài giây. Kể cả bây giờ, khi đứng một mình quan sát, tôi vẫn cảm thấy gợn gợn. Mà ai ở đây cũng đều có tâm trạng giống như tôi và đều bất ngờ cả”, một người dân sống cạnh ngôi mộ thuật lại. 

Lúc mới xuất hiện, nhiều tháng liền, dòng người nghe tin từ khắp nơi lũ lượt kéo về để xem, cùng bàn tán rồi dùng điện thoại chụp lại hình mặt người, khiến tình hình an ninh trên địa bàn trở nên phức tạp. Những lời đồn thổi cũng được một số người thêu dệt thành những câu chuyện “thần thánh hiển linh”, “hồn ma ông Cổ hiện về báo ứng”… có thể sẽ mang đến tai ương cho bà con trong dòng họ ông Cổ hoặc ngôi làng nếu không làm lễ cúng…. 

Cũng chính vì vậy, chính quyền xã Hòa Khương, thôn Phú Sơn Nam phải huy động nhiều lực lượng khác nhau túc trực quanh ngôi mộ, nhằm ngăn chặn một số kẻ lợi dụng tung tin đồn nhảm, gây mê tín dị đoan. Chính quyền cũng đến từng nhà, gặp từng người tuyên truyền để người dân hiểu đây hoàn toàn là một ụ mối tự nhiên chứ không phải thần thánh hiện hình lên. 

Để tiếp tục trấn an dư luận, lực lượng chức nặng địa phương cũng đã đưa ra các giả thuyết về nguyên nhân của hiện tượng này, rằng rất có thể trước đó, nhiều trẻ em gần khu vực tinh nghịch khi phát hiện ụ mối, đã dùng một số vật dụng khác để tô điểm lên cho giống hình mặt người. Sau đó tin đồn thất thiệt bung ra, một đồn mười, mười đồn trăm, khiến sự việc vượt khỏi tầm kiểm soát.

Dù gây sự tò mò xen lẫn lo sợ đối với người dân từ khi mới xuất hiện, nhưng theo thời gian, ụ mối cũng dần chìm vào quên lãng. Tuy nhiên, gần đây, một đứa trẻ chọc mắt mũi phá ụ mối bỗng dưng đổ bệnh. Kèm theo đó, nhiều chuyện kỳ lạ cũng được người dân lôi ra thêu dệt, truyền tụng tiếp. Bà Tánh kể, nhiều lần hư rồi "mọc", đến giữa năm nay, ụ mối đã rõ dáng khuôn mặt người già với đầy đủ các bộ phận. Do đã quá quen thuộc, nhà lại ở ngay sát bên cạnh nên hằng ngày bà Tánh vẫn vạch đám keo để vào thắp nhang cho ngôi mộ.

Riêng ụ mối, dù không nói ra nhưng ai cũng xem như “bất khả xâm phạm”, nên bà cũng không đụng vào dù phủi một hạt cát. Khoảng thời gian này, đứa cháu trai 17 tuổi của bà, trong một lần về chơi, được ngoại dẫn cho xem ụ mối. Đứa cháu mới lấy cây chọc phá hỏng hết những bộ phận được cho giống với mắt, tai, mũi... trên ụ mối. Bà Tánh cũng không hay biết điều này. 

Bất ngờ sau mấy ngày ở chơi, đến khi về lại nhà, đứa cháu bỗng than đau nhức ở các bộ phận trên khuôn mặt. Thấy vậy, gia đình mới đưa đi bệnh viện chữa trị. Nhưng lạ, khi tiến hành thăm khám, cháu trai bà Tánh tự nhiên lại hết đau, bác sĩ cũng chịu, không "bắt" được bệnh gì trong người cậu thanh niên khỏe mạnh này. Song cứ về nhà là đứa cháu bà Tánh lại đau nhức như cũ, rên la thống thiết. 

Gia đình bà Tánh bắt đầu căn vặn đứa cháu đủ điều, mới biết được cháu mình từng “đụng” đến ụ mối hình mặt người trên ngôi mộ. Khi đi kiểm tra thực hư, bà và những người thân đều điếng hồn bởi sự “lỡ dại” của con cháu họ. 

Gia đình soạn mâm lễ với đầy đủ lễ vật để cúng tạ lỗi, xin “người bề trên” bỏ qua đừng bắt tội con cháu họ… Điều ngẫu nhiên là sau lần cúng trên, đứa cháu bà Tánh khỏi bệnh thật. Từ đó người nhà bà Tánh lại càng sợ cái tổ mối.

Bà Tánh cho biết, trước đây ông Cổ không có vợ con, chỉ ở vậy tại thôn Phú Sơn Nam cho đến già rồi chết. Những người thân đã an táng và đắp mộ cho ông Cổ bằng đất bằng. Về sau, gia đình ông Cổ cũng phân tán đi làm ăn tứ xứ. Hiện ngoài bà, chỉ còn lại gia đình một người cháu sinh sống ở thôn Phú Sơn Nam. 

Cách đây khoảng 5 năm, những người thân các nơi mới tìm về, tiến hành xây dựng mộ lại bằng xi măng. Hằng năm cứ đến ngày giỗ của ông, ngày Tết, người dân quanh ngôi mộ vẫn thấy mộ ông được dọn cỏ sạch sẽ, thắp nhang. Đặc biệt, thời gian sau khi có ụ mối xuất hiện, nhiều người nghe nói, dòng họ bên ông Cổ ở các nơi, bỗng chốc làm ăn khấm khá. 

Anh Nguyễn Hồng Sơn (sinh năm 1957, cháu ông Cổ) cho biết, anh có nghe bà con trong dòng họ nói lại, rằng trước đây đã có một lần ngẫu nhiên, các con cháu xa, gần của cụ cố Cổ (anh Sơn gọi bằng cụ cố) đều nằm mơ thấy cụ về gọi tên từng người. Một lúc lâu cụ lại khóc lóc nài nỉ: “Tụi bay cho tau xin ngôi nhà. Nằm mãi thế này lạnh quá. Tau đền ơn lại cho”. Vì lẽ đó, mọi người mới bàn tính  tích cóp tiền của để xây lại ngôi mộ cho cụ cố.

Có điều lạ, không biết có phải vì xây “ngôi nhà” lại cho cụ Cổ, mà thời gian về sau này, con cháu của cụ đi làm ăn các nơi đều khấm khá lên trông thấy. Tuy nhiên, lúc này mọi người cũng chưa chú ý lắm vì cho rằng, “gặp thời thế” thì kiếm ra tiền, chứ hoàn toàn không nghĩ được cụ Cổ phù hộ. 

Nhưng từ khi ụ mối hình thành, nhiều thành viên trong dòng họ ngẫm nghĩ và cho rằng ngôi mộ cụ Cổ lúc an táng đã ngẫu nhiên rơi thế đất phong thuỷ đẹp, nằm ngoài dự tính của con cháu. Lúc ụ mối đùn lên, báo tín hiệu mộ được “thiên táng”.

Người cháu nhận định: “Tuy nhiên, nghe cũng chỉ một phần, chứ chúng tôi và hầu hết người dân ở thôn Phú Sơn Nam đều không phải mê tín mà tin hoàn toàn. Chỉ có điều, ụ mối hiện tại không làm ảnh hưởng gì đến mọi người xung quanh, vì thế, con cháu cũng không đụng vào mà để mặc cho tự nhiên. 

Còn chuyện bệnh tật của cháu bà Tánh, chỉ là ngẫu nhiên, qua đó cũng “răn” cho đám thanh niên bớt nghịch ngợm, phá phách”.

Theo Pháp Luật Việt Nam