PV đã có cuộc trao đổi với Hòa thượng Thích Đạt Đạo, Ủy viên thường
trực Hội đồng Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam, Phó Trưởng ban thường
trực Ban hướng dẫn Phật tử Trung ương, Phó Viện trưởng Học viện Phật
giáo Việt Nam tại TP.HCM về chuyện phá hủy tượng Phật.
Thưa Hòa thượng, mấy ngày qua dư luận bàn tán việc một
số cá nhân đập tượng, phá chùa… tại Bình Phước gây ảnh hưởng
không tốt tới quan niệm của đông đảo Phật tử. Hòa thượng nghĩ
sao về điều này?
Thật sự tôi không nắm được sự việc nên không dám bàn luận
về sự việc đó như thế nào. Tuy nhiên đối với Phật giáo lâu
nay không hề có chuyện Tăng, Ni và Phật tử dám phá hủy tượng.
Điều này xuất phát từ quy định của Đạo Phật, theo đó có năm
tội được xem là ngũ nghịch khó có thể tha thứ được. Trong năm tội
đó có một tội ghi rõ là không được làm thân Phật chảy máu.
Chính vì điều này nên đã là người con Phật thì không ai dám
hủy hay làm hư các tôn tượng Phật và Bồ Tát.
Vậy nếu tôn tượng cũ và bị hư thì Phật giáo quy định cách xử lý thế nào?
Lâu nay đa số các tôn tượng khi cũ hay hư hỏng sứt mẻ ở trên
thân thì sẽ được sửa chữa và sơn mới lại. Nếu như cá nhân hay
tự viện nào không có nhu cầu thờ thì sẽ cho các cá nhân hay
tự viện khác thỉnh về để thờ cúng.
Ngoài ra nếu một số cá nhân không biết đưa đi đâu thì sẽ mang
lên các chùa, tịnh xá… để gửi. Tôn tượng đặt ở các chùa để
những người có nhu cầu sẽ đến thỉnh về thờ.
Riêng trường hợp tôn tượng hư hỏng nặng thì sẽ được đưa về
các cơ sở chuyên sản xuất tượng để có thể sửa hoặc xử lý
đúng tinh thần của nhà Phật.
Thế nhưng trên mạng vừa đăng tải video có cảnh một số
người đập bể tượng, cắt đầu tượng ra khỏi thân… Hòa thượng
nghĩ sao về điều này?
Rất nguy hiểm. Tôi không biết vì nguyên nhân gì nhưng nếu làm
như thế thì thật không tốt, rất dễ gây sự hiểu lầm, bất bình
trong cộng đồng Phật tử. Lâu nay những người con Phật luôn xem
các pho tượng Phật như hiện thân của đức Bổn sư, vị thầy tâm
linh của họ. Chính vì thế dù làm gì họ cũng không muốn nhìn
thấy cảnh pho tượng Phật bị đập bể, hư hỏng được.
Vì thế nếu ai đã làm điều này thì phải chịu trách nhiệm
đối với những việc mình đã làm. Nếu tác động rộng rãi đến
cộng đồng Phật giáo thì thật khó có thể chấp nhận. Cần có
sự giải thích và giải quyết hợp tình, hợp lý nhất.
Một số người cho rằng, có thể nguyên nhân của vụ phá
tượng là do cơ sở thờ tự này không được cho phép. Theo Hòa
thượng điều này có thể lý giải như thế nào?
Theo nội quy của Ban Tăng sự Giáo hội Phật giáo trung ương
cũng như của Ban Trị sự Thành hội Phật giáo TP.HCM, vấn đề
các chùa, am, cốc, tự viện được thành lập tự phát phải thực
hiện đúng hiến chương của Giáo hội, Ban Tăng sự và phải tiến
hành việc xin phép với chính quyền địa phương thì mới được
hoạt động.
Những cá nhân nào tự lập am, cốc, chùa… mà không khai báo
thì xem như chỉ là nhà của người dân bình thường, không có sự
quản lý của Giáo hội
Ngoài ra đối với những cá nhân tự lập am, cốc trong các khu
di tích, rừng núi… nếu làm sai quy định thì đại diện chính
quyền, cơ quan có chức năng sở tại cần bàn bạc với Ban Trị
sự Phật giáo tại địa phương để giải quyết cho hợp tình, hợp
lý, đúng theo tinh thần của hiến chương Giáo hội Phật giáo
Việt Nam, ban nội quy Tăng sự, pháp luật của nhà nước.
Nếu như chưa có sự thống nhất giữa các bên thì việc phá hủy hay di dời đều không được tự thực hiện.
Vậy theo Hòa thượng khi nào thì mới được tiến hành di dời?
Muốn di dời một cơ sở tự viện nào được thành lập mà chưa
xin phép trước tiên các đơn vị chức năng cũng như Ban Trị sự
các tỉnh thành cần mời người tạo ra cơ sở đó đến thông báo
cho họ biết và bàn bạc di dời.
Khi đã nhiều lần bàn bạc mà không chịu thực hiện thì Ban Trị
sự các tỉnh thành cùng chính quyền địa phương phải can
thiệp. Riêng nếu như đất đó có đầy đủ các thủ tục có thể
cấp phép thì đại diện giáo hội nên hướng dẫn để thực hiện
sao cho đúng.
Nếu nơi xây dựng là đất có chủ quyền thì chúng ta phải tôn
trọng chủ quyền của người sở hữu đất. Nếu chủ đất muốn
dựng tượng thờ tại đây thì cũng vẫn chỉ xem là nhà của dân
chứ không phải là nơi thờ tự của Giáo hội.
Lâu nay việc hợp thức hóa đã được thực hiện như thế nào, thưa Hòa thượng?
Lâu nay Ban Trị sự các tỉnh thành trong cả nước đã hợp thức
cho rất nhiều tịnh xá, tịnh thất, niệm Phật đường tự phát.
Cụ thể là ở Bình Dương, Thượng tọa Thích Huệ Thông, Trưởng Ban
Trị sự Phật giáo tỉnh Bình Dương trong năm 2012 đã giải quyết
công nhận hợp thức hóa cho nhiều ngôi chùa tại địa phương.
Vậy tiêu chí nào để hợp thức hóa?
Thứ nhất miếng đất đó phải có sổ đỏ. Thứ hai người trụ
trì phải tạm trú lâu dài, có hộ khẩu tại đó. Thứ ba cá nhân
vị tăng ni sở hữu phải thường xuyên sinh hoạt với Ban trị sự
Giáo hội Phật giáo Việt Nam các quận huyện.
Để từ đó, Ban Trị sự căn cứ để đề nghị với chính quyền
và Ban Trị sự tỉnh thành hợp thức hóa cơ sở thờ tự dưới sự
quản lý của Giáo hội.
Theo Hộ Pháp - Soha