Chúng con chưa hiểu nếu qui y và thọ năm giới thì sẽ được lợi ích gì? Có gì khó khăn khi thọ Năm giới không?
Đáp:
Quy y Tam bảo có ý nghĩa cực kỳ quan trọng đối với người con Phật. Vì
nếu chưa quy y, thì dù hiểu biết giáo lý và mến mộ Phật pháp cao độ vẫn
chưa phải là Phật tử. Do đó, muốn trở thành người đệ tử Phật đúng
nghĩa, nhất định phải quy y. Quy y Tam bảo là nấc thang đầu tiên, là
khởi điểm của lộ trình hướng đến giải thoát. Chính việc quy y Tam bảo là
biểu hiện quan trọng và cơ bản nhất của sự Giác ngộ trong tự thân của
mỗi cá nhân.
Đồng bào dân tộc trong lễ Quy y Tam bảo tại Kon Tum 2009
Quy là trở về, y có nghĩa nương tựa. Quy y Tam bảo là
trở về nương tựa ba ngôi quý báu Phật, Pháp và Tăng. Phật là bậc giác
ngộ hoàn toàn về ba phương diện: Tự giác, Giác tha và Giác hạnh viên
mãn. Pháp là những phương pháp tu hành do chính Đức Phật thân chứng và
giảng dạy để diệt trừ si ám, đoạn tận mọi khổ đau. Tăng là đoàn thể đệ
tử xuất gia, giữ gìn giới luật, sống chung hòa hợp, tu tập theo chánh
pháp. Sở dĩ Phật, Pháp và Tăng được tôn xưng là ba ngôi quý báu vì trên
đời hiếm có và khó gặp. Chỉ có Tam bảo mới có đủ năng lực dẫn dắt chúng
sinh ra khỏi biển khổ và chỉ có Tam bảo mới phát huy cùng tột năng lực
trí tuệ của chúng sinh để xoá tan vô minh, thành tựu giải thoát. Nếu
không gieo trồng thiện căn, không hội đủ duyên lành thì khó được phúc
duyên nương tựa, dù Tam bảo vẫn thường trụ ở thế gian.
Do vậy, được quy y, quay về nương tựa Phật, Pháp và Tăng, trở thành
người Phật tử là một duyên lành rất lớn trong đời. Tam bảo là chỗ dựa
tinh thần vững chắc cho người Phật tử. Con người do vô minh nên bị dục
vọng sai khiến, trói buộc. Chúng sanh vì nhiều tham muốn nên chịu nhiều
khổ luỵ. Như người đi biển, càng uống nước biển càng bị cơn khát hành
hạ, dày vò. Suốt một đời đuổi theo ảo ảnh hạnh phúc, tìm cầu sự thoả mãn
của lòng tham vô đáy, rốt cuộc con người chỉ để lại một gia sản duy
nhất là ác nghiệp do mình tạo ra. Vật chất, tài sản là phù du, tất cả sẽ
ra đi chỉ có nghiệp thì ở lại. Do ác nghiệp đã tạo, nên chúng sanh phải
đắm chìm trong khổ đau, luân hồi sanh tử. Trong cơn trường mộng của
những cuộc rượt đuổi dục vọng ly kỳ, con người chợt giật mình thức tỉnh.
Họ cay đắng nhận ra trò chơi đuổi bắt của cuộc đời, thấy rằng phận
người ngắn ngủi, thân người mong manh, gia sản thì tạm bợ, chợt còn chợt
mất như sương khói. Nhận thức sâu sắc về sự vô thường, giả hợp của thân
mạng và thế giới, tỉnh mộng quay đầu, con người tìm về những chân giá
trị của cuộc đời; thực hành đạo đức, sống hỷ xả, vô ngã và vị tha, nương
vào ánh sáng soi đường của Tam bảo tìm về Chân – Thiện – Mỹ. Đó là
nguyên nhân, mục đích cao cả của việc quy y. Đạo Phật là đạo Giác ngộ
nên không bao giờ ép buộc, áp đặt hoặc dụ dỗ người khác quy y, chỉ
khuyến khích và động viên làm tăng thượng duyên lành có sẵn của đương
sự. Do đó, quy y Tam bảo phải được xuất phát từ ý thức tự giác, tự nguyện
và không hề có bất cứ một khó khăn hay điều kiện gì từ phía “nhà
chùa”. Nếu có chăng chỉ là một chút lễ nghi, hương hoa tùy hỷ, biểu lộ
lòng thành, chủ yếu để làm cho buổi lễ thêm phần trang trọng mà thôi.
Khi quy y, tức đối trước Tam bảo, có sự chứng minh của chư Tăng, phát
nguyện trở về nương tựa Phật, Pháp và Tăng làm một đệ tử Phật hay còn
gọi là Phật tử . Trở thành Phật tử, cố nhiên sẽ được Tam bảo soi sáng,
che chở và hộ trì. Từ đây, mọi suy nghĩ, nói năng hay hành động sẽ nương
theo chánh niệm mà trở nên trong sáng. Chính nhờ việc tu tập chuyển hoá
Tam nghiệp mà cuộc sống được thăng hoa. Cũng chính nhờ việc chuyển ác
nghiệp thành thiện nghiệp nên người đã quy y chắc chắn không bị đọa lạc
vào Tam đồ, Ác đạo.
Tuy nhiên, quy y chỉ mới là nấc thang đầu tiên, người con Phật phải
phát nguyện tu tập, thọ trì năm giới để hoàn thiện nhân cách của người
Phật tử. Năm giới cấm hay năm nhân cách của người Phật tử là: Không giết
hại, Không trộm cướp, Không tà dâm, Không nói dối và Không uống rượu.
Người Phật tử khi đã quy y thường phát nguyện thọ trì năm giới nhưng
không nhất thiết người nào cũng phải thọ trì hết năm giới. Tuỳ theo khả
năng và hoàn cảnh cá nhân, tự lượng sức mình để phát nguyện thọ trì. Sau
một thời gian, nhận thấy lợi ích thiết thực của việc giữ gìn giới luật,
nhân cách ngày càng hoàn thiện nhờ trì giới, lúc đó mới phát nguyện thọ
trì hết năm giới.
Giữ giới không có nghĩa bị trói buộc, bị tước mất quyền tự do phóng
túng cá nhân. Chính việc tuân thủ giới luật mà nhân cách cá nhân được
hoàn thiện đồng thời giúp cho tự thân và tha nhân được an ổn, hạnh phúc
và xa lìa mọi khổ đau. Hành trì năm giới xuất phát từ ý thức tôn trọng
và giữ gìn hạnh phúc của chính mình, mọi người và mọi loài.
Đối với giới thứ nhất Không giết hại, do “ Ý thức được những khổ đau
do sự giết hại gây ra, con xin học theo hạnh Đại bi để bảo vệ sự sống
của mọi người và mọi loài. Con nguyện không giết hại sinh mạng, không
tán thành sự giết chóc và không để kẻ khác giết hại, dù là trong tâm
tưởng hay trong cách sống hàng ngày của con”. Phát nguyện giữ giới Không
giết hại vì tôn trọng sự sống, vì ý thức được khổ đau do giết hại gây
ra. Do vậy, người giữ giới này hiện tại luôn sống trong an ổn, không sợ
thù oán, thân thể khoẻ mạnh, không bị quả báo lột da, xẻ thịt ở đời sau.
Nhờ không giết hại, môi sinh được giữ gìn, xã hội an ninh, thế giới hoà
bình và an lạc.
Do “Ý thức được những khổ đau do lường gạt, trộm cướp gây ra, con xin
học theo hạnh Đại từ để đem niềm vui sống và an lạc cho mọi người và
mọi loài. Con nguyện không lấy làm của riêng bất cứ một tài vật nào của
bất cứ ai. Con nguyện tôn trọng quyền sở hữu của kẻ khác và cũng nguyện
ngăn ngừa không cho họ tích trử và làm giàu một cách bất lương trên sự
đau khổ của con người và của muôn loài”. Đó là nội dung của sự phát
nguyện thứ hai Không trộm cướp. Vì tôn trọng tài sản và ý thức sự khổ
đau do bị trộm cướp gây ra nên người Phật tử không trộm cướp. Người giữ
gìn giới này hiện tại luôn sống trong thanh thản, không sợ tù tội, được
người khác tin cậy, giao phó nhiều trọng trách, hưởng phước giàu sang;
vì không gian tham nên không bị túng thiếu, mất mát và không bị “mang
lông đội sừng” để trả nợ ở kiếp sau.
Vì “ Ý thức được hạnh phúc gia đình dựa trên nền tảng thủy chung, hòa
thuận. Con nguyện giữ mình thật tinh khiết, tự bảo vệ nếp sống tiết
hạnh và hết lòng bảo vệ tiết hạnh của kẻ khác. Con biết hành động ngoại
tình sẽ làm tan vỡ hạnh phúc gia đình con và hại đến hạnh phúc của người
khác…” Đây là nội dung của giới thứ ba Không tà dâm. Người Phật tử ý
thức được sự tai hại của việc tư tình nên phát nguyện gìn giữ. Lợi ích
của sự tu tập Không tà dâm là thân thể khoẻ mạnh, gia đình ấm êm hạnh
phúc, được mọi người tôn trọng, không có tình thù.
Phát nguyện giữ gìn giới thứ tư Không nói dối vì: “Ý thức được những
khổ đau do lời nói thiếu chánh niệm gây ra, con xin nguyện nói lời chánh
ngữ và học hạnh lắng nghe để dâng niềm vui cho người và giúp người bớt
khổ. Con nguyện chỉ nói những lời có thể gây thêm niềm tin, an vui và hy
vọng, những lời chân thật có giá trị xây dựng hiểu biết và hòa giải.
Con nguyện không nói những lời sai với sự thật, những lời gây chia rẽ và
căm thù. Con nguyện không loan truyền những tin mà con không biết chắc
là có thật, không phê bình và lên án những điều mà con không biết rõ.
Con nguyện lắng nghe với tâm từ bi, để có thể hiểu được những khổ đau và
khó khăn của kẻ khác và để làm vơi đi những khổ đau của họ”. Người giữ
giới Không nói dối luôn được mọi người tôn trọng, tin tưởng, yêu thương.
Không những không nói dối, người tu tập giới này còn góp ý, động viên,
xây dựng và hoà giải với mọi người xung quanh làm cho gia đình và xã hội
ngày càng thêm tốt đẹp.
Giới thứ năm Không uống rượu, nói một cách đầy đủ là không sử dụng
rượu, ma tuý, các chất kích thích và gây nghiện, các thực phẩm có độc tố
và văn hóa phẩm đồi trụy. Vì “ý thức được những khổ đau do sử dụng rượu
và ma túy gây ra, con nguyện chỉ tiêu thụ những thực phẩm không chứa
độc tố, không có tác dụng gây nên sự say sưa, nghiện ngập làm thân tâm
mất tự chủ. Con nguyện không uống rượu, không sử dụng ma tuý, không tiêu
thụ những thực phẩm có độc tố kể cả văn hóa phẩm có nội dung bạo động,
sợ hãi, thèm khát và hận thù”. Tu tập trọn vẹn giới thứ năm thì thân thể
khoẻ mạnh, hạn chế được bệnh tật, trí tuệ sáng suốt, tuổi thọ tăng
trưởng đồng thời tránh được tai nạn, lỗi lầm đáng tiếc do sự mất tự chủ
gây ra.
Trên đây là tất cả lợi ích thiết thực của việc quy y và thọ
trì năm giới của người Phật tử. Chỉ có quay về nương tựa Tam bảo và tu
sửa nhân cách bằng sự thọ trì năm giới mới đem lại hạnh phúc, an vui cho
cá nhân, gia đình và xã hội. Đó cũng là lý do mà “nhà chùa” thường
khuyến khích và tổ chức cho tín đồ quy y Tam bảo.
Tổ Tư vấn (tuvangiacngo@yahoo.com)