KINH PHÁP HOA GIẢNG GIẢI

Mục lục

• Lời Mở Đầu
• PHẦN GIỚI THIỆU
• 01 Phẩm TỰA
• 02 Phẩm PHƯƠNG TIỆN
• 03. Phẩm THÍ DỤ
• 04. Phẩm TÍN GIẢI
• 05. Phẩm DƯỢC THẢO DỤ
• 06. Phẩm THỌ KÝ
• 07. Phẩm HÓA THÀNH DỤ
• 08. Phẩm NGŨ BÁCH ĐỆ TỬ THỌ KÝ
• 09. Phẩm THỌ HỌC VÔ HỌC NHÂN KÝ
• 10. Phẩm PHÁP SƯ
• 11. Phẩm HIỆN BẢO THÁP
• 12. Phẩm ĐỀ BÀ ĐẠT ĐA
• 13. Phẩm KHUYÊN TRÌ
• 14. Phẩm AN LẠC HẠNH
• 15. Phẩm TÙNG ĐỊA DŨNG XUẤT
• 16. Phẩm NHƯ LAI THỌ LƯỢNG
• 17. Phẩm PHÂN BIỆT CÔNG ĐỨC
• 18. Phẩm TÙY HỶ CÔNG ĐỨC
• 19. Phẩm PHÁP SƯ CÔNG ĐỨC
• 20. Phẩm THƯỜNG BẤT KHINH BỒ TÁT
• 21. Phẩm NHƯ LAI THẦN LỰC
• 22. Phẩm CHÚC LỤY
• 23. Phẩm DƯỢC VƯƠNG BỒ TÁT BỔN SỰ
• 24. Phẩm DIỆU ÂM BỒ TÁT
• 25. Phẩm QUÁN THẾ ÂM BỒ TÁT PHỔ MÔN
• 26. Phẩm ĐÀ-LA-NI
• 27. Phẩm DIỆU TRANG NGHIÊM VƯƠNG BỔN SỰ
• 28. Phẩm PHỔ HIỀN BỒ TÁT KHUYẾN PHÁT
• PHẦN TỔNG LUẬN
• PHẦN PHỤ LỤC

Chương Thứ Mười Bốn

Phẩm AN LẠC HẠNH

Download Giọng Đọc: Nguyên Hà 

Phẩm này là một trong những phẩm được người đời sau thêm vào vì tính kỳ thị nữ giới và có những đoạn diễn đạt tư tưởng rất tầm thường  không thuộc về Pháp Hoa, là hệ tư tưởng tối thượng thừa của Phật giáo Đại thừa. Các hàng Bồ Tát ở phẩm trên đã phát nguyện sau khi Phật nhập Niết bàn sẽ đem kinh Pháp Hoa giáo hóa cho người đời sau cho dù có gặp chướng ngại các ngài vẫn không thoái chuyển. Hạnh Bồ Tát là những công hạnh to lớn đòi hỏi Bồ Tát phải có sức kiên trì, lòng dũng mãnh để đối đầu với những chúng sinh kiên cường khó giáo hóa. Ngược lại chẳng những Bồ Tát không độ được đời mà có thể bị đời độ lại nghĩa là bị đời lôi cuốn nhận chìm trong bể ái sông mê rồi gánh chịu bao phiền não khổ đau. Do đó An Lạc Hạnh là phương pháp hộ trì Pháp Hoa để cứu độ chúng sinh và đem lại cho mọi người sự an vui trong cuộc sống. Bởi vì thanh tịnh Niết bàn ở tại tâm chớ không phải là một cảnh giới xa xôi nào khác. Vì vậy chủ yếu của phẩm này là Phật dạy cho Bồ Tát hay cho những ai phát tâm truyền bá, giảng nói, xiễn dương kinh Pháp Hoa những phương pháp để đem lại sự an lạc vừa cho mình và vừa cho người nghe. Thật vậy, học Phật và tu Phật là để có an lạc vì thế trong tiến trình tu học Chánh pháp mà không có an lạc, phiền não luôn dấy khởi nghĩa là hành giả không áp dụng, thực hành đúng những gì mình đã học, cần phải sửa lại.

Bấy giờ,  Bồ-tát Văn Thù Sư Lợi bạch Phật:

-Thế Tôn! Các vị Bồ-tát  này làm việc khó có là phát nguyện hộ trì, đọc nói kinh Pháp Hoa trong đời ác trược về sau. Thế Tôn! Làm thế nào mà các vị Bồ-tát này nói được kinh Pháp Hoa trong đời ác trược?

Phật bảo Văn Thù: 

-Nếu Bồ-tát Ma-ha-tát, ở đời ác trược, muốn nói kinh này thì nên an trú vào 4 pháp sau đây:

          Tuy kinh nói trong đời ác trược về sau, nhưng thật ra bất cứ ở đâu và bất lúc nào hễ có con người là có tranh giành, chấp thủ, lợi mình hại người. Người tranh với người, nhà này tranh chấp với nhà kia, nước này tranh với nước nọ, thế giới này tranh với thế giới kia không bao giờ ngừng nghĩ. Hãy nhìn ngược lại dòng lịch sử nhận loại, hễ hết bình thì tới loạn. Con người cũng vì tham vọng mà đưa đến bao nhiêu cuộc chiến tranh, tàn sát giết hại lẫn nhau. Vì thế Phật mới ví thế giới này là nhà lửa bởi vì hằng ngày lửa tham đắm, lửa hận thù, lửa si mê ái dục ầm ỉ cháy trong tâm của tất cả mọi người. Do đó muốn vào nhà lửa mà không bị cháy, Bồ Tát phải mặc đồ chống lửa thì mới có thể viên thành hạnh Bồ Tát được.

1)Hành Xứ:  Bồ-tát hành xứ là đứng vững trên đất nhẫn nhục, diệu hoà thuận thảo mà không nóng nảy, tâm cũng chẳng sợ sệt, lại ở trong muôn vật mà lòng không xao xuyến, xem muôn vật trống không như “thật tướng”, không nghĩ ngợi gì mà cũng không phân biệt.

Nhẫn nhục là để đối trị với sân hận, giận hờn. Đây là đức tính tốt đẹp được tán thán nhiều nhất trong hầu hết các kinh sách Phật giáo. Con người có sự bất mãn hay sung sướng là do sự đánh giá sự vật qua cái nhìn sai lầm mà cái Ta là chủ động chính. Thiếu kiên nhẫn và kém chịu đựng chính là do tâm Sân mà ra. Khi chúng sinh thấu hiểu luật nhân quả và lý duyên khởi thì họ sẽ tránh gây ra nghiệp cho mình khi nghịch cảnh đến. Nếu hành xử theo luật con người là lấy oán báo oán thì hận thù càng ngày càng chồng chất biết đến bao giờ. Khi tu hạnh nhẫn nhục là tránh gây tạo nghiệp cho mình thì chúng sinh mặc dù không trả thù báo oán mà vẫn an nhiên tự tại vì luật nhân quả sẽ trói chặt kẻ đó rồi đâu cần họ phải ra tay. Do đó muốn thực hành hạnh nhẫn nhục cho hữu hiệu chúng sinh cần cảnh giác để nhận biết sự phản ứng sinh khởi của mình khi đối diện với cảnh trái ý nghịch lòng. Đối với:

*Thân nhẫn: Con người khi đối diện với nắng mưa, đói khát, đau ốm bệnh tật hoặc bị người đánh đập hành hạ mà vẫn cam chịu, không phàn nàn hay chống cự lại tức là tu theo thân nhẫn.

*Khẩu nhẫn: Cho dù thân đã nhẫn không chống lại người khi bị hành hạ đánh đập và trước những lời nhục mạ mắng nhiếc chua cay mà miệng cũng không thốt ra những lời nguyền rủa độc ác thì đây chính là tu theo khẩu nhẫn.

*Ý nhẫn:Cái khó và quan trọng nhất là tu nhẫn trong tâm. Khi tâm hồn không còn căm hờn, oán hận thì tâm sẽ trong sáng và an nhiên tự tại để loại bỏ đi những tư tưởng hắc ám khiến con người tạo nghiệp. Vì thế kinh Hoa Nghiêm có câu:”Nhất niệm sân tâm khởi, bá vạn chướng môn khai” tức là một niệm sân hận nổi lên thì trăm ngàn cửa nghiệp chướng đều mở ra.

Trong ba thứ nhẫn nầy thì ý nhẫn là khó thực hành nhất bởi vì đôi khi thân có thể chịu đựng được cực hình, nhưng miệng vẫn lẩm bẩm lời nguyền rủa. Mà miệng có nói cũng là do tư tưởng chuyển đến mà thôi. Có người tuy miệng không thốt ra lời nguyền rủa nhưng tâm thì tức giận bừng cháy cả tim gan. Thế thì con người muốn kiềm chế để tu theo hạnh nhẫn nhục viên mãn thì phải kiềm chế tư tưởng được trong lành. Có như thế thì ý nhẫn mới kiềm chế khẩu nhẫn và sau cùng họ mới thành công với thân nhẫn. Vì ý là nhân mà thân, khẩu là quả của nó. Thêm nữa người tu theo hạnh nhẫn nhục sẽ có đủ trí tuệ để áp dụng Từ-Bi-Hỷ-Xả vào trong cuộc sống. Chính trí tuệ nầy sẽ đối trị và làm tiêu tan sự bất mãn và tâm sân hận.   

Ngày xưa Đức Phật đã trải qua biết bao chông gai cực khổ trước khi Ngài chứng quả Bồ-đề. Nếu không tu theo hạnh nhẫn nhục thì làm sao Ngài thành Phật được? Thời gian tu hành đối với phàm nhân để viên thành Phật đạo kéo dai gần như là vô tận vì thế nếu không có đức tính kiên nhẫn phi thường thì không thể nào thành công được. Các vị Bồ tát tu hạnh nhẫn nhục để tâm không bị phiền nhiễu bởi những bất trắc xảy ra trong cuộc đời. Các Ngài không phiền hà khi người khác nói những lời thô lổ, nói dối hay mắng nhiếc nhục mạ họ. Thậm chí Bồ tát vẫn kiên trì chịu đựng khi thân thể bị hành hạ, bị tra tấn và ngay cả đến cái chết các Ngài vẫn an nhiên tự tại.

2)Thân Cận Xứ:  Bồ-tát không gần gũi:

-Hạng người quyền thế ( vua, con vua, quan lớn, quan nhỏ)

-Hạng người  tu theo ngoại đạo ( Phạm-chí, Ni-kiền-tử…)

-Hạng văn nhân, thi sĩ của thế tục

-Các phái Lộ-già-da-đà, Nghịch-lộ già-da-đà.

-Hạng người chơi hung, lấy sự đâm chém, đánh đá làm thích.

-Bọn Na-la quen chơi với sự tà thuật biến hoá.

-Bọn Chiên-đà-la.

-Hạng người làm sai giới luật như nuôi heo, dê, gà, chó, đi săn, chài lưới

Những người trong các giới ấy, nếu có lúc họ đến với mình, thì Bồ-tát phải vì họ mà giảng dạy cho họ nghe, lòng đừng hy vọng mong cầu một điều gì.

Khi nói về cầu thân với người quyền thế thì Bồ Tát Di Lặc là một thí dụ điển hình. Tuy xuất gia nhưng ngài Di Lặc không chú tâm tu hành mà muốn kết thân, cầu danh với những hàng danh gia vọng tộc, quan quyền, giàu có. Đây là bài học điển hình cho các tu sĩ còn ham chuộng danh lợi, chạy theo uy quyền, tham gia chính trị, phế bỏ cả đời tu của mình. Người tu sĩ mà thích kết thân, giao du và dựa hơi với hạng quan quyền, người giàu có mà cho đó là phước đức, danh vọng, địa vị của mình là thiếu đức hạnh. Đối với người tu sĩ chân chính là phải tách mình ra khỏi xã hội, không chạy theo danh văn lợi dưỡng, không nhiễm ô tham đắm thế tình mà phải luôn bồi dưỡng trí tuệ thì mới là sống đúng theo chánh pháp để có thể diệt được cái bản ngã tối tăm.

Thuở ấy, có vị tỳ-kheo Hạt-tha-ca thường hay tranh-luận với các du-sĩ ngoại-đạo, nhưng vì đuối lý nên chẳng thắng được họ. Tỳ-kheo Hạt liền hẹn với họ, sẽ gặp nhau lại ở một nơi khác. Đến gần giờ hẹn, ông Hạt liền đến sớm, chưa thấy các du-sĩ tới nơi, mới vênh-váo bảo mọi người là bọn ngoại-đạo đã chịu thua tài biện-luận của mình, nên chẳng đến nơi hẹn. Mánh-lới nầy đến tai Đức Phật. Ngài liền cho gọi tỳ-kheo Hạt-tha-ca đến và bảo: "Nầy tỳ-kheo Hạt-tha-ca, tại sao ông lại có thái-độ giả-dối như thế? Chẳng phải cạo trọc đầu mà có được danh-nghĩa Sa-môn. Kẻ đã dứt trừ xong mọi ác-ý mới là Sa-môn."

Rồi Đức Phật mới nói lên hai bài Kệ sau đây:

Cạo đầu chưa hẳn là Sa-môn,

Nếu hay nói dối, thiếu giới-hạnh,

Tham-dục, luyến-ái vẫn còn mạnh,

Sao được xứng-danh là Sa-môn.

(Kệ số 264-kinh Pháp Cú)

Ai khắc-phục, hoàn-toàn lìa bỏ,

Hành-động ác, cả lớn lẫn nhỏ,

Đã vượt qua hết các điều tà,

Mới xứng-danh là bực Sa-môn.

(Kệ số 265-kinh Pháp Cú)

Trong phẩm "Tịnh Lự" trong "Pháp Uẩn Túc Luận" đề cập đến bốn hạng người xuất gia như sau:

a. Thân xuất gia mà tâm không xuất gia

"Có một loại người đối với những dục cảnh, thân người ấy tuy đã xa lìa những dục cảnh, nhưng tâm vẫn còn đắm trước. Như có người cạo bỏ râu tóc, mặc áo ca sa, chánh tín xuất gia, người ấy tuy thân tướng là xuất gia, nhưng tâm vị ấy vẫn còn tham luyến nhớ nghĩ về những dục cảnh mà người ấy đã được cảm thọ trước đây. Những người này, gọi là thân xuất gia mà tâm chưa xuất gia".

Hạng người thứ nhất này, thân thể tuy là hình tướng của người xuất gia, cạo bỏ râu tóc, mặc áo càsa, nhưng tâm tánh của người ấy chưa xuất gia vì tham ái ngũ dục lục, tìm cầu lợi dưỡng. Ðứng trên phương diện tu tập trong Phật giáo, người này không phải là hạng người chân chánh xuất gia.

b. Tâm xuất gia mà thân chưa xuất gia

"Có một hạng người, đối các những dục cảnh, tâm tuy đã xa lìa mà thân vẫn chưa xa lìa. Như có người, tuy có vợ con, ruộng vườn, nhà cửa, trang sức châu báu, xoa ướp hương thơm, ăn uống những thứ thượng diệu, có người hầu hạ v.v... nhưng người ấy đối với các dục cảnh, tâm không sanh nhiễm trước, tham ái. Người ấy, thân tuy là tại gia mà tâm đã xuất gia, người này gọi là tâm xuất gia mà thân chưa xuất gia".

Hạng người thứ 2 này, thân thể người ấy khi còn hình tướng là người tại gia, nhưng tâm đã xuất gia, không còn tham luyến ngũ dục của thế gian. Ðối với hạng người này hình tướng tuy chưa xuất gia nhưng tâm đã dược an lạc, giải thoát như Ngài Duy Ma Cật.

c. Thân và tâm đều xuất gia

"Có hạng người đối với những dục cảnh. Như có người, cạo bỏ râu tóc, mặc áo cà sa, chánh tín xuất gia. Người ấy đối với những dục cảnh tâm không tưởng nhơ,ù luyến ái những dục cảnh trước đây đã thọ dụng, tâm vị ấy thường ăn năn sám hối những lỗi lầm, sống trong chánh niệm. Người ấy được gọi là thân và tâm điều xuất gia".

d. Thân và tâm không xuất gia

Có một hạng người, đối với các dục cảnh. Như người có vợ con, ruộng vườn, nhà cửa, châu báu, trang sức vàng ngọc, xoa ướp hương thơm, an uống thượng diệu, có người hầu hạ v.v... đối với các dục cảnh, người ấy sanh tâm tham luyến. Người này được gọi là thân và tâm không xuất gia".

Hạng người thứ 4 này, đức Phật muốn ám chỉ người thế tục, không hiểu và tu theo Phật Pháp.

Theo quan điểm Phật giáo, đức Phật chỉ đề cao khen ngợi hạng người thứ 3 là "Thân xuất gia và tâm xuất gia" và hạng người thứ 2 là "Tâm xuất gia mà thân chưa xuất gia". Vì hai hạng người này, tâm của họ đã thật sự xa rời không còn tham ái đối với ngũ dục lạc, do vì không còn tham luyến đối với ngũ dục, cho nên tất cả những sầu, bi, khổ, não không còn nữa, tâm vị ấy đã thật sự giải thoát. Hai hạng người này là đệ tử chân chính của đức Phật, một đại diện cho người xuất gia và một đại diện cho người tại gia, là hai hạng người đến với đức Phật với mục đíc mong cầu giải thoát, không phải vì lợi dưỡng hay địa vị. Hai hạng người còn lại là hạng người thứ nhất và thứ tư bị Phật chê trách, vì cuộc sống của họ không hướng đến mục đích tối thượng là sự giải thoát. Hạng người thứ nhất tuy thân đã xuất gia nhưng tâm vẫn còn tham đắm 5 thứ dục lạc là: 1. tiền tài, 2. sắc đẹp, 3. địa vị, 4. ăn uống, 5. ngủ nghĩ. Vì theo Phật giáo 5 thứ này là những thứ làm chướng ngại con đường tiến tu đạo nghiệp, do đó Phật khuyên mọi người nhất là hạng người xuất gia tránh xa ngũ dục. Do vậy, đối với những người tuy đã cạo bỏ râu tóc, mặt aó của người xuất gia, nhưng tâm vẫn chưa rời ngũ dục, người âý chắc chắn không gặt hái kết quả tốt nào mà đạo Phật mang đến, như người vào rừng trầm hương để nhặt trầm hương, nhưng khi người ấy vào rừng, chỉ mang về một số cỏ gai, chùm gởi mà thôi. Sự thật, hạng người thứ nhất này, xưa cũng như hiện nay không phải là không có trong Tăng già. Là người Phật tử chân chính chúng ta cần có thái độ thận trọng, đến với đạo Phật là đến với mục đích mong cầu giải thoát, và phục vụ chung, không phục vụ cho tư lợi, bất cứ cá nhân nào và riêng ai.

Phải biết rằng :

Niệm mà không chấp có niệm, đó là chánh niệm.

Hành mà không chấp có hành, đó là chánh tinh tấn.

Độ mà không chấp có độ, đó là chánh tư duy.

Tu mà không chấp có tu, đó là chánh kiến.

Còn người tu sĩ mà có uy quyền ghê gớm, danh vọng ghê gớm, đạo đức ghê gớm, tiền của ghê gớm thì người này là đệ tử của đạo “sự nghiệp uy quyền” chớ đâu phải đệ tử của Phật Thích Ca là đạo giải thoát giác ngộ. Nhưng nếu muốn có sự nghiệp uy quyền thì cứ hoàn tục trở về với gia đình mà tha hồ thỏa chí bình sinh, sống đời vinh thân phì da chớ đừng núp dưới cội Bồ-đề mà làm ô uế cửa thiền.

Ngày xưa đức Phật và biết bao đệ tử của Ngài từ bỏ giàu sang phú quý, quyền cao chức trọng để xuất gia cầu đạo và sống đời thanh bần an lạc mà hoằng pháp lợi sanh. Ngày nay người đệ tử Phật thì ngược lại muốn xuất gia để có được quyền uy, danh vọng, ăn trên ngồi trước, giàu sang phú quý. Như thế đủ biết tinh thần : ”Xã phú cầu bần xã thân cầu đạo” chỉ còn là kỷ niệm, là cái bóng của quá khứ.

Người tu hành cần tìm nơi thanh vắng để tỉnh tâm vì thế những điều ở trên chẳng qua chỉ là nhắc lại để Bồ Tát đừng dính mắc nơi thế trần. Ngày xưa Lục Tổ Huệ Năng nhiều lần được vua Vỏ Tắc Thiên thỉnh vào cung, nhưng ngài đều từ chối. Trong lời từ chối, có câu “Tôi nguyện được trọn đời ở chốn núi rừng”. Tứ Tổ Đạo Tín cũng được vua Đường Thái Tông thỉnh vào cung, nhưng ngài cũng cự tuyệt. Thế thì những vị tu chứng, đạo cao đức trọng lúc nào cũng hành xử giống nhau. Ngược lại, những người khác thì cầu mong được làm quốc sư, tăng thống, thân cận với vua quan, chạy theo vinh hoa phú quý, dấn thân làm chính trị như Thiền sư Thích Mật Thể. Đến khi thức tỉnh biết mình lầm đường thì chính trị quay lại giết chết ông.Đạo Phật dưới đời nhà Trần mang nặng tinh thần nhập thế tích cực qua hệ tư tưởng “Cư Trần Lạc Đạo”. Đó là các Thiền sư công khai bàn luận chính trị, đề xuất nguyên lý trị quốc theo kiểu Quốc sư Viên Thông đời Lý (1080-1151). Hệ tư tưởng này còn được gọi là “Phật giáo thế sự”. Không lẽ nhân tài, hiền đức trong xã hội biến mất hết rồi hay sao mà phải cần những vị “xuất gia” tham gia việc trị quốc an dân? Ngày xưa chính đức Phật đã khuyên Đề Bà Đạt Đa nên hoàn tục vì tuy là người xuất gia, nhưng “tâm không vào đạo” nên ông luôn nuôi dưỡng những tư tưởng bất thiện, cố tranh giành thế lực, chia rẽ Tăng đoàn để mưu lợi riêng cho mình. Đối với Tăng đoàn, Đề Bà Đạt Đa muốn chiếm ngôi vị của Phật, còn đối với thế sự ông xuối vua A Xà Thế giết cha, hại mẹ, làm chuyện vô luân. Màn vô minh hắc ám che lấp tâm tánh thuần lương khiến ông làm việc phản sư, phạm giáo mà phải bị đọa vào địa ngục A tỳ. Phật giáo muôn đời vẫn là Phật giáo, người đệ tử Phật không thể vì “tham vọng chính trị” mà biến thể đạo Phật dưới bất cứ hình thức nào.

Sau khi đức Phật thành đạo, Ngài trở về cung thành Ca tỳ la vệ thăm lại vua cha và gia đình. Vua Tịnh Phạn thương nhớ con nên đề nghị đức Phật ở lại hoàng cung vừa làm Phật vừa làm vua. Đức Phật từ chối vì Ngài không còn vấn vương đến thế tục, không còn dính mắc bụi trần mà chỉ muốn làm người khất sĩ, tâm tự tại, thanh tịnh, an lạc Niết bàn. Xứ Tây Tạng từ khi Phật giáo nắm được chính quyền thì các vị Đạt Lai Lạt Ma vừa là lãnh tụ của quốc gia vừa là lãnh tụ của Phật giáo. Mà làm lãnh tụ quốc gia thì phải đối đầu với trăm điều phiền não, giặc trong giặc ngoài, bày binh bố trận chớ đâu có dễ dàng như ngồi trong thiền đường để có những giây phút tỉnh tâm. Vì chính quyền là những tu sĩ Phật giáo nên hệ thống quốc phòng nước Tây Tạng càng ngày càng suy yếu đến khi Trung Cộng xua quân xâm chiếm Tây Tạng năm 1950 mà không gặp một sự chống cự nào. Nói chung, hễ không buông xuống còn chấp thủ quyền lực thì phải khổ bất chấp người đó là ai. Giáo lý Phật Đà dạy rất rõ ràng cho dù con người có lý luận hay cách mấy mà không diệt được khổ thì vĩnh viễn không bao giờ có Niết bàn! Các vị Đạt Lai Lạt Ma Tây Tạng không  thực hành đúng lời dạy của đức Phật là buông xả,  còn muốn làm vua, còn chạy theo thế vị của cuộc đời nghĩa là nếu tay không buông xuống th́ “không bao giờ” có thanh tịnh Niết bàn. Đức Đạt Lai Lạt Ma thứ 14 gần đây có tuyên bố chấm dứt hệ thống vua chúa Tây Tạng và Ngài bây giờ trở thành một công dân Tây Tạng. Dân tỵ nạn Tây Tạng  cho bầu một vị Thủ tướng đại diện cho dân tỵ nạn Tây Tạng ở Ấn Độ. Như vậy, chẳng những hệ thống quân chủ của các vị Đạt Lai Lạt Ma sau bao nhiêu năm đã chấm dứt mà truyền thống tuyển chọn người thừa kế cho các vị Đạt Lai Lạt Ma có lẽ sẽ cáo chung một ngày rất gần đây. Truyền thống này do ngài Tông Khách Ba vào thế kỷ thứ 14 đã lập hai vị đệ tử của mình làm Ban Thiền Lạt Ma, đại diện cho trí tuệ và Đạt Lai Lạt Ma là biểu tượng cho từ bi. Sau đó, bắt đầu vào thế kỷ thứ 15, Phật giáo Tây Tạng tôn xưng và thần thánh hóa những vị thầy vì họ tin rằng đây là những vị Bồ Tát hay những vị Tổ tái sinh. Vì thế chỉ có Phật giáo Tây Tạng mới có quá nhiều truyền thuyết tái sinh tạo thành một sự huyền bí mà có lẽ vượt ra ngoài khái niệm huyền bí vốn có của Phật giáo Mật tông. Nhắc lại, đạo Phật không có truyền thống thừa kế vì đây là tư tưởng phong kiến, quân chủ, cha truyền con nối mà đức Phật là người chống phong kiến, đập phá sự bất công, bất bình đẳng trong xã hội. Vì thế sự xuất hiện của đức Phật là cái gai trong mắt của người Bà la môn. Đức Phật dạy rằng ai ai cũng đều có nước mắt cùng mặn và máu cùng đỏ như nhau cho nên ai cũng đều có cơ hội và khả năng thành Phật vì thế trước khi nhập diệt Ngài trả lời cho Tôn giả A Nan là sau khi Phật diệt độ thì hãy lấy Giới làm thầy vì Giới giúp hành giả thành Phật, chớ Phật đâu có truyền thừa cho Tôn giả Đại Ca Diếp thay mặt mình thống lãnh (thầy) Tăng đoàn.

Chân lý Đức Phật sáng tỏ và vượt ra khỏi đạo thế gian và xuất thế gian.Người tăng thượng mạn là những người kiêu căng tự phụ, có ít nói nhiều, chưa chứng nói chứng, chứng ít nói nhiều để thỏa mãn bản ngã của mình. Vì chạy theo bản ngã nên những người nầy khi gặp dâm nộ sát thì bị chìm đắm sa đọa ngay nên Phật mới khuyên họ nên tránh xa những thứ nầy. Ngược lại nếu người không còn chấp ngã, chấp pháp, tâm hằng tự tại thì dâm nộ sát sẽ là phương tiện rốt ráo đi đến giải thoát giác ngộ. 

Cũng không nên làm thân với những người cầu được làm Thanh Văn, Tỳ kheo, Tỳ kheo ni, Ưu-bà-tắc, Ưu-bà-di, cũng không nên hỏi chuyện họ. Dầu ở trong phòng, dầu lúc đang đi kinh hành, dầu lúc ở giảng đường, bất luận ở đâu, không nên cùng họ đứng dừng một chỗ. Nếu gặp lúc họ đến với mình thì tuỳ nghi mà thuyết pháp, lòng đừng hy vọng mong cầu một điều gì.

Văn Thù Sư Lợi - Bồ-tát lại còn không nên ngó thân người nữ mà sanh lòng ham muốn rồi nói pháp cho họ nghe, cũng đừng ưa thấy nữ nhân.  Khi vào nhà người, đừng nói chuyện với trẻ gái nhỏ, con gái lớn và đàn bà goá. Cũng không nên gần những người “bất nam”. Đừng một mình vào nhà người. Nếu có duyên cớ cần phải vào nhà người một mình, thì phải giữ một tâm niệm Phật.

Khi nói Pháp cho đàn bà, con gái nghe, đừng cười hở răng, đừng bày hông, ngực.  Thậm chí đối với người vì pháp mà đến, cũng không nên gần gũi thân mật với họ, hà huống là đối với những người đến vì chuyện khác.

Không nên thích nuôi những đệ tử ít tuổi, những sa-di trẻ con. Cũng không nên ưa dùng chúng một thẩy, mà nên ưa người ngồi thiền ở chỗ vắng lặng, sửa nắm tâm mình.

Đó là “thân cận xứ” thứ nhất của Bồ-tát

Lại nữa, Bồ-tát phải thấy muôn vật đều “không” như “ thật tướng” không điên đảo, không động, không thối, như hư không, thấy muôn vật không có thực tánh, chẳng sanh, chẳng xuất, chẳng khởi, vô danh, vô tướng, thực không có gì cả, vô lượng vô biên, vô ngại, vô chướng: thấy những danh từ lời nói dùng để chỉ vật này sự nọ, đều là trái với chân lý (ngữ ngôn đoạ đoạn), chỉ vì cái nguyên nhân đảo điên  nên mới  thế này thế nọ.  Phải vui xét cái tướng của vạn vật là như thế.

Đó là “ Thân cận xứ” thứ nhì của bồ tát.

Đoạn kinh trên dạy Bồ Tát nên cẩn thận khi giao tiếp với phái nữ vì nếu tâm mình không vững chắc thì dễ bị dục vọng lôi cuốn nhận chìm. Ở hải ngoại có rất nhiều câu chuyện nói về nhiều nhà sư dính dáng với phụ nữ bị tòa án Hoa Kỳ phạt vừa tù vừa đền tiền cho nạn nhân. Đó là chưa kề nhiều sư công khai có vợ có con mà vẫn còn mặc cà sa thuyết pháp và tự xưng là pháp sư.

Nhưng đây không phải là tư tưởng tối thượng Đại thừa vì ngay cả kinh Duy Ma Cật dạy Bồ Tát phải làm những việc khó làm thì mới là Bồ Tát. Thấy biết sanh tử, ưu bi, khổ não là việc đáng sợ, người trí phải tìm cho mình một con đường mà y theo nghị lực và công đức của Như Lai để cứu độ chúng sinh thoát khổ. Muốn độ chúng sinh trước hết chính mình phải dũng mãnh trừ bỏ phiền não, thực hành chánh niệm để biết rằng thân là vô thường, vô ngã, do tham dục, phân biệt, mộng tưởng điên đảo tạo thành. Mà mộng tưởng điên đảo là do vô trụ làm gốc, nhưng sau cùng thì vô trụ cũng không có gốc. Không có gốc ở đây có nghĩa là chẳng có gì mà sanh ra tất cả các pháp. Do đó vạn pháp gốc của nó là chẳng có gì nghĩa là Không. Nói một cách khác bản chất của vạn pháp là giai không. Chơn Không mà sinh ra tất cả nghĩa là bất biến mà tùy duyên tức là Chơn Không mà sinh ra Diệu Hữu vậy. 

3)An Lạc Hạnh:

Phật nói tiếp:

-Sau Như Lai diệt độ, trong đời mạt pháp muốn nói kinh nầy, Bồ-tát phải ở yên trong “ An lạc hạnh”.  Nghĩa là, khi nói cũng như khi đọc kinh này, chẳng nên vừa nói đến sự sai quấy của người và của kinh điển, cũng chẳng nên có lòng khinh rẻ, kiêu ngạo đối với các Pháp sư, chẳng nên nói đến sự tốt xấu, hay dở của người khác, đối với hành Thanh Văn, chẳng nên kêu đích danh  mà vạch sự sai lầm, gàn dở của họ, cũng không nên kêu đích danh mà khen tặng cái hay của họ, lại cũng không sanh tâm thù hiềm. Khéo sửa lòng cho được an lạc  như vậy thì không làm nghịch lý người nghe.  Còn có ai vấn nạn thì đừng giải đáp bằng pháp Tiểu Thừa mà bằng pháp Đại Thừa, để cho người hỏi được Chánh Giác.

Bồ Tát muốn thuyết pháp phải giữ lòng an vui, trong sạch, thân thể phải tắm rửa cho sạch, mặc y mới, nói tóm là trong ngoài phải thanh tịnh, nhiên hậu mới lên ngồi pháp toà, tùy lời hỏi của người mà giảng. Đối với người vì Đạo thì đem diệu nghĩa ra mà dạy, mặt mày hoà nhã, đối với người vấn nạn, thì tùy nghĩa mà đáp, khi thì dùng nhân duyên, khi thì dùng thí dụ mà diễn mà giải rạch ròi, để lần  hồi dắt dẫn họ vào đường sáng (Phật Đạo).  Tự mình, phải trừ mọi ý niệm ỷ lại, mọi tư tưởng lười biếng, xa lìa mọi lo nghĩ, buồn rầu, mở rộng lòng từ, ngày đêm nói pháp để mở mắt cho chúng sanh mà không bao giờ mong cầu sự cúng dường, chỉ một lòng tưởng nhớ đến  việc lấy pháp làm nhân duyên để thành Phật đạo, khiến người nghe cũng cùng một tâm niệm.

Trong thời mạt pháp, Bồ tát nào thọ trì, đọc tụng kinh này thì không nên chứa chấp sự ganh ghét, tà bậy, khinh khi người học Phật, không làm cho hạng tu hành chán nản, cũng không nên đem  Đạo Pháp ra bàn chơi, tranh cãi.  Phải:

-Đối với tất cả chúng sanh, khởi lòng đại bi.

-Đối với Chư Như Lai, sanh lòng kính trọng như Cha lành

-Đối với Bồ-tát, sanh lòng tôn kính như Thầy.

-Đối với mười phương Bồ-tát, sanh lòng cung kính cúng dường.

Thực hiện đầy đủ pháp “ an lạc” thứ ba này, thì khi thuyết kinh, không làm cho người nghe hoang mang, được người cùng theo mình mà đọc tụng, còn đại chúng sẽ tới nghe lãnh lời kinh, lãnh rồi nắm giữ, giữ rồi sẽ đọc, đọc rồi sẽ thuyết, thuyết rồi sẽ chép và khiến người cùng chép.

Tư tưởng này cũng không phải của tối thượng Đại thừa vì còn chấp quá nhiều vào sự tướng.Đối với Phật giáo Đại thừa, chúng sinh là không thật có, là do duyên giả hợp, nhưng Bồ-tát vẫn thực hành tứ vô lượng tâm (Từ, Bi, Hỉ, Xả) dùng pháp huyễn để độ huyễn chúng sinh mà chứng đắc huyễn quả. Nếu đứng về Chân đế mà nói thì tất cả là giả huyễn, là sinh diệt còn dựa theo Tục đế thì có thế gian, có người, có ta, có phương pháp tu hành và dĩ nhiên có quả vị để chứng cho nên các vị Bồ-tát còn phải vào đời để cứu giúp chúng sinh. Vì tướng trạng của thế gian vũ trụ là sinh diệt nên khi Bồ-tát thực hành tâm từ thì các ngài thấu suốt những chân lý của thế giới tương đối là Vô thường, Vô ngã, Không và Khổ để chẳng những mang lại an vui hạnh phúc cho chúng sinh mà còn giúp họ phát huy ánh sáng trí tuệ hằng sáng trong họ. Tâm từ của đạo Phật không nhất thiết chỉ thu gọn bằng một chữ làm lành mà có thể được nới rộng như: Tịch diệt từ, Vô tránh từ, Bất hoại từ, Kiên cố từ, Thanh tịnh từ, Vô biên từ, La hán từ, Bồ-tát từ, Như Lai từ, Phật đà từ, Tự nhiên từ, Bồ-đề từ, Vô đẳng từ, Đại bi từ, Vô yểm từ, Pháp thí từ, Trì giới từ, Nhẫn nhục từ, Tịnh tâm từ, Thiền định từ, trí tuệ từ, Phương tiện từ, Vô ẩn từ, Thâm tâm từ, Vô cuống từ và An lạc từ. Lòng bi của một Bồ-tát là khi Bồ-tát làm được bao nhiêu công đức lành đều cho hết cho chúng sinh. Thấy chúng sinh được lợi lạc, được vui thì Bồ-tát cùng vui, cùng nhau hoan hỷ nếu sự lợi lạc nầy không xây dựng trên tư tưởng lợi mình hại người. Sau cùng tâm xả là khi Bồ-tát làm tất cả việc lợi ích cho chúng sinh mà không thấy mình là kẻ thi ân và không mong cầu hy vọng ở sự đền ơn đáp nghĩa. Bồ-tát làm xong thì quên, buông xả hết. Thí dụ nếu chúng ta giúp ai một việc gì mà tâm không chịu buông xả cứ nhớ hoài vì còn mong sự đền đáp của người. Đây chính là con đường dẫn đến phiền não khổ đau bởi vì thói thường con người hay quên ơn bội nghĩa cho nên cái gì cho mình vì mình thì nhớ hoài không quên còn cái gì cho người thì quên không cần nhớ. Do đó làm rồi quên đi thì không còn thất vọng và dĩ nhiên phiền não cũng tan biến. Nên nhớ bất cứ việc làm nào của chúng ta dù thiện hay ác thì cũng đã được ghi nhận lại trong A-Lại-Da thức cho nên chúng ta có mong đợi hay không thì cái quả kia một ngày nào đó khi gặp duyên sẽ hiễn hiện ra. Vì thế việc làm của chúng ta đã có kết quả rồi đâu cần phải mong chờ kẻ đền ơn người đáp nghĩa. 

4) Pháp Đại Bi Tâm

Lại nữa này Văn Thù! Trong đời mạt pháp, ai là người muốn  nắm giữ Kinh Pháp Hoa, phải sanh đại bi tâm đối với hàng xuất gia và tại gia. Đối với người chẳng phải là Bồ-tát (chưa tu hạnh vị tha), cũng phát đại bi tâm mà nghĩ như vầy:

Như Lai phương tiện tuỳ nghi thuyết pháp, mà họ lại chẳng nghe, chẳng biết, chẳng tỉnh, chẳng hỏi, chẳng tin, chẳng giữ, thật là bất lợi vô cùng.  Ngày nào ta được Vô Thượng Chánh Đẳng Chánh Giác, nguyện sẽ dùng thần lực trí lực mà dắt dẫn họ vào ở yên trong Đạo Pháp.

Đó là pháp “ An Lạc” thứ tư.

Trong thời mạt pháp, nếu có Bồ Tát muốn thọ trì đọc tụng kinh Pháp Hoa cho dù là tại gia hay xuất gia thì Bồ tát phải sinh tâm đại từ bi khiến cho họ hoan hỷ tin nhận. Thậm chí đối với những người không tin Phật pháp, hủy báng Phật pháp cũng sinh tâm đại từ bi. Bởi vì những người đó không nghe, không biết, không hay, không hiểu Phật pháp là một thiệt thòi to lớn mà họ không biết cho nên Bồ Tát phát nguyện khi thành Phật thì sẽ dùng phương tiện dẫn dắt và khuyến khích giúp họ tu.

Như Lai diệt độ rồi, Bồ-tát nào thành tựu được pháp thứ tư này thì khi thuyết Kinh Pháp Hoa, không bao giờ có sự sai lầm, mất mát. Người thế gian từ vua tới dân, sẽ cung kính cúng dường, trong hư không Chư Thiên sẽ luôn luôn hộ vệ cho. Tại sao thế? Vì kinh nầy được tất cả chư Phật ba đời bảo hộ. Này Văn Thù, trong vô lượng nước, nghe được tên kinh nầy còn chưa có, hà huống được thấy, được thọ trì, đọc tụng. Thí như nhà vua dẹp giặc xong, muốn thưởng công tướng sĩ, có thể cấp cho đất cát, y phục, ngọc ngà, châu báu, xe ngựa, nô tỳ, nhưng không bao giờ cho viên ngọc vô giá trên mão của vua. Như Lai cũng thế. Nhờ sức mạnh của thiền định và trí tuệ, Như Lai làm vua “ nước Pháp”, thống ngự ba cõi. Vì ma vương không hàng phục nên Như Lai mới dùng Hiền Thánh làm tướng để đánh ma vương. Đối với các bậc hữu công trong trận chiến này, Pháp vương Như Lai ban cho tiền của thiền định, giải thoát, vô lậu, thành quách niết bàn, tạm nói là dịch độ, để dẩn dắt tâm họ, khiến mọi người hoan hỷ nhưng chưa vì họ mà nói Kinh Pháp Hoa. Nhưng khi binh sĩ lập được công to, nhà vua sẽ cho viên ngọc vô giá. Như Lai cũng thế, thấy đội quân Hiền Thánh đã lập được đại công chiến thắng ngũ ấm ma, phiền não ma, tử ma, đã diệt ba độc, ra khỏi ba cõi phá lưới ma, nên ban cho Kinh Pháp Hoa là lời thuyết cao cả nhất của Như Lai.

Trước khi kết thúc phẩm này, đức Phật dùng một ví dụ để nói lên cái cao quý của kinh Pháp Hoa mà Phật phải đợi đúng thời cơ mới truyền lại cho chúng sinh. Ví có một nhà vua sau khi dẹp tan bọn giậc xâm lấn lãnh thổ nên nhà vua tùy theo công trạng mà tưởng thưởng cho quan quân đánh giặc. Nhà vua đem vàng bạc, châu báu, đất đai, y phục mà trao tặng cho tướng sĩ, nhưng đối với vị tướng có công trạng nhiều nhất thì nhà vua lấy viên ngọc vô giá trên mão của mình mà trao tặng. Ở đây đức Phật cũng vậy, khi các bậc Hiền Thánh đã đoạn trừ tất cả các lậu, chiến thắng ngũ uẩn ma, phiền não ma, tử ma, diệt sạch mầm mống tham sân si, thoát ra khỏi nhà tam giới tức là các ngài đã lập được đại công cho nên đức Phật mới đem bảo vật cao quý nhất là kinh Pháp Hoa mà trao tặng.

Thế nào là ngũ uẩn ma?

Ngũ uẩn là sắc, thọ, tưởng, hành, thức là năm thành tố kiến tạo ra con người nói riêng và vạn vật vũ trụ nói chung. Ngũ uẩn là thân và tâm hay còn gọi là “con người”. Đây là một cá thể do vật chất và tinh thần hợp thành. Nói một cách rộng rãi hơn vật chất và tinh thần hợp thành vạn vật trong vũ trụ. Nhưng con người thật, tức là “chân nhân”, không phải chỉ là của xác thịt và tình cảm mà nó là những thứ bất sanh, bất diệt, không tăng, không giảm, trước sau như một mà Bát Nhã Tâm Kinh gọi cái đó là “Không” và những kinh khác gọi là Chơn tâm, Diệu Hữu Chơn Không, Thực Tánh, Phật Tánh, Linh Quang…

Tất cả những phiền não, lo âu, khổ sở…của chúng ta mà kinh Pháp Hoa gọi là ma đều do cái thân ngũ uẩn mà ra. Thân kêu đói, chúng ta lầm tưởng là cái Ta thật đói, thân muốn ăn ngon, chúng ta lầm tưởng là cái Ta đòi ăn. Ai mắng chửi, mạt sát, chúng ta giận vì tin rằng họ đụng chạm tới cái Ta của mình. Nhưng tất cả những phản ứng của cơ thể hoặc của thói quen, quan niệm, hay thành kiến kia thật ra không dính dấp gì tới cái Ta thật hết. Nếu nhận thấy ngũ uẩn là không, có nghĩa thân nầy là giả Có thì chúng ta không còn quan tâm lo lắng và phiền não nữa. Có ai nói nặng nhẹ thì mình cũng thản nhiên vì thân không thật nên chúng ta quan tâm, bảo vệ cái không thật để làm gì? Chúng ta ăn uống để sống cũng như dùng bè để qua sông chớ không nên cung phụng, nô lệ cho cái thân giả nầy. Có sơn son, thép vàng cho cái bè thì cũng phải bỏ chiếc bè khi qua sông mà thôi. Vì thế cho dù chúng ta có cưng chìu, nâng niu cái thân giả nầy thì một ngày nào đó cũng phải để lại cho cát bụi mà đi.

 Đức Phật muốn cho chúng ta thấu hiểu tường tận rằng con người có làm bao nhiêu điều tội lỗi, gây ra lắm nghiệp căn để phải chịu quả báo khổ đời đời cũng tại vì nhận lầm ngũ uẩn là thật Có. Chính cái lầm lẫn nầy mà tam độc, tức là Tham-Sân-Si nẩy sinh để gánh chịu khổ đau. Thật vậy vì ái thân, nên lòng tham phát khởi để cố gắng tạo nhà thật sang, xe tuyệt đẹp, tiền dư bạc để, danh vọng cao sang. Mà muốn thỏa mãn lòng tham nầy thì con người phải khổ. Hoặc nếu không thỏa mãn được lòng tham thì tâm sân sẽ nổi lên để biến cuộc đời đang an vui thành trăm điều phiền não. Một khi phiền não quấy phá thì chúng ta đâu còn trí tuệ để xét đoán việc đời bởi vì vô minh, tức là si mê đã che lấp đỉnh cao trí tuệ làm cho tâm con người u ám, ngu si.

Do đó nếu biết thân nầy là giả Có, tức là không thật Có thì chúng ta không làm nô lệ cho nó. Chúng ta chỉ dùng nó như chiếc bè để qua sông. Khi ngồi trên bè thì chúng ta lái nó chớ đừng cho giòng nước cuốn chiếc bè theo, tức là không chạy theo lục dục thất tình. Ai khen, ai tâng bốc thì cũng không màng vì thân nầy không thật. Ai chê, ai mắng thì cũng không giận, không bất mãn vì thân nầy là giả Có. Ví dụ có người lổ mãng nói xấu hay chửi mắng mà chúng ta vẫn tự nhiên. Không phải là chúng ta lì hay chai mặt nhưng chúng ta tư duy quán chiếu thân nầy là giả thì thắng thua để làm gì. Ngày xưa có người Bà la môn đi theo chửi mắng đức Phật rất thậm tệ. Hắn càng chửi thì đức Phật càng thản nhiên. Sau cùng hắn chạy theo la lớn:”Này Cù Đàm! Ông có điếc không? Sao ta chửi mà ông không đáp lại? Đức Phật ôn tồn đáp:”Nếu có người tặng quà mà người khác không nhận thì món quà ấy thuộc về ai?” Ý Phật muốn nói là ông chửi thì ông nghe vậy thôi. Ta chẳng hề quan tâm đến thì đâu có phiền não. Nhìn thân mình là giả cũng không đủ mà phải nhìn tất cả chúng sinh và vạn hữu cũng đều mang ngũ uẩn giai không thì tâm mới an được.

Thân của ta là giả Có và tất cả vạn hữu chung quanh của ta cũng là giả Có. Vì thế cho dù cuộc đời có thăng trầm khi lên voi hay xuống chó thì tất cả cũng chỉ nằm trong luật vô thường là thành, trụ, hoại, không mà thôi. Vì vậy nếu được thì cũng thế mà nếu mất thì cũng không buồn bởi vì tất cả là Không. Không giận, không hờn, không tham, không si thì tâm sẽ an định, tức là Niết bàn và dĩ nhiên cuộc đời làm gì còn khổ ách. Đây chính là con đường Quán tự Tại Bồ tát thoát khỏi khổ ách để đạt Niết bàn.

Tóm lại, trong thế gian nầy, không có cái gì là thật có cả. Vạn pháp trong thế giới hữu hình nầy chẳng qua là kết quả của những duyên khởi tức là ngày nay nếu duyên kết là có, ngày mai duyên tan là mất, là hoại. Vì thế mới có câu:”Vạn pháp giai không, duyên sanh như huyễn” là vậy. Thế giới vũ trụ, kể cả con người đều là giả huyễn, là hư vọng thì lục căn, lục trần, lục thức cũng là hư huyễn, là ảo ảnh, là sương mai, là điện chớp, là phù du mà thôi. Có ai bắt được làn khói đâu? Con người vì bị vô minh che lấp nên nghĩ rằng cái gì trong đời nầy cũng thật, cũng bền chắc nên cố tạo tác, giữ gìn, chấp thủ và từ đó tạo ra nghiệp nhưng đến khi xuôi tay nhắm mắt mới biết tất cả tan biến như những làn khói lam chiều. Khi biết được như thế thì con người sẽ không còn bám giữ tức là trong phá được chấp ngã và ngoài chấp pháp rồi. Khi thực hành được như vậy thì bên trong tâm không hề bị dao động và bên ngoài không bị ảnh hưởng bởi sự thay đổi thăng trầm của tạo hóa. Được như thế thì tâm chắc chắn sẽ thanh tịnh tức là chúng ta đang sống với chơn tâm, với Phật tánh, với Tri Kiến Phật của chính mình vậy.

Nói chung chúng ta đi chùa, lạy Phật, học đạo cốt là để có an lạc, nhưng nhìn lại nếu thấy bản thân mình chưa có an lạc, gia đình chưa có an lạc thì hoặc là mình tu chưa rốt ráo hoặc là cái học và tu của mình chưa đúng Chánh pháp. Nếu hành giả thực hành đúng Chánh pháp thì chắc chắn sẽ có an lạc, nếu chưa được trọn vẹn thì ít ra cũng có an lạc từng phần. Bởi vì những lời dạy của đức Phật là chân thật, đúng theo chân lý nghĩa là sự thật như thế nào thì Ngài nói như thế ấy. Lời nói của Phật nhằm đem lại lợi ích cho mình và cho mọi người chớ không bao giờ lợi mình hại người khác. Lời nói của Phật trước sau như một luôn nhắc nhở tất cả chúng sinh đi trên con đường giải thoát giác ngộ phải tinh tấn đạt đến cứu cánh tối thượng là trí tuệ Bồ Đề và sau cùng lời dạy của Phật là chân chính, không bao giờ lừa đảo. Con người trong thế gian sở dĩ có lừa đảo, gian dối với nhau cũng vì quyền lợi, ngược lại đức Phật không có vì một quyền lợi cá nhân nào. Chính Ngài có thể sẽ là một ông vua quyền thế trong thiên hạ, nhưng Ngài chấp nhận bố thí hết cho đời để trở thành người Khất sĩ ôm bình bát đi xin ăn mà giáo hóa chúng sinh. Tiến trình giải thoát để có an lạc là Giới Định Tuệ vì thế người nào giữ Giới nghiêm minh thì chắc chắn họ sẽ có an vui tự tại. Giữ một phần Giới thì có một phần an lạc và cứ như thế mà tiến tu.