Chúc nhau hạnh phúc thì phải rồi.
Bởi vì hạnh phúc là điều chúng ta đi tìm kiếm, thực hiện suốt cả năm. Và cả
đời.
Hạnh phúc từ cấp độ thô thiển
nhất cho đến cấp độ cao siêu, bền vững nhất, là gì? Khi nào chúng ta cảm thấy
hạnh phúc? Đơn giản, đó là khi chúng ta có được một lợi ích nào đó hoặc đang
làm một lợi ích nào đó cho mình. Vậy thì, lợi ích cho chính mình là hạnh phúc.
Và lợi ích ấy bao gồm cả thân tâm, nghĩa là lợi ích phải bao gồm cả vật chất và
tâm thức. Hạnh phúc phải bao gồm vật chất và tâm thức, thân và tâm, nên chúng
ta vẫn thường chúc “Thân tâm thường an lạc”.
Lợi ích ấy nhỏ hẹp, cạn cợt,
chóng qua thì hạnh phúc nhỏ hẹp, cạn cợt, chóng qua. Lợi ích ấy lớn lao, sâu
xa, bền vững thì hạnh phúc lớn lao, sâu xa, bền vững.
Nhưng lợi ích cho chính mình là
gì? Ai mà chẳng thương mình và tìm lợi ích, nghĩa là hạnh phúc, cho mình? Nhưng
quả thật, biết thật sự thương mình là khó, biết tìm lợi ích đích thực cho mình
là khó, biết tạo dựng hạnh phúc đích thực cho mình là khó. Biết bao nhiêu lần
chúng ta không thương mình, tự hại mình; biết bao nhiêu lần lợi ích, hạnh phúc
hôm trước trở thành tai hại, bất hạnh hôm sau. Hơn nữa, tự lợi cho mình mà gây
hại cho người khác thì thân tâm có yên ổn không. Làm sao mà có hạnh phúc đích
thực được?
Phiền não, khổ đau là kết quả của
việc không biết thương mình, không biết làm lợi ích cho mình, không biết gây
dựng hạnh phúc cho mình.
Thế nên kinh Pháp Cú nói:
Nếu biết thương
lấy mình
Hãy khéo bảo vệ
mình
Người trí trong
ba thời
Phải luôn luôn
tỉnh giác.
Dễ làm việc bất
lợi
Gây tai hại cho
mình
Nhưng quả khó
làm thay
Việc lợi ích tốt
đẹp.
(Phẩm Tự ngã câu 1, câu 7)
Một khi chúng ta có quan niệm đúng,
cái nhìn đúng về đời sống (chánh kiến), tư duy đúng (chánh tư duy), hành động
đúng (chánh nghiệp) và làm ăn đúng (chánh mạng) thì đó là lúc chúng ta biết
thương mình, biết làm lợi ích cho mình, biết tạo hạnh phúc cho mình. Khi ấy,
mỗi ngày là một ngày biết thương mình, một ngày làm lợi ích cho mình, một ngày
gieo và gặt hạnh phúc cho mình. Một ngày biết thương mình, làm lợi ích cho
mình, tạo và hưởng hạnh phúc của mình, đó là lời chúc tốt đẹp nhất mà chúng ta
có thể chúc, có thể cầu nguyện cho một người.
Hạnh phúc ấy có thể nhân lên cho
nhiều người. Nhiều người biết thương lấy chính họ, biết làm lợi ích cho chính
họ, biết tạo dựng hạnh phúc cho chính họ, thì hạnh phúc của chính chúng ta phải
được nhân lên nhiều lắm lắm. Chẳng phải làm cho người khác được lợi ích, được
hạnh phúc thì cái gia tài “lợi ích và hạnh phúc” của chính chúng ta càng lớn
thêm sao? Có phải sự chia sẻ làm cho một sự vật nhỏ bé trở thành lớn thêm ra?
Và cái nhỏ hẹp, cạn cợt, chóng qua khi được chia sẻ mà còn nẩy nở ra thế; huống
hồ cái lớn lao, sâu xa, bền vững muôn đời thì khi được chia sẻ ắt phải là một
niềm vui không thể nói.
Lợi được mình là hạnh phúc thì lợi
được người hạnh phúc càng lớn hơn. Người khác đã cho chúng ta cơ hội lợi được
mình – không có người khác hỗ trợ, chúng ta rất khó lợi được mình – và cũng cho
chúng ta cơ hội lợi được người. Người khác là ân nhân của chúng ta trong cuộc
tìm cầu hạnh phúc chân thật. Thành tâm chúc thọ cho ai, tâm chúng ta hoan hỷ,
hẳn nhờ thế mà chúng ta thọ được thêm vài ngày. Làm lợi ích cho ai cũng tức là
tự làm lợi cho mình vậy.
Cho nên người có trí thì có thể
hài hòa, thậm chí hợp nhất hai công việc: khi lợi mình cũng là lợi người, khi
lợi người cũng là lợi mình. Nếu chúng ta làm được như vậy thì lúc ấy chúng ta
có được sự biết thương mình lớn nhất, sự lợi ích lớn nhất, hạnh phúc lớn nhất.
Khi ấy phước lộc thọ (theo truyền thống đời thường ở Á châu) hay phước đức, từ
bi và trí huệ (theo Phật giáo) của chúng ta là của rất nhiều người, thậm chí
của mọi người. Khi ấy phước của chúng ta là phước của tất cả mọi người, lộc của
chúng ta là lộc của tất cả mọi người, thọ của chúng ta là thọ của tất cả mọi
người.
Một “cái tôi và cái của tôi” được
chia sẻ đến vô hạn thì “cái tôi và cái của tôi” ấy trở thành vô hạn. Lợi ích,
hạnh phúc của một cá nhân được chia sẻ tới vô hạn thì khi ấy lợi ích, hạnh phúc
của cá nhân ấy và cả cá nhân ấy đã trở thành vô hạn. Sự cho là vô tận thì người
cho và cái được cho cũng là vô tận. Khi ấy chúng ta bắt đầu tin lời của Đức
Phật: “Cánh cửa bất tử đã mở ra...”.
Thế nên lời chúc đầu năm “Lợi
mình lợi người” có thể dùng cho bất cứ năm nào, có thể dùng cho bất cứ đời nào,
có thể vĩnh viễn được dùng.
Đó là một lời chúc vĩnh cửu. Dưới
lời chúc vĩnh cửu ấy của đạo Phật, chúng ta đi, trên con đường vĩnh cửu của tự
do, hạnh phúc và an vui.
Văn hóa Phật Giáo 121 + 122
Người đánh máy và gửi
bài: Võ Thanh Xuân