Một người sống quá lo lắng, người ấy không thể nào có
một đời sống thảnh thơi, một người quá sợ hãi, thì
không thể nào có những
bước chân, lời nói và
quyết định
vững chãi, và một người
thường tránh né sự thực,
thì không đủ khả năng để đương đầu
với những khó khăn của
cuộc sống.
Những khó khăn của cuộc sống không phải là thiếu hụt về kinh tế hay bị khống chế bởi các quyền tự do về chính trị hoặc là bị
khó khăn về những nhu cầu tình
cảm mà chính là chúng
ta đang gặp những khó khăn của
già, bệnh và chết.
Những khó khăn về kinh tế, chính trị hay tình cảm, có thể xảy
ra cho
người
này mà
không
xảy ra cho người kia, chúng có
thể xảy ra ở nơi này, nhưng có thể không
xảy ra ở nơi khác, nhưng già, bệnh và chết
là những khó khăn vừa
là căn để vừa là phổ quát
trong tất cả mọi đời sống của chúng ta.
Tu tập không
phải là để tránh né những khó khăn trong
đời sống của chúng ta do già, bệnh
và chết đem lại, mà là để
trực diện và làm bạn
đối với chúng, nhằm khám phá ra
rằng, trong cái già có
cái không già, trong cái
bệnh có cái không bệnh
và trong cái chết có cái không
chết.
Trong cái già
của bản thân, ta có
tâm không già, trong cái
bệnh của thân, ta có
cái tâm
không
bệnh và trong cái chết
của thân, ta có cái
tâm không chết.
Tâm là gốc của
mọi sự sống. Khi sự sống
hết duyên, thì sự sống
trở lại với gốc của nó là
tâm.
Nếu tâm ta
chứa đầy phiền não, thì sự sống
của ta trở nên phức
tạp và tâm ta phiền
não lắng yên, thì mọi
việc đi qua đời ta dù nhỏ, dù
lớn, dù thuận lợi hay khó khăn đều
trở thành giản dị, sâu lắng và an bình.
Nên, già, bệnh và chết đối
với ta không còn là
những quan ngại. Chết là cơ hội để trở về với gốc rễ của cuộc sống và tiếp tục
sống với những gì cao đẹp hơn mà trước
đó ta đã từng nghĩ, nói và làm.
Thích Thái Hòa