Hành trì giới luật

Thật vậy, trong thân tứ đại này gọi là nhà có chứa vô số chúng sinh. Phật cũng dạy rằng trong ngôi nhà ngũ uẩn chứa đầy vô số sinh mạng; nhưng tất cả những chúng sinh này tùy thuộc ở ta, vì ta là chủ nhà. Do đó, quan trọng là làm sao tu cho nhà ngũ uẩn này sáng lên, biến ngũ uẩn thành Cực lạc, thành Niết bàn, thì chúng sinh ở trong đó cũng đồng lên Cực lạc, cùng chứng Niết bàn.

Nhà ngũ uẩn của chúng ta còn có nhiều loài vi trùng khác có liên hệ với ta trong nghiệp báo. Ta có duyên với nó, nó mới chui vô đục khoét nhà ngũ uẩn của chúng ta. Quán sát ngũ uẩn thân thấy chứa biết bao loài vi trùng và quán thọ thì khổ, từ đó chúng ta thấy được mối liên hệ giữa ta với thế giới vô hình, với các loài. Trong nhà ngũ uẩn của ta cũng như của mọi người đều có các loài chúng sinh, nhưng khéo tu, ta cải tạo và vun bồi ngũ uẩn cho tốt hơn, nghĩa là nghiệp ác chúng ta giảm do giữ giới, thì ngôi nhà này sẽ tốt lần. Thật vậy, bước đầu, trong ngũ uẩn thân toàn là xấu ác, nhưng kiên trì giữ giới, không làm ác, thì từ thọ uẩn, tưởng uẩn, hành uẩn cho đến thức uẩn được cải tạo trước.

Do hành động ác không có, nên chúng ta ngủ mơ , tất cả những gì xấu đều mất. Có người thưa với tôi rằng khi ngủ thường mơ thấy ác. Tôi nói vì nhà ngũ uẩn của ông chứa toàn ác nghiệp; thậm chí nghiệp ác nặng thì ngay cả lúc thức nó cũng hiện ra, làm cho họ lo sợ, buồn khổ.

Tu theo Đại thừa, không theo giới điều, tôi lạy Phật, tụng kinh, ngồi thiền và dạy Phật tử cũng làm như vậy, nghĩa là đem Phật pháp vào nhà ngũ uẩn thì nhà ngũ uẩn sáng lên, tâm chúng ta an. Tu như vậy một khoảng thời gian, tâm chứa giáo pháp Phật, mời thỉnh Phật và hiền thánh vào thì tâm chúng ta có hiện tượng tốt. Và tâm tốt thì thân cũng tự động tốt theo; các con giun cũng tự mất, không còn theo đòi nợ mình.

Có thể khẳng định rằng siêng năng lạy Phật, tụng kinh, tham thiền, không theo giới điều; nhưng Phật, Bồ tát và hiền thánh đến với ta được, thì điều xấu phải mất. Phật cũng dạy rằng pháp Phật ví như nước có công năng rửa sạch trần tâm chúng ta, nghiệp ác sẽ không còn. Đó chính là giới đức.

Không theo giới điều, không nghĩ đến phạm giới điều này, giới điều kia, không nghĩ nên hay không nên làm điều này, điều nọ, nhưng chuyên tụng kinh, lạy Phật, tham thiền, thì tội cũng không sanh. Đó cũng là pháp hành trì theo kinh Duy Ma.

Còn theo giáo điều, ta sợ phạm giới, nên đem giới vào lòng và ta bị mắc kẹt với nó, gọi là bệnh cố chấp. Người tu Đại thừa hoàn toàn vô tâm, không có ý sát hại, cho nên nếu lỡ đạp chết con kiến thì, nói tôi vô tình giẫm lên thân mạng của các vị, tôi xin hồi hướng công đức cho các vị về Tịnh độ, tức chia sẻ cho nó cũng được sinh về Tịnh độ.

Chúng ta cải tạo lần thân ngũ uẩn của mình thành Pháp thân, về tâm lý và sinh lý đều được cải tạo, nên các loài theo ta cũng được sống an ổn trong Phật pháp.

Bước thứ nhất, tu theo giới điều, có một số nguyên tắc mà chúng ta cần giữ để ngăn chặn các việc ác. Khi các việc ác không phạm, thì việc thiện sinh ra, thì từ nhiều giới điều, chúng ta thu hẹp lại còn tam tụ tịnh giới. Chỉ giữ tam tụ giới này là tất cả việc ác không làm, tất cả điều thiện, điều lợi ích chúng sinh thì làm và giữ tâm ý cho thanh tịnh.

Việc nào là ác và chúng ta căn cứ vào đâu để phân định ác và thiện? Đối với tôi, tất cả những việc gì mà xã hội và loài người coi là không tốt, không chấp nhận, thì chúng ta không làm; vì ta sống trong xã hội loài người. Loài người coi việc sát sinh, gian tham trộm cắp, tà dâm, nói dối không tốt thì chúng ta cũng có quy định này trong giới căn bản. Và thứ năm là uống rượu cũng không tốt, vì làm tâm chúng ta không sáng và có thể tác động chúng ta gây ra tội ác. Xã hội đã quy định năm việc nói trên là những việc ác. Do đó, người giữ gìn không phạm năm giới cấm này là người tốt.

Giới Phật chế rất thực và rất có lợi. Nếu không giữ được năm giới, Phật cho phép giữ một giới, ta cũng được một điều tốt. Ví dụ như giữ giới suốt đời không nói dối thì sẽ được người ta tin mình hoàn toàn cũng có lợi lắm. Có thể lấy xã hội làm thước đo, nếu xã hội đánh giá ta tốt thì ta tốt thực. Nếu xã hội đánh giá ta xấu thì ta xấu.

Làm tất cả việc lành cũng căn cứ trên xã hội. Theo Phật, có mười điều lành gắn liền với ba nghiệp thân, khẩu, ý. Về thân nghiệp, chẳng những không sát sinh mà còn phóng sinh, cứu mạng các loài, không trộm cắp mà còn bố thí giúp đỡ người bất hạnh, không tà dâm mà cuộc sống phạm hạnh còn tác động cho người khác thanh tịnh. Về khẩu nghiệp, không nói dối, mà còn nói lời đúng đắn, không nói lời độc ác mà nói lời hòa nhã, từ ái, không nói lời bịa đặt mà nói đúng sự thật, không nói lời gây chia rẽ mà nói lời đoàn kết, hòa hợp. Về ý nghiệp, tâm không tham sân si mà tâm luôn rộng lượng, mát dịu và sáng suốt.

Phật dạy rằng ai làm được mười nghiệp lành như vậy có tư cách là chư Thiên, tức trên con người một bậc. Người được ba nghiệp thanh tịnh, làm được mười điều lành thể hiện biểu tượng đáng được kính trọng, còn trước đó, giữ năm giới thì chỉ mới không phạm tội thôi.

Và tụ giới thứ ba là làm lợi ích chúng sinh cũng rất khó; vì chúng sinh đa dạng và ta làm một việc nào đều có phản ứng phụ. Ví dụ làm được lòng người này thì sẽ mất lòng người kia. Thực tế như hai người xích mích với nhau, nhờ tôi phân giải, nói người nào đúng cũng không được, làm sao lợi ích cả hai bên là điều không đơn giản.

Muốn lợi ích cả hai, phải phát huy đạo lực cao, được người kính trọng thì mình nói, người ta mới nghe. Vì vậy, phải hóa giải, chứ không phải phân giải. Phân giải thì không ai bằng lòng, nhưng hóa giải bằng đạo đức thì người nghe lòng họ tự nhiên cởi mở và chấp nhận; không cần giải quyết, họ cũng hòa với nhau, vì tất cả tranh chấp đều do nghiệp mà ra. Vì vậy, đối trước một vị cao tăng có đạo đức, lòng sân hận của người ta tự lắng xuống, lòng ganh tỵ tự mất, nên họ được an vui giải thoát, gọi là hóa giải. Đó là lấy tâm từ bi hóa giải tâm hơn thua, vì lòng từ bi của bậc cao đức mới có khả năng bao phủ được nghiệp ác của người, khiến họ vơi được phần nào phiền não, mới chấp nhận lời khuyên của vị cao đức.

Tóm lại, đề tài đưa ra là hành trì giới luật giúp cho quý Phật tử có được nhận thức đúng đắn để áp dụng trong cuộc sống được lợi lạc. Bước đầu, quý vị cần hành trì giới điều cho thành tựu. Tiếp sang bước thứ hai cao hơn, lấy đạo đức hóa giải mọi việc bất như ý xảy ra trong cuộc sống mình, chứ không nêu ra giới một, giới hai, giới ba để tiếp tục phiền não. Vì theo Phật, tâm ác không còn, mà chỉ có tâm thiện và tiến xa hơn, tâm thanh tịnh, thì thiện còn không có, huống chi là ác.

Vì vậy, sống trong xã hội, chúng ta tôn trọng phong tục tập quán của xã hội để thành mẫu người tốt dưới mắt mọi người, tất nhiên cuộc sống của mình sẽ được an lạc. Nhưng phát huy lên trên bước đường tu, luyện cho tâm trong sạch thì giới đối với chúng ta không còn là sự hành trì giới điều nữa, mà đã chuyển hóa giới thành đức, thành hạnh sinh ra, chắc chắn được người kính trọng. Làm như vậy hoàn toàn khác với sự cố chấp vào giới điều, cho rằng phải giữ giới như thế này thế kia mới tốt, cho nên thấy ai không như vậy thì mình cho rằng không tốt, là đem cái không tốt ấy vào lòng mình khiến mình trở thành khó tánh, bực bội, phiền não. Như vậy càng tu càng khổ, chẳng thể giải thoát được; đó là con đường sai lầm mà quý Phật tử phải tránh, vì chúng ta theo đạo Phật là đạo của trí tuệ, của từ bi, của thanh tịnh, của giải thoát.