 |
| Gác khánh thâm nghiêm, cổ kính trước khi bị phá bỏ để xây mới lại vẫn còn vững chãi, thế nhưng không biết vì sao "nhà chùa" vẫn phá bỏ (ảnh Báo Lao Động) |
Tổn thất khó khắc phục
Chùa Trăm Gian, xây dựng từ thời Lý đã được Nhà nước công nhận là di tích quốc gia ngót nửa thế kỷ. Vậy mà thời gian qua, ngôi chùa này liên tục bị trùng tu tôn tạo theo kiểu phá hoàn toàn để xây mới. Thế nhưng khi sự việc bị phát hiện thì tình trạng đã “lỡ” rồi, đành lặng lẽ... rút kinh nghiệm, bỏ qua?
Điển hình như trước đây nhà chùa đã trùng tu sơn lại tranh tượng quý bằng sơn công nghiệp Nippon; làm mới bệ tượng, bàn thờ bằng ximăng, gạch ốp lát công nghiệp xanh đỏ tím vàng; xây mới các dãy hành lang đánh bóng cột kèo bằng vécni.
Chưa hết, giờ đây nhà chùa lại tiếp tục phá bỏ toàn bộ nhà tổ và gác khánh ngàn tuổi để thay vào đó là những vật liệu xây dựng mới hoàn toàn.
 |
| Giờ đây công trình ngàn năm tuổi đã bị đập bỏ để dựng thành công trình… một ngày tuổi (ảnh Báo Lao Động) |
Theo lời một người dân tại địa phương, chùa Trăm Gian cổ kính với nền gạch cũ, đá tảng xanh chân cột, viền vỉa hè giờ đã bị những người đến xây dựng dùng búa tạ đập bỏ khênh ra trước cổng chùa xếp thành núi trắng lốp. Họ còn dựng một lán lớn, lợp tôn xanh, to bằng dăm cái gara ôtô ngay trong khuôn viên chùa để xẻ gỗ, chế tác các hạng mục mới…
Trước sự việc như thế, nhưng ông Vũ Văn Doãn, Chủ tịch UBND xã Tiên Phương khi trả lời phóng viên Báo Lao Động, lại kể với giọng đầy thán phục: “Người ta sang tận Lào, áp tải gỗ lim to về phục vụ đại công trường”.
Còn cụ Nguyễn Đức Tuệ, một cao niên trong xã Tiên Phương thì lại kể cho bao giới nghe với niềm tự hào. Ông khoe rằng năm nay mình "được tuổi", nên được tín nhiệm mời leo lên thượng lương, cất nóc cho chính tòa gác khánh này. Cụ còn trầm trồ khen: “Người ta xẻ một cây gỗ lim ra, vót nó thành 4 cái cột chùa khổng lồ y như chúng ta chẻ tre vót đũa ấy. To tiền lắm, riêng khu này chắc khoảng 3 tỉ đồng rồi nhé”?!
Nói về chất lượng của các công trình ở chùa Trăm Gian trước khi bị phá bỏ, cụ Đỗ Duy Vinh và cụ Nguyễn Đức Tuệ khi trả lời với báo giới đều cho rằng: Ngoài các cột lim bị “tiêu tâm”, rỗng ruột do thời gian, thì hầu hết hạng mục còn tốt. Các công trình như nhà tổ, gác khánh đều đứng vững, nếu cứ để nguyên thì còn lâu mới hỏng. Nhưng vì có điều kiện, nên “nhà chùa” thay mới cho nó đẹp, nó bền.
 |
| Các hiệp thợ ngồi nhấp nhổm ngay trước các “tuyệt phẩm bị tàn sát”, các phù điêu, cấu kiện cổ vứt chỏng chơ. (ảnh Báo Lao Động) |
Công trình rầm rộ nhưng không ai hay?
Khi sự việc đang diễn ra, ông Vũ Văn Doãn, Chủ tịch xã Tiên Phương lúc làm việc với báo giới lại cho rằng không biết bất cứ thông tin gì về việc chùa Trăm Gian đang được “trùng tu”?... “Muốn biết thì các đồng chí… hỏi nhà chùa”
Còn ông Tống Bá Lương, Phó Chủ tịch UBND xã Tiên Phương, người phụ trách văn xã phát biểu với báo giới cũng cho rằng: “Nhà chùa có nói (ngoài lề) với chúng tôi là Sở VHTTDL Hà Nội là chủ đầu tư dự án kể trên (?)”.
Tất cả những thông tin như: Ai đang dỡ chùa, dự án nào?; số tiền đầu tư là bao nhiêu, do tổ chức cá nhân nào cấp…? Những người có trách nhiệm của xã Tiên Phương đều trả lời là “không biết”, hoặc “hình như là…”.
Không chỉ có xã mà ngay chính Trưởng phòng văn hóa huyện cũng không biết, Ban quản lý di tích của Hà Nội không biết, lãnh đạo Cục Di sản khi được báo giới hỏi cũng chỉ nói “sẽ kiểm tra”..
Cho đến khi sự việc được báo chí truyền thông, các cơ quan liên quan đi kiểm tra, đình chỉ thi công thì các công trình như nhà tổ, gác khánh tuyệt đẹp, cổ kính ngàn năm… của nhà chùa đã bị đập ra, xây mới hoàn toàn.
 |
| Dù công trình đã bị đình chỉ nhưng những gì của chùa cổ đã không còn nữa (ảnh Báo Lao Động - Nhà tổ và gác khánh được xây mới 100%.) |
Ngày 24/8, đoàn thanh tra đã về làm việc với nhà chùa và ngay lập tức, biên bản yêu cầu đình chỉ thi công “làm mới” chùa Trăm Gian được ký tại sân chùa. Tuy nhiên dù các cơ quan chức năng có làm gì bây giờ, cũng không thể cứu lại vẽ cổ kính mà ngôi chùa ngàn tuổi đã từng có.
Chùa Trăm Gian hay còn gọi là Quảng Nghiêm Tự thuộc địa bàn xã Tiên Phương, huyện Chương Mỹ, Hà Nội. Ngôi chùa cổ được lập từ đời Lý Cao Tông, năm 1185, trên quả đồi cao 50m, tứ bề được bao bọc bởi núi đá. Đây là một công trình kiến trúc có giá trị nghệ thuật cao, được xếp hạng là di tích quốc gia từ hơn 40 năm qua. Chùa Trăm Gian, tính theo 4 cái cột là một gian, thì nó có tới 104 gian! Số tượng Phật ở đây lên tới 153 pho được làm bằng gỗ quý hiếm và đất nung. Đặc biệt có tượng Tuyết Sơn bằng gỗ mun với nét điêu khắc của thế kỷ XVIII, pho tượng đô đốc Đặng Tiến Đông được các nhà nghiên cứu đánh giá rất cao về trình độ nghệ thuật điêu khắc. Ngoài ra, chùa còn lưu giữ nhiều hiện vật quý hiếm như: Đôi rồng đá được trạm trổ công phu án ngữ hai bên đầu dãy bậc thang đá trước cửa chùa có từ thời Nguyễn; Bộ tranh La Hán Thập Điện Diêm Vương; Bệ thờ bằng đất nung thời Trần; Khánh đồng đúc năm 1794... Cách đây hơn 15 năm, một bà người Australia đã tài trợ cải tạo gác chuông nhưng với điều kiện, giữ nguyên được vẻ cố kính thì mới… cho tiền. Chính vì điều này nên chùa Trăm Gian hiện nay chỉ còn gác chuông là còn vẻ cổ kính Ngoài gác chuông thì trong chùa hiện nay còn có mấy bức phù điêu “Thập điện diêm vương” bằng gỗ, cổ và tuyệt đẹp. Các bức phù điêu này còn giữ được là do trước đây bị kẻ trộm lấy mất, lưu lạc cả chục năm trời. Sau đó được Bộ Công an và Công an Hà Nội tìm lại được và trao trả cho nhà chùa nên không bị sơn sửa, trùng tu. |
PV (tổng hợp)