Cơ quan nghiên cứu hoằng
pháp là tai, là mắt của Ban Hoằng pháp, vừa phát hiện những vấn đề liên
hệ đến Phật giáo Việt Nam, là cơ quan thu nhận thông tin. Đồng thời, đây
cũng là cơ quan tìm hiểu, nghiên cứu các phương thức mới, các công nghệ
mới để ứng dụng vào hoạt động hoằng pháp.
Phật giáo Việt Nam chúng ta hiện đã có một viện nghiên cứu quan trọng, đó là Viện Nghiên cứu Phật học Việt Nam.
Qua một thời gian hoạt động khá dài,
Viện Nghiên cứu Phật học Việt Nam đã có những thành quả lớn lao trong
việc nghiên cứu phổ biến các công trình nghiên cứu.
Nhiều tác phẩm giá trị đã được Viện
Nghiên cứu Phật học Việt Nam tổ chức biên soạn, nhiều hoạt động học
thuật như sinh hoạt khoa học, hội thảo khoa học đã được tổ chức thành
công.
Tuy nhiên, như tên gọi của mình,
Viện Nghiên cứu Phật học là cơ quan chuyên trách những vấn đề nội tại
Phật giáo, nghiên cứu những giá trị bên trong của Phật giáo.
Lãnh vực quan hệ giữa Phật giáo với
cộng đồng xã hội, Phật giáo với thế giới, Phật giáo với nhà nước, Phật
giáo với kinh tế - xã hội, khoa học kỹ thuật, Phật giáo trước những
chuyển biến thời cuộc, Phật giáo với công tác truyền bá, Phật giáo trong
quan hệ với các tôn giáo khác, đặc biệt là vấn đề cải đạo tín đồ Phật
giáo… chưa phải là hoạt động nghiên cứu trọng tâm của Viện Nghiên cứu
Phật học Việt Nam.
Có thể hình dung, chiều hoạt động
của Viện Nghiên cứu Phật học Việt Nam là chiều hướng nội, đi sâu vào các
giá trị tĩnh, các giá trị có thể tương đối độc lập.
Trong khi hoạt động nghiên cứu vừa
đề xuất ở trên là chiều hướng ngoại, đi sâu vào việc thể hiện và truyền
bá giáo lý Phật giáo, chiều nghiên cứu động, nghiên cứu Phật giáo trong
mối quan hệ luôn luôn thay đổi với các thành tố bên ngoài, tìm hiểu
những vấn đề phát sinh trong việc truyền bá Phật giáo.
Có thể nói, nếu Viện Nghiên cứu Phật
học Việt Nam nghiên cứu những vấn đề đạo trong đạo, thì hoạt động
nghiên cứu được đề xuất ở đây là đạo trong đời.
Các kết quả nghiên cứu của Viện
Nghiên cứu Phật học Việt Nam có thể nói hầu hết luôn có giá trị ổn định
lâu dài, hầu như khó thay đổi.
Trong khi đó kết quả các hoạt động
nghiên cứu hướng ngoại là các kết quả trước mắt, phục vụ trong một thời
gian ngắn, có thể biến động, thay đổi nhanh chóng, đòi hỏi một quá trình
nghiên cứu liên tục, bền bỉ, bám sát, linh động, nhạy bén…
Viện Nghiên cứu Phật học Việt Nam
phục vụ cho việc tìm hiểu tư tưởng đạo Phật, lịch sử Phật giáo thế giới
và Phật giáo Việt Nam, hướng về những giá trị quá khứ.
Trong khi đó, trong tình hình truyền
bá giáo lý đạo Phật hiện nay, rất cần những nghiên cứu hướng về tương
lai, trên cơ sở thu thập số liệu, phản ánh chính xác thực trạng hiện
tại, từ đó đưa ra những kiến giải, tiên lượng, dự báo về tương lai của
Phật giáo Việt Nam và việc truyền bá giáo lý Phật giáo tại Việt Nam.
Khi gặp những vấn đề cấp bách trong
hoạt động đối ngoại của giáo hội, những vấn đề phát sinh mang yếu tố
thời đại…, thì Viện Nghiên cứu Phật học Việt Nam như hiện nay khó mà đáp
ứng vai trò “think tank”, tư vấn, tham mưu cho Hội đồng Trị sự hay các
Ban Trung ương có liên hệ đến vấn đề nảy sinh cần giải quyết.
Trước những nhu cầu như trên chúng tôi xin đề xuất thành lập “Viện Nghiên cứu Hoằng pháp”.
Viện Nghiên cứu Hoằng pháp có thể là
một viện trực thuộc Hội đồng Trị sự, cũng có thể là một viện trực thuộc
Ban Hoằng pháp Trung ương, cũng có thể khởi đầu là một tổ công tác
nghiên cứu.
Nhiệm vụ của cơ quan nghiên cứu
hoằng pháp là phát hiện, ghi nhận các vấn đề, các nhu cầu phát sinh
trong hoạt động hoằng pháp của Phật giáo Việt Nam, phân tích, nghiên
cứu, đề xuất các hướng giải quyết.
Cơ quan nghiên cứu hoằng pháp cũng
nghiên cứu các vấn đề có liên hệ với lãnh vực hoằng pháp, theo yêu cầu
của chư tôn đức lãnh đạo Phật giáo thuộc Hội đồng Chứng minh, Hội đồng
Trị sự và Ban Hoằng pháp Trung ương.
Cơ quan nghiên cứu hoằng pháp là
tai, là mắt của Ban Hoằng pháp, vừa phát hiện những vấn đề liên hệ đến
Phật giáo Việt Nam, là cơ quan thu nhận thông tin. Đồng thời, đây cũng
là cơ quan tìm hiểu, nghiên cứu các phương thức mới, các công nghệ mới
để ứng dụng vào hoạt động hoằng pháp.
Việc nắm một cách không chính thức
số lượng tu sĩ và tín đồ, theo dõi sự biến động số lượng tu sĩ và tín đồ
cũng thuộc nhiệm vụ của cơ quan nghiên cứu hoằng pháp được đề nghị ở
đây.
Một Viện Nghiên cứu Hoằng pháp như
đã đề nghị có kinh phí hoạt động tối thiểu, không trở thành gánh nặng
của Giáo hội. Kinh phí được phân bổ theo đề tài. Trụ sở của Viện có thể
đặt tại một ngôi chùa bất kỳ, hoặc Văn phòng Giáo hội, nhân sự do quý vị
tu sĩ kiêm nhiệm.
Tuy nhiên, nhân sự của Viện Nghiên
cứu Hoàng pháp chỉ là nhân sự khung. Nghiên cứu viên là toàn thể tăng ni
Phật tử có tâm với sự nghiệp lợi sinh và có năng lực nghiên cứu khoa
học.
Nghiên cứu viên hoằng pháp không đòi
hỏi trình độ Phật học uyên thâm như đối với nghiên cứu viên Phật học,
mà yêu cầu nhiều hơn kiến thức khoa học xã hội. Đây là thế mạnh của số
đông Phật tử là cán bộ giảng dạy đại học, giáo viên, cán bộ nhân viên
các ngành khoa học xã hội, báo chí, truyền thông.
Viện Nghiên cứu Hoằng pháp chỉ cần đóng vai trò cơ quan yêu cầu, nêu đề tài, kết nối, hỗ trợ và nghiệm thu việc nghiên cứu.
Nếu xét thấy cần, Viện Nghiên cứu
Hoàng pháp cũng có thể đảm nhiệm việc tổ chức biên soạn các loại tài
liệu hướng dẫn hoạt động hoằng pháp tài liệu giáo khoa các cấp về hoằng
pháp.
Minh Thạnh
Tham luận Hội thảo Hoằng pháp toàn quốc tại Bình Dương - 2011 - Nguồn: Phattuvietnam.net |