Thuở sinh tiền, đối với bổn phận làm con
: Đạo hữu đã trọn đạo làm con thảo cháu hiền, đối với bố mẹ, ông bà nội, ông bà
ngoại, Ấm lạnh quạt nồng, Dâng cơm hầu nước giữ lệ đôi ngày thường lui tới
viếng thăm.
Đối với bổn phận làm chồng làm rễ:
Đạo hữu đã vẹn toàn tình Thủy chung, thờ
kính gia đình bên vợ không khác gia đình cha mẹ ruột của mình, luôn luôn tròn bổn
phận đạo nghĩa.
Đối với xã hội nhân luân : Đạo hữu sống hài hòa gắng bó,
thân cận người hiền, biết tìm nơi rèn dưỡng tâm mình trở thành người hiền đức.
Và tùy duyên cảm hóa những thanh thiếu niên lầm đường lỡ bước trở về đạo đức
chân chính. Xứng danh là một quan chức mẫu mực và một Phật tử thuần thành.
Đạo hữu Hoàng Văn Phương sinh năm Ất Mão
(1975) – Nguyên Thành ủy viên Tp. Hưng Yên, Trưởng phòng Văn hóa Tp. Hưng Yên. Tốt nghiệp Thạc sĩ năm 2003. Một đoạn phần mở
đầu của đề tài :
“Phố Hiến thuộc Thị xã Hưng Yên cách Thủ
đô Hà Nội 30km đường chim bay về phía đông nam, vốn là một đô thị cảng tấp nập
của những hoạt động công thương nghiệp ở Đàng Ngoài vào thế kỷ XVII – XVIII và
đã đi vào trong câu ca dao quen thuộc “Thứ nhất Kinh Kỳ, thứ nhì Phố Hiến”.
Theo sử sách lưu truyền, Phố Hiến đã từng một thời phố xá dọc ngang, nơi tụ hội
những phường thủ công, những phiên chợ náo nhiệt, những thương điếm hoạt động
sầm uất. Phố Hiến không chỉ đóng vai trò giữa các miền trong nước mà còn là một
trung tâm xuất nhập khẩu có quan hệ mua bán với nhiều quốc gia trên thế giới
như : Trung Quốc, Nhật Bản, Hà Lan, Anh, Pháp, Bồ Đào Nha . . .
Qua thời gian Phố Hiến đã khẳng định cho
mình một vị trí khá nổi bật trong hệ thống đô thị Việt Nam thời bấy giờ - chỉ
đứng sau Kinh Kỳ Thăng Long. Trải qua những thăng trầm của lịch sử cùng với sự
biến đổi của tự nhiên, Phố Hiến ngày nay chỉ còn lại một quần thể di tích, kiến
trúc nghệ thuật với nhiều loại hình phong phú, đa dạng, cùng những thuần phong
mỹ tục, những làng nghề thủ công, những nét nghệ thuật dân gian độc đáo. Có thể
xem đây là một tụ điểm của nghệ thuật xứ Đông.
Phố Hiến hiện nay không còn sầm uất nhộn
nhịp như phố cổ Hà Nội, cũng không còn quần thể di tích nằm tập trung nguyên
vẹn như ở Hội An, nhưng Phố Hiến vẫn còn được đánh giá là một trong ba khu phố
cổ nhất ở Việt Nam với một quần thể di tích có tầm cở quốc gia.
Quần thể di tích Phố Hiến bao gồm các
công trình kiến trúc công cộng, những di tích tín ngưỡng tôn giáo, nhà thờ họ,
dấu tích của phố phường, bến sông, thành và thị (nơi sản xuất hàng hóa thủ
công), nghĩa địa người nước ngoài, bia ký và những cổ vật lưu trữ tại các công
trình kiến trúc. Hiện nay những dấu vết về các thành quách, những khu phố cổ,
nhà dân, thương điếm và các cơ sở sản xuất thủ công đánh dấu một thời kỳ vàng
son của Phố Hiến còn lại rất ít và mờ nhạt. Song, cái hiện còn nơi đây là các
công trình tôn giáo tín ngưỡng – một quần thể kiến trúc độc đáo chứa đựng những
giá trị lịch sử - văn hóa hết sức giá trị. Trong số này đã có 11 di tích được
nhà nước công nhận là di tích lịch sử
- văn hóa của quốc gia. Tuy vậy,
theo chúng tôi vẫn còn nhiều di tích chưa được quan tâm nghiên cứu, đặc biệt là
hiện trạng những di tích này hiện nay ra sao ? Và, những giá trị lịch sử, văn
hóa hiện còn được lưu giữ trong những di tích này là những gì ? Tất cả những
vấn đề này cần thiết phải được tiến hành nghiên cứu nhằm mục đích bảo tồn và có
kế hoạch quản lý, khai thác phát huy trong giai đoạn hiện nay.
Quần thể di tích Phố Hiến – một tài sản văn
hóa lớn của dân tộc, một nguồn tài nguyên quý giá của địa phương. Tuy nhiên,
nguồn tài nguyên này vẫn chỉ đang ở dạng tiềm năng, công việc bảo tồn chưa được
tiến hành kịp thời nên hầu hết các di tích ở đây có nguy cơ bị xâm hại nghiêm
trọng. Mặt khác, công tác đầu tư khai thác, phát huy các giá trị của di tích
chưa đạt được hiệu quả mong muốn. Trước tình hình đó, việc tăng cường công tác
bảo vệ, quản lý khai thác quần thể di tích Phố Hiến hiện nay là một yêu cầu cần
thiết. Đúng với chủ trương chính sách của Đảng ta là nâng cao, đẩy mạnh công
tác gìn giữ di sản văn hóa của dân tộc.
Xu hướng đô thị hóa, cùng với công việc
quy hoạch lại thị xã Hưng Yên đã và đang có nguy cơ phá vỡ cảnh quan, ảnh hưởng
không nhỏ đến các di tích thuộc quần thể di tích Phố Hiến, làm giảm đi giá trị
của các di tích theo đúng như khuyến cáo của UNESCO với các thành viên.
Việc nghiên cứu, xác định rõ các giá trị
lịch sử, văn hóa của quần thể di tích Phố Hiến trong giai đoạn hiện nay là một
vấn đề cấp bách và hết sức cần thiết, ngoài việc góp phần tích cực vào việc giữ
gìn di sản văn hóa dân tộc nói chung nó còn có ý nghĩa thiết thực góp phần tổ
chức khai thác phát huy tác dụng một cách có hiệu quả và nâng cao khả năng phát
triển kinh tế của địa phương.
Xuất phát từ những yêu cầu khách quan
trên, bằng kiến thức về chuyên ngành Bảo tồn – Bảo tàng đã được học, cộng với
tình yêu quê hương sâu sắc và có nhiều điều kiện khảo sát thực tế, chúng tôi đã
chọn đề tài : “GIÁ TRỊ LỊCH SỬ VĂN HÓA CỦA QUẦN THỂ DI TÍCH PHỐ HIẾN”. Với mong
muốn góp một phần nhỏ bé sức mình vào việc bảo vệ và phát huy những di sản văn
hóa của quê hương. . . “
Cố Phật tử Hoàng Văn Phương pháp danh
Phúc Minh vô cùng ngưỡng mộ tư tưởng và sự nghiệp của Minh Châu – Hương Hải
Thiền sư và Phật tử Lê Đình Kiên một danh tướng, đệ tử cư sĩ ưu tú của Tổ đình
Nguyệt đường, danh tướng Lê Đình Kiên đã làm nên câu nói mà được nhân gian hậu
thế mãi truyền tụng câu : “Thứ nhất Kinh Kỳ, thứ nhì Phố Hiến”. Cố đạo hữu Phật
tử là người có công góp phần để tác động Chính quyền Thành phố, Tỉnh Hưng Yên
để tiến hành lập dự án Phục dựng ngôi Tổ đình Tứ Nguyệt Đường. Trong Luận văn
Thạc sĩ có đoạn viết về ngôi Cổ tự này :
“Nếu nói đến chùa cổ, ở đây chúng ta còn
phải nói tới ngôi Cổ tự Tứ Nguyệt Đường tại khu vực Văn Miếu Xích Đằng hiện
nay. Người dân nơi đây vẫn còn truyền lại đó là một ngôi chùa rất lớn, còn gọi
là “Chùa 36 nóc”. Truyền thuyết kể lại : Chùa lớn đến nỗi, khi vào người ta
phải rắc trấu thì mới tìm được đường ra. Cũng theo những người dân nơi đây thì
ngôi chùa bị phá vào cuối thế kỷ thứ XVIII, do Nguyễn Hữu Chỉnh khi theo vua
Quang Trung kéo quân ra Bắc Hà đã cho voi kéo đổ chùa. Sau khi chùa bị phá, các
đệ tử môn đồ của chùa đã xây lại một ngôi chùa mới ở cách đó không xa. Đó chính
là chùa Xích Đằng ngày nay (Còn gọi là Tứ Nguyệt Đường Tự). Các dấu tích của
chùa cổ hiện nay chỉ còn một số pho tượng Phật, bia ký và các ngôi tháp. Trong
các ngôi tháp đó hiện còn 2 ngôi bằng
đá, 2 ngôi bằng gạch xây. Đó là :
-
Ngôi
tháp đá 3 tầng thờ Hương Hải Thiền sư – Tổ đời thứ nhất.
-
Ngôi
tháp đá 5 tầng thờ Chân Lý Hiển Mật –
Viên Thông phương trượng Thiền sư, Tổ đời thứ hai.
Hai ngôi tháp gạch : một của Tăng Thống
Như Nguyệt – Tổ đời thứ 3 và một tháp Tổ đời thứ sáu.
Ở các ngôi tháp này, chúng ta đặc biệt
chú ý tới hai ngôi tháp đá : Ngôi tháp đá 3 tầng của Hương Hải Thiền Sư, được
chạm trổ hoa văn rất đẹp mà người ta nhận thấy nghệ thuật của nó không thuật
không thua những tháp ở Yên Tử hoặc ở chùa Phật Tích. Nó cùng một dạng nghệ
thuật, mang dáng ấm áp của tâm hồn nông dân Việt. Còn ngôi tháp 5 tầng, mà như
các nhà nghiên cứu Phật học thì : Tháp đá 5 tầng là tháp của đại Bồ tát hay tháp
của các nhà sư đạt đến mức Hòa thượng chủ phái. Vì vậy, đây có thể gọi là một
chốn Tổ của Phật giáo ở Hưng Yên. Tuy nhiên, suy cho cùng, ngôi chùa này không
còn nữa, nhưng những dấu tích còn lại ở nơi đây cũng đủ để cho chúng ta biết
rằng đã từng một truyền thống Phật giáo lâu đời tại Hưng Yên . . .”.
Đạo hữu đã tốt nghiệp Cao cấp lý luận
Chính trị năm 2008. Mở đầu Luận văn có đoạn : “Vấn đề con người là một vấn đề
lớn và phức tạp. Tuy nhiên, trong đề tài này, chúng tôi xin tiếp cận đối tượng
nghiên cứu là con người không chỉ là nguồn lực để đầu tư, khai thác, mà còn xem
con người như một chủ thể văn hóa, chủ thể sáng tạo gắn với sự phát triển nói
chung và sự nghiệp đổi mới trong giai đoạn đầu của thời kỳ quá độ ở nước ta nói
riêng, với mục đích làm rõ một phần cơ sở lý luận và thực tiển để góp phần định
hướng xây dựng con người Việt Nam trên con đường tiến lên chủ nghĩa xã hội . .
.”
Một năm trôi qua, tiến trình phục dựng
Tứ Nguyệt Đường Tự đang chờ giải tỏa đền bù, nấm mồ xanh cỏ mọc còn đấy, mà hương
linh Đạo hữu phảng phất đâu đây chẳng ai thấy, hy vọng Đạo hữu sẽ theo hạnh
nguyện của mình để tiếp tục hộ quốc an dân, phụng sự Tam bảo.
Cố đạo hữu Phật tử Hoàng Văn Phương pháp
danh Phúc Minh đã vĩnh viễn ra đi, để lại trong lòng bao trái tim vô vàn mến
tiếc, và sự nghiệp văn hóa đạo đức tâm linh sẽ mãi mãi là một trong những tấm
gương sáng cho bao thế hệ trẻ thanh thiếu niên Phật tử tiếp nối để góp phần
Phụng Đạo Yêu Nước – Tốt Đạo Đẹp Đời.
Thích
Vân Phong