Cái hình ảnh vừa gần vừa xa ấy lắm lúc chỉ thoáng qua rồi chợt biến, lắm lúc lại cơ hồ như rất gần mình. Những việc Ngài làm, những lời Ngài nói, những ý Ngài nghĩ, sao quen thuộc sống động lạ thường! Quen thuộc và sống động đến độ hình như mới xảy ra hôm qua ở đây, chứ không phải trên lưu vực sông Hằng cách đây trên hai mươi lăm thế kỷ!

            Trong lịch sử nhân loại, chưa có một siêu nhân nào có một đời sống thánh thiện tròn đầy và dài lâu như Đức Phật. Ngài là một người bằng da bằng thịt, xuất hiện giữa thế kỷ loài người, chứ đâu phải nhân vật thần thoại của trí tưởng tượng! Những chứng tích lịch sử xác thực mới khai quật được trong những năm cuối cùng của thế kỷ trước, càng ngày càng được minh xác thêm bởi các chứng tích mới khai quật trong thế kỷ này.

            Tất cả những chứng tích kia, phối hợp với những gì còn ghi chép trong bìa son quyển vàng từ nhiều thế kỷ truyền lại, minh xác hùng hồn rằng hình ảnh diệu vợi như gần như xa của Đức Phật trong lòng tín đồ 25 thế kỷ sau, không phải là một ảo giác, nhưng đó là một hình ảnh thực tại cao siêu.

            Tất cả những chứng tích kia, lại còn nói lên cho nhân loại hay rằng con người nếu biết khai thác đúng mức và đúng hướng mọi khả năng của mình thì có thể tự thánh hóa đến cùng cực, để cuối cùng trở thành đấng Giác ngộ đồng nhất bất nhị với vạn pháp, với muôn loài. Thánh hóa không có nghĩa là từ bỏ tánh chất người. Càng thánh hóa, tánh chất người lại càng lưu lộ ra rõ rệt hơn. Lìa người ra, không thể có thánh.

            Trong khi tôi đang mơ ước có một thiên lịch sử Phật mang đủ ý nghĩa nói trên, không quá thừa chất thánh mà thiếu chất người, hay quá thừa chất người mà thiếu chất thánh như nhiều thiên Phật sử mà tôi đã đọc, thì tình cờ tôi bắt gặp tập bài "Đức Phật và Thánh chúng" quay Ronéo của đạo hữu CAO HỮU ĐÍNH, nguyên giáo sư Đại học Vạn Hạnh, soạn dạy cho học tăng tại Phật Học Viện Nha Trang. Đọc xong tập bài, tôi thấy có phần nào thỏa mãn, vội vàng biên thư khuyến khích đạo hữu nhuận sắc lại để cho xuất bản. Đó là duyên khởi khiến có quyển sách này ra đời.

            Khi đề ra ý kiến này với đạo hữu cũng như với nhà xuất bản Phật Học Viện Nha Trang, thiển ý tôi nghĩ rằng dù tập sách đầu tay này chưa lột hết đầy đủ tánh chất "vừa rất người, vừa rất thánh" của Đức Thích Tôn, ít ra trong hiện tại nó cũng giúp được kẻ hậu học tại các Phật Học Viện trên toàn quốc hiểu khái quát - nhưng rất rõ - về đấng Bổn Sư của mình. Hơn nữa, tôi hy vọng tập sách nhỏ này sẽ là chất men khích lệ các học giả Phật giáo khác trong nước tiếp tục khai thác cuộc đời sống động của Đức Phật, dưới nhiều khía cạnh tân kỳ và linh hoạt mới khác.

            Nếu đạt được các ước vọng khiêm tốn trên đây, thiết tưởng quyển "Đức Phật và Thánh chúng" này cũng đã sáng giá và đáng được Phật tử trong nuớc tán thán lắm rồi.

Từ Đàm, Xuân Kỷ Dậu (1969)

Giáo Thọ

Phật Học Viện Trung Phần

THÍCH THIỆN SIÊU

******

LỜI NHÀ XUẤT BẢN

            Từ ngày thành lập Phật Học Viện Nha Trang cách đây trên mười hai năm, song song với việc dạy nội điển cho chư tăng tại Viện, chúng tôi có lập Nhà Xuất Bản của Viện để phổ biến giáo lý ngoài đại chúng.

            Vì thế, ngoài số kinh sách dịch ra quốc ngữ ấn hành hàng năm, năm nào chúng tôi cũng cố gắng cho xuất bản thêm một số trước tác mới, hoặc do Hội Đồng Viện hợp soạn, hoặc do giáo sư của Viện biên khảo riêng.

            Năm nay, tập sách trước tác được in là quyển "Đức Phật và Thánh chúng" này. Ước mong chư Phật tử đón nhận nó với tất cả nhiệt tâm, như đã từng đón nhận các ấn phẩm khác về trước của Viện.

Giám Viện

Phật Học Viện Nha Trang

HT. THÍCH TRÍ THỦ