Từ bỏ vị trí triệu người mơ
Tại Tây Tạng – Kinh đô của Phật giáo thế giới, vẫn tồn tại tục lệ đào
tạo Phật sống (Đạt Lai Lạt Ma) bắt nguồn từ thuyết tái sinh của đạo
Phật: con người có thể đầu thai, sống luân hồi qua nhiều kiếp. Người
đứng đầu giáo hội Phật giáo chính là Đức Phật mượn thân xác con người
để hiện hữu nơi trần thế, cứu độ chúng sinh. Khi thân xác ấy tiêu tàn
theo quy luật của tạo hóa, Đức Phật sẽ tái thế vào một thân xác khác
Ngài sẽ hóa thân vào hình hài một đứa trẻ nào đó, gọi là linh đồng.
Việc lựa chọn Phật sống được thực hiện theo một quy tắc rất khắt khe.
Các vị cao tăng sẽ căn cứ vào những lời dặn dò trước khi viên tịch của
vị Phật sống cùng những lời báo mộng của vị thần Hộ pháp có tên Lạp
Mục Xuy Trung về phương hướng và địa danh mà linh đồng sinh ra, để chia
thành nhiều nhóm đi tìm.
Thường mỗi nhóm sẽ tìm được vài linh đồng, khiến tổng số hiện thân
của Đức Phật có khi lên tới hàng chục. Tuy nhiên, phải qua nhiều vòng
sàng lọc, dựa vào một loạt các tiêu chí ngặt nghèo như địa điểm ra đời,
năm sinh, phong thủy của vùng đất nơi linh đồng được sinh ra, tướng
mạo, khả năng đối đáp... sẽ chỉ còn một vài linh đồng đáp ứng được tiêu
chuẩn để trở thành Phật sống. Và khi được chọn trở thành Phật sống
những đứa trẻ này sẽ bắt đầu sống và học tập một chế độ khắt khe để đủ
trình độ dẫn dắt tinh thần cho hàng triệu phật tử.
Tây Tạng Phật giáo được phổ biến khá rộng rãi trên thế giới, nên việc
chọn Phật sống cũng diễn ra không chỉ ở Tây Tạng mà có cả những người
châu Âu, Mỹ… Và Osel Hita Torres - Vị Phật sống đầu tiên trong lịch sử
cũng đến từ một nơi ngoài vùng đất Tây Tạng. Câu chuyện bắt đầu từ
tháng 3/1984, khi Lama Yeshe - Đại sư của Phật giáo Tây Tạng sáng lập
Hội Bảo tồn Phật giáo Đại thừa ở Califfornia (Mỹ) qua đời ở tuổi 49.
Gần một năm sau, ngày 12/2/1985, cậu bé Osel Hita Torres, con của hai
môn đệ Lama Yeshe ra đời. Bố mẹ đặt tên cho cậu là Osel (Tịnh Quang)
cũng là để tưởng nhớ bậc đại sư của mình. Chỉ ít lâu sau khi Torres ra
đời, người ta phát hiện cậu bé có những dấu hiệu thể hiện là hóa thân
của Lama Yeshe kiếp trước như nhận ra những người quen biết Lama Yeshe
trước đây.
Sau nhiều cuộc kiểm tra nghiêm ngặt, kỹ lưỡng, đích thân người được
coi là đứng đầu Phật giáo Tây Tạng hiện nay đã công nhận điều này. Ngày
17/3/1987, Torres được tấn phong làm Phật sống với tên Tenzin Osel
Rinpoche, gọi tắt là Lama Osel. Lên 6 tuổi, cậu được đưa vào thiền
viện Sera ở miền Nam Ấn Độ học tập để chuẩn bị kế tục sự nghiệp của Lama
Yeshe - làm ngọn cờ của Phật giáo Tây Tạng ở phương Tây.
Torres khi còn là Phật sống ở Ấn Độ (trái) và cuộc sống thật hiện nay (phải).
Thế nhưng, tháng 5/2009, báo chí Tây Ban Nha đồng loạt đăng tải thông
tin gây chấn động rằng: Lama Osel – lúc đó đã là một chàng trai 24
tuổi, đang có ý định từ bỏ phẩm vị để trở thành một nhà…làm phim. Tờ El Mundo
dẫn những lời trần tình của Torres: “Khi mới 14 tháng tuổi tôi đã bị
đưa sang Ấn Độ. Ở đó người ta khoác cho tôi một chiếc áo cà sa thêu
vàng óng ánh và đặt tôi lên ngai để mọi người thờ phụng. Họ kéo tôi
khỏi gia đình mình và đưa tôi đến một hoàn cảnh sống của thời trung
cổ”.
Báo này còn cho biết, thời điểm đó, thay vì sống ở tu viện, vị Đạt
Lai Lạt Ma trẻ tuổi này đang mặc quần áo theo phong cách hip hop, để
tóc dài và thích nói về thần tượng của mình là nghệ sĩ đàn guitar Jimi
Hendrix (đã chết vì uống rượu và dùng thuốc ngủ quá liều) hơn là rao
giảng kinh Phật. Bất chấp những lời khuyên của các cao tăng, Torres đã
rời Ấn Độ trở về Tây Ban Nha, theo học tại khoa Điện ảnh tại Đại học
Madrid.
Những bi kịch đời thường sau ánh hào quang
Trong khi Lama Osel muốn làm người thường thì hàng triệu gia đình ở
Tây Tạng và nhiều nơi trên thế giới lại mơ con cái mình được trở thành
Phật sống. Ngoài lý do sùng bái Phật giáo, ước nguyện này cũng xuất
phát từ những toan tính rất đời thường. Với địa hình chủ yếu là núi non
hiểm trở, nền kinh tế Tây Tạng ngàn đời nay luôn gắn liền với chăn
nuôi và trồng trọt trên những vách đá lởm chởm khô cằn. Cuộc sống phụ
thuộc quá nhiều vào thiên nhiên khiến những người nông dân Tây Tạng gặp
nhiều khó khăn.
Trong khi đó, nếu trở thành Phật sống, con trai họ sẽ đứng đầu Phật
giáo Tây Tạng – vốn được mệnh danh là đất tổ của Phật giáo toàn thế
giới. Cuộc sống vật chất dù chay tịnh nhưng cũng vô cùng sung túc, còn
quyền lực tinh thần của Phật sống thì gần như là vô biên với các phật
tử.
|
Cậu bé Losang Doje được chọn làm Phật sống Tây Tạng khi mới 4 tuổi. |
Ngay cả khi không vượt qua được các vòng sơ loại, hay không may mắn
được chọn trở thành Phật sống thì các linh đồng vẫn có địa vị cao trong
Phật giáo Tây Tạng một cách dễ dàng hơn các chư tăng khác, vốn phải
phấn đấu bằng con đường tu tập khổ hạnh đầy gian nan.
Với những gia đình ở Tây Tạng, nếu không may mắn có con được coi là
linh đồng, thì họ cũng thường gửi con vào chùa tu hành từ khi còn rất
nhỏ. Theo truyền thống ở Tây Tạng, nam giới thường dành ra một khoảng
thời gian nhất định trong cuộc đời để xuất gia làm thầy tu.
Sau đó, họ có thể hoàn tục, chỉ còn là một Phật tử bình thường, nhưng
cũng có thể chọn tu hành trọn đời. Nhiều gia đình Tây Tạng có ít nhất
một con trai là nhà sư. dù trở thành một nhà sư bình thường hay Phật
sống, những đứa trẻ bị đưa vào chùa từ lúc quá nhỏ cũng ít nhiều chịu
những bi kịch như chàng trai Tây Ban Nha Torres tiết lộ.
Theo quy định, việc lựa chọn các linh đồng phải là những đứa trẻ còn
rất nhỏ, thường chỉ trong khoảng 4 - 6 tuổi. Sau vài năm đào tạo, đến
lúc được chọn, Phật sống chỉ khoảng 10 tuổi. Tạp chí National Geographic (thuộc
Hội Địa lý Hoa Kỳ) từng đăng bài lên án thiết chế tôn giáo này vì cho
rằng, ở độ tuổi còn quá non nớt đó, những đứa trẻ chưa thể có ý thức
đầy đủ và đúng đắn, nhất là về một thứ phức tạp như tôn giáo. Chính
người lớn đã chọn lựa tương lai cho chúng theo ý muốn của mình.
Thật vậy, nhiều trẻ em được đưa vào chùa từ lúc quá bé đã quên mất
gia đình chỉ sau một vài năm tu hành. Bởi vì, ngay sau khi xuất gia,
những chú bé này sẽ phải ở hẳn trong chùa, không tiếp xúc với bên ngoài
để tập trung học tập về giáo lý, ngồi thiền, tập yoga, nghiên cứu về y
dược…
Sau khoảng 5 năm tu hành, khi được nhập thế hàng ngày để tiến hành
các nghi lễ cho dân chúng, giảng kinh, khám bệnh cứu người… những chú
bé năm xưa đã trở thành một người khác. Ngay cả cha mẹ, anh chị em sẽ
phải cúi lạy họ - vị Phật sống đầy tôn kính - mỗi khi gặp mặt. Có thể
các Phật sống này vẫn nhớ đó là cha mẹ, người thân của mình nhưng hai
chữ “ruột thịt” không còn thiêng liêng như nó vốn có nữa.
Tự do tín ngưỡng là quyền của mỗi người và Phật giáo với những giáo
lý chủ yếu khuyên con người làm điều thiện vẫn được chào đón nhiều nơi
trên thế giới. Tuy nhiên, câu chuyện về vị Phật sống duy nhất từ bỏ
phẩm vị cũng là một vấn đề nghiêm túc về tính nhân bản.
Sau khi tốt nghiệp đại học, Torres vẫn phát biểu rằng việc cùng lúc
được thừa hưởng cả hai nền văn hóa phương Đông và phương Tây là một đặc
ân, đồng thời phủ nhận thông tin cho rằng mối quan hệ giữa anh và Phật
giáo Tây Tạng đã bị cắt đứt, nhưng anh khẳng định mình sẽ theo đuổi sự
nghiệp điện ảnh và không trở lại với vai trò Phật sống.
Câu chuyện của anh đã trở thành ví dụ để người ta nghi ngờ về thuyết
tái sinh của Phật giáo. Đáp lại, các lãnh đạo tối cao của Tây Tạng Phật
giáo lập luận rằng, sư tăng phải tu nhiều kiếp mới có thể thành Phật,
mới thực sự thoát khỏi luân hồi. Vì thế việc Torres kiếp trước từng là
một cao tăng, nhưng kiếp này lại không thể đắc đạo do những cám dỗ của
cuộc đời thì cũng là một chuyện bình thường.
Theo Thanh Tùng - GĐN