Túc tam lý là một
huyệt vị nổi tiếng có công dụng bảo vệ và nâng cao sức khoẻ, phòng bệnh
tích cực, làm chậm quá trình lão hoá và kéo dài tuổi thọ. Bởi vậy, từ
xưa đến nay, Túc tam lý còn được gọi là huyệt Trường thọ.
Túc tam lý là một chủ
huyệt của đường kinh Túc dương minh vị, có tác dụng tăng cường hoạt động
của hai cơ quan trọng yếu trong nhân thể là tỳ và vị. Theo quan niệm
của y học cổ truyền, vị chủ thu nạp, tỳ chủ vận hoá, tất cả đồ ăn thức
uống muốn trở thành các chất dinh dưỡng cần thiết để duy trì hoạt động
sống của cơ thể đều phải vào chức năng hấp thu, tiêu hoá, chuyển vận và
phân bố của tỳ và vị. Bởi vậy, cứu huyệt Túc tam lý thường xuyên cũng có
nghĩa là nâng cao năng lực hoạt động của hai cơ quan quan trọng này.
Có nhiều cách để xác
định vị trí huyệt Túc tam lý, đơn giản có thể tiến hành như sau: sờ bờ
trước xương ống chân (mào chày) từ dưới cổ chân ngược lên, đến gần khớp
gối ngón tay bị mắc lại ở đâu thì đó là lồi củ trước xương chày, từ đây
đo ngang ra ngoài một khoát ngón tay là vị trí của huyệt, khi ấn có cảm
giác tê tức lan xuống bàn chân.
Kỹ thuật cứu cũng đơn
giản như dùng điếu ngải mua ở các cơ sở y học cổ truyền hoặc tự chế bằng
cách lấy lá ngải cứu phơi khô trong bóng râm, bóp mịn bỏ gân xơ rồi
dùng giấy mỏng cuốn thành điếu như điếu thuốc lá, châm lửa rồi hơ lên
huyệt với cự ly chừng 3cm, sao cho da vùng huyệt nóng đều lên là được.
Mỗi huyệt cứu trong 5 - 10 phút, mỗi ngày cứu một hoặc hai lần.
Nuốt nước bọt và gõ răng
Khoa học hiện đại đã
chứng minh trong nước bọt có hơn chục loại men, khá nhiều vitamin, các
nguyên tố vi lượng, các axit hữu cơ và nội tiết tố rất cần thiết cho cơ
thể. Ví dụ amylase trợ giúp tiêu hoá, lysozyme kháng khuẩn,
immunoglobulin tăng cường miễn dịch, muccus protein bảo vệ niêm mạc dạ
dày...
Gõ răng cũng là một
vận động được y học cổ truyền hết sức coi trọng vì thao tác này giúp cho
răng bền chắc, cải thiện sức nhai, làm tăng tiết nước bọt góp phần hỗ
trợ tiêu hoá và bảo vệ dạ dày. Vậy cách thức nuốt nước bọt và gõ răng
cần được tiến hành như thế nào? Trước hết, phải chọn tư thế nằm hay ngồi
cho phù hợp, tinh thần hoàn toàn yên tĩnh, mắt khép hờ, toàn thân thư
giãn.
Tiếp đó, dùng lưỡi
khuấy động trong miệng, xoa bóp mặt ngoài hàm trên và hàm dưới, khi nước
bọt tiết đầy thì súc miệng 10 cái rồi dùng ý niệm phân 3 lần đưa nước
bọt xuống Đan điền. Sau đó, nhẹ nhàng gõ hai hàm răng vào nhau 100 lần.
Mỗi ngày làm 3 lần, mỗi lần 3 chu trình như vậy.
Xoa bàn chân
Theo y học cổ truyền,
bàn chân là gốc rễ của cơ thể, là nơi có 6 đường kinh đi đến với hơn 30
huyệt vị châm cứu, chiếm gần 1/10 tổng số huyệt toàn thân. Bởi vậy, xoa
bóp bàn chân thường xuyên có ý nghĩa hết sức to lớn đối với sức khoẻ.
Kỹ thuật xoa bóp rất
đơn giản, sau khi ngâm rửa bàn chân bằng nước ấm, dùng lòng bàn tay xoa
lần lượt hai mắt cá, mu bàn chân, gan bàn chân và các ngón chân từ nhẹ
đến mạnh, từ chậm đến nhanh, mỗi vùng xoa 50 - 100 lần. Cuối cùng, dùng
ngón tay cái day hai huyệt Dũng tuyền nằm ở điểm nối giữa 2/5 trước và
3/5 sau của đoạn nối đầu ngón chân thứ hai với điểm giữa bờ sau gót chân
trong 5 phút.
Xát vùng lưng
Trong y học cổ truyền,
lưng là một bộ phận trọng yếu bởi vì có mạch Đốc và đường kinh Bàng
quang phân bố với hơn 100 huyệt vị có liên quan mật thiết đến tất cả các
tạng phủ trong cơ thể, trong đó có những huyệt vị cực kỳ quan trọng như
Mệnh môn, Đại chuỳ, Thận du... Bởi vậy, xoa xát vùng lưng có tác dụng
lưu thông kinh mạch, điều hoà khí huyết, cải thiện chức năng tạng phủ,
thư giãn tinh thần, giúp cho cơ thể khoẻ mạnh và trường thọ.
Thực hiện bằng cách,
sau khi tắm hoặc lau rửa toàn thân bằng nước ấm, dùng khăn gai dài vắt
qua sau lưng rồi tiến hành xát ngang và dọc từ trên xuống dưới, từ trong
ra ngoài, từ nhẹ đến mạnh với tần số từ 100 - 200 lần trong một phút,
nếu có người khác dùng gốc bàn tay xát cho thì càng tốt. Sau khi xát có
thể dùng hai ngón tay cái day ấn dọc hai bên cột sống để nâng cao hiệu
quả trị liệu.
Xoa bóp loa tai
Loa tai là hình ảnh
thu nhỏ của toàn bộ cơ thể, trông giống như một bào thai nằm lộn ngược
cuộn mình trong tử cung. Trên một diện tích rất nhỏ (trung bình 15cm2)
mà có tới hơn 100 huyệt vị châm cứu mỗi bên tương ứng với tất cả các bộ
phận, các cơ quan trong cơ thể. Khi một bộ phận hoặc một cơ quan nào bị
bệnh thì huyệt vị tương ứng cũng biến đổi theo và ngược lại, khi tác
động lên một huyệt vị nào đó thì chức năng của cơ quan tương ứng cũng
được cải thiện.
Cách thức xoa bóp:
Trước tiên, xát hai bàn tay vào nhau cho nóng lên rồi dùng lòng bàn tay
vò loa tai từ trên xuống dưới, từ trái sang phải. Tiếp đó, dùng hai ngón
tay cái và ngón tay trỏ nhẹ nhàng vê vành tai thật kỹ sao cho tai nóng
đều lên là được. Cần lưu ý xoa hết mọi ngóc ngách của tai. Mỗi ngày xoa 2
lần, khi tiến hành nên chọn nơi yên tĩnh, toàn thân và tinh thần phải
thư giãn triệt để.
ThS Xuân Mai