Trong
 không khí tràn ngập yêu thương của những ngày Vu Lan, chúng con cùng 
cung kính noi gương hiếu hạnh của đức Bổn sư: khi Ngài đã thành Phật 
được bao nhiêu người ngưỡng mộ, tôn kính, đức Phật đã không quên đạo làm
 con của mình: hiện thân đến cung trời Đao Lợi thuyết pháp cho mẫu thân 
là Thánh mẫu Ma Gia nghe; khi hay tin vua cha Tịnh Phạn lâm bệnh, Ngài 
liền trở về chăm sóc, hầu hạ. Rồi khi cha mất, chính đức Phật đã đưa tay
 đỡ kim quan để tiễn vua cha đến nơi an nghỉ cuối cùng.
Chúng
 con cũng không quên ghi nhớ tấm lòng chí hiếu của Đại sư Liên Trì; tuy 
đã xuất gia, nhưng thầy luôn mang theo bài vị của cha mẹ trước ngực để 
ngày ngày nhang khói, lễ bái; đến khi đi tham học, thầy cũng vẫn như 
vậy.
Người
 ta thường nói: chỉ có người mẹ thực sự vĩ đại, mới sinh ra những người 
con thực sự vĩ đại; và ngược lại, chỉ có những người con thực sự vĩ đại 
mới có thể làm cho người mẹ thực sự trở nên vĩ đại.
Và
 rộng hơn thế, như lời HT. Chơn Thiện: “Mẹ là người, nên tình mẹ có mặt 
trong mỗi người. Nếu tình ấy phát triển, sẽ là tình làng nghĩa xóm, tình
 quê hương đất nước, tình yêu tổ quốc, nhân loại, pháp giới, sẽ giải 
phóng con người ra khỏi các ràng buộc của tự ngã nhỏ nhen, ra  khỏi các 
tâm lý cấu trược mà vươn tới các tâm lý thánh thiện, giải thoát: bấy giờ
 tình mẹ là tâm đại tuệ và đại bi.
Mẹ
 là tác nhân của sinh thành, trưởng dưỡng, nên tình mẹ là biểu tượng cho
 vạn hữu pháp giới, những tác nhân hưng khởi tâm giải thoát và tuệ giải 
thoát. Ở đây, mẹ chính là pháp giới, vạn hữu, và pháp giới vạn hữu chính
 là mẹ. Thương yêu mẹ là thương yêu vạn hữu pháp giới, là tâm địa 
Bồ-tát, là mẹ hiền Quán Thế Âm độ khổ thế gian”.
Văn hiến bốn nghìn năm
Giọt nước mắt trăng rằm
Mùa Vu Lan nhớ mẹ
Mưa dầm ngọn lá răm
 
Bốn nghìn năm văn hiến
Giọt nước mắt hài nhi
Nỗi  thờ cha kính mẹ
Của tin này - đó chi!
Tình yêu mẹ đã mở ra tình yêu nhân quần-xã hội, yêu thân phận kiếp người.
Cõi lòng con yêu mẹ
Nhức nhối nghìn non bể
Chút kim bản vị này
Thiện thệ ơi thiện thệ!
Điều
 này khá đúng, khi chúng ta được nghe câu chuyện “Mẹ có lạnh không” xảy 
ra ở một nước phương Tây: Trời vừa lập đông, những cơn gió tuyết đã lao 
xao phủ lên những kiếp người. Vô tình hơn, chúng đã làm giá lạnh thêm số
 phận cô đơn của người mẹ ở một mình mang thai con.
Vào
 một đêm giá rét, người đàn bà chuyển dạ.Và vì không đủ sức tự mình đến 
nơi sinh nở, nên người mẹ quyết định tìm đến cô bạn gần đó để nhờ giúp 
đỡ. Đêm vắng, trời tối, đường đi lại trơn trượt; yếu sức nên người đàn 
bà bị rơi xuống vực tuyết khi đi qua một chiếc cầu.
Trong
 giờ phút sinh tử ấy, người mẹ đã sinh con. Và biết chắc không thể nào 
vượt qua khổ nạn, người mẹ đã dùng tàn lực lột hết quần áo trên người 
mình quấn cho đứa bé, ủ con vào lòng rồi, chết lạnh.
Sáng
 sớm hôm sau, tiếng khóc của đứa trẻ đã làm cho người qua đường phát 
hiện: người ta chứng kiến thi thể người đàn bà trần trụi chết mà vẫn ôm 
con. Họ đem xác người mẹ về chôn ở một nghĩa địa chung; và đem đứa bé về
 nuôi khi nó còn đang được ủ ấm…
Mười hai năm sau…
Biết
 được câu chuyện đau lòng, đứa trẻ năm xưa đã vượt qua mọi sợ hãi, trốn 
cha mẹ nuôi, tự mình tìm đến nghĩa trang vào những đêm đông, đứng trước 
mộ người mẹ, trả hiếu: Cậu bé tự trút hết y phục mặc trên người để đắp 
lên mộ mẹ. Cậu đứng hằng giờ chịu đựng cái rét cắt xương rồi, thì thầm: 
“Thưa mẹ, ngày này năm ấy mẹ có lạnh lắm không?”Cậu đã thực hiện như 
vậy, nhiều năm liền. Ôi, người mẹ vĩ đại của tôi!
          
Mẹ là  nải chuối ba hương
Trên bàn thờ Phật khói ươm chín muồi
Chắp tay xin một trái thôi
Cho con nếm vị ngọt bùi thơm ngon.
                                                      (Chân Y Nghiêm)
Mẹ đi vào thiên thu bằng tiếng hát thanh thường trụ.
Chuyển hóa sắc thành thanh
Thanh thành hương
Hương thành vị
Dung nhiếp lục trần thành một
Đưa lưỡng nghi về thái cực
Bằng thơ   
                              (Trụ Vũ)
                                          
Và, còn bao nhiêu hình ảnh đẹp nữa trong đời, nhưng…
Ngôn ngữ trần gian khờ dại quá
Chứa sao đầy hai tiếng: Mẹ ơi!
                                                      (Song Nguyên)
Và
 giờ đây, trong giây phút lắng lòng này, chúng con  không khỏi hướng về 
bầu trời của người cha mà với chúng con là bao la vô tận:
 
Lúc còn bé cứ tưởng mẹ mình là tất cả
Lớn lên rồi, tới tuổi làm cha
Nghe cái vũ trụ trong lòng mình lúc đó
Mới cảm ra bầu trời khác nguy nga
 
Nếu bầu trời của mẹ đầy ánh sáng
Của hoa đăng, của thương mến cưng chiều
Của ngũ sắc long lanh mùa khánh đản
Của ngọt ngào âu yếm của tình yêu
 
Thì bên cạnh, một bầu trời khang khác
Như lời xưa: thiên ngoại hữu thiên
Một bầu trời của muôn trùng bát ngát
Muôn trùng hoành tráng cõi sao đêm 
 
 Bầu trời ấy sao trang nghiêm đến thế
Sao thẳm xa – như tận cõi Ngân hà
Sao lấp lánh – như mười phương diệu đế
Mỗi vì sao ngân một điệu huyền ca
 
Bầu trời ấy là tấm tình cha đó
Thương yêu con – nguyện trao trút vuông tròn
Đã gởi gắm tất cả những gì cha có
Những gì cha ấp ủ – cho con
 
Đã và sẽ – có nghĩa là mãi mãi
Là vẹn tròn. Trao tất cả con ơi!
Chẳng những trao những gì cha đang có
Mà cả những gì cha mơ ước xa khơi
 
Cha cho con tất cả niềm hoài bão 
Da diết mong con sẽ trở thành nên
Trong im lặng âm thầm cha dẫn đạo
Từng bước con đi tới cõi nhân hiền
 
Trong xương thịt đời con, cha đã gởi
Cả tấm lòng yêu nước thương non
Cha đã gởi niềm yêu chân thiện mỹ
Gởi cho con vẹn vẻ bóng trăng tròn
 
Nay cha đã đi rồi, trong từng mạch máu
Của đời con, vẫn tồn tại đời cha
Và để báo thâm ân, con nguyện mãi
Trao đời con cho tất cả. Như là…
                                               (Trụ Vũ)              
          
         
 Và, trong tiết Vu Lan tràn ngập yêu thương, được tề tựu bình yên dưới 
những mái chùa, chúng con không biết phải có bao nhiêu lời để cảm ơn Tam
 Bảo, phải có bao nhiêu lời để tri ân Đức Phật; vì nhờ có Đức Phật mà 
chúng con được tự tin, được thoát khổ; nhờ có Đức Phật mà chúng con được
 yên ổn, đàng hoàng. Nhờ có Ngài mà chúng con đã thoát khỏi vô minh, để 
trong đời không còn những nỗi lo sợ hãi, kể cả nỗi sợ về cái chết.
Chúng
 con còn, xin trân trọng gởi đến các bậc làm cha mẹ: không biết cha mẹ 
chúng con  đã gieo được biết bao nhiêu duyên lành, đối tốt với cuộc đời 
này như thế nào, để khi hoài thai chúng con, cho chúng con được hiện 
diện trong đời có được Pháp Phật, được học Phật; để khi áp dụng, chúng 
con  đã vô cùng hạnh phúc khi thấy rằng: chúng con với gia đình; chúng 
con với cuộc đời; chúng con  với từng cỏ cây, từng hạt bụi; chúng con 
với từng sinh vật và toàn thể thế giới này được sống tốt đẹp như nhau, 
được an nhiên tự tại, như nhau.
Với tâm cảm này, chúng con xin được dâng lên chân linh những người mẹ đã khuất:
Sinh mệnh mẹ đâu còn
Chỉ còn sinh mệnh con
Mẹ chuyển giao sinh mệnh
Từ bi hỷ xả tròn
 
 Mẹ nằm dưới mộ sâu
Tình yêu biếc địa cầu
Con ngẩng trông cõi biếc
Gặp hoa vàng áo nâu                                 
                                   (Trụ Vũ)
Để an nhiên cho những ai đang cài hoa trắng:
 
Tôi không khóc khi ngực cài hoa trắng
Vì trong hoa tôi thấy mẹ tôi cười
                                          (Song Nguyên) 
Và,
 xin chúc mừng hạnh phúc đến những ai đang còn cha mẹ: Đóa hoa màu hồng 
tôi vừa cài lên ngực áo anh rồi đó thì, anh hãy: Vui sướng đi! Quả là 
tuyệt vời!
 
Có hai cái đăng quang
Một là hoa đang nở
Hai là hoa đã rụng
Nở, rụng giữa huy hoàng
 
Cái nở đã đăng quang
Cái rụng rất khô vàng
Cũng đăng quang em ạ!
Nỗi luân lưu Niết bàn
 
Trong cái nở đăng quang
Một Niết bàn sinh động
Trong cái rụng điêu tàn
Một Niết bàn lồng lộng
Chở vô lượng thiền quang…
                                                       (Trụ Vũ)
 
         
 Đạo Phật là đạo của từ bi, đạo trí tuệ, đạo của sự thật. Đạo hiếu không
 phải đạo Phật nhưng hiếu đạo là mảng đề tài lớn, rất quan trọng trong 
giáo lý Phật giáo; vì nó là nền tảng của đạo đức. Thiếu đi nền tảng này,
 chúng ta không thể thành người.
         
 Thấy biết được điều này, xin vô cùng biết ơn các bậc Tôn sư: quý thầy 
đã dày công hàng ngày giáo dưỡng, từ bi tế độ cho chúng con, giúp chúng 
con chữa được thân tâm bệnh, và đem đến cho chúng con thứ tài sản quý 
giá nhất đời người là sức khoẻ và trí tuệ, như Đức Phật đã từng dạy.
         
 Và trong  đại lễ Vu Lan hôm nay, chúng con  lại một lần nữa tri ân quý 
chư Tăng: vì nhờ quý thầy mà những người khốn khó trong cõi vô minh có 
một đốm lửa; nhờ quý thầy mà chúng con được bày tỏ tấm lòng nhớ ơn của 
mình lên Tam Bảo; được làm nhiều hạnh lành, cầu cúng hồi hướng báo ân 
cho cha mẹ, cho toàn thể chúng sinh “âm siêu, dương thới”, và được sống 
trong thực tại hạnh phúc với cùng khắp đại chúng để chia sẻ một niềm Vu 
Lan trong an bình, tịnh lạc:
Mẹ về ấm áp lắm thay
Sữa kia với lại bình này cho con
Chở tam thiên một bình tròn
Ơi!Nguồn tịnh thủy cho non nước đầy.
                                                     (Trụ Vũ)
Đăng Lan