Thông thường người ta hay
nghĩ mắt mờ chỉ cần thay gọng kính là xong ngay. Nghĩ như thế là lầm. Năm
2007 thống kê Hoa Kỳ cho biết là số người đi tune up xe hơi nhiều hơn là đi
khám mắt.
-
Trong ngũ giác, mắt -thị giác - là điều đáng sợ nhất vì nếu như đời đen tối
thì còn gì là lẽ sống nữa. Có 3 căn bệnh đưa đến sự mù mắt là mắt cườm, áp suất trong mắt cao
(glaucoma) và bệnh suy thoái của võng mạc (age related macular degeneration
viết tắt là A.M.D).
Có 2
chất lutein và
zeaxanthin là chất carotenoids giúp
chống lại các bệnh về mắt khi ta về già. Hai chất này không có ở trong cơ thể
mà phải do thức ăn và dinh dưỡng đem đến.
Chất Lutein tạo thành màu vàng của trái
bắp và lòng đỏ trứng gà. So với 2 năm trước đây chỉ có 40% người Mỹ là biết
đến chất này mà thôi, ngày nay con số đó lên tới 60%. Ngoài sự bảo vệ đôi
mắt, 2 chất này còn giúp trợ tim và bộ
óc làm việc đắc lực thêm nữa. Đó là 2 chất antioxidants chống free
radicals hay tàn phá tế bào các mô.
1. Mắt Cườm (cataract) Người tuổi già từ 65 - 74 thì
23% sẽ bị mắt cườm và nếu từ 75 trở lên, con số là 50%. Mắt cườm là khi thủy
tinh thể của con mắt bị mờ dần cho đến khi trắng xóa, gây mù mắt. Cũng giống
như lòng trắng trứng gà, nếu đun sôi thì từ từ sẽ biến từ thể lỏng sang thể
đặc, ánh sáng làm sao xuyên qua được. Thủy tinh thể được cấu tạo bằng chất
đạm (protein) trong đó chứa lutein và
zeaxanthin, tuy rằng không nhiều bằng ở trong võng mạc. Bịnh mắt cườm là
so sự hấp thụ tia hồng tuyến ngoại (ultra violet) của ánh mặt trời, do đó nên
đeo kính mát là cách để ngăn chận sự hấp thụ này . Bịnh mắt cườm còn là bệnh
của tuổi già, nhưng nguyên nhân chính là do “free radicals” mà ra. Người ta khám phá ra rằng có từ 40 đến 50
căn bệnh con người đều do free radicals gây nên. - Người nào thường xuyên
tiếp thu 2 chất này sẽ giảm được bệnh mắt cườm và sẽ không bị giải phẫu mắt
nữa. Bác sĩ nhãn khoa sẽ làm lỏng thủy tinh thể bằng lutein vibration, sau đó
hút hết ra và thay thế bằng một contact lens. Lutein có ở trong rau dền (spinach) mà có mấy ai ăn rau này hàng
ngày đâu? Nên cữ hút thuốc, uống rượu, tránh tia X rays khi chiếu điện, người
nào bị bệnh tiểu đường có cơ nguy bị bệnh mắt cườm sớm hơn là người thường.
Sau đây là những sinh tố giúp chống bệnh mắt cườm:
- Sinh tố A (cần từ 25.000 đến 50.000 I.U)
- B1, B2, B5 tức B complex 50 mg mỗi ngày,
- Sinh tố C 3000 mg uống 4 lần một ngày,
- Sinh tố E 400 I.U cần chất zinc 50 mg không quá 100
mg.
Ngoài
công hiệu bảo vệ đôi mắt, chất lutein
còn ngăn lượng LDL tức là chất cholesterol xấu tăng và bám vào thành mạch
máu, giảm sự lưu thông của máu dẫn đến bệnh tim và stroke. Lượng lutein còn
giúp tăng sự hoạt động của não bộ. Còn chống được sự tàn phá của ánh nắng mặt
trời trên làn da và ung thư da.
2.Bệnh A.M.D age related macular degeneration: Trên võng mạc có một điểm giúp ta nhìn thật rõ
chi tiết đó là điểm macula. Điểm
này khi ta về già thường bị suy thoái dẫn đến mù mắt. Do free radicals tàn phá, điểm macula chứa đựng rất nhiều 2 chất
lutein và zeaxanthin, nên càng về già phải cung cấp 2 chất này cho đầy đủ.
Thí nghiệm cho thấy những người già dùng 10 mg lutein mỗi
ngày giảm bệnh này rất nhiều. Ngoài ra nên ăn nhiều rau xanh như rau dền
(spinach), rau broccoli, rau cải (bok choy).
3.
Bệnh Glaucoma: Bịnh này do áp suất trong con mắt từ từ tăng lên
làm hư hại dây thần kinh mắt gây sự mù lòa, nếu không chữa kịp thời. Đó là
nguyên nhân thứ nhì gây sự mù mắt bịnh mắt cườm. Xảy ra sau tuổi 60 có thể
sớm hơn từ 40 tuổi, do thiếu dinh
dưỡng, stress và bệnh tiểu đường. Áp suất trong con mắt khác với áp suất
trong mạch máu. Có thể xảy ra từ từ gọi là kinh niên hoặc cấp tính. Triệu
chứng gồm có mắt mờ, mắt nhìn hạn hẹp
(tunnel vision), nhức mắt, buồn nôn, mắt đỏ.
- Chỉ
có BS nhãn khoa mới định được bệnh này. Cách chữa dùng thuốc nhỏ mắt như timolol maleate làm
giảm áp suất, có người phải nhỏ suốt đời. Nếu không thuyên giảm một ngày nào
đó bệnh trở thành cấp tính, áp suất tăng quá cao, nước trong mắt không có lối
thoát phải đưa đi nhà thương cấp cứu liền để chữa trị bằng tia laser nếu không sẽ bị mù tức khắc.
- Cách ngăn ngừa: Nên ăn rau trái ăn
nhiều hạt nguyên chất như bánh mì nâu, ít dùng chất béo, tránh uống cà phê,
rượu, thuốc lá. Dùng thêm sinh tố A,
B1, C, alpha lipoid acid, khoáng chất như chromium, magnesium, lecithin fatty
acids, ginkgo biloba, bilberry chống quáng gà lúc chập tối (các phi công
thời đệ nhị thế chiến hay dùng bilberry để nhìn rõ lúc bay phi vụ ban đêm).
-
Ngoài ra có chất
pycnogenol lấy từ vỏ cây thông bổ
sung mạch máu nuôi con mắt là một chất antioxidant chống free radicals cần
chất Zinc. Tóm lại, phòng bệnh hơn trị bệnh, các cụ có thể ngăn ngừa các bệnh
về mắt nếu dùng thêm Lutein và
zeazanthin cùng các sinh tố kể trên. Tất cả đều tìm thấy ở trong bột gạo lức
mà giờ đây tôi mới được biết chưa có thức ăn thiên nhiên nào sánh bằng.
Theo
Daily.mail 4 Cách Bảo Vệ Mắt Khi Sử Dụng Computer:
1. Trong khi làm việc thỉnh thoảng rời mắt khỏi
màn hình. Làm việc trên computer đòi
hỏi bạn phải nhìn vào màn hình với khoảng cách không đổi trong quãng thời
gian dài. Vì thế, bạn nên đổi hướng nhìn thay cho việc tập trung nhìn vào một
điểm. Khi rời mắt khỏi màn hình trong ít giây, bạn hãy tập nhìn vào các điểm
ở xa. Đây là cách hữu hiệu nhất để thư giản đôi mắt.
2. Đặt màn hình PC ở vị trí thích hợp Màn hình
được đặt cách mắt từ 45 đến 60 cm là hợp lý nhất. Các thầy thuốc nhãn khoa
cho rằng, bạn nên chọn bàn và ghế máy tính phù hợp với kích thước cơ thể của
mình. Khi ngồi làm việc với máy tính, phải giữ cho tư thế hướng thẳng về phía
trước. Nếu bạn đặt máy tính lệch với tầm nhìn, khiến cho cơ mắt phải hoạt
động căng hơn, làm ảnh hưởng đến thị lực của mắt.
3. Ánh sáng phù hợp - Ánh sáng nơi làm việc nên có
độ chiếu sáng vừa phải sẽ có lợi cho sức khoẻ của mắt. Nên nhớ rằng, màn hình
vi tính đã tự phát ra ánh sáng đủ để bạn nhìn. Nếu bạn làm việc ở văn phòng
với ánh sáng điện quang thông thường, nên sử dụng thêm một chiếc đèn bàn nhỏ
để sử dụng máy tính. 4. Thư giản giữa giờ làm việc - Theo các chuyên gia, cứ 40 - 50 phút bạn nên nghỉ mắt rời khỏi màn
hình trong khoảng 5 phút. Trong quãng thời gian ngắn đó, cơ thể cần được
bổ sung ôxy bằng cách hít thở thật sâu và uống một ít nước. Thông thường, các
phòng đặt máy tính thường khô ráo, vì thế, chớp mắt thường xuyên cũng là một
cách hữu hiệu để hồi phục mắt và tránh khô mắt. Ngoài ra các hoạt động khác
như đi lại, vận động cũng giúp giảm căng mỏi mắt. Trên đây là những phương
pháp đơn giản, hiệu quả để bảo vệ đôi mắt mà không phải ai khi làm việc với
máy vi tính cũng biết Bảo vệ đôi mắt là giữ gìn vẻ đẹp và phòng chống lão hoá
cho bạn
8 Kẻ Thù Của Mắt - Chú Ý ! Trong cuộc sống hằng
ngày, có những thói quen gây nhiều tổn thương cho mắt. Vậy nên chúng ta phải
chú ý...
1/ Rượu
Rượu là kẻ thù lớn và nguy hiểm nhất đối với đôi mắt. Tại sao có người sau
khi uống rượu lại đỏ mặt, nhiệt độ trong cơ thể tăng lên vùn vụt. Đó là do
rượu có thể đẩy nhanh tuần hoàn máu, làm cho huyết quản mao mạch dãn nở,
phình to. Vùng da ở xung quanh mắt rất mềm, huyết quản lại rất nhỏ, nếu uống
quá nhiều rượu, huyết quản mao mạch rất dễ bị đứt, vỡ và hình thành các nốt
đen nhỏ lấm chấm trên da. - Biện pháp để đối phó với kẻ thù nguy hiểm này là
“trốn” rượu càng xa càng tốt. Nếu trong trường hợp bất khả kháng không thể
tránh được, nên uống nhiều nước để vô hiệu hoá những ảnh hưởng của rượu đối
với da.
2/ Không khí ô
nhiễm Bạn thường mất cảnh giác với kẻ thù này. Đến khi bạn chú ý
đến nó thì nó đã làm bạn tổn hại rồi. Lúc đi ra ngoài, kể cả bạn không trang
điểm, thì bạn cũng nên đánh một ít kem dưỡng da và phấn nền, như thế sẽ có
tác dụng ngăn ngừa bụi bẩn, vi khuẩn. Lúc ở trong nhà, bạn nên tạo dựng một
môi trường trong lành, sạch sẽ. Dùng máy làm sạch không khí để thanh lọc hết
các chất ô nhiễm như bụi bẩn, khói thuốc, mùi hôi tanh, lông động vật, vi
sinh vật và các chất nhiễm bẩn khác mà bạn không thể nhìn thấy được.
3/ Mỹ phẩm hết hạn: ( expired date ) Khi bạn mở một tube mascara , bút
kẻ mắt hay hộp phấn trang điểm mắt mới, vi khuẩn sẽ bắt đầu xâm nhập vào. Sau
khi bạn mở ra sử dụng những đồ mỹ phẩm này, rồi đóng lại vào hộp, nhiều lần
như thế vi khuẩn tích tụ ngày càng nhiều, một khi nó vào mắt thì mắt bạn sẽ
bị nhiễm khuẩn hoặc dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng khác. Vì vậy, khoảng 6 tháng nên thay mỹ phẩm 1 lần,
chải mi thì 3 tháng nên thay một lần.
4/ Ăn kiêng không
đúng cách: Theo một nghiên cứu chỉ
rõ, trong các loại rau tươi và hoa quả chứa đựng nhiều chất như Vitamin E, C,
chất Ca-ro-tin và kẽm (Zn) … có thể phòng chống các bệnh và nếp nhăn quanh
mắt. Nếu ăn kiêng, hạn chế ăn các chất béo và chất bột là rất đúng nhưng đồng
thời phải tăng thêm lượng rau xanh và hoa quả. Ăn nhiều loại viên nang bổ
sung Vitamin là một ý kiến rất hay nhưng không được xem là món ăn chính.
5/ Thiếu ngủ: Nếu bạn thường xuyên phải làm việc tới 2 - 3 h
sáng, 7 h phải vội dậy đi làm sẽ khiến sức khỏe cơ thể bị tổn hại. Muốn chiến
thắng kẻ thù này, nhất định bạn cần nắm bắt từng cơ hội để ngủ. Trên xe đi
làm, trong lúc nghỉ trưa, lúc chờ cắt tóc … chỉ cần có chút thời gian, bạn
nên nhắm mắt 2 - 5 phút relax , như thế mới có thể giữ được đôi mắt trong
sáng mạnh khoẻ, thoát khỏi nỗi muộn phiền về quầng thâm mắt & nếp nhăn.
Bạn cần lưu ý, cố gắng hết sức để tránh nạp vào người chất cafein bởi vì nó
có thể làm ảnh hưởng đến quy luật nghỉ ngơi của bạn.
6/ Bệnh khô mắt: Khô mắt có
thể làm cho mắt trở nên không có thần sắc, khiến người khác luôn có cảm giác
như bạn lúc nào cũng buồn rầu. Biện pháp tốt nhất để tiêu diệt kẻ thù này đó
là không ngừng bổ sung nước cho mắt. Hầu hết các chuyên gia làm đẹp và các
chuyên gia về mắt đều khuyên nên sử dụng thuốc nhỏ mắt vì nó có ích cho bạn
cho dù bạn có đeo kính áp tròng hay bất cứ loại kính nào khác.
7/ Tia nắng mặt trời: Quá nhiều tia
tử ngoại chiếu vào sẽ tạo thành nếp nhăn quanh mắt, đục thuỷ tinh thể và các
bệnh khác về mắt. Khi đi ra ngoài, bạn nên đeo kính râm hoặc kính chống tia
tử ngoại, như thế có thể bảo vệ rất tốt cho mắt của bạn.
8/ Thuốc lá: Thuốc lá một khi được châm lửa thì tuyệt nhiên là
một kẻ thù đáng sợ. Các nghiên cứu khoa học gần đây càng chỉ rõ điều đó.
Thuốc lá có thể sản sinh ra những nếp nhăn xung quanh mắt. Kể cả bạn không
hút thuốc thì cũng không nên lơ là mất cảnh giác với khói thuốc từ người
khác. Hơi và khói thuốc của người khác hút cũng có thể phá hoại cơ thể và
dung nhan của bạn. Chú ý : Khám kiểm tra mắt hàng năm Vậy với đôi mắt, một
trong những bộ phận quan trọng nhất của cơ thể chúng ta thì sao? Chú ý khám
kiểm tra mắt Vì người Việt Nam chúng ta còn chưa mấy quen với việc kiểm tra
sức khỏe định kỳ, do đó cũng chẳng mấy người chịu đi khám kiểm tra mắt nếu
vẫn chưa thấy mắt có biểu hiện đặc biệt khác thường. Thật ra mắt chúng ta
cũng cần có lịch khám đều đặn, chỉ có điều không cần thiết phải quá thường xuyên.
Đó là để phát hiện sớm những căn bệnh về mắt, đồng thời giúp làm chậm quá
trình lão hóa mắt cho mọi người. Lần khám mắt đầu tiên nên bắt đầu trước 5
tuổi. Từ đó đến năm 19 tuổi, chúng ta cần khám kiểm tra mắt ít nhất 1 lần để
phát hiện sớm nguy cơ mắc bệnh suy giảm thị lực và nhiều căn bệnh cơ bản khác
về mắt. Từ 20 - 30 tuổi, nên khám mắt 1 lần. Từ 30 - 40 tuổi nên khám mắt 2
lần. Khám mắt định kỳ để phát hiện những triệu chứng sớm của các bệnh như
glaucoma (bệnh tăng nhãn áp) và điểm đen võng mạc (sự lão hóa khiến mắt giảm
thị lực). Nếu được phát hiện kịp thời, những chứng bệnh này hoàn toàn có thể
điều trị được. Sau 40 tuổi, chúng ta nên kiểm tra mắt định kỳ mỗi 2 đến 4
năm; trên 65 tuổi nên khám mắt 2 năm / lần. Với những người bị bệnh tiểu
đường hoặc trong gia đình có tiền sử bệnh án về mắt thì nên khám bác sĩ định
kỳ theo sự chỉ định của bác sỹ. Chống nắng cho mắt Kính mát không chỉ để giúp
bạn phòng tránh những vết chân chim nơi khóe mắt vốn rất dễ hình thành khi
phải nheo mắt quá nhiều. Kính mát còn là để bạn ngăn chặn những tác hại của
tia cực tím cùng những bước sóng khác có thể khiến bạn bị đục nhân mắt hoặc
bị điểm đen võng mạc. Tốt nhất, bạn nên sử dụng kính mát thường xuyên, vào
bất cứ khi nào ra đường, đặc biệt là ở những vùng có ánh sáng chói gắt (gần
mặt nước hoặc tuyết) và không nên chỉ dùng trong mùa hè & mùa thu, đông
& xuân theo Y tế phổ thông Bảo Vệ Đôi Mắt Cẩn Thận Hai mắt là ngọc qui'
chúng ta cần bảo vệ cẩn thận suốt đời . Đôi mắt đã được gọi bằng nhiều tên
rất biểu tượng như là đôi mắt huyền, mắt nhung, mắt biếc, mắt buồn tênh, mắt
nai tơ, mắt tình nhân, mắt thù hận, mắt bạc tình, mắt dao cau, mắt sắc như
dao, mắt bơ vơ, mắt xanh, mắt lá dăm, mắt nai.... Ciceron nói: “Khuôn mặt là
chân dung của tâm hồn, diễn tả bằng cặp mắt” Cùng nhận xét này, Mạnh Tử góp
ý: “ Bụng ngay thẳng thì con ngươi trông sáng tỏ. Bụng đầy tà khúc thì con
ngươi mờ đục, tối tăm”. Rừng thơ có cả nhiều ngàn câu nói đến đôi mắt. Xin
ghi lại: “Mắt Biếc” của Bích Khê diễn tả nhiều khả năng đáng yêu của mắt:
“Ôi! cặp mắt của người trong tơ ngọc Sáng như gươm và chấp chóa kim cương Mỗi
cái ngó là một vì sao mọc! Mỗi liếc yêu là phảng phất mùi hương. Hai mắt ấy
chói hòa quang sáng ngợp Dẫn hồn ta vào thế giới thiêng liêng. Hớp nhiều
trăng cho niềm trinh rất ngớp Say nhạc hường nổi bồng giữa đào nguyên” và của
Trịnh Công Sơn với “ Những con mắt trần gian” : “Những con mắt tình nhân,
Nuôi ta biết nồng nàn Những con mắt thù hận, Cho ta đời lạnh câm Những con
mắt cỏ non, Xanh cây trái địa đàng Những con mắt bạc tình, Cháy tan ngày thần
tiên...” Một cách thực tế, Addison nhận xét: “Trong tất cả các giác quan, thị
giác toàn hảo và thích thú nhất”. Người mình vẫn so sánh: “Hai mắt là ngọc,
hai tay là vàng”. mắt là cơ quan để thu hình ảnh và nhìn sự vật, như một
chiếc máy ảnh, nhưng với một cấu trúc tinh vi và những khả năng hoàn hảo gấp
bội.
a - Nhãn cầu: là bộ phận phần chính của mắt nằm trong ổ
mắt và được mi mắt bảo vệ ở phía trước. - Ổ mắt do các xương gò má, xương trán, xương sống mũi họp thành.
Đây là một khối hình cầu mà kích thước do di truyền quyết định. Khi mới sinh
ra, trẻ nhìn xa rõ hơn vì nhãn cầu nhỏ. Tới giai đoạn tăng trưởng, trẻ nào có
nhãn cầu to do di truyền sẽ nhìn gần rõ ràng hơn. Tuổi tăng trưởng lại trùng
vào thời gian bắt đầu đi học, nên các em này thường hay bị cận thị. Vì vậy,
cận thị thị được “cho là” do đọc sách nhiều, ngồi gần màn hình tivi, đọc sách
thiếu ánh sáng... Phía ngoài của mắt là 6 bắp thịt nhỏ, dài để di động nhãn
cầu nhìn về nhiều phía.
b
- Mi mắt: là một lớp da với
nhiều cơ và mô liên kết lót bằng kết mạc. - Mi mắt nhắm lại khi giác mạc bị
kích thích, đe dọa hiểm nguy. Viền quanh mi mắt là hai hàng lông mi để ngăn
vật lạ bay vào mắt và chớp chớp khi bẽn lẽn tình yêu. Một hàng lông mày nằm
phía trên mắt ngăn mồ hôi, chất lỏng chảy vào mắt. Nằm dưới mi mắt trên là
những tuyến, tiết ra nước mằn mặn để mắt khỏi khô. Mắt thông với miệng bằng
một cái ống nhỏ nằm ở góc trong mi mắt. Cạnh mi có nhiều tuyến tiết ra chất
nhờn, mồ hôi... Mi mắt chớp mở mỗi vài giây, có tác dụng như cặp gạt nước
kính xe hơi, để loại bỏ bụi bặm bám trên giác mạc. Đêm ngủ, mi mắt khép kín
để giác mạc khỏi bị khô. Lâu lâu nhiều người hay nháy mi mắt và e ngại đó là
triệu chứng của bệnh tật. Thực ra, đây chỉ là sự co giựt của cơ trên mi mắt
và thường thường xẩy ra khi cơ thể mệt mỏi, căng thẳng. Nháy mắt kéo dài
trong vài giây, không nguy hại, chỉ cần thoa nhẹ lên mi một chút là hết. Đôi
khi nháy mắt liên tục cũng thấy trong bệnh đa xơ cứng (multiple sclerosis),
co giựt cơ mặt (facial tic).
c - Phần trước của nhãn cầu là giác mạc (cornea,
cornée), không
vẩn đục, không mạch máu và rất nhạy cảm với với sự đau đớn. Phủ lên giác mạc
là kết mạc (conjunctiva) trong suốt, có rất ít mạch máu.
d - Thủy tinh thể (lens, cristallin): là bộ phận quan trọng tiếp nhận và hội tụ
ánh sáng hình ảnh lên võng mạc (retina, rétine). Đây là một cấu trúc hai mặt
lồi, trong suốt, gồm có nước và chất đạm, nằm sau đồng tử và có thể thay đổi
độ cong để mắt có thể thấy rõ sự vật. Tinh thể dẹp xuống khi tập trung vào
vật ở xa và vật nhìn nhỏ. Tinh thể dầy lên để tập trung vào vật ở gần, vật
nhìn thấy to. Đó là sự điều tiết của mắt. Khả năng này hoàn toàn tự động, con
người không điều khiển được.
e - Ánh sáng lọt qua đồng tử (pupil, pupille), một lỗ nhỏ nằm giữa mống mắt.
g - Mống mắt (iris) - là
cái màng che trước thủy tinh thể. Một cơ vòng bao quanh bờ mống mắt điều
khiển đồng tử thu nhỏ khi ánh sáng mạnh hoặc mở rộng khi ánh sáng yếu. Đồng
tử cũng mở rộng khi ta có cảm xúc kinh ngạc, sợ hãi hoặc hớn hở, vui mừng.
Tùy theo mống mắt có nhiều hay ít chất mầu mà có người có mắt đen, mắt xanh,
mắt nâu...
h - Võng
mạc (retina, rétine): là lớp tế bào nhạy cảm với ánh sáng, lót phía
trong mắt. Đây là cấu trúc căn bản của cặp mắt, có công dụng như tấm phim của
máy ảnh để thu nhận và ghi lại cả ngàn hình ảnh, tĩnh cũng như động, suốt
ngày này qua tháng khác mà không cần thay phim như trong máy ảnh.. Trên võng
mạc có những tế bào hình nón, hình que chuyển ánh sáng ra những tín hiệu điện
năng, được dây thần kinh thị giác chuyển lên não bộ. Tế bào não phân tích,
tổng hợp các tín hiệu và tạo ra hình ảnh của sự vật.
i - Mắt
còn chứa hai dung dịch lỏng rất quan trọng. Thể mi (ciliary
body) với nhiều cơ bắp để thay đổi độ cong của tinh thể đồng thời cũng tiết
ra một chất lỏng như nước gọi là thủy dịch nằm giữa tinh thể và giác mạc.
Thủy dịch có đủ các thành phần cấu tạo của máu, ngoại trừ tế bào máu. dung
dịch thứ hai, dịch pha lê, trong suốt, nẳm giữa võng mạc và tinh thể. Vài rối
loạn của thị giác Nhìn sự vật có vẻ như rất giản dị, nhưng thực ra đây là một
diễn tiến khá phức tạp với nhiều giai đoạn liên tục khác nhau. Ánh sáng vào
mắt qua đồng tử. Đồng tử thay đổi kích thước tùy theo cường độ của ánh sáng.
Đồng tử co hẹp khi có nhiều ánh sáng và mở rộng khi ánh sáng quá ít. Ánh sáng
vào mắt sẽ được tinh thể hội tụ lên võng mạc. Các tế bào mầu của võng mạc
tiếp nhận hình ảnh ánh sáng và chuyển lên phần sau của não bộ qua dây thần
kinh thị giác. Thị giác thành hình ở đây. Mọi rối loạn xẩy ra trong bất cứ
giai đoạn nào của diễn tiến này đều đưa tới trở ngại cho sự nhìn. - Thị lực (visual
acuity) là tính sắc bén khi nhìn.
Sự vật rõ hay mờ tùy thuộc vào cường độ ánh sáng chiếu vào vật đó, vào động
cơ thúc đẩy sự nhìn, nhưng quan trọng hơn cả là sự toàn vẹn các thành phần
của mắt như giác mạc, thủy tinh thể, võng mạc... - Khó khăn thường thấy của
mắt là do những rối loạn về khúc xạ ánh sáng qua tinh thể và giác mạc cũng
như khoảng cách từ thủy tinh thể tới võng mạc, trung bình là 24 mm. Trong
tình trạng nhìn bình thường, ánh sáng đi qua giác mạc, thủy tinh thể rồi được
hội tụ trên võng mạc. Nếu ánh sáng tập trung ở phía trước hoặc phía sau võng
mạc, thì thị giác sẽ bị rối loạn.
a - Viễn thị - khi nhãn cầu hơi dẹp, võng
mạc gần với thủy tinh thể, ánh sáng hội tụ phía sau võng mạc. Muốn nhìn rõ,
phải đưa vật xa ra một chút hoặc mang kính lồi (convexe) để đưa hình trở lại
võng mạc.
b - Cận thị - khi nhãn cầu dài ra,
khoảng cách giữa võng mạc và thủy tinh thể lớn hơn, ánh sáng sẽ tập trung
trước võng mạc. Nhìn gần thì rõ nhưng nhìn xa hình ảnh sẽ lu mờ. Người cận
thị mang kính điều chỉnh lõm (concave), khúc xạ ánh sáng về võng mạc để nhìn
vật ở xa.
c - Loạn thị (astigmatism) - mặt cong của giác mạc không
đều, khúc xạ ánh sáng méo mó, không tập trung gọn trên võng mạc. Hình ảnh sự
vật bị lu mờ. Thường thường loạn thị được điều chỉnh bằng kính hội tụ. Ngoài
ra phẫu thuật hoặc tia laser cũng là những phương tiện rất hữu hiệu để điều
chỉnh các rối loạn kể trên.
d - Tăng nhãn áp (glaucoma) - là trường hợp mất thị giác
vì áp suất trong mắt lên cao, đưa tới tổn thương cho võng mạc và dây thần
kinh thị giác. Giác mạc và thủy
tinh thể được nuôi dưỡng bằng thủy tinh dịch. - Thủy tinh dịch do các mô bào quanh thủy tinh thể liên tục sản
xuất để giữ cho phần trong của mắt không bị khô. Sau khi hoàn tất nhiệm vụ,
thủy tinh dịch được huyết quản hấp thụ. Nếu thủy tinh dịch bị ứ đọng trong
mắt, áp suất mắt tăng cao. Có nhiều nguyên nhân gây ra tăng nhãn áp và bệnh
có thể xuất hiện ở bất cứ tuổi nào, nhưng nhiều hơn ở lớp người cao tuổi.
Bệnh diễn tiến âm thầm, đôi khi không có dấu hiệu báo trước. Một số người
than phiền mất một phần thị giác, giảm tầm nhìn. Vì vậy, nên đi khám bác sĩ
theo định kỳ và đo áp suất trong mắt.
đ - Đục thủy tinh thể hoặc cườm mắt
(cataract) - là
nguyên nhân thông thường gây ra khiếm khuyết thị giác. Trong bệnh này, chất
đạm cấu tạo thủy tinh thể trở nên đục như sữa, khiến độ trong của cơ quan này
giảm, cản trở sự thu nhận ánh sáng. Thay đổi này xảy ra cho mọi người, nhất
là khi tới tuổi cao. Đục thủy tinh thể cũng thấy trong bệnh tiểu đường, bệnh
galactose - huyết, khi calcium trong máu giảm, khi hút nhiều thuốc lá uống
nhiều rượu, dưới tác hại của tia tử ngoại, khi dùng thuốc corticosteroid lâu
ngày với liều lượng cao, khi thiếu dinh dưỡng, thương tích nhãn cầu, bệnh của
mống mắt... Đôi khi, trẻ em sinh ra đã bị cườm mắt. Đục thủy tinh thể được điều trị hữu hiệu bằng kính điều chỉnh hoặc
phẫu thuật, thay thủy tinh thể.
e - Võng mạc - cũng dễ dàng bị tổn thương,
thoái hóa, tách rời và đưa tới trở ngại cho thị giác. Cao huyết áp, tiểu
đường, cao nhãn áp .. là những nguyên nhân thường thấy. Chăm sóc mắt - Nhiều
người hơi lơ là trong việc giữ gìn “đôi mắt ngọc” của mình. Đây là một thiếu
sót lớn, vì một tổn thương dù nhỏ của mắt cũng có thể dần dần đưa tới khiếm
khuyết thị giác. Sau đây là một số điều nên lưu ý:
1. Đừng bao giờ giụi mắt với những ngón tay,
dù là ngón tay ngọc ngà người đẹp, huống chi lại giụi mắt với bàn tay dính
đất, một cái khăn nhiễm trùng, một miếng giấy dơ bẩn...
2. Khi chẳng may có một chất kích thích nào
đó, như nước xà bông, nước mắm, dầu xe hơi, mỡ ... bắn vào mắt, nên lập
tức tạt nước lạnh vào mắt. Tổn thương cho mắt sẽ giảm thiểu rất nhiều nếu ta
làm hành động rất giản dị, sẵn có nhưng quan trọng này.
3. Mang kính bảo vệ mắt khi cắt cỏ, mài cắt kim loại,
đi xe gắn máy... để tránh vật nhỏ bay vào mắt. Công nhân làm công việc có rủi
ro cho mắt, cần mang lính bảo vệ mắt do chủ nhân cung cấp.
4. Không dùng thuốc nhỏ mắt của người khác, vì mỗi người có mỗi bệnh
khác nhau. Ngoài ra, có nhiều loại thuốc nhỏ mắt cấm dùng chung trong vài
bệnh nhiễm trùng của mắt. Nhỏ thuốc vào mắt như sau: đứng trước một tấm
gương, dùng đầu ngón tay kéo nhẹ mi mắt dưới xuống, bàn tay kia bóp thuốc vào
góc con mắt, buông ngón tay giữ mi, chớp mắt vài lần, thuốc sẽ lan đều khắp
mắt.
5.
Nhiều người, đặc biệt là quý vị cao
niên, hay bị khô mắt, gây ra cảm giác rất khó chịu, lâu ngày giác mạc có thể
bị trầy. Nguyên do thông thường là tuyến nước mắt tiết ra ít nước mắt
hoặc ống dẫn nước mắt bị tắc nghẹt. Nên đi khám bác sĩ để tìm nguyên nhân rồi
trị liệu. Trong khi chờ đợi, có thể nhỏ các dung dịch nước mắt nhân tạo để
giảm thiểu khó chịu này
6. Nên cẩn thận với các tia cực tím từ ánh nắng
mặt trời. Tiếp
xúc trực tiếp và lâu ngày, các tia này có thể gây tổn thương cho giác mặc,
thủy tinh thể và cũng là nguy cơ đưa tới cao áp suất trong mắt. Thực ra,
không cần phải mang kính râm mỗi lần ra ngoài nắng. Nhưng nếu làm việc hoặc
đi dưới ánh nắng trong thời gian khá lâu thì nên mang kính râm để chặn các
tia tử ngoại và khỏi chói mắt
7. Nên đi bác sĩ khám mắt theo định kỳ. - Nếu không có bệnh mắt, nên
đi khám mỗi 5 năm, cho tới khi 50 tuổi. Sau tuổi này, nên khám thường xuyên
hơn để phát hiện dấu hiệu của cao áp nhãn và các bệnh khác. - Nếu có rối loạn
về khúc xạ ánh sáng, nên đi khám mỗi 2 năm hoặc thường xuyên hơn, tùy theo
chỉ định của bác sĩ. Bác sĩ chỉnh mắt (optometrist) có thể khám mắt, đo thị
lực, chỉ định độ nặng nhẹ của kính và, tùy theo luật lệ từng nơi, có thể điều
trị mấy bệnh nhẹ của mắt. Bác sĩ chuyên ngành nhãn khoa (ophtalmologist)
khám, chữa tất cả các bệnh của mắt, cho toa kính mắt và giải phẫu mắt..
8. Ánh
sáng khi làm việc, đọc
chữ cần vừa phải, thích hợp không sáng quá hoặc tối quá để khỏi gây trở ngại
cho sự nhìn. Các nhà chuyên môn về mắt đều đồng ý là cường độ ánh sáng hoặc
ngồi gần màn hình tivi không gây tổn thương cho mắt.
9. Nên cẩn thận với mỹ phẩm làm đẹp mắt, vì nhiều người có thể dị ứng
với các sản phẩm này. Mua một ít dùng thử, nếu an toàn thì tiếp tục. Tránh để
mỹ phẩm rớt vào mắt gây ra kích thích. Bôi mỹ phẩm tô đậm lông mi (mascara)
vào 2/3 phần ngoài cùa lông, tránh mỹ phẩm rơi vào mắt. Kẻ bút chì xa mi mắt
một chút, tránh đầu nhọn đụng vào giác mạc.
10. Cẩn thận khi xịt keo tóc, đừng để hóa chất bắn vào
mắt.
11. Nhiều bác sĩ nhãn khoa đề nghị gắn lông mày
giả loại lấy ra mỗi
ngày được, để các tuyến nhờn mi mắt tiếp tục hoạt động bình thường. Khi uốn
cong lông mi, tránh kéo mi mắt quá căng.
12. Nhiều người than phiền mỏi mắt sau mấy giờ đọc sách, coi máy
vi tính hoặc làm công việc tỉ mỉ cần sự tập trung của mắt. Họ e ngại là mắt
suy nhược, bị bệnh mắt hoặc cần mang kính. Thực ra đây chỉ vì mắt phải làm
việc quá khả năng chịu đựng, nên các bắp thịt mệt mỏi. Vì vậy, lâu lâu nên
ngưng công việc, nhắm mắt vài phút, hoặc ngó lên trần nhà để nhãn cầu, cơ mắt
thư giãn. Ngoài ra cũng nên lưu ý là nếu sức khỏe tổng quát không tốt, thiếu
dinh dưỡng, mất ngủ, căng thẳng tâm thần … cũng làm mắt mau mệt mỏi. Kính mắt
chỉ để điều chỉnh khiếm khuyết về khúc xạ ánh sáng của nhãn cầu chứ không làm
mắt mạnh hơn hay yếu đi.
13. Mắt đỏ cũng là mối ưu tư của nhiều người. Bình thường, trên giác mạc
có một số mạch máu nhỏ xíu phủ lên. Khi nhiểm vi khuẩn, dưới tác hại của khói
thuốc, hóa chất trong môi trường, uống nhiều rượu, làm việc bằng mắt quá lâu,
khi “nộ khí sung thiên”, tức giận ... đều làm cho máu tụ lại nhiều, mắt sẽ đỏ
lên. Khi đỏ mắt do nhiễm bệnh hoặc gây ra do hóa chất cần đi bác sĩ để điều
trị. Còn các trường hợp khác, chỉ cần dùng nước lạnh tạt vô mắt hoặc đắp khăn
nước lạnh dăm phút lên mắt là có thể làm giảm đỏ mắt.
14. Duy trì chế độ ăn uống hợp lý, đa dạng, cân bằng có đầy đủ
các chất dinh dưỡng, đặc biệt các vitamin A, C, E., các khoáng chất kẽm,
selenium... Và đặc biệt là giữ tâm thân an lạc, giảm thiểu lo âu, buồn bực,
ham muốn, giận hờn, ghen tức, đố kỵ... “Trời sinh con mắt là gương Người ghét
ít ngó, người thương ngó hoài Vì “ Đôi mắt là cửa sổ của tâm hồn”, nhìn vào
thấy hết gian - ngay, tốt - xấu...
Bác Sĩ Nguyễn Ý Đức