Ngay
từ buổi sớm tinh mơ khi còn hơi sương, nhiều gia đình đã tran thủ thời
gian đến phần mộ tổ tiên để dọn dẹp, nhổ cỏ, quét sơn lại để phần mộ
được đẹp hơn. Xong phần công việc đó là đến phần nghi thức trang trọng
nhất của buổi lễ. Đại diện gia đình sẽ có một người đứng lên thắp đèn
hương, bày lễ vật dâng cúng. Thường thì là người con trưởng đại diện cả
gia đình thắp hương mời ông bà tổ tiên về ăn tết cùng con cháu một ngày.
Đối với những gia đình khá giả, những lễ vật trong tết thanh minh
thường có xôi gà, thịt lợn hoặc những món đồ cúng đắt tiền. Còn đối với
những gia đình bình thường thì chỉ có nén hương thơm,ngọn nến và bông
hoa tươi. Cũng trong ngày thanh minh, mọi người thường hay làm bánh
trôi-bánh chay để dâng cúng tổ tiên.nguoiphattu.com
Từ
khi đạo Phật đi sâu vào lòng người dân, và nhất là được các vị Tăng Ni
giáo hóa thì dần dần lễ mặn cũng được hạn chế vì lế mặn sẽ làm cho hương
linh khó được siêu thoát. Nhất là những gia đình Phật tử, họ chỉ sắm
thanh bông hoa quả, chén nước, nén hương thơm để dâng cúng ông bà tổ
tiên. Theo Đại đức Thích Minh Huân, trụ trì chùa An Phú (Ứng Hòa-Hà Nội)
, ngày tết thanh minh mặc dù bắt nguồn từ Trung Quốc nhưng khi vào đến
Việt Nam thì Thanh minh lại mang một màu sắc đậm đà bản chất của dân
tộc. Cũng theo Đại đức, lễ vật dâng cúng ông bà tổ tiên chẳng cần phải
mâm cao cỗ đầy, chẳng có món cỗ nào bằng tâm thức của chúng ta cả. Chỉ
cần một tấm lòng thành kính thì dù ở xa xôi, chúng ta cũng sẽ được tổ
tiên phù hộ. Quan trọng khi cha mẹ, ông bà còn hiện tiền thì phải chăm
lo đầy đủ, không để thiếu thốn chứ đừng để khi mất đi rồi mới xây mồ to
mả lớn, khói hương nghi ngút, điều ấy không thực sự cần thiết.
Quê hương ơi con đã trở về…
Bây
giờ xã hội hiện đại nên cũng có nhiều hình thức “Thanh minh hóa” hơn.
Nhiều người cứ nghĩ chỉ cần có người ra tảo mộ rồi lau dọn sạch sẽ, thắp
nén hương là xong nên tình trạng thuê người tảo mộ đang dần hình thành
rộng rãi ở khắp nơi. Liệu những người nằm ở dưới mộ kia có thực sự được
an lòng không khi con cháu lại làm như vậy?nguoiphattu.com
Ngày
thanh minh là ngày nhắc nhở chúng ta phải nhớ ơn ông bà tổ tiên, người
đã sinh thành, nuôi dạy ta khôn lớn. Dù đi đâu xa xôi, chúng ta cũng hãy
nhớ về ngày Thanh minh-ngày để mọi người quây quần bên nhau, được ôn
lại những dấu ấn của một thời đã qua. Đâu đó quanh đây vẫn còn hình bóng
của ông bà, tổ tiên, của nơi ta đã sinh ra, ấy chính là thứ quý giá
nhất mà ta cần phải nhớ. Nếu không thể trở về thăm quê hương vào ngày
này, những người con xa xứ hãy tự thắp nén tâm hương để gửi đến ông bà
tổ tiên, gửi đến quê hương đất nước nhân ngày tết Thanh minh. Những bậc
ông bà cha mẹ cần nhắc nhở con cháu ghi nhớ ngày này, đừng để lãng quên
một cái Tết Thanh minh ấm tình dân tộc.
“Thanh minh trong tiết tháng ba
Lễ là tảo mộ hội là đạp thanh”