Lý
Nhân Tông tên là Lý Càn Đức, sinh năm 1066, là con của Lý Thánh Tông và
Nguyên Phi Ỷ Lan. Ông lên ngôi khi mới 7 tuổi vào năm. Ông làm vua đến
năm 1127 thì mất, trị vì được 56 năm, trở thành ông vua trị vì lâu nhất
trong lịch sử Việt Nam. Thời kỳ Lý Nhân Tông trị vì là thời kỳ đất nước
thái bình thịnh trị vào bậc nhất trong triều Lý và cũng là của lịch sử
các triều đại phong kiến Việt Nam.
 |
| Tượng vua Lý Nhân Tông ở đền Đô (Bắc Ninh). |
Lý
Nhân Tông là người mở đầu cho nền giáo dục ĐH ở Việt Nam. Năm 1075, ông
cho thi khoa Minh Kinh Bác Học hay còn gọi là khoa tam trường đầu tiên
trong lịch sử. Khoa thi đó lấy đỗ 10 người, có thủ khoa Lê Văn Thịnh là
trạng nguyên đầu tiên của lịch sử khoa bảng nước nhà. Đến năm sau (1076)
lại cho xây Văn Miếu Quốc Tử Giám để thờ Khổng Tử và các bậc tiên hiền
của Nho giáo và là nơi dạy học ở bậc cao giành cho thái tử và những
người tài giỏi của đất nước. Văn Miếu Quốc Tử Giám từ đó trở thành
trường ĐH đầu tiên của nước ta.
Cũng
trong triều đại Lý Nhân Tông, chúng ta tự hào về nghệ thuật quân sự của
cha ông khi Thái Úy Lý Thường Kiệt dẫn quân đánh thẳng sang ba châu
Ung, Khâm, Liêm của nước Tống để ngăn chặn cuộc xâm lược sắp diễn ra của
quân Tống, theo tư tưởng “ngồi yên đợi giặc không bằng đem quân đi đánh
trước để chẹn mũi nhọn của giặc”. Trong lịch sử dựng và giữ nước, dân
tộc ta luôn bị các thế lực xâm lược phương bắc chèn ép, đây là lần đầu
tiên quân đội chính quy của nước Nam đánh sang phương Bắc.
Đặc biệt nhất, triều đại Lý Nhân Tông cũng là triều đại có nhiều điềm lành được ghi vào sử sách nhất. Sách Đại Việt sử ký toàn thư,
kỷ Lý Nhân Tông chỉ có 20 trang mà có tới 23 lần ghi chép các việc thần
dân, quan lại dâng vua những cỏ cây, chim thú có hình kỳ lạ. Trong 23
lần ấy thì có 4 lần ghi việc rồng vàng hiện, 3 lần có móc ngọt (mưa
ngọt) và có tới 5 lần nhắc tới những con rùa mắt có 6 con ngươi, hoặc
rùa 3 chân, hoặc rùa ngũ sắc. Thậm chí có khi chỉ một cây ưu bát đàm
(cây sung) có hoa hoặc cây cau một gốc có 9, 10 thân cây cũng được ghi
chép vào quốc sử. Ở thời đó, đây là các sự lạ và thường coi là điềm
lành.
Theo baodatviet