TIẾP XÚC VỚI MỘT VỊ LẠT MA
(nhật báo L'Ardennais) Hoang Phong chuyển ngữ

 thì tại miền đông bắc một tờ nhật báo địa phương đã phỏng vấn một vị Lạt-Ma trụ trì một ngôi chùa tọa lạc trong một ngôi làng thật nhỏ nằm bên bìa một khu rừng, ngôi làng tên là Septvaux và chỉ có hơn hai trăm dân cư. Bài phỏng vấn đăng trên tờ nhật báo L'Ardennais, phát hành ngày 18 tháng 8 năm 2011, và dưới đây là phần chuyển ngữ.

Làng SEPTVAUX (thuộc địa phận tỉnh Aine) - Chỉ còn vài giờ nữa là Đức Đạt-Lai Lạt-Ma sẽ rời thành phố Toulouse, và tại ngôi làng Septvaux này một khóa tu học Phật Pháp cũng sắp được khai mạc. Chúng tôi tìm gặp vị Lạt-Ma Tenzin Samphel trụ trì ngôi chùa Shedup Künsang Chöling tọa lạc trong ngôi làng này, và cũng là người sẽ đảm trách khóa tu học.

Sao ngài không thừa dịp cuối tuần để xuống Toulouse tham dự buổi thuyết giảng của Đức Đạt-Lai Lạt-Ma?

Lạt-Ma Tenzin: Tôi không đi được, trước đây tôi vẫn tìm cách tham dự, thế nhưng lần này thì không thực hiện được.

Đức Đạt-Lai Lạt-Ma đến Toulouse để thuyết giảng. Thế nhưng ngôi chùa toạ lạc trong ngôi làng Septvaux này do ngài quản lý cũng sắp khai mạc một khóa tu học kéo dài một tuần. Vậy việc tu học sẽ hướng vào chủ đề nào? Có phải là chủ đề mưu cầu hạnh phúc mà Đức Đạt-Lai Lạt-Ma nêu lên hay không?

Chúng tôi tổ chức các khóa học theo từng chu kỳ nhất định. Khóa này dành cho những người đã từng tham dự các khóa học trước. Chủ đề nêu lên sẽ là các xúc cảm tiêu cực và các phương pháp loại trừ các xúc cảm bấn loạn ấy. Những người mới phải chờ các khóa nhập môn bắt đầu cho mỗi chu kỳ. Các khóa mở đầu nhắm vào việc tìm hiểu triết học, gồm thêm các buổi luyện tập du-già và thiền định (xin hiểu là dân chúng Tây phương khá linh động, tuy ngôi chùa ở nơi hẻo lánh nhưng cũng có những người từ xa đến).

Nữ diễn viên điện ảnh Véronique Jannot có viết một quyển sách tựa là "Tìm thấy một con đường" ("Trouver le chemin"), thuật lại quá trình đã đưa bà đến với Phật giáo. Trong sách bà nhấn mạnh đến tầm quan trọng cần phải có một vị thầy "giúp mình hướng vào những gì tốt đẹp nhất ?" Vậy có đúng như thế không?

Phật giáo đòi hỏi chúng ta phải biết suy tư về những gì thuộc vào nội tâm của mình,  những thứ ấy thật tinh tế và sâu xa. Con đường mà mỗi người phải trải qua quả thật đầy rẫy những chướng ngại, hoang mang và lầm lẫn. Vì thế phải cần có một vị thầy đích thật, đủ khả năng quán thấy các sai lầm của mình và cả các nguyên nhân sâu xa làm phát sinh ra chúng, hầu giúp mình một cách hữu hiệu hơn trên đường tu tập... Mục đích của Phật giáo nói chung là giúp cho mỗi người trở thành vị thầy của chính mình, đủ sức chủ động được những xúc cảm của chính mình.

Về phần ngài thì mỗi khi được gặp Đức Đạt-Lai Lạt-Ma thì ngài mong đợi những gì nơi Vị ấy?

Trước đây qua một thời gian dài tôi đã từng sống chung với tăng đoàn để học hỏi và tu tập. Hôm nay tôi đến đây để mong chia sẻ với mọi người những điều mà tôi đã học hỏi được, cũng như niềm hạnh phúc mà tôi đã tìm thấy, và cả ý nghĩa của sự sống này. Tôi học được ở Đức Đạt-Lai Lạt-Ma cách phải làm thế nào để truyền lại cho người khác tất cả những thứ ấy.

Buổi thuyết giảng của Đức Đạt-Lai Lạt-Ma mang chủ đề "Nghệ thuật mưu cầu hạnh phúc" đã thu hút đông đảo người tham dự. Vậy tại nơi này ngài có nhận thấy nhiều người cũng hằng mong ước tìm thấy hạnh phúc hay không?

Hạnh phúc của riêng mình nhất thiết tùy thuộc vào hạnh phúc của người chung quanh. Con tim của mỗi người đều mang bản chất tích cực. Thế nhưng chỉ vì cuộc sống chung quanh đã tạo ra quá nhiều trở ngại khiến cho con người không phát huy được tình thương và lòng từ bi của mình mà thôi. Người tu tập Phật giáo nhờ vào các phép thiền định triết học để hòa mình với người khác và hội nhập với thiên nhiên Sự hòa đồng đó được xây dựng trên sự tin cậy lẫn nhau, không phải vì sợ hãi nhau. Người tu tập Phật giáo bao giờ cũng mong tìm thấy một sự an bình đích thực trong nội tâm mình. (Cách trả lời rất khéo, không xác nhận là tại nơi này có nhiều hay ít người hằng mong cầu tìm được hạnh phúc, mà chỉ nói rằng người tu tập Phật giáo luôn tìm cách hoà đồng với người khác, thích ứng với thiên nhiên và luôn mong muốn tìm thấy sự an bình trong nội tâm).

Diễn viên màn ảnh Véronique Jannot cũng từng nói rằng "từ lúc mà ta có cái may mắn được nghe những lời giảng huấn cho đến khi hiểu được những lời giảng huấn ấy là gì, và từ lúc biết đem những lời giảng huấn ấy ra để ứng dụng vào cuộc sống cho đến khi những ứng dụng ấy trở thành những chuyện thật tự nhiên, thì đều phải cần đến những thời gian thật dài, có thể suốt cuộc đời mình nữa". Vậy phải làm thế nào để có thể chủ động được cái thời gian dài đằng đẵng ấy?

Có những lúc cần phải dành thì giờ để lắng nghe những lời giảng huấn, để suy tư và thiền định, thế nhưng cũng có những lúc phải biết mang những kiến thức quý báu ấy ra để ứng dụng vào cuộc sống hằng ngày. Phải luôn cảnh giác. Phải canh chừng từng tư duy ngay từ lúc chúng mới vừa hé lộ. Ngày này sang ngày khác ta sẽ quen dần đi, và rồi trong từng ngày một việc cảnh giác ấy cũng sẽ trở nên dễ dàng hơn... Khi gặp hoàn cảnh khó khăn thì phải canh chừng ngay những xúc cảm hiển hiện từ bên trong tâm thức của mình. Phải luôn nhớ lại những lời giảng huấn đã học hỏi được để ứng dụng vào sự sinh hoạt thường nhật, hầu mang lại lợi ích cho cuộc sống của mình. Tâm thức con người quả thật phức tạp và bướng bỉnh, thế nhưng Phật giáo luôn có cách giúp chúng ta phát huy được các khả năng cần thiết để mang lại sự an bình.

Thống kê cho biết có 800 000 Phật tử trên đất Pháp, trong số này 60% là phụ nữ. Ngài có nhận thấy sức thu hút thật mạnh đó của Phật giáo đối với phụ nữ hay không?

Có chứ, rất nhiều phụ nữ đã đến đây. Họ thật dịu dàng, khả ái, hào phóng và tâm hồn rộng mở... Có thể là vì con tim của họ nhân ái hơn, và biết đâu tình yêu thương cũng thấm sâu hơn trong lòng họ, khiến cho họ yêu đời hơn.                                                                                                       

Vài lời ghi chú của người dịch:

Bài phỏng vấn trên đây sở dĩ được chuyển ngữ là vì người dịch có ý nhằm vào hai chủ đích mà chúng ta có thể suy ngẫm thêm : trước nhất là tình trạng hâm mộ Phật giáo của một số người dân trong một quốc gia Tây phương ngày nay, và sau đó là con số 800 000 Phật tử trên đất Pháp đã nhắc đến trong bài.

Dân số nước Pháp là 63 000 000 người. Phật giáo đứng vào hàng thứ tư, sau Thiên chúa giáo, Hồi giáo và Do thái giáo. Con số 800 000 Phật tử là do tờ báo đưa ra, trong khi Bộ Nội Vụ Pháp chính thức công nhận con số này là 1 000 000 người. Tổng hội Phật giáo Pháp thì lại ước tính là số Phật tử trên đất Pháp ít nhất cũng phải lên đến 2 triệu. Tóm lại thật hết sức khó để có được thống kê chính xác số người Phật giáo, bởi vì không có nghi thức hay luật lệ nào bắt buộc họ phải khai báo tín ngưỡng của họ. Hơn nữa trong các nước dân chủ, tín ngưỡng là một vấn đề cá nhân, không ai có quyền hỏi hay chính thức kiểm kê, vì thế các con số không được chính xác lắm.

Trên một bình diện khác, một con số thống kê đơn thuần không thể biểu trưng đầy đủ ý nghĩa của một sự kiện. Điều đáng ghi nhận hơn là theo các cuộc thăm dò cho biết thì những người Phật tử Tây phương nói chung hầu hết thuộc thành phần trí thức có trình độ học vấn cao, phần lớn sinh sống trong những vùng đô thị. Sinh hoạt nghề nghiệp của họ thuộc các lãnh vực như: giáo dục, y tế, nghệ thuật, khoa học, văn hóa...

Tờ báo L'Ardennais còn cho biết thêm là trong số này 60% là phụ nữ và nêu lên trường hợp một người phụ nữ đã tìm thấy ý nghĩa cho cuộc sống của mình nhờ vào Phật giáo. Khi đọc bài báo trên đây có lẽ chúng ta cũng không khỏi liên tưởng rằng đây cũng là một lời nhắn nhủ nào đó đến những người phụ nữ khác trên những vùng quê hương khác. Thật vậy Phật giáo lúc nào cũng có thể mang lại cho họ một giải pháp và mở ra cho họ một con đường dù trong bất cứ một cảnh huống nào xảy ra với họ.

Bures-Sur-Yvette, 05.09.11

Hoang Phong chuyển ngữ         

 

(tài liệu chính: http://www.lunion.presse.fr/article/aisne/rencontre-avec-un-lama)

Ngôi chùa Shedup Künsang Chöling thật khiêm tốn trong ngôi làng Septvaux

thuộc tỉnh Aine trong vùng đông bắc nước Pháp

Vị Lạt-Ma Tenzin Samphel  ăn mặc theo người thế tục để hòa mình với những người chung quanh (?), thế nhưng bên trong ông hình như tiềm ẩn những gì thật thâm sâu.

Ca sĩ, diễn viên sân khấu và ngôi sao điện ảnh Véronique Jannot

Quyển sách của bà Véronique Jannot:

"Tìm thấy một con đường" (Trouver le chemin), nxb: Editions de Noyelles, 2006

"Đây là quyển sách thuật lại cuộc hành trình của cá nhân tôi đưa tôi đến với triết học Phật giáo bắt đầu từ những năm cuối cùng của thập niên 1980". Câu trích dẫn trên đây cũng là câu đầu tiên trong sách và có thể biểu trưng phần nào cho nội dung của toàn bộ quyển sách.

 

Lời giới thiệu của nhà xuất bản

Vui vẻ, yêu đời và tràn đầy sức sống là những gì luôn hiện lên nơi con người của bà, thế nhưng... Đây là lần đầu tiên, người con yêu quý của truyền hình Pháp đã thổ lộ những đớn đau của mình: một cơn bệnh ngặt nghèo xảy đến lúc mới hai mươi hai tuổi đời đã cướp đi cái diễm phúc được làm mẹ vào một ngày nào đó của một người con gái. Và cũng là lần đầu tiên trong quyển sách này bà nhắc đến tai nạn thảm thương xảy ra cho người yêu của bà là tay đua xe hơi F1 Didier Pironi. Quyển sách thuật lại thật nhiều giai thoại khiến chúng ta không khỏi cảm thấy mình cùng chia sẻ với bà con đường mà bà đã tìm thấy: đấy là con đường Phật giáo đã giúp cho bà khỏi bệnh, mang lại cho bà một tầm nhìn khác hơn về sự hiện hữu này, và giúp bà xả thân trong việc giúp đỡ xứ Tây Tạng.

Dựa vào một hướng nhìn thật trong sáng căn cứ vào triết học Phật giáo, bà đã nêu lên cho chúng ta thấy một lối sống thường nhật có thể phù hợp với khả năng của tất cả mọi người. Bà cũng không quên nhắc đến trong sách những người phụ nữ ngoại hạng mà bà đã từng gặp trong số những người dân Tây Tạng lưu vong. Bà cũng nhắc đến người thầy tâm linh của mình là Sogyal Rimpoché. Thật nhiều giai thoại đưa chúng ta lên những đỉnh non chót vót và hình như nơi những đỉnh non ấy có cất giấu những chiếc chìa khóa giúp mang lại cho chúng ta một niềm hạnh phúc đích thực.

Ghi chú thêm của người dịch:

Danh vọng, tiền bạc, sắc đẹp... thường che giấu phía sau chúng những khổ đau mênh mông. Dù chúng ta có dồn hết nổ lực để làm gia tăng thêm tiếng tăm, của cải... hầu che lấp hay bù đắp cho khổ đau, thế nhưng cuối cùng thì mọi cố gắng theo chiều hướng đó đều cũng chỉ là những cách làm cho khổ đau trở nên ngày càng gay gắt hơn. Thiết nghĩ có lẽ tốt hơn hết là nên quay lưng lại để nhìn thẳng vào khổ đau của mình hầu khám phá ra một tầm nhìn khác hơn về sự hiện hữu của chính mình trong thế gian này.

Bà Véronique Jannot sinh ngày 7 tháng 5, năm 1957, là ca sĩ, diễn viên sân khấu và tài tử điện ảnh, đã diễn xuất trong nhiều chục bộ phim. Người bạn đường của bà là Didier Pironi đã chết trong một tai nạn xảy ra khi đua tàu ca-nô cao tốc vào năm 1987. Sau biến cố đó bà thay đổi lối sống, xả thân chăm lo cho trẻ em Phi Châu và Tây Tạng.

Vị thầy tâm linh của bà là Sogyal Rimpoché, là một vị Lạt-Ma thuộc học phái Đại Cứu Kính (Dzongchen), tác giả quyển "Tử thư Tây Tạng" (Bardo Thödol). Quyển sách này đã được dịch ra 31 thứ tiếng, phát hành trong 61 quốc gia và đã bán được nhiều chục triệu cuốn.

Hiện nay bà Véronique Jannot đang hợp tác với em gái của Đức Đạt-Lai Lạt-Ma là bà Jetsun Pema trong nhiều chương trình từ thiện.

Nhà sư Sogyal Rimpoché, thầy của bà Véronique Jannot

và cũng là người biên soạn tập sách "Tử thư Tây Tạng"

Véronique Jannot và Jetsun Pema, em gái của Đức Đạt-Lai Lạt-Ma