Chùa Bửu Minh

LÀM HƯNG VƯỢNG DÒNG DÕI BẬC THÁNH

Chúng ta thấy rằng, ta tu tập có nhiều lợi ích cho bản thân, nên ta chỉ lo tu để cho ta hưởng lợi thôi, điều đó có nên không? Nếu mình tu tập mà những người xung quanh mình không tu tập, thì liệu sự tu tập của ta có an toàn không?

Nếu ta đang tụng Kinh, mà con cái của ta hai đứa vác đùi rượt nhau ở trong nhà, thì ta có ngồi yên để tụng Kinh được hay không? Ta có thể nói: “tôi tu thôi, còn mấy đứa nó làm chi mặc kệ hắn”. Ta nói như vậy có được không?

Khi mình thấy được sự lợi ích của chánh niệm tỉnh giác từng phút, từng giây trong đời sống của mình, thì mình phải đem chánh niệm tỉnh giác đó giúp cho những người xung quanh, để họ cũng thực tập chánh niệm tỉnh giác như chính bản thân mình.

Ngài Hộ Nhẫn mỗi buổi sáng vẫn ôm bình bát đi khất thực, Ngài đi bên lề đường thôi, chứ có phải đi giữa đường đâu, nhưng cũng bị người không có chánh niệm tỉnh giác tông vào. Cuộc sống là liên đới với nhau cả. Mình tu mà người ta không tu, thì mình cũng bị lãnh sẹo theo cái không tu của người ta.

Nên, làm hưng vượng dòng dõi bậc Thánh, có nghĩa là không những mình biết tu tập, mà mình còn đem chất liệu chánh niệm tỉnh giác này, làm duyên cho những người trong gia đình của mình, làm điều kiện để cho những người thân yêu của mình cũng có cơ hội thực tập chánh niệm tỉnh giác như mình. Ngoài việc Phật hóa bản thân, chúng ta còn phải Phật hóa gia đình và Phật hóa xã hội. Phật hóa gia đình và Phật hóa xã hội theo con đường nào? Theo con đường chánh niệm tỉnh giác.

Trong Kinh Pháp Hoa có bài kệ như thế này:
Chư Phật lưỡng túc tôn
Tri pháp thường vô tính
Phật chủng tùng duyên khởi
Thị cố thuyết Nhất thừa.
Nghia là:
Chư Phật là Đấng đầy đủ trí tuệ và phước đức, biết rõ các pháp vốn không có tự tính, không có cái gì thật hữu và bền chắc.
Hạt giống giác ngộ của Phật sinh khởi cũng cần phải có điều kiện, cho nên mới nói con đường Nhất thừa.

Làm cha mẹ, anh chị hay làm những bậc trưởng thượng trong gia đình, thì phải thấy các đứa con của mình, đứa nào cũng có Phật tính ở trong, những người cháu của mình, đứa nào cũng có Phật tính ở trong, những người em của mình, người nào cũng có Phật tính ở trong, nhưng mà Phật tính ở nơi những người con, người cháu hay nơi những người em của mình chỉ có thể sinh khởi khi hội đủ điều kiện, mà điều kiện đó là gì? Ấy là sự thực tập chánh niệm tỉnh giác của ta và ta biết đem phương pháp, cũng như năng lượng chánh niệm tỉnh giác của ta, để yểm trợ cho người.

Nếu cha mẹ không có cơ hội để phát khởi Phật tính, thì người con phải biết tạo ra cơ hội để giúp cha mẹ, phát khởi Phật tính. Trong điều kiện này có thể là nghịch và cũng có thể là thuận. Ví dụ, mình là con một trong gia đình, mình biết rằng, cha mẹ rất thương mình, nên mình có đủ sự thông minh, để mình biết, cần sử dụng phương pháp hay điều kiện nào, để giúp cha mẹ mình vượt qua khỏi tình trạng bế tắc của cha mẹ.

Vì vậy, có khi mình hiện ra làm hạnh nghịch duyên. Hạnh nghịch duyên là nghịch như thế nào? Bởi vì cha mẹ mình đi theo dòng đời, cứ như thế mà chảy. Và bây giờ mình hiện ra một nghịch hạnh là hễ cha mẹ ăn mặn thì mình ăn chay. Chính cái hạnh nghịch duyên đó, lại là tác động ngược lại và khiến cho cha mẹ mình phải xét lại cái ăn mặn, cái suy nghĩ chạy theo dòng chảy thế tục của quý vị. Có khi cha mẹ mình ngồi nói với nhau: “Sao con bé mình nó nhỏ như vậy mà nó ăn chay được, còn mình lớn như thế nầy mà mình không làm được?” Tự nhiên đó là một suy nghĩ phản quán, xét lại, rồi từ cái xét lại, cha mẹ sẽ bắt đầu suy tư, và từ nơi đó có thể chuyển đổi được ý hướng.

Thêm vào đó, cũng có thể, khi mình biết rằng, cha mẹ cưng mình rồi, nên mình tới thủ thỉ với cha “cha ơi, con ăn mặn là con đau bụng”. Mình có thể nôn mửa... sau một vài lần, tự nhiên nó sẽ đánh động được tình thương của cha và mẹ. Hoặc mẹ có ép, cha cũng nói “thôi, con đã không ưa ăn, thì ép làm chi! Thôi thì mẹ đi mua đậu khuôn với nấm, mà nấu cho con nó ăn”. Chính mình hiện ra một nghịch duyên, nhưng lại trở thành một thuận duyên.

Nghịch duyên như vậy để làm gì? Để đánh thức Phật tính ở nơi cha mình dậy, nơi mẹ mình dậy, ở nơi người thương mình dậy. Bởi vì, khi một ai đó đã thương mình rồi, thì mỗi động tác, mỗi cử chỉ của mình đều chạm vào tâm hồn của họ hết. Cho nên, không có lý do gì, một người thương mình, mà mình không giúp họ đánh thức phật tính ở nơi họ dậy.

Dứt khoát nếu mình có tuệ giác là mình có nhiều cơ hội để giúp họ. Chúng ta thấy rằng, có cha mẹ nào lại không thương con cái và không có người con nào lại không thương cha mẹ? Cũng không có vợ nào lại không thương chồng, và không có người chồng nào lại không thương vợ ? Nên, mình phải biết sử dụng cái thương để mà giúp nhau tu tập.

Không có Thầy nào mà không thương trò. Thầy mà đánh trò một roi, thì Thầy đau cả chục roi, nhưng Thầy vẫn cắn răng mà đánh. Thầy nói một lời nặng với học trò, là Thầy tan nát tim phổi trước, nhưng cũng phải rán gân mà nói, nín thở mà nói. Biết vậy mà cũng phải nói, bởi vì thương mà nói. Đó là cái nghịch hạnh. Mình phải đánh cú chót này, mới có thể làm thay đổi được người học trò, là mình cứ đánh. Phải đánh cú này, cú chí tử này khi đó nó mới ngộ, thì mình cứ đánh. Và người khác nhìn vào thấy có vẻ tàn nhẫn, nhưng đối với Thầy thì không có gì tàn nhẫn cả, bởi vì trong khi hành xử nhu vậy, Thấy có cả tình thương và có cả tuệ giác. Nên, nếu mình là người khách quan, thì mình không thể hiểu được.

Mình nối dõi dòng giống bậc Thánh, là mình phải làm điều kiện để hạt giống bậc Thánh được trỗi dậy ở nơi người mình thương, ở nơi người mình chăm sóc, ở nơi người mình quý trọng. Nhiều người được trỗi dậy hạt giống phật pháp như vậy, thì gia đình mình trở thành ra gia đình Phật hóa, dòng họ mình trở thành ra dòng họ Phật hóa, làng xã mình trở thành làng xã Phật hóa, quê hương mình trở thành quê hương Phật hóa, và cõi của mình trở thành cõi Phật.

Cần gì phải đi cho xa, “chừ Tịnh độ không đi mà vẫn đến”. Muốn nối dõi và làm hưng thịnh dòng dõi bậc Thánh, mình phải biết được rằng, tất cả chúng sinh đều có hạt giống phật và thánh. Chỉ có điều, có người thì bị lấp sâu, có người thì bị lấp cạn, có người chỉ lấp sơ sơ và chỉ cần mình gãy móng tay thì hạt giống của người đó cũng có thể trỗi dậy được. Phật tính thì ai cũng có, nhung có người phải lấy chổi mà quét, thì mới trỗi dậy, có người thì phải lấy cái bay mà cạy, nhưng có người thì phải lấy búa mà gõ, không phải gõ một lần mà phải gõ nhiều lần mới trỗi dậy được.

Chúng ta thực tập chánh niệm tỉnh giác mỗi ngày, tức là mình nuôi hạt giống giác ngộ của mình lớn lên. Mình phải bước đi những bước đi siêu việt ở trong cái thực tiễn và thực tiễn ở trong cái siêu việt là ở những điểm như vậy.

Gia đình mình là một sự thực tiễn, vợ chồng là một sự thực tiễn, cha mẹ con cái, anh em bạn bè là một sự thực tiễn của cuộc sống, thì trong cái thực tiễn đó, mình phải biết đưa năng lượng chánh niệm tỉnh giác vào, để thực tập và sống, thì ngay trong cái thực tiễn đó, trở thành cái siêu việt.

Mình có chánh niệm tỉnh giác, nên mình hiểu xuyên suốt đuợc tâm hồn của người mình thương, của người mình kính. Nên, khi mình hiểu xuyên suốt được tâm hồn của người mình thương, của người mình kính, thì mình có thể tạo ra được một điều kiện để cho Phật tính của người đó khởi sinh.

Mình muốn giúp ai đi chùa để thực tập, mình phải biết khuynh hướng của họ, và mình phải biết được ưu và nhược điểm của con người họ, thì mình mới giúp họ được và mình mới có thể khơi dậy được Phật tính ở trong con người họ.

Có một lần ở Từ Hiếu, tôi đi lên Phước Duyên rất là tối, tôi đi bộ từ ngoài chùa Linh Mụ đi vào, thì có hai anh chàng say rượu đi chếnh cháng giữa đường. Gặp tôi nơi hồ sau chùa Linh Mụ, lúc đó cũng chín mười giờ đêm rồi, họ tới ôm tôi lại, mà trong miệng của họ thì rất hôi rượu.

Bấy giờ, tôi đứng yên lặng, cả hai người, người nào cũng nói: “Thầy thấy con ngon lành không, và Thầy có thương con không?”. Tôi cười, tôi nói: “Hai anh quá tuyệt vời, chứ ngon lành được à!” và khi mà nghe nói như vậy, hai người nói với nhau: “mi thấy chưa, Thầy mà còn khen tau nữa, thì mi phải biết!”.

Trong tình trạng ấy, tôi chỉ nói một câu như vậy thôi, thế mà họ liền thả tôi ra. Và cuối cùng, họ nói với tôi: Con tuyệt vời như vậy, mà có mấy người nói con say! Tôi nói: các anh không phải say, say đâu còn biết tuyệt vời được, cho nên các anh tỉnh nơi a. Khi ấy, hai người đều la lên: tỉnh, tỉnh, thôi hai đứa mình đi. Thầy vô nghe!

Cho nên, trong tình trạng gặp những người say như vậy, nếu mình không có chánh niệm tỉnh giác, mà bị họ ôm mình như vậy, thì cũng có thể xẩy ra cho mình nhiều chuyện không hay.

Nên, ta cần phải thực tập chánh niệm tỉnh giác để có thể bảo toàn cho mình trong mọi tình huống, dù là ta đang đối đầu với người say và đang còn nằm trong vòng tay của họ, mình cũng có thể thoát ra được.

Tôi nói điều này, thì chúng ta phải chiêm nghiệm sâu. Tất cả người say đều đang ôm mình trong vòng tay của họ, chứ không phải chỉ say rượu thôi đâu! Có những người say sắc, có những người say danh, có những người say tiền, có những người say ăn, có những người say ngủ, có những người say tình,... tất cả những người say đó, đang còn ôm mình trong vòng tay của họ, nhưng mà mình có chánh niệm tỉnh giác, mình vẫn khơi mở được Phật tính ở nơi họ và họ sẽ trả tự do lại cho mình. Mình đừng có nói rằng: Chồng con khó lắm Thầy ơi, không đi chùa được mô; vợ con khó lắm Thầy ơi, không đi chùa được mô; mẹ con khó lắm Thầy ơi, không tu được mô; cha con khó lắm Thầy ơi, không tu được mô,... Nếu mình có chánh niệm tỉnh giác rồi, thì từ từ mình sẽ tháo ra được hết. Và chính tôi nhờ có chánh niệm tỉnh giác, nên cũng đã tháo ra được, từ trong vòng tay của hai người say trong một đêm khuya.

Không những chúng ta chỉ biết thực tập chánh niệm, mà còn phải biết lập hạnh giúp đời, phải biết làm cho hạt giống phật nơi tâm của những người ta thương trỗi dậy để cho ai cũng sống có an lành.

Trích từ: Hướng Đi Của Chúng Ta
Thầy Thích Thái Hòa