Làm sao để con cái mình sử dụng thành thạo
ngoại ngữ để hội nhập tốt nhưng vẫn yêu quý trân trọng tiếng mẹ đẻ? Nên
cho bé bắt đầu học ngoại ngữ từ lúc nào?
Tọa đàm chuyên đề “Có nên cho trẻ học ngoại ngữ khi bé
lên 2 tuổi” do Hội quán các bà mẹ tổ chức tại trung tâm Số học Trí tuệ U
C Mas-Lead tuần qua, thu hút sự quan tâm của nhiều bậc phụ huynh có con
ở nhiều độ tuổi. Phần nhiều các bà mẹ muốn hỏi ngay, là ở tuổi nào thì
bé bắt đầu có thể tiếp thu ngoại ngữ?
|
Cho trẻ làm quen ngoại ngữ từ sớm sẽ hiệu quả hơn. Ảnh: Trần Việt Đức
|
Theo chuyên gia tư vấn giáo dục Nguyễn Thị Mỹ Hạnh, trẻ
em khi vừa được sinh ra đã có khả năng phân biệt các âm thanh mà chúng
nghe thấy. Nhưng khả năng đó sẽ kém đi khi trẻ biết nói, một trẻ phát
triển bình thường khi được 18 tháng tuổi, đã có thể nói được trung bình
khoảng 50 từ và việc cho trẻ tiếp thu 2 ngôn ngữ cùng lúc sẽ làm tăng tư
duy cho bộ não, đồng thời sẽ giúp trẻ nói được nhiều từ hơn so với một
đứa trẻ chỉ tập nói một ngôn ngữ tiếng mẹ đẻ của chúng. Hơn thế, nhu cầu
nói của trẻ ở giai đoạn này là rất lớn và giai đoạn đỉnh cao là khi
được 2 tuổi, ngôn ngữ phát triển một cách đột phát. Thời kỳ từ 2 đến 2
tuổi rưỡi là quan trọng nhất, đây cũng là thời điểm tối ưu, mẫn cảm với
ngôn ngữ nhất trong suốt cuộc đời.
Chính vì vậy, việc các bậc cha mẹ giới thiệu ngoại ngữ
cho trẻ trong giai đoạn này giống như miếng bọt biển hút các thông tin,
âm thanh của các ngôn ngữ xung quanh giúp các bé dễ bắt chước các cách
phát âm khác nhau. Sẽ không sai
khi để cho trẻ làm quen với thế giới ngoại ngữ sớm. Vì chỉ khi được
tiếp cận sớm sẽ giúp trẻ khám phá và học hỏi nhiều ngôn ngữ khác nhau
cùng một lúc, điều này cũng sẽ giúp trẻ phát triển não bộ. Tuy nhiên,
nếu bạn chưa cho con học ngoại ngữ ở lứa tuổi này, thì có thể bắt đầu
cho con học bất cứ khi nào con bạn thấy sẵn sàng.
Chị Ngọc, nhà ở Bình Dương đặt câu hỏi: “Con tôi hơn
hai tuổi, tôi cũng muốn cho cháu thử tiếp cận ngoại ngữ, nhưng bằng cách
nào, vì cháu còn quá nhỏ?”. Trả lời câu hỏi này, bà Mỹ Hạnh cho rằng
với các bé còn nhỏ, dạy ngoại ngữ một cách thông minh xoay quanh những
sinh hoạt hằng ngày và những chủ đề mà trẻ yêu thích như màu sắc, thú
vật, và đặc biệt là tận dụng các bài hát theo từng chủ đề của tiếng Anh
cũng là một cách học hay dành cho trẻ, sẽ giúp trẻ tiếp thu một cách hào
hứng và nhanh. Chẳng hạn, tới giờ ăn, bố mẹ dạy từ “rice” (cơm) và
“enjoy your meal” (chúc ăn ngon) cho trẻ, hoặc trong giờ tắm, khi lau
mặt cho trẻ, chúng ta có thể giới thiệu các từ “face” (mặt), “eyes” (
mắt); “nose“ (mũi)....bằng cả tiếng mẹ đẻ và ngoại ngữ. Cứ ngày nào cũng
như thế, lặp đi lặp lại, trẻ sẽ tiếp nhận ngôn ngữ một cách rất đơn
giản. Từ 2 đến 3 tuổi, bạn có thể nói cho bé những điều cơ bản về ngôn
ngữ bằng cách chỉ cho bé thấy đồ vật có thể có hai tên. Khi bé nhìn thấy
quả táo, bé có thể nói "quả táo" hay “apple”...
Phương pháp dạy và học rất quan trọng. Nên bắt đầu bằng
nghe và nói để giúp trẻ phản xạ tốt. Khi trẻ 5-6 tuổi, bạn có thể cho
trẻ nghe các từ gần gũi kèm hình ảnh, các bài hát, thơ ngắn bằng tiếng
Anh và bắt chước theo (một cách máy móc, chưa cần hiểu nghĩa, mục đích
là cho trẻ tập phản xạ nhanh và phát âm đúng). Trẻ học ngoại ngữ cũng
cùng cách thức học tiếng mẹ đẻ: bắt đầu bằng nghe hiểu qua ngữ cảnh rồi
nói phản xạ, sau đó mới đến đọc - viết. Ngoại ngữ cũng là ngôn ngữ, cần
học như một kỹ năng, chứ không phải kiến thức. Nghĩa là tập luyên thường
xuyên hàng ngày. Nếu gia đình có điều kiện hơn , bố mẹ có thể cho con
tham gia những lớp học tiếng Anh ngắn hạn từ khi trẻ 3-4 tuổi. Một khoá
học tiếng Anh ngắn hạn bắt đầu bằng nghe và nói để giúp bé có được một
phản xạ tốt. Điều này không chỉ giúp bé có thể làm quen với môn tiếng
Anh và tiếng mẹ đẻ mà còn giúp bé tự tin, sôi nổi, bạo dạn hơn trong
giao tiếp. Đó là những ưu điểm mà bộ môn này mang lại.
Ngoài ra, các bậc phụ huynh không nên quá lo ngại việc
trẻ sẽ quên tiếng mẹ đẻ. Chúng ta phải hiểu rõ một thưc tế là trẻ nhỏ ở
môi trường nào sẽ nói được tiếng của địa phương đó một cách tự nhiên, vì
sẽ được học thông qua tiếp cận, lắng nghe rồi bắt chước. Chỉ cần ra đến
ngõ là bé đã nghe tiếng Việt, nên việc “mất gốc” hoàn toàn không có cơ
sở.
Vẫn biết học ngoại ngữ ngay từ nhỏ là tốt cho trẻ,
nhưng thực ra, không phải ai cũng có điều kiện để con mình học ngoại ngữ
sớm. Với những gia đình quá bận rộn với mưu sinh, hoặc điều kiện kinh
tế còn thấp, việc cho con học trong những trung tâm ngoại ngữ với học
phí tính bằng “đô” là điều không tưởng. Tuy nhiên, có nhiều cách tiếp
cận ngoại ngữ “bình dân” hơn, đặc biệt là các băng đĩa CD, VCD, những
cuốn truyện tranh bằng tiếng Anh… Một điều mà các bậc cha mẹ nên cẩn
trọng, đó là trò chuyện với các con bằng ngoại ngữ. Không phải bậc cha
mẹ nào cũng có khả năng ngoại ngữ tốt để dạy con, nên trước khi dạy bé,
bạn hãy chuẩn bị kiến thức tiếng Anh chuẩn cho mình.
Ngô Phương Thảo