Chùa Bửu Minh

TẢN MẠN CÀ PHÊ PHỐ NÚI

Thích Giác Tâm

Trong tâm thức của mỗi người đều có một quê hương riêng, rất riêng. Có người coi quê hương mình là cả quả đất này; nhưng cũng có người coi Tổ quốc mình mới là quê hương mình.

Có người đơn giản hơn thấy nơi mình sinh ra và lớn lên chính là quê hương mình, cái quê hương ấy có thể chỉ gom gọn trong một làng, một huyện, có khi trải rộng ra đến một tỉnh. Tâm tôi không to rộng, nên tôi chỉ coi phố núi Pleiku là quê hương mình, quê hương với bao ân tình kỷ niệm. Ngồi bên tách cà phê, nhắm mắt lại là từng dãy phố, từng con đường, và có thể nói ngoa một chút, đến từng con người ở Pleiku lại hiện ra.

Nhắc đến cà phê, người Việt Nam mình thường chỉ nghĩ đến cà phê Buôn Mê Thuột. Thực ra, khi mới được đưa vào nước ta, cây cà phê đã được trồng thử ở Ninh Bình, Quảng Bình, Nghệ An… Mãi từ năm 1920 trở đi, vùng Buôn Mê Thuột mới bắt đầu trồng cà phê và dần dần trở nên một vùng chuyên canh để rồi trở thành biểu tượng cho công nghệ cà phê ở Việt Nam. Thế nhưng, phố núi Pleiku quê hương tôi cũng là một nơi có ưu thế thổ nhưỡng cho việc trồng cây cà phê.

Diện tích trồng cà phê ở Pleiku - Gia Lai chỉ thua Đắc Lắc - Buôn Mê Thuột. Và có lẽ cà phê Pleiku cũng không ngon bằng cà phê Buôn Mê Thuột, có thể do chất đất, có thể do cách sao tẩm, chế biến chưa đạt đến đỉnh cao. Nhưng phải chăng, sở dĩ cây cà phê Pleiku chưa được biết đến rộng rãi có khi cũng chỉ vì các doanh nghiệp khai thác cây cà phê Pleiku - Gia Lai chưa có dịp cùng với các vị lãnh đạo, các anh em thuộc giới văn nghệ sĩ, dâng ghiền cà phê tỉnh nhà… ngồi lại với nhau, cùng uống cà phê, cùng trao đổi, cùng góp ý… để làm dậy mùi hương cà phê Pleiku cho mọi người chú tâm ?

Ngày xưa khi đất nước chưa công nghiệp hóa, chưa hiện đại hóa, con người tiêu thụ ít hơn, ta với bạn lành có nhiều thời gian hơn để cùng nhau ngồi bên tách cà phê phin, trong một buổi sáng sương mù lãng đãng, ở một quán cà phê vỉa hè, vừa uống vừa nghe nhạc qua hệ thống loa của chiếc máy quay đĩa to đùng, nhìn mọi người lướt qua nhẹ nhàng, không vội vã không hấp tấp, như vậy ta cũng bình tĩnh hơn để nhấp ly cà phê. Mọi chuyện đều tương tức. Đức Phật dạy: “Cái này có thì cái kia có, cái này không thì cái kia không. Cái này sinh thì cái kia sinh, cái này diệt thì cái kia diệt”. Ngày nay, thiên hạ vội vội vàng vàng nên ta cũng vội vội vàng vàng theo, chế một ly cà phê tốc hành uống vội rồi đi, đi như bị ma đuổi, đi mà không biết mình đi về đâu.

Bên tách cà phê buổi sáng, sương mù giăng giăng khắp nẻo, cùng với tiếng vó ngựa lóc cóc trên mặt đường, đường trồng nhiều cây thông, ta nghe lòng thanh thản, thư giãn. Nhìn từng giọt cà phê rơi, rơi, rơi, nhè nhẹ rơi, rơi… ta thấy như giọt thời gian rơi vào hư vô, nhắc ta phải làm gì, biết mình phải làm sao trong cuộc đời này. Mình từ đâu đến và chết rồi sẽ đi về đâu. Không điều gì bỗng dưng mà có, chẳng có cái gì bỗng dưng mà không, tất cả đều là nhân duyên trùng điệp. Giọt cà phê này từ đâu mà có, uống vô bụng rồi thì đi về đâu. Có thiệt là uống vô bụng rồi thì mất hẳn ? Khi buồn ta uống cà phê để suy gẫm, suy gẫm vì sao đời mình lao đao lận đận, vì sao cuộc tình nào đến với mình rồi cũng vỗ cánh bay, vì sao mình cứ chối bỏ quê hương, vì sao tháng năm biền biệt chưa về thăm cha già mẹ yếu, em thơ… Khi vui ta uống cà phê và ta nhận diện ra rằng không có gì hạnh phúc bằng giây phút hiện tại, ta an lạc với giây phút này, bởi nếu ta không biết trân quý giây phút này, thì biết đâu rồi nữa chẳng là chiêm bao.

Tôi không ghiền cà phê, nhưng tôi có uống, bởi có thói quen suy tưởng nên ghi lại đây vài dòng tâm tư tản mạn, để tặng mình và tặng thân hữu gần xa.

Thích Giác Tâm

(Văn Hoá Phật Giáo số 102)