hoặc gọi là bát châu tam muội hoặc là nhất hạnh tam
muội. Trong kinh Hoa Nghiêm quyển 6 phẩm Nhập Pháp Giới có nói đến 21
loại niệm Phật tam muội. Kinh A Di Đà thì nói nếu 1 ngày hoặc trong 7
ngày liên tục mà chuyên trì niệm danh hiệu Phật A Di Đà đến mức "nhất
tâm bất loạn" thì lúc lâm chung có thể vãng sanh đến nước Cực Lạc Tây
Phương.
"Nhất Tâm" là đối với tâm tán loạn mà
nói. Nếu một mặt miệng thì niệm danh hiệu Phât, mặt khác trong lòng có
nhiều vọng tưởng thì đó là niệm Phật tâm tán loạn. Nếu niệm Phật mà niệm
đến mức tâm với miệng khớp với nhau không có rối loạn, danh hiệu của
Phật được niệm liên tục kế tiếp nhau, đến mức không niệm mà tự niệm! Đó
là như Kinh Lăng Nghiêm đã nói "Tịnh niệm tương kế" ( ý niệm liên tục
không gián đoạn).
Căn cứ vào Đại Sư Liên Trì cuối đời nhà
Minh thì "Nhất tâm" có thể chia thành: "Sự nhất tâm và Lý nhất tâm", là
tâm không có tạp niệm, tâm và miệng tương ứng với nhau, chỉ có niệm danh
hiệu Phật. Tự mình biết rằng mình đang niệm Phật, biết rằng có danh
hiệu Phật đang niệm, đó là nhất tâm niệm Phật, hoặc là toàn thân niệm
Phật. Do chuyên tâm niệm Phật nên có thể đạt tới điều mà Thiền tông gọi
là "công phu thành phiến".
Cái gọi là "Lý nhất tâm", tức là tâm
tương ứng với lý, tự thấy được Pháp thân của A Di Đà, Di Đà tức là tự
tánh, Tây phương không tách rời mình một tấc. Đó là cảnh giới hiện ra
trước mặt " Tự tánh Di Đà duy tâm Tịnh độ". "Sự nhất tâm" thuộc về mức
độ thiền quán thiền định. "Lý nhất tâm" thuộc về trình độ thiền ngộ. Đó
là kết quả của việc tu hành sóng đôi cả Tịnh độ và Thiền định. Lấy việc
niệm Phật của Tịnh độ để nhập môn đạt đến mục đích tam muội rồi giác
ngộ, giải thoát.
"Nhất tâm bất loạn" là muốn chỉ chuyên
tâm nhất ý. Khi niệm Phật phải trói buộc cái tâm mình vào danh hiệu
Phật, tai nghe tiếng niệm Phật, tâm chẳng dùng hai, đó gọi là nhất tâm.
Và như vậy thì khi lâm chung có thể vãng sanh lên cõi Tịnh độ.