sáng thứ ba 11 tháng 9 năm 2001 một nhóm không tặc gần như cùng một lúc cướp bốn máy bay hành khách hiệu Boing đang trên đường bay hướng về thành phố New York và thủ đô Washington. Nhóm không tặc lái hai phi cơ lao thẳng vào Trung Tâm Thương mại Thế giới ở New York  – mỗi chiếc đâm vào một trong hai tòa tháp cao nhất, cách nhau khoảng 18 phút. Trong vòng hai tiếng đồng hồ, cả hai tòa tháp song đôi 110 tầng sụp đổ hoàn toàn. Một không tặc khác lái chiếc phi cơ thứ ba đâm vào tổng hành dinh của Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ tại Ngũ Giác Đài ở ngọai ô thủ đô Washington. Chiếc máy bay thứ tư, sau khi hành khách trên máy bay chiến đấu chống nhóm không tặc, đã rơi xuống một cánh đồng gần Shanksville bang Pennsylvania. Không một người hành khách nào trến bốn máy bay này sống sót. Số người thiệt mạng gần ba ngàn và bị thương trên hai ngàn đã làm bàng hoàng xúc động toàn nước Mỹ và khắp thế giới. 

Về sau người ta cũng được các hãng thông tấn cho biết có những trường hợp cá nhân hay nhóm người đã thoát chết một cách đặc biệt vì tự ý thay đổi lịch trình thăm viếng toà nhà Trung Tâm Thương mại Thế giới, như một cầu thủ đá banh đã đến toà nhà này nhưng lại trở về khách sạn lấy giấy tờ và một nhóm người Việt Nam dự định thăm viếng ngày thứ ba 11-9-01 nhưng sau đó đổi ý thăm viếng sớm hơn một ngày nên thoát chết.  Cũng có trường hợp ngược lại như bà Joan, một hành khách cư ngụ tại Boston, theo lịch trình đi chuyến bay ngày thứ hai 10-09-01 nhưng nhằm ngày sinh nhật của chồng nên rời lại ngày 11-09 mới bay và bà đã bị thiệt mạng.

Bên cạnh những tin tức thời sự nóng bỏng về cuộc chiến tranh tại xứ A Phú Hãn và những tranh luận sôi nổi về việc xây dựng một trung tâm Hồi Giáo ở New York, thì vẫn có những người thắc mắc tự hỏi là tại sao có nhiều người cùng chết trong tai nạn thảm khốc như trên?  Tại sao lại có những người thoát chết trong đường tơ kẽ tóc?  Và làm sao có thể giải thích được hiện tượng này?  Không lẽ ông Trời hay Thượng đế trừng phạt họ hay tất cả chỉ là do sự rủi ro.  Không ai có thể trả lời được rõ rang nhưng Phật Giáo có thể giải thích được thông qua luật nhân quả. 

Theo luật nhân quả, tất cả mọi sự, mọi vật, không chừa một việc gì, đều xảy ra từ một hay nhiều nguyên nhân nào đó.  Như người trồng cam thì sẽ được cam.  Không thể nào trồng cam mà lại ra xoài được.  Lẽ dĩ nhiên, muốn có trái cam, phải cần có thêm những yếu tố phụ mà danh từ Phật Giáo gọi là duyên, như nước, phân bón, ánh sáng mặt trời và công sức người chăm sóc.  Ngoài ra phải cần có thời gian, không thể nào mới trồng mà có quả ngay được.  Con người làm ác hay làm lành cũng tương tự, nghĩa là phải hội đủ nhân, duyên và thời gian thích hợp thì quả mới trổ.  Có nhiều người trong đời sống hiện tại làm rất nhiều điều ác mà vẫn sống sung sướng giầu sang, tại vì kiếp trước họ đã làm những điều lành, đến nay quả lành mới trổ.  Còn những nhân ác gieo trồng kiếp hiện tại chưa hội đủ nhân duyên nên chưa trổ quả thế thôi. Phật giáo xếp loại nhân quả này vào loại nhân quả khác thời, tức là loại nhân quả mà thời gian đi từ nhân đến quả phải có một khoảng thời gian.  Khoảng thời gian này có thể là gieo nhân trong đời này sẽ gặt quả ngay trong đời này, hay gieo nhân trong đời này nhưng sẽ gặt quả ở đời sau hoặc là gieo nhân trong đời này sẽ gặt quả ở các đời sau hay các kiếp sau.  Nói như vậy cho có vẻ đơn giản nhưng thực sự nhân quả trùng trùng điệp điệp và vô cùng phức tạp.  Chỉ có các bậc giác ngộ mới biết hết được.

Nhân quả theo Phật giáo không phải là định mệnh và cũng không mang tính chất cố định.  Cuộc sống hạnh phúc hay khổ đau không phải do Thượng đế, Trời Phật hay thánh thần ban cho mà là do chính bản thân chúng ta tạo ra.  Tập thể xã hội cũng vậy, nó tốt lành là do tập thể cộng đồng trong xã hội quyết định. Bất kỳ một kết quả nào cũng do các nhân gieo trồng từ qúa khứ .  Quá khứ này có thể là ngày hôm qua, tháng qua, năm qua hay từ vô lượng kiếp trước.

Mỗi người mỗi nghiệp, nên khi gieo nhân có thể không cùng thời gian, không cùng địa điểm và họ không hẳn là cùng tạo một loại nhân giống nhau, nên gặt quả cũng có giống nhau và cũng có khác nhau.  Người giầu sang, kẻ nghèo khó, người thông minh, kẻ dại khờ.  Có khi gặt quả nơi riêng rẽ và có khi cùng tụ hội một nơi để nhận qủa.  Ví như nợ ngân hàng, số nợ mỗi người mỗi khác nhau, thời gian mượn nợ khác nhau nhưng đi ra ngân hàng trả nợ cùng lúc cùng ngày vì đã đến thời hạn “due date”.

Quả báo chung của gần 3000 người trong thảm họa ở hai toà nhà cao tầng Trung Tâm Thương mại Thế giới ở New York cũng tương tự như vậy.  Do sự thúc đẩy của nghiệp lực, họ đến từ nhiều nơi khác nhau trên thế giới, không hẹn mà tụ hội về làm việc chung trong một môi trường.  Trước đó, mỗi người đều tạo những nghiệp riêng, có khác nhau hay tương tự giống nhau và qua nhiều thời điểm khác biệt.  Nay nhân, duyên và thời tiết hội đủ là cùng nhau nhận quả. Cũng có trường hợp nhiều người chung tạo nghiệp nhưng vì thiếu duyên để hội tụ nên họ nhận quả ở mỗi nơi khác nhau, mặc dù quả có thể khá giống nhau.  Bà Joan, đáng lẽ đi chuyến bay ngày hôm trước nhưng nghiệp lực của bà thôi thúc phải đổi vé máy bay đi trên chuyến bay định mệnh ngày hôm sau.  Anh cầu thủ đá banh và nhóm người Việt Nam thoát chết vì nghiệp lực của họ thôi thúc họ thay đổi quyết định và còn nhiều trường hợp khác không được biết đến.

Nhân quả theo Phật Giáo không phải là định pháp mà là duyên sinh pháp, và do đó vận mệnh của con người không hoàn toàn bị bó buộc vào những nhân đã gieo trồng trong quá khứ.  Con người, nếu muốn, có thể thay đổi được quả trổ ở tương lai bằng cách gieo trồng và vun xới các hạt nhân khác trong hiện tại, bởi vì một hạt nhân đã gieo không thể ra quả được nếu như không có các nhân và duyên khác phụ trợ.   Hạnh phúc hay bất hạnh là quả của chúng ta gặt, tùy thuộc vào nhân của chúng ta gieo, tức hành động qua thân khẩu ý của chúng ta hàng ngày.  Với người Phật Giáo, niềm tin cơ bản không phải là tin vào một đấng thượng đế toàn năng, ban phước giáng họa, mà là tin sâu nhân quả.  Nếu chưa tin, nên tìm hiểu rõ ràng lý nhân quả rồi xây dựng niềm tin trên cơ sở này, để từ đó vận dụng mọi nỗ lực tự thân làm các điều lành, tránh các điều ác và tự thanh tịnh hoá tâm.  Một khi tâm đã được chuyển hóa từ nhiễm sang tịnh thì tội liền tiêu, cảnh giới địa ngục tự nhiên tan rã và cảnh giới an lạc hiện tiền.

Hôm nay ngày 11 tháng 9 năm 2010, đúng 9 năm sau ngày biến cố xẩy ra, tất cả người dân Hoa Kỳ làm lễ tưởng niệm cho những người đã nằm xuống. Tôi lặng người nhìn lại hình ảnh toà nhà World Trade Center chìm dần trong khói bụi, trong cảnh hoang tàn đổ nát với gần ba ngàn xác thân nát tan và cảm nhận nỗi vô thường của cuộc đời cùng nỗi đau xót xa của những người mất người thân, của người vợ ngóng trông chồng về, của người mẹ trông con và của người chồng nhắn lời từ biệt vợ gắng nuôi con. 

Cảm nhận được nỗi vô thường và huyễn mộng của cuộc đời, nhưng chúng ta vẫn không khỏi khổ đau xót xa trước cảnh những người thân phải chia lià.  Xin chắp tay nguyện cầu cho hương linh những người đã nằm xuống được siêu thoát, cho những bệnh nhân được hòan tòan bình phục, cho những người thân của họ bớt đau buồn và cho những thế lực vô minh sớm tỉnh ngộ để đem lại hoà bình an lạc cho nhân loại.

http://www.thuvienhoasen.org