Khách hành hương lục tục xuống xe.Những chiếc áo dài màu khói hương, màu trắng ít nhiều đã đổi theo cùng gam màu đất đỏ bazan. Ngôi chùa cổ Bửu Minh nằm trên đồi trà mênh mông bát ngát, bốn mùa sương phủ, trầm mặc uy nghiêm. Chùa tựa lưng vào ngọn núi  Tiên Sơn vút cao hùng vĩ, chập chùng mây khói. Trước mặt là Biển Hồ vời vợi thẳm sâu. Truyền thuyết kể lại rằng hồ không có đáy, nước xanh biêng biếc bốn mùa.       Chùa là một điểm du lịch nên Thầy Quang Đức không ngạc nhiên lắm, về những chuyến xe du lịch đời mới đi hành hương. Nhưng sao hôm nay Thầy bồi hồi lạ. Trực giác linh tính như báo với Thầy rằng: Thầy sắp có tin vui. Thầy sai điệu Lạc đi hái trà tươi nấu nước đãi khách , và dặn với theo: “Nhớ thêm một tí gừng”. Một cô phật tử trong đoàn hành hương, khoảng 27 tuổi, gương mặt phúc hậu tràn đầy hỷ lạc . Tách riêng đạo bạn vội vã vào phương trượng trước. Thoáng thấy Thầy Quang Đức đang ngồi kiết già trên chiếc phản gõ, cô phật tử vội vàng quỳ xuống, nước mắt lưng tròng: “ Thầy còn nhớ con không? Con là đệ tử của Thầy đây  mà! Con là Thường Tịnh đây! Thường Tịnh là tên pháp Thầy đã đặt cho con”. Thầy Quang Đức ngỡ ngàng,có phần bối rối. Vì từ lâu lắm rồi Thầy đã gần như quên hết quá khứ. Những giờ thiền toạ đêm đêm, những phút giây hằng giác tỉnh trong ngày, đã khuất che mờ tất cả kỷ niệm. Và Thầy cũng không để tâm nhiều đến viễn tưởng tương lai. Thầy luôn an trú trong hiện tại. Những va vấp, những lầm lẫn đớn đau trên bước đường tìm kiếm nẻo về, của thời trai trẻ đã qua đi. Giờ đây nhìn thế giới hiện tượng, Thầy thấy tất cả chỉ là bào ảnh, đang nhấp nhô trên đại dương tâm thức. Thầy đã thấy được chân nghĩa của cuộc đời. Không gì mầu nhiệm hơn hơi thở. Thầy đã lấy hơi thở làm dây neo, không để thuyền Tâm lênh đênh  trong sáu nẻo luân hồi. Từng phút giây hiện sinh, Thầy đã lèo lái hướng tâm trở về với cội nguồn uyên nguyên của nó . Giờ đây Thầy với hơi thở là một.         Thời gian như ngừng trôi bất động.          Thường Tịnh vẫn còn quỳ và Thầy sau phút giây hoài niệm, Thầy đã nhớ lại người phật tử đang quỳ trước mặt Thầy là ai. Đôi môi khô héo già nua của Thầy thoáng mỉm cười: “Con đứng dậy đi Thường Tịnh. Con lên đảnh lễ Phật và mời quý đạo hữu xuống  uống nước trà”. Giọng Thầy trầm ấm dạt dào yêu thương.     

    Năm năm về trước…

 

    Vào tháng mưa dầm, Mây đã đến chùa Bửu Minh -Pleiku với tâm trạng chán chường, tuyệt vọng buông xuôi như vậy. Mây định đến chùa lễ Phật xong, là vô rừng uống mấy chục viên thuốc ngủ để mong “giải thoát” khổ đau, lâm luỵ, đoạ đày.     Hôm đó với linh tính đặc biệt, Thầy Quang Đức nhìn ở khuôn mặt Mây, thấy sao không còn sinh khí nữa. Hốc hác, thất thần, Thầy ân cần thăm hỏi cớ sự và vận dụng tất cả vốn liếng về Phật học, tâm học ra giảng giải, cố giành lại sự sống từ tay tử thần. Bữa đó Mây không kể được gì cho Thầy Quang Đức nghe hết, song rất may là mây có đem cuốn nhật ký theo và trao cho Thầy đọc. Qua cuốn nhật ký của Mây,Thầy đã rõ sự tình. Vì biết Mây đang cùng quẩn bế tắc, và nếu  như  cứu được một sinh mệnh, thì cũng không khác gì xây cất một ngôi chùa, có khi còn hơn thế nữa: “Dẫu xây chín đợt Phù Đồ, không bằng làm phúc cứu cho một người”. Bởi vậy cho nên Thầy Quang Đức đã đem hết con tim khối óc và nói với tất cả tâm hồn của mình để thuyết phục. Hầu mong tháo gở mọi vướng mắt hệ luỵ của Mây , trong suốt cả ngày hôm ấy.Thầy nói rất nhiều nhưng ý chính như sau:     “…Vì sống và nghĩ về mình quá nhiều, nên chúng ta hay cường điệu, phóng đại những khổ đau liên hệ đến tự Ngã. Mỗi lần va vấp, mối lần hụt hẫng chút đỉnh  trong cuộc đời, do đầu óc tưởng tượng chủ quan phong phú, ta thấy mình là người bất hạnh khổ đau nhất. Ai cũng là người khổ đau nhất , thì trong thiên hạ khi xếp thứ bậc, phải xắp xếp thế nào đây cho hợp lẽ. Kỳ thực không như vậy, trong cuộc sống hằng ngày, thỉnh thoảng ta vẫn gặp những người bằng trí tuệ và học hỏi, thực tập huân tu phương pháp nào đó đã mỉm cười được trong tất cả mọi tình huống. Họ không coi điều trái ý nghịch lòng nào là quan trọng hết. Coi thịnh suy, còn mất , khen chê… như hạt sương trên đầu ngọn cỏ. Niết bàn làm sao hiện hữu được nếu không có khổ đau. Nếu không có mùa đông tuyết giá, lá rụng tơi bời, cành cây trơ trụi xương xẩu, thì làm sao có được mùa xuân nắng ấm, hoa lá sởn sơ tơ nõn, căng đầy nhựa sống…Bản chất của cuộc đời là trôi chảy, làm sao ta có thể buộc dòng sông không cho luân lưu được, hay cột treo vầng mây bạc kia lại, không cho nó phiêu du tan hợp giữa đất trời ”.

 

 Pleiku  - 1992
Thích Giác Tâm